Transcript Yukarı Mezopotamya

Mezopotamya: Kelime anlamı iki nehir
arasında kalan bölgedir. İlkçağda
Anadolu’nun güneydoğusundan Basra
Körfezine kadar uzanan Dicle Fırat nehirleri
arasında kalan bölgeye denmiştir. Verimli
topraklara ve yaşamaya uygun iklime sahip
olması nedeniyle birçok topluluk buraya
yerleşmiştir.


 Göç yolları üzerinde bulunması,
 Topraklarının verimli olması,
 İklimin elverişli olması,
 Irmaklarından sulama yapılabilmesi,
gibi özelliklerinden kaynaklanmaktadır.
Aşağı Mezopotamya (Kalde ülkesi): BağdatBasra körfezi arası.
Yukarı Mezopotamya (Asur ülkesi): ToroslarBağdat arası.




MÖ.4 binlerde insanlar buraya yerleşerek
bataklıkları kurutmuşlardır.
Buranın verimli topraklara sahip olması
coğrafi olarak kendisini korumaması buranın
sık sık istilalara sahne olmasına neden
olmuştur.
Burada o dönemde malzeme (taş) olmadığı
için kerpiçten eserler yapılmıştır.
Bu iki sebepten dolayı günümüze kadar pek
fazla eser gelememiştir.


Buradaki medeniyetler Yunan, Helen, Anadolu
ve Mısır medeniyetlerini etkilemiştir.
Mezopotamya medeniyetini Sümerler
başlatmıştır. Sümerlerin meydana getirdiği
yüksek temeller üzerine kurulmuştur.

Başlıca Mezopotamya Uygarlıkları;
Sümerler, Asurlular, Akadlar, Babilliler ve
Elamlılar’dır.




Sümerler MÖ 4000’lerde Orta Asya'dan
gelerek Mezopotamya’ya yerleşmişlerdir.
Tapınakları etrafına MÖ 3000’ler de ilk şehir
devletlerini kurdular. (Ur, Uruk, Kiş, Lagaş,
Umma, Lippur, Larsa gibi) Bu şehirlere “site”
adı verilmiştir.
Bu şehir devletleri asla birlik sağlayamamış
birbirleriyle mücadele etmişlerdir.
Şehir devletlerinin başında Ensi veya Patesi
adlı kral bulunurdu.




Bir Patesi birkaç şehri himayesi altına alırsa
ona “Lugal” , bütün Sümer ülkesini
egemenliği altına alırsa “Lugal Kalma”
denirdi.
Ayrıca aksakallılar denilen bir meclis kralın
yanında olurdu.
Sümerler MÖ 3000’ler de çivi yazısını
buldular ve
tarihte ilk kez yazıyı kullanan uygarlık
oldular.
Böylece tarih çağları başlamıştır ve dünya,
tarih çağlarına Mezopotamya ile girmiştir.

Sümerlerin yazıyı bulması ile bilgi birikimi,
bilginin aktarımı ve eğitim-öğretim
faaliyetleri kolaylaşmıştır.



Lagaş kralı Urukagina rahiplerin
sömürüsüne karşı tarihte bilinen ilk ihtilali
gerçekleştirmiştir aynı zamanda bu kral
bilinen ilk kanunları da yapan kişidir.
Böylece hukuk devletine öncülük yapmıştır.
Bu kanunlar dünyanın ilk yazılı kanunlarıdır.
(Kral Urukagina)



Çok tanrılı dine inanmışlar ve önceleri
olmasına rağmen Samilerden etkilenerek
ahiret inançlarını kaybetmişlerdir.
Tapınaklarına Ziggurat adı verilmiştir.
Bunları gözlemevi ve soğuk hava deposu
olarak kullanırlardı.

Zigguratların en alt bölümü pazar yeri
(ticaret), orta bölümü ibadet yeri (tapınakmabet), en üst bölümü ise gözlem evi
(rasathane) olarak kullanılmıştır.




Sümerler tarihte ilk kez yazılı edebiyat
alanında yazılı eserler vermişlerdir. (Yaratılış
ve Gılgamış Destanı, Tufan Hikâyesi)
Ekonomik yaşam tarıma dayalıdır.
Ay yılını esas alan takvimi de Sümerler
bulmuşlardır. Bu takvim yılı 360 gün, ayları
30’ar günden oluşan takvimdir. Gece ve
gündüz 12’şer saatten ibarettir.
Bunun dışında; Geometri ve Aritmetiğin
temellerini atmışlar, dört işlemi
kullanmışlar, dairenin alanını hesaplamışlar
ve çemberi 360 dereceye bölmüşlerdir.



Aynı zamanda 60 tabanlı sayı sistemini, bir
saatin 60 dakika, bir dakikanın 60 saniye,
bir haftanın 7 gün olduğunu da
hesaplamışlardır.
Sümer ordusu atlı ve yaya birliklerinden
oluşmaktaydı. Savaş arabaları ilk kez
Sümerler’de kullanılmıştır.
Sümerler önce Akadların hakimiyeti altına
girmişler daha sonra Elamlılar tarafından
yıkılmışlardır. (MÖ 1500)




MÖ 2000’lerde Samilerin bir kolu olan
Ammurlar tarafından kurulmuşlardır.
Tarihleri 1.Babil ve 2.Babil devleti olarak iki
aşamalıdır.
1. Babil devleti MÖ 19yy dan 16yy kadar
sürmüştür.
Bu medeniyet en parlak dönemini
Hammurrabi zamanında yaşamıştır.
Onun döneminde bütün Mezopotamya ele
geçirilmiştir.





Hammurrabi Sümer kanunlarından ve Sami
geleneklerinden yararlanarak ilk anayasa kabul
edilen kendi kanunlarını yapmıştır.(Hammurrabi
Kanunları)
Bu kanunlar çok sert cezalara ve kısasa kısas
anlayışına dayanır. Hammurabi kanunlarına
göre insanlar, üstün insan, sıradan insan ve
köle olmak üzere üçe ayrılıyorlardı.
Bu kanunlar daha sonra başta Yunanistan
olmak üzere tüm Ön Asya’yı etkilemiştir.
Sümer kanunları küçük bir bölgeyi idare etmek
için yazılmışken; Babil kanunları daha geniş bir
bölgeyi idare etmek için yazılmıştır.
Bu kanunların içeriği kişi ve toplum kanunları
şeklinde ayrılmıştır.



Hammurrabi iktidarını yasalara ve orduya
dayandırarak tarihin ilk mutlak krallığını
(monarşi) oluşturmuştur.
Tanrı kral yerine adaletli veya iyiliksever kral
anlayışını
benimseyerek dünyevi anlayışa önem
vermiştir.
I.Babil Devleti’ne M.Ö. 1550 yılında Hitit
kralı Murşili son vermiştir.






Daha sonra 2.Babil devleti kurulmuştur.
2.Babil Devleti’nin en güçlü hükümdarı
Nabukadnazer’dir.
Yahudilerle mücadele etmiş ve onların
elinden
Kudüs’ü almıştır.
Yahudileri ise Babil’e sürgüne göndermiştir.
Ayrıca 2.Babil Devleti Suriye için Mısırla da
savaşır.
Meşhur Babil Kulesi ve Babil Asma Bahçeleri
bu dönemin eserleridir.
BABİL KULESİ
Babil’in Asma
Bahçeleri


Astronomi ile ilgilenmişler, burçları, güneş ve
ay tutulmalarını kaydetmişlerdir.
II.Babil Devleti’ne M.Ö. 539 yılında Persler son
vermiştir.



Sami ve Subariler tarafından MÖ 200-612
yılları arasında yukarı Mezopotamya da
kurulmuşlardır.
Kurucuları Sargon’dur.
Başkentleri Kral Yolunun bittiği Ninova'dır.




Kral yolu üzerinden Anadolu ile ticaret
yapmışlardır.
Kurdukları ticaret kolonileri ile Anadolu’ya
Sümerlerden öğrendikleri çivi yazısını
getirmişler, böylece Anadolu’nun Tarih
çağlarına girmesini sağlamışlardır.
Hammurabi Kanunları’ndan daha sert ceza
kanunları hazırlamışlardır.
Sürekli ve düzenli ordular bulundurarak
(süvari birlikleri) Assurbanipal zamanında
Suriye, Filistin, Mısır, İran, Kıbrıs,
Anadolu’da ise Kapadokya’yı aldılar.





Kaya oymacılığında ilerlemişlerdir.
Arşivciliği ve ilk kütüphaneciliği başlatan da
Asurlular olmuştur.
Çok tanrılı dinlere inanmışlardır.
Karum denilen pazar yeri kolonileri
kurmuşlardır. En büyük Karum, KayseriKültepe’deki Kaniş’tir.
NOT: Koloni: Bir devletin kendi ülkesinin
sınırları dışında egemenlik kurarak yönettiği
ekonomik veya siyasal çıkarlar sağladığı
ülke, sömürülen ülke.


Asurlular ağırlık ve uzunluk ölçülerini
geliştirmişler daha sonra bunları Yunanlılar ve
Romalılar kullanmışlardır.
M.Ö. VII. yüzyılda Medler ve Babilliler
tarafından ortadan kaldırılmışlardır.




Sami olan Akadlar Arabistan'dan gelip
buraya hakim olmuşlardır.
MÖ 2350 de Mezopotamya’da Sümerleri
yıkarak kendi devletlerini kurarlar.
Daha sonra ise Suriye, Güneydoğu Anadolu,
Batı İran'ı alıp ilk imparatorluğu
oluştururlar.
Sümer kültürünü (Mezopotamya kültürünü)
buralara yaymışlardır.



Kral Sargon döneminde güçlü bir devlet
olarak yaşamışlardır. (M.Ö.2350)
Tarihte bilinen ilk düzenli orduyu
kurmuşlardır.
Düzenli orduları sayesinde kısa sürede
Mezopotamya’ya hakim olurlar.



Dünyada bilinen ilk harita, M.Ö. 2200’de
Akadlar tarafından çizilmiş Mezopotamya
haritasıdır.
Kral Naram-sin'in zafer anıtı Akadlar’dan
günümüze gelen bir eserdir.
MÖ 2150 de İran’dan gelen Gutiler tarafından
yıkılmışlardır.


Güneydoğu Mezopotamya’da M.Ö. 3000 de
kurulmuştur.
Merkezi Sus şehridir.





Mezopotamya medeniyetlerinin en zayıf
medeniyeti Elamlar olmuştur.
Önce siteler halinde yaşamışlar sonra
merkezi krallık kurmuşlardır.
Tarımla uğraşmışlardır.
Güzel sanatlar, süsleme ve tarım sahasında
ilerleme kaydetmişlerdir.
M.Ö. 7.yüzyılda Asurlular tarafından
ortadan kaldırılmışlardır.


Özçelik,Nazmi.(2010).İlk Çağ Tarihi ve
Uygarlığı (5.Baskı).Ankara:Nobel yayıncılık
Şahin,Muhammet.(2002).Uygarlık
Tarihi.Ankara:Gürbüz Eğitim Yayıncılık
HAZIRLAYANLAR
Tuba ASLAN/110110009
Emine Kevser HANÇAR/110110043