Transcript زخم ها (پانسمان و بانداژ)

‫زخم ها (پانسمان و بانداژ)‬
‫• جراحات مختلفی ممکن است روی پوست ‪ ،‬عضالت ‪ ،‬عروق خونی‬
‫و ارگانها ایجاد شوند که اغلب دارای ظاهر ناخوشایند بوده اما‬
‫بندرت کشنده هستند‬
‫• مگر اینکه منجر به نارسایی راه هوایی و تنفس ی شوند یا خونریزی‬
‫غیرقابل کنترل یا شوک ایجاد کنند‬
‫• کمکهای اولیه بر کنترل خونریزی ‪ ،‬جلوگیری از آسیب بیشتر و کاهش‬
‫خطر عفونت تاکید می کنند ‪.‬‬
‫• پوست‪ ،‬بدن را در برابر عوامل محیطی و باکتری ها محافظت کرده و‬
‫به تنظیم دمای بدن کمک می کند ‪ .‬همچنین باعث حس کردن گرما‬
‫‪ ،‬سرما ‪ ،‬ملس ‪ ،‬فشار و درد می شود و به حذف آب و امالح زاید‬
‫بدن کمک می کند ‪.‬‬
‫تعریف زخم‬
‫• زخم معمول به آسیبی که به پوست و بافتهای زیرین آن وارد شده‬
‫اطالق می شود‬
‫تقسیم بندی زخم ها‬
‫• زخم های بسته‬
‫• زخم های باز ‪.‬‬
‫زخم های بسته‬
‫• آسیبی که زیر پوست شکافته نشده قراردارد یک زخم بسته نامیده‬
‫می شود‬
‫• از این نوع آسیبها می توان به کوفتگی و له شدگی اشاره نمود ‪.‬‬
‫•‬
‫کوفتگی ‪:‬‬
‫• صدمه ای است که به سلولها و عروق خونی موجود در داخل بافت‬
‫وارد می شود‬
‫• باعث تورم و درد موضعی در محل آسیب می شود‪ .‬ممکن است در‬
‫محل صدمه تغییر رنگ(آبی و سیاه) داشته باشد که بر اثر نشت‬
‫خون از عروق صدمه دیده و تجمع آن در بافتهای اطراف به وجود‬
‫می آید‪.‬‬
‫• له شدگی‪:‬‬
‫• آسیبی است که در آن نیروی بزرگی به بدن وارد شده و ایجاد‬
‫جراحت می کند‬
‫• این نیرو می تواند صدمه جدی در بافت های نرم زیر جلدی به‬
‫همراه خونریزی داخلی ایجاد کند و ممکن است منجر به‬
‫شوک(کاهش خونرسانی) شود‬
‫• گاهی اوقات له شدگی با زخم باز همراه می شود‪.‬‬
‫زخم های باز‬
‫• هنگامی که پیوستگی پوست از بین برود زخم باز ایجاد می شود‬
‫• زخم های باز شامل خراشیدگی ‪ ،‬پارگی ‪ ،‬کنده شدگی ‪ ،‬سوراخ‬
‫شدگی ‪ ،‬قطع شدگی ‪ ،‬و صدمات له کننده می باشد‪.‬‬
‫• خراشیدگی ها ‪:‬‬
‫• به وسیله تراشیده شدن یا ساییدن خارجی ترین لیه پوست ایجاد‬
‫می شود‬
‫• این جراحت معمول بسیار دردناک است چرا که انتهای اعصاب باز‬
‫می باشد‬
‫• در اغلب موارد خون از زخم نشت دارد اما براحتی با فشار مستقیم‬
‫قابل کنترل است‬
‫• در صورت وسیع بودن سطح خراشیدگی مثل حادثه سر خوردن یک‬
‫موتورسوار روی زمین خطر عفونت یک مسئله جدی است‪.‬‬
‫• پارگی ‪:‬‬
‫• بصورت یک شکاف در پوست است که عمق های متفاوت دارد‬
‫• پارگی ممکن است خطی (منظم ) یا ستاره مانند (نامنظم ) باشد ‪.‬‬
‫• خونریزی در این زخم ها بیشتر است خصوصا اگر شریان درگیر شده باشد‬
‫• پارگی منظم معمول بوسیله بریده شدن توسط اشیا تیز مثل چاقو‪ ،‬تیغ یا شیشه شکسته‬
‫ایجاد می شود‬
‫• این نوع پارگی معمول بهتر از انواع ستاره ای بهبود می یابد‪ ،‬چراکه زخم لبه های صاف دارد‬
‫• جراحات ستاره مانند اغلب در اثر بریدگی با یک ش ئ کند بوجود می آید‪ ،‬لبه های زخم‬
‫ناهموار بوده و زمان بهبودی ممکن است طولنی شود ‪.‬‬
‫• کنده شدگی‪:‬‬
‫• عبارتست از یک لیه شل و آویخته پوست و بافت نرم زیر آن که به میزان کمی پاره شده (‬
‫کنده شدگی نسبی) یا کامال کنده شده است (کنده شدگی کامل )‬
‫• خونریزی به دنبال آسیب عروق خونی ممکن است شدید باشد اگرچه بعض ی از عروق‬
‫خونی ممکن است خودبخود با کشیده شدن به داخل بافت نرم فشرده شوند و خونریزی‬
‫کاهش یابد‬
‫• بنابراین از دست دادن مقدار کم خون احتمال وجود یک آسیب جدی را رد نمی کند‬
‫• زمان بهبودی طولنی بوده و جای زخم ممکن است وسیع باشد‬
‫• کنده شدگی ها شایعترین پی آمد حوادث ماشین آلت صنعتی یا خانگی و وسایل نقلیه‬
‫موتوری هستند‬
‫• اغلب انگشتان دست و پا‪ ،‬دست ها ‪،‬پاها‪ ،‬بازوها‪ ،‬ساق پاها را درگیر می کنند‪.‬‬
‫• قطع شدگی ‪:‬‬
‫• شامل قطع پیوستگی در یک اندام یا قسمت دیگری از بدن است‬
‫• قطع شدگی ها ناش ی از نیروهای شکافنده یا پاره کننده هستند که اغلب با‬
‫حوادث صنعتی یا وسایل نقلیه همراه می باشند‬
‫• انواع‪ :‬کامل یا نسبی‬
‫• خونریزی از ناحیه قطع شده معمول زیاد است‪ ،‬بنابراین باید مراقب عالئم‬
‫شوک بود‬
‫• ولی گاهی بدلیل اسپاسم رگهای خونی خونریزی از حد مورد انتظار کمتر می‬
‫شود ‪.‬‬
‫• سوراخ شدگی ‪:‬‬
‫• این زخم ها عموما نتیجه فرو رفتن یک جسم نوک تیز مثل میخ ‪ ،‬سوزن یا‬
‫چاقو به داخل بافت نرم هستند‬
‫• زخم ورودی ممکن است در ظاهر کوچک باشد و خونریزی کمی ایجاد کند‪ .‬اما‬
‫چنین جراحتی ممکن است عمیق و تخریب کننده باشد‪ ،‬در طول مسیر خود‬
‫ضایعاتی ایجاد کرده و باعث خونریزی شدید داخلی شود‬
‫• زخم گلوله ممکن است دو زخم ورودی و خروجی ایجاد کند ‪ .‬بطور کلی زخم‬
‫ورودی از زخم خروجی کوچکتر است و اگر بیمار از فاصله نزدیک مورد شلیک‬
‫قرار گیرد زخم ورودی بوسیله باروت سوخته احاطه خواهد شد ‪ .‬زخم خروجی‬
‫معمول بزرگتر است و خونریزی شدیدتری دارد‪.‬‬
‫• له شدگی (همراه با باز شدن پوست) ‪:‬‬
‫• اگر در آسیب له شدگی پوست نیز آسیب ببیند با اینکه ممکن است‬
‫خونریزی خارجی خفیف باشد اما باید احتمال وجود آسیب به‬
‫ارگانهای داخلی و شوک را کامال جدی گرفت ‪.‬‬
‫عوارض زخم ها‬
‫• مهمترین عوارض ی که زخم ها ایجاد می کنند‪:‬‬
‫• خونریزی‬
‫• عفونت‬
‫• روش کنترل خونریزی را در بخش خونریزی آموختید و برای کنترل‬
‫عفونت باید روش صحیح تمیز کردن زخم و پانسمان را بیاموزید‪.‬‬
‫• تمام زخم های باز به نحوی توسط باکتری هایی که در عامل ایجاد جراحت ‪،‬‬
‫هوا ‪ ،‬نفس یا دستان امدادگر وجود دارند آلوده می شوند‬
‫• زمانی که خونریزی از زخم زیاد است مقدار زیادی از باکتریها از بافت آسیب‬
‫دیده خارج می شوند و بقیه آنها بوسیله سلولهای سفید خون از بین می روند‬
‫• اما در صورت زیاد بودن تعداد میکروبهای وارد شده در هنگام ایجاد جراحت‬
‫یا آلوده شدن بعدی‪ ،‬زخم عفونی می شود که می تواند پیامدهای وخیمی را‬
‫به دنبال داشته باشد‬
‫• باکتریها می توانند تکثیر شده و عفونت را در درون بدن پخش‬
‫کنند(‪ )Septicemia‬و در مواردی نیز بیماری کزاز ممکن است ایجاد‬
‫شود(‪. )Tetanus‬‬
‫عالئم عفونت‬
‫• افزایش درد ‪ ،‬ورم و قرمزی ‪ ،‬خروج چرک از زخم می باشد‬
‫• اگر در این مرحله درمان نشود میکربها وارد گردش خون شده و تب‬
‫‪ ،‬عرق ‪ ،‬تشنگی ‪ ،‬لرز و بیحالی ایجاد گشته و غدد لنفاوی متورم می‬
‫شوند‬
‫• در نهایت می تواند منجر به شوک عفونی و مرگ فرد گردد‪.‬‬
‫پانسمان‬
‫• پانسمان یعنی شستشوی زخم و قراردادن پوشش استریل روی آن‬
‫است‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫به منظور جلوگیری از‪:‬‬
‫عفونت ‪،‬‬
‫خونریزی‬
‫آسیب بیشتر‬
‫جذب ترشحات‪.‬‬
‫پوشش ی که برای پانسمان زخم بکار می رود باید دارای مشخصات زیر‬
‫باشد ‪:‬‬
‫• تمیز و بدون آلودگی میکربی باشد تا ضمن اینکه مانع رسیدن‬
‫میکروبها به سطح زخم می شود خود سبب آلودگی مجدد آن نشود‪.‬‬
‫• مواداستریل همیشه ارجح هستند‪.‬‬
‫• هنگامی که بسته بندی گاز استریل یا پانسمان را باز می کنید یا‬
‫هرنوع پارچه دیگری را به عنوان پانسمان در دست می گیرید اینکار‬
‫را با دقت انجام دهید تا آن را از آلودگی تا حد امکان دور نگاه دارید‬
‫• مانند پارچه توری سوراخهای زیادی داشته باشد تا ‪:‬‬
‫الف ) اکسیژن هوا بتواند به سطح زخم و اطراف آن برسد ‪.‬‬
‫ب) از رشد احتمالی میکربهای بی هوازی در سطح زخم جلوگیری شود‬
‫ج)امکان تبخیر عرق پوست از زیر پانسمان فراهم باشد زیرا در غیر این صورت‬
‫مرطوب شده ‪ ،‬پانسمان خیس می شود و محیط مناسبی برای رشد میکروبها‬
‫فراهم می گردد‬
‫• از جنس ی باشد که به زخم نچسبد زیرا در صورت چسبیدن ممکن است‬
‫هنگام برداشتن آن از روی زخم بافتهای تازه در حال ترمیم را از جا کنده ویا به‬
‫آنها صدمه بزند‪.‬‬
‫• پنبه برای پانسمان مناسب نیست زیرا الیاف آن به زخم می چسبد‪.‬‬
‫• قدرت جذب ترشحات را داشته باشد‪.‬‬
‫• حجم و ضخامت کافی داشته باشد تا زخم را از ضربه ها و صدمات حفظ‬
‫کند‪.‬‬
‫• به اندازه کافی بزرگ باشد که همه سطح زخم را بپوشاند و لبه آن حداقل دو‬
‫سانتیمتر از لبه زخم جلوتر باشد‪.‬‬
‫وسایل پانسمان‬
‫• پوشش ی که برای پانسمان زخم ها بکار می رود از نظر جنس‪ ،‬اندازه و شکل‬
‫انواع مختلف دارد که مهمترین آنها عبارتند از گاز و پدگاز‪.‬‬
‫• گاز نوعی وسیله پانسمان است که از پارچه توری مخصوص ی تهیه می شود ‪.‬‬
‫• معمول چند لیه آن در اندازه های ‪ 10* 10‬سانتیمتری یا به اندازه های‬
‫مختلف دیگر وسیله بسیار مناسبی برای پوشاندن اکثر زخم هاست‪.‬‬
‫• پدگاز وسیله پانسمان دیگری است که از لیه های پنبه و گاز یا پارچه دیگری‬
‫که قدرت جذب ترشحات را دارد در اندازه های مختلف تهیه می شود‪.‬‬
‫• در مواقع اضطراری می توان از یک پارچه تمیز یا حوله ای که تازه شسته شده‬
‫باشد برای پانسمان استفاده کرد‪.‬‬
‫• در صورت عدم دسترس ی به وسایل استریل می توان پارچه ها را به مدت ‪15‬‬
‫دقیقه جوشاند یا از اتوی داغ استفاده کرد‪.‬‬
‫• سایر وسایل لزم برای تمیز کردن زخم و پانسمان کردن عبارتند از ‪:‬‬
‫پنس یا دستکش استریل‪ ،‬ماسک و عینک‪ ،‬سرم فیزیولوژیک استریل(محلول ‪ 9‬در‬
‫هزار نمک درآب)‪ ،‬محلول ضدعفونی کننده مثل بتادین و آب اکسیژنه‪،‬‬
‫چسب‪ ،‬باند‪ ،‬قیچی برای بریدن باند‪ ،‬کیسه برای دور انداختن گازها یا پنبه‬
‫های استفاده شده‬
‫کمکهای اولیه در زخم ها‬
‫• آسیب های کوچک به درمان نیازی ندارند آنها معمول خودبخود‬
‫بهبود می یابند(می توان بعد از تمیز کردن زخم از یک چسب زخم‬
‫استفاده کرد)‪.‬‬
‫• آسیبهای بزرگتر می توانند نشانه صدمات داخلی جدی و اتالف خون‬
‫بوده و منجربه نارسایی جریان خون شوند‬
‫•‬
‫از وسایل محافظتی استفاده کنید( دستکش‪ ،‬عینک‪ ،‬ماسک)‬
‫•‬
‫باز بودن راه هوایی‪ ،‬تنفس و نبض را کنترل کرده و درصورت نیاز تنفس‬
‫مصنوعی و ماساژ قلبی بدهید ‪.‬‬
‫•‬
‫در صورت وجود شوک (مخصوصا شوک کاهش خونرسانی) آن را درمان‬
‫کنید‪.‬‬
‫•‬
‫اگر خونریزی زیاد است مهمترین مسئله کنترل خونریزی است که قبال‬
‫آموختید (مقدار زیادی گاز یا پدگاز روی آن بگذارید و روی زخم بطور‬
‫مستقیم فشار وارد کنید اگر گازها خونی شدند آنها را از روی زخم برندارید‬
‫بلکه گازهای دیگری روی آن قرار دهید و به فشار دادن ادامه دهید )‬
‫•‬
‫اگر خونریزی کم است جلوگیری از ورود میکرب به زخم باید در اولویت قرار‬
‫گیرد‬
‫•‬
‫در صورتی که احتمال می دهید آسیب با شکستگی استخوان همراه است‬
‫آن را بی حرکت کنید و مراقب باشید که آنرا به یک شکستگی باز تبدیل‬
‫نکنید‬
‫•‬
‫اندام های دردناک ‪ ،‬متورم و تغییر شکل یافته را در صورت امکان بال‬
‫ببرید و بی حرکت نمایید تا درد و خونریزی کاهش یابد‬
‫•‬
‫در زمان انجام کار بیمار را آرام و بیحرکت نگه دارید‪.‬‬
‫•‬
‫به یاد داشته باشید که یک عالمت زودرس شوک بیقراری است‪.‬‬
‫•‬
‫بعالوه هرچه بیمار هیجان زده ترشود ضربان قلب و فشارخون افزایش‬
‫یافته‪ ،‬منجر به خونریزی شدیدتر می گردد‬
‫باند پیچی‬
‫• بانداژ یا باند پیچی یعنی بستن باند به دور عضو صدمه دیده‬
‫• بانداژ به منظورهای زیر انجام می شود‪:‬‬
‫‪ .1‬ایجاد فشار مستقیم روی پانسمان برای کنترل خونریری‬
‫‪ .2‬نگاهداری پانسمان زخم و آتل در محل‬
‫‪ .3‬جلوگیری از ایجاد ورم در عضو یا کاهش آن‬
‫‪ .4‬تامین تکیه گاه برای عضو صدمه دیده‬
‫‪ .5‬محدود کردن حرکت عضو آسیب دیده و نگه داشتن آن در وضع معین‪.‬‬
‫انواع باند‬
‫• باندها بر حسب شکل و جنس بر چند نوعند ‪.‬‬
‫• در اغلب موارد نیازی به استریل بودن بانداژ وجود ندارد ولی باید‬
‫تمیز و عاری از آلودگی باشد‪.‬‬
‫• متداولترین آنها باندهای لوله ای و سه گوش و کش ی می باشد‬
‫باندهای لوله شده ‪:‬‬
‫قسمتهای مختلف بدن‬
‫عرض باند به سانتیمتر‬
‫انگشت‬
‫‪5/2‬‬
‫کف دست‬
‫‪5‬‬
‫بازو‬
‫‪ 5‬تا ‪6‬‬
‫ساق پا‬
‫‪ 5/7‬تا‪9‬‬
‫قفسه سینه‬
‫‪ 10‬تا ‪15‬‬
‫• باندکش ی‬
‫• برای محدود کردن حرکت و ورم عضو و نگهداری پانسمانهای بزرگ‬
‫روی زخم از باندکش ی به طول و عرض متفاوت می توان استفاده‬
‫کرد که خاصیت کش آمدن دارند ‪.‬‬
‫• این نوع باند گرانتر از باندهای دیگر است ولی چون محکم و قابل‬
‫شستشو است می توان بارها و مدتها از آن استفاده کرد‪.‬‬
‫باند سه گوش ‪:‬‬
‫•‬
‫اگر پارچه مربع شکلی را که از یک متر مربع کمتر نباشد بطور مایل‬
‫از وسط به دو نیم کنیم باند سه گوش یا مثلث شکل خواهیم‬
‫داشت‪.‬‬
‫•‬
‫باند سه گوش معمول در فوریتهای پزشکی برای باندپیچی سر‪،‬‬
‫دست‪ ،‬پا و یا قسمتهای وسیع بدن بکار می رود‪.‬‬
‫•‬
‫در مواقع اضطراری می توان از دستمال‪ ،‬پارچه‪ ،‬کمربند و ‪. .‬‬
‫بجای باند استفاده کرد‪.‬‬
‫قوانین عمومی بانداژ‬
‫•‬
‫تمام زیورآلت را از اندامهای آسیب دیده خارج کنید زیرا در صورت تورم‬
‫می توانند باعث اختالل در جریان گردش خون شوند ‪.‬‬
‫•‬
‫نوع و پهنای باند متناسب با عضو صدمه دیده انتخاب شود‪.‬‬
‫•‬
‫موقع باندپیچی کردن در جلوی بیمار و عضوی که باندپیچی می کنید قرار‬
‫بگیرید‬
‫•‬
‫هنگامی که عضوی ازسمت چپ بدن را بانداژ می کنید‪ ،‬قسمت لوله شده‬
‫باند را در دست راست خود بگیرید و وقتی که عضوی از سمت راست بدن‬
‫را باندپیچی می کنید قسمت لوله شده باند را در دست چپ خود نگاه‬
‫دارید‪.‬‬
‫•‬
‫عضوی را که باندپیچی می کنید باید تکیه گاه داشته باشد و آویزان نباشد‬
‫تا بیمار احساس ناراحتی نکند ‪.‬‬
‫•‬
‫عضو را متناسب با هرشکلی که می خواهد به خود بگیرد باندپیچی کنید‬
‫زیرا تغییر وضع آن بعد از باندپیچی مشکل خواهد بود‬
‫مثال اگر قرار است زانوی بیمار را باندپیچی کنید بهتر است اول کمی آن را‬
‫خم کرده و سپس باندپیچی کنید تا خم کردن آن بعد از باندپیچی میسر‬
‫باشد ‪.‬‬
‫•‬
‫باند را طوری در دست بگیرید که سطح خارجی آن به عضو بسته شود ‪.‬‬
‫•‬
‫عضو را از داخل به خارج و از پایین به بال با فشار یکنواخت باندپیچی کنید‬
‫‪.‬‬
‫•‬
‫باند را مستقیما روی زخم نبندید بلکه اول زخم را پانسمان کنید ‪.‬‬
‫•‬
‫•‬
‫برای اینکه فشار بر یک نقطه وارد نشود منطقه ای که بانداژ می‬
‫کنید بزرگ باشد تا فشار به صورت یکنواخت پخش شود ‪.‬‬
‫•‬
‫زخم را شل بانداژ نکنید زیرا جابجا شدن بانداژ و پانسمان به‬
‫زخم آسیب می رساند‬
‫•‬
‫بانداژ نباید آنچنان محکم باشد که مانع جریان خون در عضو و‬
‫در نتیجه ورم محل باندپیچی شود‪.‬‬
‫•‬
‫اگر باند خیلی محکم بسته شود ممکن است به عروق خونی‪،‬‬
‫اعصاب وبافتهای دیگر صدمات جبران ناپذیر وارد ساخته و حتی‬
‫باعث فلج و گانگرن شود‪.‬‬
‫• برای اینکه اطمینان حاصل کنید که بانداژ مانع گردش خون در‬
‫عضو نشده است باید‪:‬‬
‫• اگر بازو یا ساق پای بیمار باندپیچی و یا آتل بندی شده است‪ ،‬سر انگشتان‬
‫دست و پای او را بیرون از باند و باز بگذارید‬
‫• سرانگشتان دست و پای بیمار را مرتبا بررس ی کنید که ورم نکرده باشد چون‬
‫این عالئم حاکی از بروز اختالل در جریان خون عضو باندپیچی شده است‬
‫• اگر با انگشت یکی از ناخنهای انتهای موضع را فشار دهیم باید سفید شود‬
‫سپس مجددا به رنگ صورتی اولیه برگردد‪.‬‬
‫• در غیر اینصورت اگر کبود یا سفید و سرد باقی بماند دلیل سفتی و تنگی‬
‫بانداژ است که باید برطرف شود‬
‫•‬
‫باید توجه داشته باشید که بعد از جراحت ورم ایجاد می شود و بانداژ را‬
‫سفت می کند و جلو حرکت خون را می گیرد‪.‬‬
‫•‬
‫بنابراین بعد از مدتی که از بانداژ نمودن گذشت میزان سفتی آن را کنترل‬
‫کنید‪.‬‬
‫•‬
‫بانداژ نباید خیلی شل باشد چون در این صورت قادر به حفظ پانسمان‬
‫نخواهد بود ‪.‬‬
‫•‬
‫اگر بیمار از احساس خواب رفتگی و سوزش و خارش در عضو شکایت کرد‬
‫فورا باند را باز کنید‪.‬‬
‫•‬
‫بعض ی از باندها اگر خیس شوند آب می روند و جمع می شوند؛ به این‬
‫ترتیب خودبخود دور عضو محکم می شوند و بیمار را ناراحت می کنند‪،‬‬
‫بنابراین آن ها را کمی شل تر ببندید ‪.‬‬
‫•‬
‫اگر از باند کش ی استفاده می کنید آن را زیاد نکشید زیرا بیش از حد محکم‬
‫می شود و جریان خون را در عضو مختل می کند ‪.‬‬
‫•‬
‫دو سطح پوستی را در تماس با هم باندپیچی نکنید بلکه بین آنها لیه هایی از‬
‫گاز یا پدگاز بگذارید که ساییدگی و ناراحتی پوستی ایجاد نشود ‪.‬‬
‫•‬
‫اگر بانداژ به کشاله ران یا زیربغل می رسد همیشه محافظی در این محل‬
‫ها بگذارید تا مانع بریدگی پوست به وسیله لبه باند شود ‪.‬‬
‫•‬
‫هیچ گاه روی برجستگی های استخوانی گره نزنید یا باند را برنگردانید ‪.‬‬
‫•‬
‫هر حلقه باند باید دوسوم حلقه قبلی را بپوشاند بطوری که در هر دور یک‬
‫سوم باند آزاد بماند‪...‬‬
‫ثابت کردن باند در شروع باندپیچی‬
‫گره زدن باند پس از پایان باندپیچی‬
‫نکته‪ :‬گره نباید روی برجستگیهای استخوانی قرار بگیرد چون باعث ناراحتی می شود‬
‫روشهای استفاده از باندهای لوله شده برای بانداژ قسمتهای‬
‫مختلف بدن‪:‬‬
‫• ازباندهای لوله شده برای بانداژ قسمتهای مختلف بدن استفاده می‬
‫شود ‪ .‬متداول ترین روشهای استفاده از این نوع باندها عبارت اند‬
‫از ‪:‬‬
‫• الف) بانداژ مدور(حلقوی)‬
‫• ب) بانداژ مارپیچ‬
‫• ج) بانداژ به شکل عدد ‪ 8‬لتین برای مفاصل‬
‫• د) بانداژ حلقه ای سر انگشتان‬
‫بانداژ مدور‬
‫• ساده ترین نوع بانداژ مدور یا حلقوی است که در بانداژ قسمتهایی از‬
‫بدن که قطر یکنواخت دارند ‪ ،‬مانند شست پا و سر به کار می رود ‪.‬‬
‫• باند را دور سر یا شست پا می پیچیم بطوری که هر لیه روی لیه‬
‫قبلی قرار بگیرد‬
‫نکته‪ :‬هرگز نباید دور گردن بیمار را بانداژ حلقوی کرد زیرا ممکن است‬
‫باعث خفگی او شود‪.‬‬
‫بانداژ مارپیچ‬
‫• بانداژ مارپیچ عضو به سه طریق انجام می شود‪:‬‬
‫•‬
‫بانداژ مارپیچ باز‪ :‬باند را در محل مورد نظر ثابت می کنیم و‬
‫سپس به شکل مارپیچ و فاصله دار به دور عضو می پیچیم طوری‬
‫که لیه های باند روی هم قرار نگیرد و مماس هم نباشد و سپس آن‬
‫را گره می زنیم‬
‫• این نوع بانداژ فقط بطور موقت برای آتل بندی عضو یا نگاهداری‬
‫یک پانسمان بزرگ سوختگی مفید است ‪.‬‬
‫• بانداژ مارپیچ بسته ‪:‬‬
‫• در این بانداژ پس از ثابت کردن باند آن را به شکل مارپیچ ولی بدون‬
‫فاصله به دور عضو می پیچیم بطوری که هیچ گونه فاصله ای بین‬
‫لیه های باند وجود نداشته باشد و هر لیه دو سوم از لیه قبلی را‬
‫بپوشاند‬
‫• بانداژ مارپیچ معکوس‪:‬‬
‫• ازاین روش در بانداژ قسمتی از عضو که قطر یکنواخت ندارد مانند ساعد یا‬
‫ساق پا استفاده می شود ‪ ،‬چون از شل شدن و جمع شدن باند جلوگیری می‬
‫کند و باند را محکم و ثابت نگاه می دارد ‪.‬‬
‫• باند را در باریکترین محل عضو مثال مچ دست یا پا ثابت کنید و بانداژ را به‬
‫حالت مارپیچ شروع نمایید ‪ .‬سپس انگشت شست دست را (دستی را که آزاد‬
‫است ) در وسط فاصله بین لبه پایینی و بالیی قراردهید و لوله باند را بطور‬
‫معکوس بچرخانید ‪.‬در این حالت سطح داخلی باند به دور عضو بسته می‬
‫شود ‪ .‬این کار را مجددا در دورهای بعدی تکرار کنید بطوری که در هر لیه دو‬
‫سوم از لیه قبلی را بپوشاند‪ .‬چرخاندن لوله باند در هر دور باید در همان‬
‫نقطه قبلی و در یک امتداد انجام شود تا فشار باند روی عضو یکنواخت‬
‫باشد‬
‫بانداژ به شکل ‪ 8‬التین برای مفاصل‬
‫• بانداژ کف دست و مچ ‪:‬‬
‫باند را در کف دست ثابت کنید و یکی دو بار آن بپیچید و سپس بطور‬
‫مایل آن را از روی مچ و سپس دورمچ رد کنید‪ .‬و دوباره بطور مایل‬
‫آن را از روی مچ به طرف کف دست برگردانید و دور کف دست‬
‫بشکل ‪ 8‬بپیچید‪ .‬این کار را به میران لزم تکرار کنید و سپس باند را‬
‫دور مچ گره بزنید ‪.‬‬
‫بانداژ مچ پا‬
‫• باند را دور کف و روی پا ثابت کنید و یکی دو بار دور آن بپیچید‪.‬‬
‫سپس آن را بطور مایل از جلوی پا رد کنید و دور مچ پا بپیچید و‬
‫دوباره بطور مایل آن را از جلوی پا رد کنید و دور کف و روی پا‬
‫بپیچید و این باندپیچی به شکل ‪ 8‬را به میزان لزم تکرار کنید بطوری‬
‫که هر لیه به اندازه دو سوم از لیه قبلی را بپوشاند‪ .‬یک دور اضافی‬
‫دور مچ پا بپیچید و سپس باند را گره بزنید‬
‫بانداژ گردن و زیربغل‬
‫• باند را روی بازو ثابت کنید و یکی دو بار دور ان بپیچید‪.‬‬
‫• سپس آن را بطور مایل از زیر بغل و روی شانه رد کنید و به پشت‬
‫گردن ببرید و آنگاه از جلوی گردن بطور مایل به طرف عقب شانه‬
‫ببرید و از زیر بغل رد کنید‪.‬‬
‫• این باندپیچی به شکل ‪ 8‬را به میزان موردنظر و تا حدی که پانسمان‬
‫را بپوشاند تکرار کنید و سپس گره بزنید‬
‫نکته‪ :‬برای جلوگیری از فشار لبه باند وناراحتی ناش ی ازآن در ناحیه زیربغل باید چند‬
‫الیه گاز یا یک پد در زیر باند قرار دهید‬
‫بانداژ آرنج و زانو‬
‫•‬
‫آرنج یا زانو را کمی خم کنید‪ .‬باندپیچی را به شکل مدور یا حلقوی‬
‫از پایین مفصل شروع کنید‪ .‬در ناحیه مفصل آن را بطور مایل از‬
‫روی مفصل رد کنید و دوباره در پایین مفصل به شکل حلقوی‬
‫بپیچید‪ .‬این باند پیچی به شکل ‪ 8‬را به میزانی که لزم است تا‬
‫پانسمان را کامل بپوشاند تکرار کنید بانداژ را بالی زانو تمام‬
‫کنید و سپس باند را گره بزنید ‪.‬‬
‫بانداژ حلقوی انگشتان‬
‫• سر آزاد باند را در پشت دست و روی ریشه انگشت بیمار بگذارید و‬
‫در حالی که با انگشت دست دیگر خود(دستی که آزاد است ) آن را‬
‫نگه داشته اید باند را در امتداد انگشت بیمار از روی نوک انگشت‬
‫وی رد کنید و در سطح کف دست تا ریشه انگشت ادامه بدهید و‬
‫آن را با انگشت خود نگاه دارید؛ به هین ترتیب چندین لیه زیر و‬
‫روی انگشت قرار دهید‪ ،‬سپس با یک دور سر آزاد لیه ها را در‬
‫ریشه انگشت ثابت کنید و باندپیچی را به شکل حلقوی یا مارپیچ‬
‫ادامه دهید تا انگشت کامال باندپیچی شود و سپس گره بزنید‪.‬‬
‫باندپیچی انگشتان به شکل ‪8‬‬
‫• باند را از ریشه انگشت بطور مایل از پشت دست دور مچ دست رد‬
‫کنید و دوباره دور انگشت حلقه کنید و این شکل ‪ 8‬را به میزان لزم‬
‫تکرار کنید و باند را دور مچ گره بزنید‬
‫روشهای استفاده از باند سه گوش‬
‫• موارد استفاده از باند سه گوش عبارتند از‪:‬‬
‫• الف) آویختن دست یا بازوی شکسته یا صدمه دیده به گردن‬
‫• روش ‪:1‬‬
‫یک گوشه از باند مثلث شکل را روی شانه مخالف بازوی صدمه دیده قرار دهید‬
‫و بگذارید بقیه پارچه روی سینه و زیر بازوی مجروح گسترده و آویزان شود‬
‫بازوی صدمه دیده را طوری قرار دهید که دست کمی بالتر از امتداد آرنج‬
‫قرار گیرد و تکیه گاه داشته باشد ‪ ،‬سپس گوشه پایینی باند را از روی بازوی‬
‫مجروح بال آورید و دور گردن به گوشه دیگر باند گره بزنید‪ .‬گوشه سوم باند‬
‫را روی آرنج تا کنید و با یک سنجاق قفلی روی باند ببندید‪ .‬انگشتان دست‬
‫باید بیرون از باند و برای مشاهده پیدا باشند تا در صورتی که اشکالی در‬
‫جریان خون پیدا شد وضعیت دست و باند را تغییر دهید و یا آن را باز کنید ‪.‬‬
‫• روش‪:2‬‬
‫در صورتی که بخواهیم دست و ساعد مجروح را پوشانیده و آنها را‬
‫کامال بال نگاه داریم از این روش استفاده می کنیم ‪ .‬بازوی بیمار را‬
‫طوری قرار دهید که انگشتان دست روی سینه‪ ،‬در جهت و رو به‬
‫شانه مخالف باشند‪ .‬یک گوشه از باند سه گوش را روی شانه‬
‫مخالف بازوی مجروح قرار دهید و بگذارید بقیه پارچه روی ساعد و‬
‫دست مجروح گسترده و آویزان شود گوشه پایینی باند را از زیر آرنج‬
‫و بازو رد کنید و از پشت کتف به طرف جلوی شانه بازوی سالم‬
‫بیاورید و به سر دیگر باند گره بزنید‪ .‬گوشه دیگر باند را با سنجاق‬
‫قفلی به باند ببندید‪.‬‬
‫برای آویختن دست مجروح به گردن می توان در صورت لزوم‬
‫از روشهای زیر نیز استفاده کرد ‪:‬‬
‫• دست بیمار را در داخل یک کت یا تن پوش دگمه دار و محکم قرار دهید و با‬
‫بستن دگمه های کت آن را به گردن وی آویزان کنید ‪.‬‬
‫• آستین کت بیمار را با یک سنجاق قفلی به لباس او وصل نمایید و به این‬
‫طریق بازوی او را آویزان کنید ‪.‬‬
‫• لبه پایین کت بیمار را تا کنید و به لباس او سنجاق نمایید ‪.‬‬
‫• از روسری ‪ ،‬کمر و غیره برای این منظور استفاده کنید ‪.‬‬
‫ب) باند سه گوش ‪ ،‬برای سر و پیشانی‬
‫• قاعده باند سه گوش را به اندازه پنج سانتیمتر تا بزنید و آن را طوری روی سر‬
‫بگذارید که وسط قاعده مثلث روی پیشانی و نزدیک ابروان قرار گیرد و راس‬
‫مثلث از پشت سر آویزان باشد‬
‫• دو سر باند را دور سر و بالی گوشها ببرید و به حالت ضربدر از زیر برآمدگی‬
‫پشت سر عبور بدهید‪ .‬و دوباره دور سر ببرید و در وسط پیشانی گره بزنید‪.‬‬
‫• سر را با یک دست ثابت نگه دارید و با دست دیگر راس باند سه گوش را در‬
‫پشت سر در محلی که باند به حالت ضربدر عبور کرده است (زیر برامدگی‬
‫پشت سر) تو بگذارید یا با یک سنجاق قفلی محکم کنید‬
‫ج) باند سه گوش برای پشت و سینه‬
‫• راس باند را روی شانه طرف صدمه دیده بگذارید بطوری که وسط‬
‫قاعده مثلث درست زیر راس آن قرار گیرد‬
‫• قاعده باند را دور کمر بگردانید و هر قدر لزم است تا بزنید و دو سر‬
‫آن را در پایین سینه یا در پایین پشت گره بزنید بطوری که یک سر‬
‫گره بلندتر از سر دیگرآن باشد سپس راس باند را از روی شانه به‬
‫سر بلندتر گره قبلی گره بزنید‬
‫• در صورت لزوم از یک باند کراواتی برای اتصال گره به راس باند‬
‫استفاده کنید ‪.‬‬
‫• در صورت بزرگ بودن پانسمان روی سینه یا شکم ساده ترین‬
‫طریق بانداژ این است که از یک قطعه پارچه مستطیل شکل‬
‫استفاده کنید ‪ .‬پارچه را دور تنه در قسمت شکم بپیچید و در جلوی‬
‫بدن به هم سنجاق کنید‬
‫• مواظب باشید سنجاق به بدن بیمار فرو نرود ‪.‬‬
‫د) باند سه گوش برای شانه ها ‪ ،‬باسن و کشاله ران‬
‫• دو عدد باند سه گوش یا یک باند سه گوش و یک باند کرواتی یا نوار پارچه‬
‫ای مورد لزوم است در صورتی که دو باند سه گوش در دسترس باشد یکی از‬
‫آنها را به شکل کراوات تا کنیدو به ترتیب زیر عمل کنید ‪:‬‬
‫• راس باند سه گوش را به دور باند کراواتی بپیچید و قاعده آن را روی شانه‬
‫مجروح قرار دهید ‪ .‬باند کراواتی را طوری قرار دهید که وسط آن روی شانه‬
‫مجروح باشد ‪ ،‬سپس دو سر آن را دور بدن پایین تر از زیربغل شانه مخالف‬
‫گره بزنید بطوری که گره کمی جلوتر از زیربغل ‪ ،‬به طرف سینه ‪ ،‬قرار گیرد‬
‫• باند سه گوش را روی پانسمان زخم باز کنید به طوری که قاعده آن روی‬
‫بازو قرار گیرد‪ .‬باند را به میزان مورد نظر روی بازو به طرف بال تا کنید و دو‬
‫سر آن را به دور بازو بپیچید و گره بزنید‬
‫• نبض بیمار را از روی مچ بازوی مجروح کنترل کنید تا مطمئن شوید‬
‫که خللی در جریان خون ایجاد نشده است ‪.‬‬
‫• برای بانداژ باسن و کشاله ران نیز به همین طریق عمل کنید با این‬
‫تفاوت که باند کراواتی را به دورکمر بیمار ببندید‬
‫ه) باند سه گوش برای آرنج یا زانو‬
‫• بیمار را در حالت راحتی قرار دهید و بازوی او را کمی خم کنید ‪ ،‬راس‬
‫باند سه گوش را روی قسمت خارجی بازو (یا روی ران) قرار دهید‬
‫بطوری که قاعده مثلث روی قسمت خارجی ساعد(یا روی ساق پا)‬
‫قرار گیرد‪ .‬دو سر باند را در قسمت داخلی آرنج (یا پشت زانو) به‬
‫صورت ضربدر عبور دهید و سپس از دور بازو (یا ران) رد کرده و در‬
‫بالی مفصل گره بزنید‪.‬‬
‫• راس باند را روی گره برگردانده و با یک سنجاق قفلی محکم کنید‪.‬‬
‫و) باند سه گوش برای دست ‪ ،‬پا و یا انتهای عضو قطع شده‬
‫• باند سه گوش را زیر دست‪ ،‬پا و یا عضو قطع شده بگذارید بطوری‬
‫که راس آن جلوتر از انتهای عضو قرار گیرد و خط قاعده مثلث باند‪،‬‬
‫عمود بر امتداد عضو باشد ‪ .‬سپس راس باند را روی عضو‬
‫برگردانید‪ .‬دو سر باند سه گوش را از دور مچ دست یا پا و یا انتهای‬
‫عضو بریده شده به حالت ضربدر عبور دهید و روی راس باند گره‬
‫بزنید‪ .‬راس باند را به طرف پایین بکشید و روی گره با سنجاق قفلی‬
‫محکم کنید‬
‫برای بانداژ پا نیز به همین طریق عمل کنید‬
‫ز) باند کراواتی‬
‫• از باند سه گوش می توان باند کراواتی درست کرد و از آن برای‬
‫بانداژ قسمتهای مختلف بدن استفاده کرد ‪.‬‬
‫• برای این کار راس باند سه گوش را به طرف وسط قاعده آن تا می‬
‫کنیم و بعد از طول تا می زنیم تا به پهنای مورد نظر دست یابیم‪.‬‬
‫بانداژ کراواتی پیشانی ‪ ،‬گوش یا چشم‬
‫• بانداژ کراواتی را روی پانسمان زخم پیشانی بگذارید دو سر آن را از‬
‫دو طرف سر و روی گوش رد کنید و در پشت سر به صورت ضربدر‬
‫عبور دهید و دوباره به جلو و نقطه شروع برگردانید و گره بزنید‬
‫بانداژ کراواتی گونه ها ‪ ،‬گوش ‪ ،‬سر‬
‫• از یک باند کراواتی پهن استفاده کنید ‪ ،‬وسط باند را روی پانسمان زخم در‬
‫محل موردنظر بگذارید و یک سر آن را از روی سر و سر دیگر را از زیر چانه رد‬
‫کنید و آنها را در طرف دیگر سر به صورت صلیب در آورید‪ .‬سر کوتاهتر باند را‬
‫از روی پیشانی و سر بلندتر آن را از پشت سر رد کنید و روی پانسمان گره‬
‫بزنید‪.‬‬
‫• این نوع بانداژ را هرگز در شکستگی آرواره یا هنگامی که احتمال خونریزی از‬
‫دهان و استفراغ بیمار وجود دارد بکار نبرید مگر اینکه بیمار کامال تحت نظر‬
‫باشد و در موقع لزوم بانداژ او فورا باز شود‪.‬‬
‫بانداژ کراواتی آرنج یا زانو‬
‫• از یک باند کراواتی پهن استفاده کنید ‪.‬در صورت درد نداشتن ‪ ،‬آرنج یا زانوی‬
‫بیمار را به میزان لزم خم کنید‪ .‬سپس وسط باند را روی پانسمان زخم آرنج یا‬
‫زانو بگذارید‬
‫• و دو سر آن را در جهت مخالف یکدیگر به دور عضو بپیچید بطوری که یک‬
‫سر آن به دور قسمت بالی مفصل بازو یا پا و سر دیگر به دور قسمت پایین‬
‫مفصل بازو یا پا پیچیده شود و در قسمت داخلی و گودی آرنج یا گودی پشت‬
‫زانو آنها را به شکل ضربدر عبور دهید این کار را ادامه دهید تا پانسمان زخم‬
‫کامال پوشانده شود و در پایان کار آن را از قسمت گودی آرنج یا گودی پشت‬
‫زانو به شکل ضربدر عبور دهید و روی قسمت خارجی عضو گره بزنید‬
‫موارد خاص‬
‫جراحت قفسه سینه‬
‫• باعث می شود هوا به داخل آن نفوذ کند ‪.‬بنابراین بالفاصله از یک پانسمان‬
‫غیرقابل نفوذ به وسیله هوا (گاز وازلینه یا کیسه پالستیکی) استفاده کنید وبا‬
‫نوار چسب محکم از سه طرف بچسبانید‬
‫• طرف چهارم را باز بگذارید تا هوای بازدم بتواند خارج شود و در فضای قفسه‬
‫سینه جمع نشود‬
‫• در صورت آسیب قفسه سینه بی حرکت سازی را انجام دهید‬
‫• مصدوم را در وضعیت راحتی که بهتر بتواند نفس بکشد قرار دهید‪.‬‬
‫جراحت شکم‬
‫• در زخم های شکمی ممکن است شاهد بیرون زدگی احشا باشیم‬
‫(اعضا داخل شکم مثل روده ها از درون زخم بیرون می زند )‬
‫• در این موارد عالوه بر اقدامات معمول برای زخم های باز باید به‬
‫این موارد را انجام دهید ‪:‬‬
‫• به هیچ عنوان سعی نکنید اعضا بیرون آمده را به شکم برگردانید‬
‫زیرا باعث آلودگی داخل شکم و آسیب بیشتر می شوید‬
‫• ارگانهای بیرون زده را با پانسمان استریل که با آب استریل یا سرم فیزیولوژی‬
‫مرطوب شده اند بپوشانید(از پارچه های جاذب یا دستمال کاغذی استفاده‬
‫نکنید)‬
‫• سپس گازهای استریل مرطوب را با پانسمان کامل بپوشانید و به چهار طرف‬
‫آن چسب بزنید‬
‫• مفصل ران و زانو را در صورتیکه آسیب ندیده اند و اگر آسیب ستون فقرات‬
‫وجود ندارد خم کنید‬
‫• این کار به کاهش فشار عضالت شکمی کمک می کند‬
‫• قراردادن بالش زیر زانوهای بیمار نیز می تواند کمک کننده باشد ‪.‬‬
‫جراحت بر اثر جسم فرو رفته در بدن‬
‫• باید بدانید که از خارج کردن جسم فرو رفته در بدن خودداری نمایید‬
‫• مگر اینکه در لب یا گردن بوده و مانع جریان هوا به بدن شود‪.‬‬
‫در غیر اینصورت اقدامات زیر را انجام دهید ‪:‬‬
‫• جسم را در جای خود محکم کنید زیرا حرکت باعث صدمه و خونریزی و‬
‫صدمه بیشتر می شود‬
‫• به آرامی لباس یا پوشش روی زخم را کنار بزنید یا آن را ببرید‪.‬‬
‫• با فشار روی لبه های زخم خونریزی را کنترل کنید‪ .‬روی جسم‬
‫فرورفته فشار وارد نکنید ‪.‬‬
‫• یک پانسمان حلقه ای در اطراف جسم قرار داده و جسم را با‬
‫چسب در محل خود محکم کنید‪ .‬تا در هنگام انتقال مصدوم‪ ،‬از‬
‫جای خود حرکت نکند‪.‬‬
‫جراحاتی که منجر به قطع عضو می شود‬
‫• دراین موارد عالوه بر مراقبت ازمحل آسیب‪ ،‬باید عضو را نیز با دقت‬
‫حفظ کنید‬
‫• مراقبت از مصدوم را در اولویت قرار دهید و گشتن به دنبال عضو‬
‫قطع شده را به عهده سایر افراد گروه بگذارید‪.‬‬
‫• با بال بردن اندام مجروح و اعمال فشار مستقیم روی آن و یا فشار‬
‫غیرمستقیم خونریزی را تحت کنترل درآورید‪.‬‬
‫• عضو را در درون گاز یا تکه پارچه با الیاف نرم تمیز بپیچید سپس‬
‫آن را درکیسه پالستیکی قرار دهید‬
‫• مجموعه را درون محفظه ای پر از قطعات خرد شده یخ قرار دهید‬
‫و در صورت امکان در یخدان حمل کنید ولی مراقب باشید که‬
‫عضو یخ نزند‪.‬‬
‫• هرگز عضو را در آب یا سرم فیزیرلوژی غوطه ور نکنید زیرا ممکن‬
‫است به آن آسیب برساند ‪.‬‬
‫• عضو را همراه مصدوم به بیمارستان بفرستید ‪.‬‬
‫کزاز‬
‫• کزاز بيماري است عفوني مشترک بین انسان و دامها که معمول‬
‫بصورت تک تک و پراکنده ديده مي شود‪.‬‬
‫• کزاز به واسطه یک سم عصبی بسیار قوی ناش ی از رشد باکتری غیر‬
‫هوازی کلستریدیوم تتانی ایجاد می شود‬
‫• کزاز دارای توانایی ایجاد اسپور می باشد‪ .‬که در محيط خارج‬
‫مقاومت زيادي از خون نشان مي دهد‬
‫• ميکرب کزاز در خاک ‪ ،‬مدفوع اسب و گاو و آب و گرد و خاک وجود‬
‫دارد ‪.‬‬
‫• مطلب مهم اينکه ابتالء به کزاز ايمني کاملي ايجاد نمي کند لذا‬
‫بهترين وسيله براي جلوگیري از آن واکسيناسيون مي باشد ‪.‬‬
‫• سرم ضد کزاز نیز براي پيشگیري سودمند است‪.‬‬
‫راه های انتقال‬
‫• آلوده شدن زخم عمیق با خاک یا مواد آلوده‬
‫نشانه هاي کزاز‬
‫• عالیم اولیه بیماری کزاز ناراحتی و بیخوابی است‪.‬‬
‫• دشواري بلع و کليد شدن دهان‬
‫• بيمار خيلي بزحمت دهان خود را باز مي کند عضالتي که براي جويدن بکار‬
‫میرود در موقع انقباض دردناک و سفت هستند‬
‫• سپس انقباض در عضالت گردن ‪ ،‬صورت و ستون فقرات و شکم و غیره فرا‬
‫مي رسد ( انقباض عمومي ) ‪.‬‬
‫• انقباض عضالت صورت ‪ ،‬شکل مخصوص ي به مبتال مي دهد و‬
‫مانند اين است که بيمار خنده بي نمکي به لب دارد ( خنده شيطان)‬
‫• در حالت حمله عضالت جونده منقبض شده و بواسطه گرفتاري‬
‫ماهيچه هاي ستون فقرات بدن به عقب خم مي شود (نظیر کمان ) ‪.‬‬
‫پیشگیری‬
‫• واکسیناسیون‬
‫• ممکن است در هنگام آسیب یک دوز یادآور دیگر لزم باشد‪.‬‬
‫داروها‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ضد سمها برای خنثی کردن سم عصبی‬
‫شلکنندههای عضالنی برای کنترل اسپاسمها‬
‫خوابآورها برای تسکین اضطراب‬
‫ضد تشنجها‬
‫آنتی بیوتیکها‪.‬‬