Transcript mülk gelirleri - Dr. Ahmet Özen

KAMU GELİR TÜRLERİ
KAMU GELİRLERİ

Toplumsal yaşamın ortaya çıkardığı kamusal ihtiyaçların
karşılanabilmesi için kamusal hizmetler yapılmakta ve
bu hizmetlerin finansmanı için de gelire ihtiyaç
duyulmaktadır.

Bu gelirler gerek devletin egemenlik gücüne dayanarak
cebren elde ettiği ya da egemenlik gücünü
kullanmaksızın elde ettiği kaynaklardan
sağlanmaktadır.

İşte bu kaynaklardan elde ettiği gelirler kamu gelirleri
olarak adlandırılmaktadır.

DAR ANLAMDA KAMU GELİRİ

Yalnızca merkezi idareye ait ve
zorunlu olarak alınan gelirleri
kapsamaktadır.

GENİŞ ANLAMDA KAMU GELİRİ

Sadece merkezi yönetimin değil,
merkezi yönetimle beraber diğer
kamu kuruluşlarının (mahalli
idareler, sosyal güvenlik kuruluşları,
KİT gibi kuruluşların) kamu
ihtiyaçlarından doğan harcamalarını
karşılamaları için çeşitli
kaynaklardan elde ettikleri olağan
ve olağandışı türdeki gelirlerdir.

Zorunlu olmayan borçlar,yardım,
ganimet… vb. tüm gelirler geniş
anlamda kamu gelirlerindendir.
Kamu gelirleri kavramı, sadece genel idare gelirleri ile ilgili olmayıp;onun yanı sıra
kamu hizmeti sunan ve gerek cebri ve gerekse cebri olmayan gelirleri sayesinde bu
hizmeti finanse eden, İl Özel İdareleri,belediyeler,köyler ve diğer kamu kuruluşlarının
gelirlerini de kapsamaktadır.
KAMU GELİRLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Cebrilik Açısından
Sınıflandırma
Sağlandıkları
Kaynağa Göre
Sınıflandırma
Gelirlerin Sürekliliği
Açısından
Sınıflandırma
•G.Jeze , Pelin gibi
bilim adamları
tarafından ortaya
atılmıştır.
•A.Wagner’e göre,
kamu gelirleri özel
ekonomi kuralları
içindeki
faaliyetlerden elde
edilebileceği gibi
(mülk gelirleri),
•Olağan- Olağanüstü •Bunların dışında farklı
sınıflandırmalar da
Gelirler
•Cebri kamu
gelirlerinde kişinin
ödeme isteğine
bakılmadan cebren
tahsil yapılırken
cebri olmayan
gelirde ise ödeme
kişinin isteğine
bağlıdır.
•Kamu gücüne
dayanarak kamu
ekonomisi
çevresinde de elde
edilebilir.
(vergi gelirleri)
Diğer
Sınıflandırmalar
bulunmaktadır.
•Kamu gelirlerinin
bir kısmı belli
kaynaklardan
sürekli olarak
sağlanmaktayken
(vergi gelirleri),
•Bir kısmı ise sürekli
olmayan zaman
zaman elde edilen
gelirlerdir.
(ganimet,yardım)
•Neumark kamu
gelirlerini özel
ekonomiden doğrudan
doğruya elde edilen ve
dolaylı yollardan elde
edilen gelirler olarak
ikiye ayırmaktadır.
•Adam Smith ise
hükümdarın mal
varlığından elde edilen
gelirler ve halkın
gelirlerinden alınan
vergiler ol. İkiye
ayırmıştır.
CEBRİLİK AÇISINDAN KAMU GELİRLERİ
Devletin Egemenlik Gücüne Dayanarak
Elde Ettiği Gelirler
Devletin Egemenlik Gücüne
Dayanmaksızın Elde Ettiği Gelirler
1. Vergiler
2. Harçlar
3. Resimler
4. Şerefiyeler
5. Parafiskal Gelirler
6. Para ve Vergi Cezaları
7. Zorunlu Borçlar
8. Fon Gelirleri
9. Mali Tekel Gelirleri
10.Emisyon ve Devalüasyon Gelirleri
(Para Politikasından Elde Edilen Gelirler)
1. Mülk ve Teşebbüs Gelirleri
(Mamalek / Patrimuvan Gelirleri)
2. Özelleştirme Gelirleri
3. Zorunlu Olmayan Borçlar
4. Yardım ve Bağışlar
5. Diğer Gelirler
(Ganimet,Miras,Müsadere vb.)
NORMALİTE KRİTERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA
Devletin Normal (Olağan) Gelirleri
Devletin Normal Olmayan(Olağanüstü)
Gelirleri
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
1.
2.
3.
4.
Vergi
Resim
Harç
Parafiskal gelir
Mülk ve Teşebbüs Gelirleri
Mali Tekeller
Fonlar
Para ve Vergi Cezaları
(uygulamada geçerli)
Borçlanma
Tazminatlar ve Ganimetler
Yardım ve Bağışlar
Para Politikası ve Para Basımından Elde
Edilen Gelirler
5. Özelleştirme Gelirleri
6. Şerefiye (Değerlenme Resmi)
Doğal afet,şiddet olayları,ağır ekonomik
kriz gibi durumlarda başvurulan ve
geçici olan gelirlerdir.
•Klasikler
borçlanmayı normal kamu geliri olarak kabul etmezler. Fakat
Lerner borçlanmayı normal (olağan) kamu geliri olarak kabul eder.
NOT: Borçlanma gelirleri günümüzde devletin olağan gelirleri arasında sayılır hale
gelmiştir.
DEVLETİN EGEMENLİK GÜCÜNE DAYANARAK ELDE
ETTİĞİ(CEBRİ)GELİRLER

Devletin egemenlik gücüne dayanarak elde
ettiği gelirler vergisel nitelikli gelirlerin yanı sıra,
borçlanma,mali tekeller, para basma gibi
yollarla elde ettiği gelirlerden oluşmaktadır.
1) VERGİLER

Vergi devletin kamu hizmetlerini karşılamak için egemenlik
gücüne dayanarak gerçek ve tüzel kişilerden nihai, cebri ve
karşılıksız olarak aldığı parasal değerlerdir.
NOT: Verginin karşılıksız olması demek devletin vatandaşlardan
sağladığı vergilerle hangi hizmetlerin sunulacağını devletin kendisinin
belirlemesi,alınan vergi karşılığında devletin kişinin şahsına yönelik
doğrudan bir karşılık vaadinin olmamasını ifade eder.

Ortaçağ devletlerinde kamu gelirleri içinde mülk gelirleri ilk
sırayı alırken, çağdaş devletlerde, piyasa ekonomisi ve karma
ekonomi modellerinin uygulandığı ekonomilerde, kamu
gelirlerinin %70 ile %90’ını sağlayan vergi gelirleri, en önemli
kamu geliri kalemi olarak belirmektedir.

Klasik maliyecilerden farklı olarak modern maliyeciler, vergilerin
sadece mali amaçla değil, bunun yanı sıra ekonomik ve sosyal
hayata müdahale amacıyla da alınabileceğini kabul etmişlerdir.

Bugünün çağdaş devletlerinde vergi kaynakları olarak gelir,
servet ve harcamalardan yararlanılmaktadır.

Vergiler zorunlu ödemelerdir.Vergiler cebriliğini devletin
egemenlik gücünden alır.

Vergi kesindir.Devletin borçlanmada yaptığı gibi geri ödenmez.

Vergi nakdi ödemedir.Ayni değildir.

Vergi,resim,harç gibi yükümlülükler kanunla konulur,kanunla
kaldırılır ve kanunla değiştirilir.

Vergiler kamu ekonomisine özel ekonomiden aktarılan parasal
ödemelerdir.

Vergi yükümlülerin mali güçlerine göre alınır.

Vergi devlet veya kendisine vergilendirme yetkisi tanınmış kamu
tüzel kişileri tarafından alınır.
2) HARÇLAR

Harçlar yalnızca kamu kuruluşları tarafından sunulan çeşitli
hizmetlerden özel fayda elde edenlerin bu hizmetlerden
faydalanma derecelerine göre ödedikleri bedellerdir.

Harç konusu hizmet ticari ve sınai nitelikte değildir.

Harca tabi hizmetler incelendiğinde bunların daha çok yarı
kamusal mallar olduğu görülmektedir.

Harç miktarıyla sunulan hizmetin maliyeti arasında sıkı bir ilişki
olmasa da bir orantılılık bulunmaktadır.

Harç miktarları belirlenirken mali,sosyal,siyasi amaçlar
güdülmektedir.

Harç miktarının hizmetin maliyetinden fazla belirlenmesi durumunda,
fazlalık kısmın vergi niteliğinde bir ödeme olduğu kabul edilmektedir.

Harç miktarının hizmetin maliyetinden düşük belirlenmesi
durumunda, eksik kalan kısmın sosyal transfer niteliğinde olduğu
kabul edilmektedir.

Örneğin pasaport harcında hizmetin maliyetinin üzerinde bir miktar,
üniversite harcında ise hizmetin maliyetinin altında bir miktar söz
konusudur.

Verginin en önemli özelliklerinden biri olan “karşılıksız” olma özelliği
harçta yoktur.

Harç miktarının belirlenmesinde TBMM dışında Bakanlar Kurulu da
yetkilidir.
VERGİ İLE HARCIN KARŞILAŞTIRILMASI

Harçlarda vergi gibi zorunlu ödemeler olup, harca konu
kamu hizmetlerinden yararlananların, harcı ödemekten
kaçınmaları söz konusu değildir.

Harçlarda vergiler gibi para ile ödenmekte olup, kamusal
finansman aracı olarak işlev görmektedir.

Vergilerde bireysel(özel) karşılık olmadığı halde,
harçlarda bireysel karşılık olup; harca konu hizmetten
elde edilen fayda ile ödenen bedel arasında sıkı bir
orantılılık bulunmaktadır.

Verginin doğması ile hizmet sunumu arasında bir ilişki
kurulmadığı halde; harcın doğması için, harca konu
hizmetten yararlanılması gerekmektedir.

Vergi geneldir,harçlar ise sadece hizmetten
yararlananlardan alınır.

Vergi cebridir,harçlarda cebridir ancak hizmetten
yararlananlar için cebridir.

Vergide sebep yoktur,harç ise bir sebebe dayanır.

Vergi genel olarak kamusal mal ve hizmetler için
alınır,harçlar ise bölünebilen ferdileşebilen hizmetler için
alınır.
3) RESİMLER

Bir iş ya da faaliyetin yapılmasına yetkili kuruluşlar
tarafından izin verilmesi karşılığında alınan bedellerdir.

Resim karşılıksız olabileceği gibi (ithalde alınan damga
resmi) bir hizmetten yararlanma karşılığında (rıhtım
resmi) ya da bir hakka sahip olma karşılığında da
(avlanma ruhsatının alınması için ödenen resim)
alınabilmektedir.

Uygulamada aslında vergi olan bazı ödemelerin resim
olarak isimlendirildiği görülmektedir. (gümrük resmi)
RESİM İLE VERGİ VE HARCIN KARŞILAŞTIRILMASI

Resimlerde vergi ve harçlar gibi zorunlu ve nakdi
ödemelerdir.

Resimler daha çok yerel yönetimlerin ve özellikle de
belediyelerin gelirleri arasında yer alırken,vergiler
genel olarak merkezi yönetim gelirleri arasında yer alır.

Vergiler karşılıksız,harçlar bir hizmetten yararlanma
karşılığında alındığı halde, resim karşılıksız, bir
hizmetten yararlanma karşılığında veya bir hakka
sahip olma karşılığında alınabilir.
4)ŞEREFİYE VE KATILMA PAYI




Şerefiye :
Yerel yönetimlerin gelir kaynaklarındandır.
Şerefiyeler mahalli idareler tarafından tahsil edilir.
Yapılan bayındırlık işlerinden dolayı, bu işlerin yapıldığı yerlerde
bulunan gayrimenkullerin değerinde meydana gelen artış
üzerinden, gayrimenkullerin sahiplerinden alınan bir kamu
geliridir.
Katılma Payı :
Yapılan bayındırlık işlerinden dolayı o bölgede yer alan çevre
sakinlerinden yapılan hizmetin maliyetini karşılamak amacıyla
alınan kamu geliridir.

Şerefiye ile katılma payı birbirine çok benzemekle beraber
ayrı mantıkta tahsil edilen kamu gelirleridir.

Şerefiyeler bayındırlık işlerinden dolayı gayrimenkullerin
değer artışı söz konusu olduğu için alınmaktadır.

Katılma Payı ise, yapılan bayındırlık işlerinin maliyetinin
finansmanını karşılamak amacı ile alınmaktadır.

Şerefiyeler de harç,vergi,resim gibi zorunlu ödemelerdir.

Şerefiyelerde gayrimenkul değer artışı gibi karşılık söz
konusudur.
5)PARAFİSKAL GELİRLER

Ekonomik, sosyal ve mesleki amaçlı nitelikte olan kamusal ya da yarı
kamusal kuruluşlarca, üyelerine sundukları hizmetler karşılığında
tahsil edilen kamu gelirleridir.
Temel Özellikleri
1) Devlet bütçesinde yer almazlar,toplandıkları kurumların bütçelerinde
muhasebeleştirilirler.
2) Harçlarda olduğu gibi karşılık söz konusudur.Ancak bu karşılık
Parafiskal gelirlerde bir mesleğe ya da topluluğa karşı olmasıdır.
3) Parafiskal gelirlerde ödenen miktar ile sağlanan fayda arasında ilişki
yoktur.
4) Vergi,resim,harç gibi parafiskal gelirlerde zorunlu ödemelerdir.

Parafiskal gelirler parafiskal kurumlar tarafından tahsil edilir.

Bu kurumlar üyelerinin çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak ve onlara
yardım etmek amacıyla kurulmuş tam kamusal ve yarı kamusal
kurumlardır.

Esas olarak kamu hizmeti sunan bu kurumlar, üyelerine
sundukları yardım ve hizmetler karşılığında, onlardan aidat,
prim vb. adlar altında gelirler (parafiskal gelirler) sağlamakta ve
bu gelirleri çeşitli şekillerde değerlendirmektedirler.

Parafiskal kurumlar 3’e ayrılarak incelenebilir.
EKONOMİK PARAFİSKAL SOSYAL PARAFİSKAL
KURUMLAR
KURUMLAR
MESLEKİ PARAFİSKAL
KURUMLAR
 Ekonomik faaliyetlerin
toplum yararına
düzenlenmesi ve bu
alandaki ihtiyaçların
karşılanması amacıyla
kurulmaktadırlar.
Sosyal güvenliğin
sağlanması ve
geliştirilmesi amacıyla
kamu kurumu
niteliğinde kurulmuş
sosyal sigorta
kurumlarıdır.
 Belli meslek
mensuplarının
yardımlaşma,
dayanışma mesleği
geliştirme gibi
amaçlarla kurdukları
kurumlardır.
Türkiye’de Sosyal
Güvenlik Kurumu buna
örnektir.




Türkiye’de petrol
üretiminin geliştirilmesi
amacıyla Merkez
Bankasında kurulan fon
Sanayi Odaları
Ticaret Odaları
Tabip Odaları
Barolar
İşsizlik fonu
Bu kurumlara örnektir.
Ekonomik parafiskal
gelirlere örnektir.

PARAFİSKAL GELİRLERİN
VERGİDEN AYRILAN YÖNLERİ
PARAFISKAL GELİRLERİN
VERGİYE BENZEYEN YÖNLERİ
Parafiskal gelirler vergiler gibi
devlet bütçesi içerisinde yer almaz,
ilgili kurum veya kuruluşun bütçesi
içerisinde yer alır.

Zorunlu olması

Ödenen miktar ile sağlanan fayda
arasında ilişki bulunmaması

Parafiskal gelirler merkezi idare
tarafından değil, parafiskal
kurumlar tarafından tahsil edilir.

Parafiskal gelirlerin tahsil ve
harcama usulleri vergiden farklıdır.

Vergide bireysel karşılık olmadığı
halde, parafiskal gelirlerde karşılık
olması.


PARAFİSKAL GELİRLERİN
HARÇTAN AYRILAN YÖNLERİ
PARAFİSKAL GELİRLERİN HARCA
BENZEYEN YÖNLERİ
Harçların yalnızca devlet ve mahalli
idareler gibi kuruluşlarca
alınmalarına ve bunların bütçeleri
içinde yer almalarına karşın,
parafiskal gelirlerin bunların
dışındaki kamu kuruluşlarınca
alınması ve bunların bütçeleri
içinde yer almaları.

Zorunlu olması

Bir hizmet karşılığında alınması
Harç karşılığında verilen hizmetin
herhangi bir kişiye yönelmesine
karşın parafiskal gelir ile ödenen
para karşılığında sağlanan
menfaatin bir mesleğe yada
topluluğa mensup olanlara
yönelmesi.
6)PARA VE VERGİ CEZALARI

Para Cezaları
Yasalara aykırı davranan vatandaşların, kurumların yapmış oldukları
bu aykırı davranışlardan dolayı kendilerinden alınan kamu gelirleridir.

Vergi Cezaları
Vergi kanunlarının yapılmasını yasakladığı davranışlarda bulunarak,
bu davranışlarda bulunanlardan tahsil edilen kamu gelirleridir.


Bu cezaların temel amacı devlete gelir sağlamak olmayıp, kanunlara
uyulmasını sağlamaktır.(caydırıcılık)
Cezalar teoride hiçbir zaman sürekli bir gelir değildir, uygulamada
süreklidir.
7)ZORUNLU BORÇLANMA

Devletin ihtiyaç duyduğu gelirleri diğer kaynaklardan tam olarak
sağlayamaması durumunda borçlanma yoluna giderek ek finansman
sağlaması mümkündür.

Esas olarak borçlanma rızaya dayanmakla birlikte bazı hallerde
zorunlu borçlanma yoluyla da gelir elde edilebilmektedir.

Zorunlu olması yönüyle vergiye benzeyen bu borçlar ; karşılığı olması
(alınan borcun belli bir vade sonunda ana para ve faizi ile geri
ödenmesi) yönüyle vergiden ayrılmaktadır.

Borçlanma iç borçlanma ve dış borçlanma şeklinde ortaya
çıkmaktadır.

Zorunlu borçlanma ancak iç borçlanma şeklinde söz konusu
olabilmektedir.
Örnek olarak Türkiye’de uygulanmış olan
‘’ Tasarrufu Teşvik Kesintisi’’ uygulaması gösterilebilir.

8)FON GELİRLERİ

Fonlar belli bir amacı veya birbirine yakın amaçları gerçekleştirmek için
gelirlerin toplandığı ve giderlerin yapıldığı hesaplar olarak ortaya
çıkmaktadır.

Bu hesaplar bütçe içi olabileceği gibi bütçe dışı da olabilecektir.

Bütçe dışı fonlar bütçede birlik ve genellik ilkelerinin istisnalarından
birini oluşturmaktadır.

Son yıllarda gerçekleştirilen düzenlemelerle Türkiye’de bütçe dışı
fonların sayıları önemli ölçüde azaltılmıştır.

Bu gün varlığını devam ettiren fonlara örnek olarak Özelleştirme Fonu,
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu,Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu
gösterilebilir.
9)MALİ TEKEL GELİRLERİ

Özel sektör tarafından gerçekleştirilebilen faaliyetlerden birini devlet
sadece kendi yapıyorsa (üretiminden-dağıtımına kadar) mali tekel
oluşmuş demektir. (Posta,su,elektrik vb.)

Bunların satışından elde edilen gelirler mali tekel geliridir.

Mali tekeller özellikle talep esnekliği düşük olan bazı malların üretimini
ve satışını kamu tekeline alıp bunların fiyatlarını da çok yüksek
belirleyerek gelir sağlar.

Mali monopollerden devlet iki türlü gelir elde eder.
1) Tekel rantı : Mal ve hizmetin maliyet bedeli ile satış fiyatı arasındaki kâr.
2) Satılan mallardan alınan KDV’dir.

Malların talep esnekliği düşük ve tekel şeklinde
üretildikleri için fiyat artışları halinde malın talebi
düşmemekte ve bu malların satışından önemli
miktarlarda gelir sağlanabilmektedir.

Değişik mallarla ilgili olabilen tekel uygulaması
özellikle sigara, alkol gibi toplum sağlığını tehdit eden
mallarla ilgili olarak da ortaya çıkmaktadır.
10)PARA BASMA (EMİSYON) VE PARANIN
DEĞERİNİ DÜŞÜRME (DEVALÜASYON) GELİRLERİ
EMİSYON

Devletin egemenlik gücüne dayanarak, ülkede tedavül aracı olan
parayı basması ve ihraç etmesidir.

Bu yolla elde edilen gelirlere senyoraj (beylik hakkı) geliri
denilmektedir.

Para basma yoluyla,basılarak ihraç edilen para miktarından bunların
basımı ve ihracı ile ilgili giderlerin düşülmesinden sonra kalan miktar
kadar gelir elde edilmiş olacaktır.(Senyoraj)
SENYORAJ
PASİF SENYORAJ
AKTİF SENYORAJ
•Devletin para basma sonucu elde ettiği
reel satın alma gücüdür.
•Enflasyon vergisidir.
•Yani enflasyonist ülkelerde kişilerin
nominal gelirleri artar ve daha yüksek
oranda vergi verirler. Böylece devlet daha
fazla vergi tahsilatı yapar.
•Diğer yönden ise devlet çalışanlara daha
düşük reel ücret verir ve bu da bir nevi
gelirdir.

Geçmişte Osmanlı Devleti döneminde tağşiş uygulamasıyla
(altına bakır karıştırılarak parada altın oranının düşürülmesi)
senyoraj benzeri gelir elde edilmiştir

Türkiye’de para arzı ve para hacminin yönetimi MERKEZ
BANKASI’nın kontrolündedir.
DEVALÜASYON

Milli paranın yabancı paralar karşısında değerinin
düşürülmesidir.

Bu yolla devletin dolaylı olarak gelir elde etmesi mümkündür.

Milli paranın yabancı paralar karşısında değeri
düşürüldüğünde,devletin,döviz ve altınla ifade edilen alacakları
ile hazine ya da merkez bankasında mevcut olan döviz ve altın
stokunun değeri artacak ve bu yolla gelir elde edilmiş olacaktır.

Elde edilen gelirin miktarı; açıklanan şekilde ortaya çıkan
artıştan, devletin altın ve döviz cinsinden borcunda ortaya çıkan
artışın çıkarılması sonucu bulunacaktır.
DEVLETİN EGEMENLIK GÜCÜNE DAYANMAKSIZIN ELDE
ETTİĞİ (CEBRİ OLMAYAN) GELİRLER
1)MÜLK VE TEŞEBBÜS GELİRLERİ

Mülk gelirleri: Devletin sahip olduğu gayrimenkulleri satması
veya kiraya vermesi sonucu elde ettiği gelirlerdir.

Teşebbüs gelirleri: Devletin sahip olduğu teşebbüslerin
işletilmesinden elde edilen kazançlardır.
MÜLK GELİRLERİ
TEŞEBBÜS GELİRLERİ
•Devletin sahip olduğu araziler,
binalar,ormanlar,madenler,limanlar,
yollar, okullar,hastaneler,pazar
yerleri vb. gayrimenkulleri
bulunmaktadır.
•Devletin ürettiği mal ve hizmetleri
(posta,elektrik,su,ulaştırma vb.)
satarak da gelir elde etmesi
mümkündür.
•Bunlar fonksiyonlarına göre
herkesin yararlanmasına sunulmuş
ortak hizmet malları (yollar-Pazar
yerleri vb.) ,hizmet malları
(kütüphaneler-okullar) ,ortak
sahipsiz mallar ( göller-akarsular-yer
altı suları) şeklinde ayrılabilirler.
•Bunun yanında bazı imtiyazların
sağlanmasından da (maden işletme
ruhsatı verilmesi gibi) gelir elde
edilebilmektedir.
•Bunlardan tasarrufu mümkün
olanların satılması veya kiraya
verilmesi suretiyle gelir elde
edilmesi mümkündür.
•Devletin piyasaya mal ve hizmet
sunan ticari,sınai,mali teşebbüsleri
aracılığıyla da (tamamı devlete ait
veya devletin ortak olduğu
kuruluşlar) gelir elde etmesi
mümkündür.
2)ÖZELLEŞTİRME GELİRLERİ

Piyasaya devri mümkün kamusal nitelikli kuruluşların özelleştirilmesinden
sağlanan gelirlerdir
Devletin görev ve fonksiyonları ile ilgili anlayıştaki değişiklikler,
 devlete ait bazı kurum ve kuruluşların etkin ve verimli çalıştırılamaması ve
piyasaya devrinin daha uygun olacağı düşüncesi,
finansman ihtiyacı
gibi gerekçelerle son yıllarda önem kazanan özelleştirme uygulamaları da
devletin önemli gelir kaynaklarından biri olan özelleştirme gelirlerini
sağlamaktadır.
Özelleştirme uygulamalarında
blok satış,
hisse satışı,
kısmi satış
gibi yöntemler uygulanmaktadır
3) ZORUNLU OLMAYAN BORÇLAR
Zorunlu borçlar gibi cebri olmayan( gönüllü olan) bu borçlanma
yoluna,diğer gelirlerle karşılanamayan finansman ihtiyacını
gidermek,tasarruf ve yatırım yetersizliğini gidererek kalkınmayı
sağlamak gibi amaçlarla başvurulabilmektedir.
Zorunlu olmayan borçlanmada bireyleri borç vermeye teşvik
etmek amacıyla oldukça uygun koşullar temin edilmeye
çalışılmaktadır.
Devletin tahvil,bono satışı yolu ile elde ettiği borçlanma geliridir.
4)YARDIM VE BAĞIŞLAR
DEVLETLERARASI YARDIM VE
BAĞIŞLAR (HİBELER)
İÇ YARDIMLAR VE BAĞIŞLAR
Devletlerarası yardımlar ;
genellikle ekonomik,sosyal,siyasi ve
askeri amaçlarla ve geri ödenmek üzere
verilen parasal ve ayni ödemelerdir.
İç yardım ve bağışlar kamu kurum ve
kuruluşlarına gerçek ve tüzel kişiler
tarafından çeşitli nedenlerle yapılan
karşılıksız ödemelerden oluşmaktadır.
(eğitim amaçlı,sosyal-kültürel amaçlı vb.)
Örnek olarak II.Dünya Savaşı
sonrasında Amerika tarafından yapılan
Marshall yardımları örnek olarak
verilebilir.
Bu yardım ve bağışlar ayni ya da nakdi
olabilmektedir.
Bu yardımlar düzenli olmayan kamu
gelirleri içinde yer alır.
Zaman zaman bu yardım ve bağışların
devlet tarafından desteklendiği de
görülmektedir.
Devletlerarası bağışlar (hibeler) ise
karşılıksız olabilmekte,bazen de karşılıklı
olarak yapılan yardımların hibeye
dönüşmesi söz konusu olabilmektedir.
Eğitime %100 Destek Kampanyası
kapsamında eğitim amaçlı bağışların
tamamının vergiden istisna edilmesi
örneğinde olduğu gibi.
5)DİĞER GELİRLER
Bu gelirler
Savaş tazminatları
Ganimetler
Miras (kanuni mirasçısı bulunmaması nedeniyle devlete intikal eder.)
Müsadere gelirleri gibi unsurları kapsamaktadır.
HAZIRLAYANLAR
SELÇUK TUFAN
 VERDA ŞEN
 PINAR ATBAŞ
 SERPİL KEM
