Transcript دانش
1 رویکردهای یاددهی-یادگیری -1رویکرد انتقالی : و •در جریا آ مزاامحت ز تاام کمنا یا ستاار ز ا ق مناات د مح اریاات یویاار ر ت ا نا ت یویاام زا فرمگی ارمآ مست ا دمدو ز ا ااامدین دمستاانمی آ دری فااو ا و دمس ا ی دگیر یت ز ا آ د ااو در فرمی ا زنلم ک ه زیئم ی دگیر دمستنمی آ منو . - 2رویکرد اک تشافی : و •در مین ر یورد من س مزمحت ز مس یت تف زت یم ز ا و منو کم ق کالت ا زارم میان مناو و ا دمستاانمی آ زا ما رم ما زنلاام اامد زا زتا یم دنااو ی ز ا ا ممزمحت ز اامر ااار زیاائل و رنی آ ز ست یج ی دگیر مم زمد .ز تمم مزمحت م نئمم زرمسگیز ز ز ا . پژ 2 رویکردهای یاددهی-یادگیری -3رویکرد فرایندی وتعاملی: •دمست اانمی آ ز ا ا میو رم م ا من اات د فن ی ااو ا ی ا رم ز ا اامر گر ا ک یت رم کنرزا زا ا مسن ق ز د فن الس کن رب ی دگیر فر و درجری آ مسن ق فن یو دمستنم ز ی نر زها ر ا دناو پیا مز ا .کمج ا مناات دستین گ ارم زاامدآ سییااو زلو ا ا ا و در زیاائل فرمی ا ا زیئل منو. 3 چالش های آموزش پزشکی • • • • • تغییر در توقعات بیمار تغییر در ارائه خدمات سالمت تغییر در دانش پزشکی تغییر در حجم کار پزشکان تغییر در نیاز های دانشجویان راهکار ها • تولید برنامه های درسی جدید با استراتژی های آموزشی جدید دنیا )(spices spices • • • • • • student-centred Problem based… Integrated teaching Community –based Electives Systematic ....teacher-centred ..information gathering …..discipline-based …..hospital-based ……….standard ……. opportunistic • • • • استفاده از محیط های جدید آموزشی استفاده از تکنولوژی های کمکی در آموزش استفاده از روش های جدید ارزشیابی استفاده از مدل های جدید آموزشی و ارم مزمحا • طراحی اموزشی ،پیش بینی و تنظیم رویدادهای اموزشی بر اساس اهداف ،محتوا و امکانات موجود با توجه به ویژگیها و ساخت شناختی دانشجویان است. ً • معلم باید کل محتوای اموزشی را به اجزای قابل تدریس که معموال به نام «جلسات درس یا تدریس» نامیده می شود ،تقسیم کند و مشخص سازد که بر اساس زمان منظور شده ،چند جلسه یا ساعت در طول ترم و یا سال تحصیلی تدریس خواهد داشت و در هر جلسه چه موضوعی و با چه اهدافی دنبال خواهد شد. زرم و ارم مزمحا • هدف از طراحی اموزشی ،فراهم کردن امکانات یادگیری است • انتخاب فعالیت های یادگیری مؤثر و مناسب ،عامل مهمی در فرایند طراحی یک درس محسوب می شود. • قبل از شروع اموزش ،معلم باید همه چیز را پیش بینی و اماده کند و برنامه ی خود را بنویسد؛ اما با توجه به این که فرایند تدریس ،هیچگاه نمی تواند کامل باشد ،برنامه های طراحی شده باید انعطاف پذیر ،مرتب و به روز گردند • در فرایند طراحی می توان از الگوهای مختلف استفاده کرد؛ اما در تمام الگوها ،حداقل چهار مرحله یا گام اساسی را باید مورد توجه قرار داد • • • • گام اول :تحلیل و تنظیم هدفهای اموزشی گام دوم :تحلیل هدفهای اموزشی گام سوم :تحلیل و تعیین محتوا ،روش و وسیله ی اموزشی گام چهارم :تحلیل و تعیین نظام ارزشیابی گ ق م :ک لی و ک ظیم فه مزمحا هدفهای خوب تنظیم شده حداقل باید دارای چهار ویژگی زیر باشند: .1فراگیران ،محور باشند؛ یعنی بر اساس فعالیت های فراگیران تنظیم شوند. .2توصیفی از نتایج یادگیری باشند. .3صریح ،روشن و قابل فهم باشند. .4قابل مشاهده و اندازه گیری باشند. يط ي م مف ی دگیر • • • • • :ر ف ی دگیریبر یب سظري ي Bloomدر يكي مح يط ي حير قرمر زيگيرد. زتخص كردآ مين يط در کنيين ايمو ي مرحي زي زیي ر زهم منو. م ف – يط ي ا تي ) (cognitiveي زه ر ي ذ ي. ب– يط ي سگرت ) (attitudeي زه ر ي مرکب اي. پ -يط ي ر مسي -ركاتي ) (psychomotorي زه ر ي عملي. سطوح يادگيري در حيطه شناختي ارزشيابي تركيب تجزيه وتحليل تركيب تركيب كاربرد تجزيه وتحليل تجزيه وتحليل تجزيه وتحليل درك كاربرد كاربرد كاربرد كاربرد درك درك درك درك درك دانش دانش دانش دانش دانش ارزشيابي دانش دانش حيطه شناختي ان دسته از هدفهاي اموزشي است كه مستلزم ياداوري و بازشناسي اموخته هاست كه از دانستنيهاي ساده شروع مي شود وبه سطوح پيچيده تر مي رسد. كه عامل فهميدن در اينها دخالت كمتري دارد و شامل اموخته هاي حفظي پايدار است .كه خود نيز ممكن است ساده يا مشكل باشد .مثل دانستن معني يك لغت يا دانستن يك توئري يا جريان حوادث. و • ز دیت ی دگیر در نطح «ی دم ر »: • س ق زردآ • ییو ردآ ان دسته از فعاليتهاي اموزشي كه به درك بيشتري از اگاهي سطحي احتياج دارند در اين طبقه قرار مي گيرند. فهميدن سبب مي شود يادگيري رضايت بخش و معني دارشود. فهم مطالب سبب مي شود ديرتر فراموش شود. اموخته هاي ي كه با فهم همراه است از حيث اسان و مشكل بودن به درجاتي تقسيم ميشوند .مثل درك معناي يك بيت شعر تا فهميدن يك توئري. مصادیق یادگیری در این سطح: مثال زدن توضيح دادن -خالصه کردن و مزم ت در مين يط سیبو ز يط قبلي عمت زيتتري پي م زي ك . ز دیت در مین یط : ز نب ردآ کغيير دمدآ -سم ي دمدآ توانايي تقسيم مطلب به اجزاي تشكيل دهنده آن از اين رو مي تواند ساخت تركيبي كل مطلب را شناخت. ميزان دخالت فهميدن در اين حيطه زيادتر از طبقه قبلي است مثل تجزيه و تحليل يك واقعه تاريخي مصاديق يادگيری در اين سطح : با نمودار نشان دادن اثبات کردن -به اجزا تقسيم کردن شامل توانايي در هم آميختن اجزا ،به نحوي كه ساخت كلي • جديدي تشكيل مي شود. در اين حيطه نتايج يادگيري به رفتارهاي خالق منتهي مي شود .مثل ايراد كردن نطق ،ارائه يك طرح بهداشتي فعلهاي رفتاري مورد استفاده در اين حيطه شامل: طبقه بندي مي كند تجديد نظر مي كند -سخنراني مي كند اگر آموخته ها به كاملترين شكل خود برسد توانايي و قدرت داوري در خود پديد مي آيد و مي تواند در مورد قضايا و پديده ها به قضاوت بپردازد. مثل نوشتن يك مقاله انتقادي يا تفسير سبك هاي ادبي مصاديق يادگيری در اين حيطه: مقايسه کردن انتقاد کردن -نقد کردن -تفسير کردن سطوح يادگيري در حيطه شناختي ارزشيابي تركيب تجزيه وتحليل دانش دانش تركيب كاربرد تجزيه وتحليل تجزيه وتحليل درك كاربرد كاربرد كاربرد درك دانش درك دانش درك دانش درك دانش ارزشيابي تركيب تجزيه وتحليل كاربرد درك دانش حيطه عاطفي حاصل تاثير حيطه شناختي بر ذهن انسان است. در حيطه شناختي كيفيت و عمق فهميدن مطرح است .ولي در حيطه عاطفي ميزان عالقه ،عاطفه و احساس كه در اثر آموختن ايجاد مي شود مطرح مي باشد. مثل رعايت مقررات راهنمايي و توصيه رعايت مقررات به ديگران كه ناشي از تاثير عاطفي آموخته است. در اولي علم و آگاهي به مسايل مطرح است در دومي عالوه بر آن ايمان و پايبندي به آثار علم هم مطرح است .كه به تربيت خانوادگي و خصوصيات فردي نيز بستگي دارد. سطوح يادگيري در حيطه عاطفي دروني شدن واكنش آمادگي آمادگي سازمان دهي سازمان دهي ارزش گذاري ارزش گذاري ارزش گذاري واكنش واكنش واكنش آمادگي آمادگي آمادگي Adopted from: Dr.A. Amini درجات و ميزان عالقه مندي به فعاليتهاي آموزشي و پرورشي به 5طبقه تقسيم مي شود: يعني آغاز پيدا شدن عالقه نسبت به فعاليتهاي يادگيري براي بيان هدف هاي رفتاري از افعال زير استفاده مي شود: مي پرسد دنبال مي كند مشخص مي كند -پاسخ مي دهد واكنش به شركت فعال دانشجو در انجام كاري اشاره مي كند مثل انجام تكليف درسي يا شركت در بحث كالس ميزان عالقه مندي نسبت به فعاليتهاي يادگيري در اين طبقه بيشتر از طبقه قبلي است. برخي از فعلهاي اين طبقه عبارتند از: جواب مي دهد بحث مي كند طبقه بندي مي كند گزارش مي دهد -مي نويسد عبارتند از بها و ارزشي كه فراگير براي يادگيري قايل است. اين طبقه از پذيرش ساده يك ارزش (مثل عالقه مندي به پيشرفت تمام افراد كالس) تا سطح پيچيده آن مثل احساس تعهد متغير است. هدفهاي رفتاري اين طبقه را با مثالهای زير مي شود نشان داد: كامل مي كند دنبال مي كند تشكيل مي دهد دعوت مي كند پيشنهاد مي كند -گزارش مي كند عبارتند از ادغام روشهاي مختلف ،رفع تعارضات بين آنها و بنا نهادن يك نظام ارزشی منسجم و پايدار .مثالً فردي كه به مطالعه عالقمند است ساعات مربوطه را به كار ديگري كه از نظر اجتماعي با ارزش تر است صرف نمايد. اگر فردي به اين سطح برسد رفتارهايي كه از نظر تعليم و تربيت مفيد ومثبت و با ارزش است در او مشاهده مي شود از قبيل : هميشه منظم و با انضباط است براي آموختن تمام درسها كوشش مي كند براي ديگران احترام قايل است براي پيشرفت همكالسان خود كوشش مي كند در برخورد با مسايل سنجيده عمل مي كند در اين سطح از حيطه عاطفي ،فرد داراي نظامي از ارزشها مي شود كه رفتار و اعمال او را براي مدت طوالني تحت تاثير قرار مي دهد .مثل : اهل مطالعه بودن اهل ورزش بودن وقت شناس بودناز فعلهاي رفتاري زيرين مي شود براي بيان اين حيطه استفاده كرد: عمل مي كند بجا مي آورد تحقيق مي كند رسيدگي مي كند -مي پذيرد سطوح يادگيري در حيطه عاطفي دروني شدن واكنش آمادگي آمادگي سازمان دهي سازمان دهي ارزش گذاري ارزش گذاري ارزش گذاري واكنش واكنش واكنش آمادگي آمادگي آمادگي منظور مهارتهاي بدني و انجام دادن صحيح در عمل مي باشد. هدفهاي حيطه حركتي به شكل زير طبقه بندي مي شود و از عمل ساده تقليد شروع شده و به تدريج به سطوح باالتر به عمل كردن بدون كمك، دقت در عمل كردن ،هماهنگي حركات و عادي شدن عمل مي رسد. آمادگي و تقليد آمادگي ذهنی آمادگي فيزيكي آمادگي عاطفيانجام دادن كار ساده و تكرار آن (تبديل شدن رفتار نهان به آشكار) رفتار سطح عمل اندكي باالتر از مرحله قبلي است و با اجراي آگاهانه اعمال مربوط است .رفته رفته تسلط افزايش مي يابد و به مرحله اي مي رسد كه ديگر نيازي به راهنمايي ندارد .كه شامل سه سطح فرعي است: -اجراي آگاهانه تر دستورالعمل ها انتخاب بهترين روشها -اجراي مكرر عمل بدون كمك گرفتن در اين سطح انجام كار و تكرار آن با دقت و سرعت و ظرافت همراه است .مثل تسلط بر رانندگي تغيير سرعت و يا جهت حركت هماهنگي حركات توانايي انجام دادن هماهنگ چندين كار با هم مثل استفاده از كالچ ترمز موقع رانندگي اين سطح باالترين مرحله يادگيري حيطه حركتي است يعني فرد به طور خودكار به انجام دادن كارهاي دقيق و موزون عادت مي كند و نياز به فكر كردن و صرف انرژي براي هماهنگ كردن فعاليتها ندارد .مثل مهارت در رانندگي و عكس العمل مناسب موقع برخورد با صحنه خطر اهداف در برنامه اموزشی: هدفها ،نتايج نهاي ي حاصل از اموزش است که مدرس يا سازمانهاي اموزشي به منظور دستيابي به انها اموزشها را ارائه مي کنند . ضرورت تعیین اهداف: • • • • جهت دهی فعالیتها امکان ارزشیابی فعالیتهای معلم و فراگیر شفافیت فعالیتها برای معلم و فراگیر انتخاب روشها،ابزارها و مسیرها راحت تر می شود. • انتظارات از معلم و فراگیر مشخص می شود. منابع انتخاب هدفها جامعه(رسالت-نیاز) متخصصان یادگیرنده موضوع درسي دیدگاه مح سظر حز آ :كمک و ز – زي آ ز -زل ز . مح سظر ماترمك:عممزي -م ت ي محسظر نطح:كالآ – رد کنیین ف ی ف و ل مزمحا کب ی م مف ل ز م مف جزئ کب ی م مف جزئ ز م مف عی ق ز زت و (رفت ر ) هدفهای کلی آموزشی و درسیGoales: • بیان کننده پیامد آموزش و تغییر مورد نظر در رفتار فراگیران است. • بیشتر جنبه ذهنی دارند • کوشش زیادی برای تحقق الزم دارند. • با واژه های کلی و مبهمی نظیر آشنایی،شناخت ،تسلط و...بیان می شوند. • دارای مخاطبند. مثال: • • • • اشنای ی فراگیران با روشهای کاهش وزن. شناخت رژیمهای غذای ی مجاز و روشهای پیشگیری از سوء تغذیه توسط فراگیران در پایان دوره. اشنای ی فراگیران با ساختمان استخوانهای دراز. نمونه افعال:فهمیدن،دانستن،بکار بردن،درک کردن،دریافتن،نقد کردن و... هدفهای جزئی • • • • Objectives اهداف مرحله ای یا میانی اند. از اهداف کلی درس یا دوره استخراج شده و نسبت به انها عینی تر و محدود ترند. دستیابی به اهداف کلی مستلزم دستیابی به این اهداف است. نزدیک به روئس مطالب است. مثال: هدف کلی :شناخت رژیمهای غذای ی مجاز و روشهای پیشگیری از سوء تغذیه توسط فراگیران در پایان دوره. جزی ی: فراگیر رژیمهای غذای ی مختلف را با هم مقایسه کند. فراگیر بتواند رژیم غذای ی مناسب سنین مختلف را تعیین کند. فراگیر بتواند علل اصلی بروز سوء تغذیه در کودکان رابیان کند. • تعدادی از افعال کلی که برای نوشتن اهداف کلی و جزئی به کار می روند: • اشنا شدن /دوست داشتن /دانستن /کسب کردن /ارزش گذاری کردن / تمایل داشتن فهمیدن /باور کردن /تصدیق کردن /یاد گرفتن /درک کردن • از تجزیه هدفهاي جزیی بدست مي آید . • شامل رفتارهایی که عینی و قابل اندازه گیری بوده و فراگیران در جریان دوره آموزشی آنرا کسب نموده و قادر است در هر زمان از خود بروز دهد. .1زخ اب -ز تمم .2فن رفت ري .3ارمي فيزيكي ر مسي ك زرمي مسن ق رفت ر (عم ) الحق منو .4درج زني ر زمرد مستظ ر زث : • دانشجو در پایان دوره بتواند قد نوزاد را در حالت خوابیده و با حد اکثر شرایط محتوی مخاطب شرایط 1/0خطا اندازه گیری کند. فعل رفتاری معیار • دانشجو در پایال دوره بتواند تزریق انسولین را بدون صرف انرژی شرایط محتوی شرایط مخاطب عصبی و مستقل در حداقل زمان ممکن انجام دهد. فعل رفتاری معیار افعال اهداف رفتاری: رفتار خالقانه تغییر،پرسش،برنامه ریزی،تبدیل،اصالح،تنظیم... رفتار منطقی و داوری ارزیابی،مقایسه،مقابله،انتقاد،اثبات... رفتار پژوهش و بررسی طبقه بندی،تالیف،تقسیم،پیشنهاد،کشف... رفتار تشخیص توصیف،انتخاب،تفکیک،اشاره،فهرست... رفتار ریاضی جمع،محاسبه،کنترل،استخراج،حل،اندازه گیری... رفتار مربوط به زبان تلفظ،ترجمه،نوشتن،بیان....، رفتار بدنی صعود کردن،دویدن،حمل کردن... رفتار اجتماعی پذیرش،پاسخ دادن،شرکت کردن،دعوت کردن.... :ف )knowledge( )Attitudes( )Skills( دانش نگرش ها مهارت هاي عملي اهداف رفتاری: موافقان مخالفان -1معلم را وادار می کند در باره آنچه بایدانجام شود دقیق باشد. -2تعیین راحت فعالیتها -3ترتیب و توالی فعالیتها -4مشخص بودن فعالیت ها -5ارزیابی تکوینی/پایانی -6معیار انتخاب محتوا،روش و وسیله. -7مشخص بودن انتظارات -1وقت گیر بودن -2منجر به ایجاد صالحیتها و مهارتهای جزیی می شود. -3خالقیت را محدود می کند. -4آموزش را غیرمنعطف و غیر انسانی می سازد. -5بر حقایق و امور معلوم تمرکز نموده و رفتارهای پیچیده و عالی را نادیده می گیرد. گام دوم :تحليل موقعيت آموزشی -1وقایع و تجارب یادگیری را تعیین کنید. -2رابطه بین هدفها را مشخص کنید. -3رفتار ورودی را پیش بینی کنید. -4ارزشیابی تشخیصی را اجرا کنید. -5اولین گام آموزشی را معین کنید. گام سوم :تحليل و تعيين محتوا ،روش و وسايل آموزشی • • • • • • • میزان ،عالقه رغبت و توانائی دانشجو مفاهیم ،اصول و قوانین هر علم ساخت علوم مختلف توالی مطالب تازگی موضوع پروراندان مفاهیم اساسی و روشهامتناسب با اهداف آموزشی • ارتباط با مسائل روز • انطباق با زمان آموزش • پایه ای برای آموزش مداوم • فرصت مناسب برای فعالیت های چند گانه روش تدريس : • • • • روش تدریس استاد کلید یادگیری دانشجو است .از مهمترین ویژه گیهای تدریس: هدفدار ،نظامدار ،متقابل ،پویا و پاسخگو به نیازهای فراگیران بودن را می توان نام برد. بر اساس استراتژی آموزشی متناسب با اهداف و حیطه آموزشی می توان از روشهای مختلف از جمله: سخنرانی تعاملی ،بحث گروهی ،حل مسئله ،پرسش و پاسخ ،clinical Demonstration ،گزارش صبحگاهی و .......تدریس استفاده نمود وسائل آموزشی : • کلیه وسایل و امکاناتی که به یادگیری بهتر و تفهیم مطالب کمک مینماید • انواع وسایل کمک آموزشی نور تاب و غیر نور تاب : تخته ،موالژ ،ماکت ،پروژکتور اورهد ،پروژکتور اسالید ،ویدیو پروژکتور و.......... • گام چهارم :تحليل و تعيين نظام ارزشيابی • -تغییرات و توانایي مورد نظرچه به صورت هدفهای نوشته شده و چه در ذهن معلم باشدباید دقیقا ً تعریف شود. • - 2تعیین معیار موفقیت یادگیرنده که برا ی قضاوت درباره عملکرد او مورد استفاده قرار خواهد گرفت. -3سر انجام باید ،باتوجه به انتظاراتی که مدرس از بازده • دارد ،نوع سوال را مشخص کنیم • • • • • • • • • • انواع آزمون برای اهداف شناختی بر اساس الیه های حیطه شناختی و عمق یادگیری انتخاب و تدوین می گردد. آگاهی ،دانش )(Tax1 تحلیل ؛ نتیجه گیری)(Tax2 قضاوت ؛ ارزشیابی )(Tax3دریک امتحان ازهر توکسونومی چه تعداد ی باشد؟ از ساده به مشکل متناسب با هدف برای چه کسی سوال طرح میکنیم؟ انواع سواالت حیطه شناختی سواالت عینی : چند گزینه ای ،MCQصحیح-غلط ،True Falseو....... سواالت انشایی Essay آزمونهای حیطه مهارتی • یک آزمون عملی چنان آزمونی است که دانشجو را وادار می کند یک وظیفه حرفه ای را در شرایط واقعی یا مشابه با شرایطی که باید فعالیتهای حرفه ای خود را در آینده درآن اجرا کند آن را انجام دهد مانند آزمونهای OSCE,OSPE • Simulated ،Work sample .. ،Port folio ،PMP - performanceآزمون کتبی عملکردی • Paper and pencil performance- Test ............، • • • • • که با توجه به معیارهای ذیل نوع آزمون انتخاب میگردد: -1اندازه گیری چه جنبه هایی از مهارت حائز اهمیت است با تجزیه و تحلیل هدفهای تعیین شد ه تصمیم گیری کنید که آیا کارکرد مورد نظرباید در عین وقوع به عنوان فرایند ارزشیابی شود آیا نتیجه نهایی یا فراورده مورد توجه قرار گیرد ؟ اهداف باید به گونه ای تدوین شود که معایب به حد اقل برسد. با رعایت قواعد هدف نویسی