Transcript การวิเคราะห์ปัญหาสำหรับงานวิจัย - สำนัก ส่งเสริม และ พัฒนา การเกษตร เขต

การวิเคราะหปั
ญ
หา
์
สาหรับ
จย
ั ยานนท์
กิตการวิ
ติชาติ ชาติ
กลุ่มยุทธศาสตร์และสารสนเทศ
1
ความหมายการวิจัย (Research)
“การค้ นคว้ าหาคาตอบ ข้ อสงสัย หรือปั ญหา อย่ างมีระบบ เพื่อให้ ได้ มา
ซึ่งคาตอบ/ความรู้ ที่เชื่อถือได้ ”
?
ข้ อสงสัย
/ปั ญหา
 ได้ คาตอบ
 ได้ พัฒนางาน
 ได้ ความรู้
2
ขั้นเริ่มต้ นของการทาวิจัย
 การเลือกเรื่องและการกาหนดปัญหา
ลองเริ่ มคิดจากปั ญหาที่เกิดจากการ
ปฏิบตั ิงานดูสิ
เอ๊ ะ!!! แล้ วถ้ าไม่มีปัญหา หล่ะ.. จะทาไง
ดี???
ก็ลองดูสิวา่ งานที่ทาอยู่ปัจจุบนั
สามารถปรับปรุงหรื อพัฒนาให้ ดี
กว่าเดิมได้ หรื อไม่ ..อย่างไร
ที่มา : อ.ดร.กมลพร สอนศรี
3
ปั ญหา ??
สภาพปั จจุบัน
4
ปัญหาในการวิจัย
(Research Problem)
สิ่งที่ทาให้ เกิดความสงสัย ความ
อยากรู้ ในข้ อเท็จจริง ซึ่งนาไปสู่การ
หาทางปฏิบัติ เพื่อตอบคาถาม
เกี่ยวกับข้ อสงสัยหรื อข้ อเท็จจริงนัน้
ที่มา : รศ.ดร.ภรณี ต่างวิวฒ
ั น์, 2555 มสธ.
5
ปัญหาในการวิจัย
(Research Problem)
ประเด็น ข้ อสงสัยหรือคาถามที่ผ้ ูวจิ ัย
มีต่อปรากฏการณ์ และต้ องการแสวงหา
คาตอบให้ ถกู ต้ องตรงกับสภาพความเป็ น
จริงในปรากฏการณ์ นัน้ ด้ วย
กระบวนการวิจัย
ที่มา : ดร.วรรณะ บรรจง
6
ปัญหาในการวิจัย
(Research Problem)
 เป็ นปรากฏการณ์ ท่ ผี ้ ูวิจัย สนใจ
 ผู้วิจัยมีแนวคิดไม่ ชัดเจนเกี่ยวกับ
ปรากฏการณ์ ท่ เี ป็ นปั ญหา
 ผู้วิจัยมีความอยากรู้ อยากเห็น
ที่มา : รศ.ดร.ภรณี ต่างวิวฒ
ั น์, 2555 มสธ.
7
การวิเคราะห์ ปัญหาเชิงระบบ
กระบวนการปฏิบัตงิ าน
ปัจจัย
กระบวนการ
ผลผลิต
ผลกระทบ
8
ปัจจัย (Input)
สิ่งต่ างๆ ที่ช่วยให้ การทางานหรื อ
กระบวนการ ดาเนินไปได้
9
กระบวนการ (Process)
แนวทาง วิธีการ กลวิธี เทคนิค หรือกิจกรรม
ขัน้ ตอนต่ าง ๆ ที่ทาให้ การทางานบรรลุผล
สาเร็จ ทาให้ เกิดผลผลิตออกมาได้
10
ผลผลิต (Output)
ผลสาเร็จที่เกิดขึน้ เมื่อเสร็จสิน้ กระบวนการ
ของการทางานนัน้ ๆ
11
ผลลัพธ์ (Outcome)
ผลที่เกิดขึน้ ต่ อเนื่องจากผลผลิตหรือ
เมื่อนาผลผลิตไปใช้ แล้ วเกิดผลอื่นตามมา
12
ตัวอย่ างผลผลิตและผลลัพธ์
ตัวชีว้ ัดผลผลิต
 จานวนคนไข้ ที่เข้ ารับการ
ตัวชีว้ ัดผลลัพธ์
 จานวนคนไข้ ที่สขุ ภาพดีขึ ้น
รักษา
 จานวนกิโลเมตรของถนน
ที่มีการซ่อม
 ร้ อยละของถนนที่อยู่ใน
สภาพดี
 จานวนโครงการอบรมที่จดั ขึ ้น
 จานวนผู้เข้ ารับการอบรมที่ได้
หรื อจานวนผู้เข้ ารับการอบรม
ใช้ ประโยชน์จากการอบรมจริ ง
 จานวนครัง้ ที่จดั DW หรื อจานวนคนที่เข้ าร่วม  จานวนเจ้ าหน้ าที่ที่มีการ
DW
พัฒนาตนเอง
13
การวิเคราะห์ ปัญหาเชิงระบบ
o ดูท่ ผี ลผลิต
o เปรียบเทียบ ผลผลิตที่เกิดขึน้ กับ
ผลผลิตที่คาดหวัง (เป้าหมาย)
14
เกณฑ์ การเลือกปัญหาในการทาวิจัย
1. เป็ นปั ญหาที่ผ้ ูวจิ ัยสนใจมากที่สุด โดยมีลักษณะ :
• มีความอยากรู้อยากเห็นในเชิงวิชาการ
• มีความมุ่งมั่นที่จะค้ นหาคาตอบ และไม่ พจิ ารณาแรงจูงใจ
ภายนอก เป็ นหลัก เช่ น ปริญญาบัตร
ที่มา : อ.ดร.กมลพร สอนศรี
15
เกณฑ์ การเลือกปัญหาในการทาวิจัย
2. คานึงถึงคุณค่ าของผลการวิจัยที่ได้ รับ ในด้ าน :
• ควรเป็ นปั ญหาใหม่ หรื อแนวทางใหม่
• คาตอบที่ได้ ควรขยายความรู้ให้ กว้ าง-ลึกยิ่งขึน้
• มีความสาคัญทางทฤษฎีมากเพียงพอ
• มีความสาคัญทางปฏิบัตมิ ากเพียงพอ ประยุกต์ ได้
• ก่ อให้ เกิดปั ญญา ควรช่ วยให้ มีความรู้สมบูรณ์ ขนึ ้
• ควรสามารถนาไปใช้ เพื่อปรับปรุ งระบบให้ ดีขนึ ้
• ควรมีความชัดเจน ไม่ คลุมเครือ
• ควรเป็ นปั ญหาที่ทดสอบได้
ที่มา : อ.ดร.กมลพร สอนศรี
16
เกณฑ์ การเลือกปัญหาในการทาวิจัย
3. คานึงถึงความสามารถของผู้วจิ ัย ในด้ าน :
• มีความรู้ความสามารถเพียงพอที่จะทาให้ สาเร็จหรือ
สามารถหาความรู้เพิ่มเติมได้ มีท่ ปี รึกษา
• ใช้ เวลาและมีงบประมาณสนับสนุนเพียงพอ
• สามารถหาข้ อมูลเพิ่มเติมได้ จากแหล่ งต่ าง ๆ
• ได้ รับอนุมัตใิ ห้ ทาวิจัยหรือเก็บข้ อมูลได้
ที่มา : อ.ดร.กมลพร สอนศรี
17
เกณฑ์ การเลือกปัญหาในการทาวิจัย
4. คานึงถึงสภาพแวดล้ อมที่เอือ้ ประโยชน์ ต่อการวิจัย :
• มีแหล่ งวิชาการที่สามารถค้ นคว้ าได้
• มีอุปกรณ์ /เครื่องมือต่ าง ๆ ในการวิจัย
• ได้ รับความร่ วมมือจากผู้ท่ เี กี่ยวข้ อง เช่ น กลุ่มตัวอย่ าง
ผู้พัฒนาระบบ
18
เกณฑ์ การเลือกปัญหาในการทาวิจัย
5. ลักษณะของหัวข้ อที่จะทาวิจัย :
• ไม่ ควรเป็ นปั ญหากว้ างหรื อใหญ่ เกินไป
• ปั ญหาวิจัยควรแก้ ได้ ด้วยการวิจัย หาข้ อมูลได้
• ควรมีความสาคัญและเป็ นประโยชน์ เสริมความรู้
• ไม่ ควรซา้ ซ้ อนกับปั ญหาการวิจัยของผู้อ่ ืน ยกเว้ น เปลี่ยนแนวทาง
ใหม่ หรื อแนวคิดใหม่
• หลีกเลี่ยงปั ญหาที่หาข้ อยุตไิ ม่ ได้ เช่ น ปรั ชญา
• จะต้ องสร้ างเครื่ องมือเพื่อใช้ ในการเก็บข้ อมูลได้
• หากเป็ นปั ญหาที่ชีช้ ่ องทางให้ ผ้ ูอ่ ืนทาวิจัยได้ ต่อไป จะก่ อให้ เกิด
การขยายความรู้ ย่ งิ ขึน้
ที่มา : อ.ดร.กมลพร สอนศรี
19
20
•แก้ ไขปั ญหาได้
มีประโยชน์ หรื อไม่
•ประเด็นน่ าสนใจ
ทาได้
เกณฑ์ การ
เลือกปั ญหา
เพื่อทาวิจัย
•มีข้อมูลสนับสนุน
•ไม่ กว้ างหรื อแคบจนเกินไป
•ทันต่ อเหตุการณ์
•ใช้ ทรั พยากรในการวิจัยอย่ าง
คุ้มค่ า
ไม่ ได้
ไม่ ควรทา
หรือไม่
ได้
•มองทะลุถงึ ตอนจบได้
•อยู่ในสายงานที่เกี่ยวข้ อง
ไม่ ควรทา
มี
•เกิดประโยชน์ ต่อส่ วนรวม
•มีความเชี่ยวชาญ
ไม่ มี
คุ้มค่ า
ไม่ ค้ ุมค่ า
ไม่ ควรทา
หรือไม่
คุ้มค่ า
โจทย์ วิจัย
21
แหล่งที่มาของปัญหาวิจัย
1. ทฤษฎี / แนวคิดใหม่ ท่ ผี ้ ูวจิ ัยสนใจ
2. สภาพปั ญหา ประสบการณ์ ในการทางาน
การดารง ชีวติ ของบุคคลหรือประสบการณ์ ของผู้วจิ ัย
3. การอ่ าน ศึกษาค้ นคว้ า หนังสือ วารสาร
บทคัดย่ องานวิจัย ข้ อเสนอแนะในรายงานการวิจัยของ
ผู้อ่ นื
4. การสอบถามผู้ร้ ู ผู้ชานาญในสาขาวิชา
ที่มา : ดร.วรรณะ บรรจง
22
แหล่ งทีม่ าของปัญหาวิจัย(ต่ อ)
5. การวิเคราะห์ เหตุการณ์ ประเด็นปั ญหาทาง
สังคม หรือการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึน้ ในช่ วงเวลานัน้ ๆ
ที่ต้องการคาตอบแนวทางแก้ ไขหรือทางออกของปั ญหา
6. ความต้ องการใช้ ผลการวิจัยขององค์ การและ
แหล่ งทุนสนับสนุนการวิจัยต่ าง ๆ กาหนดทิศทางการ
วิจัย เพื่อเป็ นกรอบหัวข้ อวิจัย
7. ประเด็นจากที่ประชุมสัมมนาทางวิชาการ
ที่มา : ดร.วรรณะ บรรจง
23
1
เครื่ องมือในการวิเคราะห์ ปัญหา/
ค้ นหาโจทย์ วจิ ัยจากงานประจา
Problem tree
2 2
ก้ างปลา
3
S
W
O
T
24
การเลือกเครื่องมือในการวิเคราะห์ ปัญหา
 โดยพิจารณาความเหมาะสมระหว่ างเครื่ องมือกับ
เงื่อนไขต่ าง ๆ ของปั ญหา ซึ่งหมายรวมถึง
ความสามารถของเครื่องมือในการแก้ ปัญหา
ดังกล่ าว
 สิ่งที่สาคัญคือความคุ้นเคยในการใช้ งานเครื่ องมือ
นัน้ ๆ
25
เครื่องมือค้ นหาสาเหตุของปัญหา
“เป็ นแผนผังที่ใช้ แสดงความสัมพันธ์ อย่ างเป็ นระบบ
ระหว่ าง สาเหตุหลาย ๆ สาเหตุท่ เี ป็ นไปได้ ท่ สี ่ งผล
กระทบให้ เกิดปั ญหา หนึ่ง ปั ญหา”
26
ปั จจัย
(สาเหตุหลัก)
ปั จจัย
(สาเหตุหลัก)
สาเหตุย่อย
ปั จจัย
(สาเหตุหลัก)
ปั ญหา
สาเหตุย่อย
• ควรกาหนดแบบชัดเจน
สาเหตุย่อย
สาเหตุย่อย
ปั จจัย
(สาเหตุหลัก)
ปั จจัย
(สาเหตุหลัก)
และเป็ นไปได้
ปั จจัย
(สาเหตุหลัก)
• ควรกาหนดหัวข้ อปั ญหา
ในเชิงลบ
สาเหตุ
27
คน
วิธีการ
ไม่ หมั่นตรวจสอบ
นา้ หนัก
เก็บไม่ เป็ นเวลา
ขาดการวางแผนและ
กาหนดขัน้ ตอนการทางาน
ไม่ ถามผู้มี
ประสบการณ์
ขาดการสังเกต
เพาะเชือ้ ในเวลาเดียวกัน
ไม่ ทยอยทิง้ ช่ วง
ขาดความรู้
ไม่ เลือกเก็บตามขนาด
ทาไมเห็ดนางฟ้าไม่
พอส่ งร้ านค้ า
เพาะเชือ้ น้ อย
เห็ดเจริญเติบโตช้ า
แสงส่ องสว่ าง
ไม่ ท่ วั ถึง
จานวนก้ อนเชือ้
ไม่ เพียงพอ
ชัน้ วางเห็ดไม่ เหมาะสม
มองไม่ เห็นเห็ดที่ออก
ทางก้ นถุงตามทิศทาง
มีก้อนเชือ้ ไม่ ว่ ิง
มีก้อนเชือ้ ที่เป็ นราดา
ขาดการเอาใจใส่
หาความรู้ เพิ่มเติม
วัสดุ
ถุงเชือ้ เห็ดหล่ นเสียหาย
อุปกรณ์
28
ใบงานที่ ๓
 แบ่งกลุม่ ตามงาน/ปั ญหา
 เลือกงาน/ปั ญหาในการวิจยั
 วิเคราะห์ปัญหา และสาเหตุของปั ญหา
โดยใช้ แผนผังก้ างปลา
 นาเสนอผล
29
ขั้นเริ่มต้ นของการทาวิจัย
 การเลือกเรื่ องและการกาหนดปั ญหา
ลองเริ่ มคิดจากปั ญหาที่เกิดจากการ
ปฏิบตั ิงานดูสิ
เอ๊ ะ!!! แล้ วถ้ าไม่มีปัญหา หล่ะ.. จะทาไง
ดี???
ก็ลองดูสิวา่ งานที่ทาอยู่ปัจจุบนั
สามารถปรับปรุงหรื อพัฒนาให้ ดี
กว่าเดิมได้ หรื อไม่ ..อย่างไร
ที่มา : อ.ดร.กมลพร สอนศรี
30
31
ตัวอยาง
่
การวิเคราะหโดยใช
้
์
เทคนิค
SWOT
กลุ่มยุทธศาสตร์และ
อม
การวิเคราะหสภาพแวดล
้ SWOT
์
Analysis
ปัจจัยภายใน
(จุดแข็ง / จุดออน)
่
โครงสรางขององค
กร
้
์
วัฒนธรรมขององคกร
์
การบริหารจัดการ
ทรัพยากร (คน เงิน
วัสดุ)
ระบบ/วิธก
ี ารทางานการ
ทางาน
ทักษะการปฏิบต
ั งิ าน
ปัจจัยภายนอก
(โอกาส / อุปสรรค)
นโยบาย กฎเกณฑ ์
การเมือง
เศรษฐกิจ
สั งคมและวัฒนธรรม
เทคโนโลยี
กลุ่มยุทธศาสตร์และ
มีการคมนาคมสะดวก
มีแหลงเงิ
่ นทุนมาก
มีการประกันราคาจากรัฐบาลแหลงจ
ิ มีมาก
่ าหน่ายวัตถุดบ
นโยบายภาครัฐทีเ่ กีย
่ วกับ
การบริหารการจัดการเกษตร
แหลงทรั
พยากรทีอ
่ ุดมสมบูรณ ์
่
ระบบชลประทาน
จุดแข็ง
การทางาน
กับเกษตรกร
ในชุมชน
ภูมป
ิ ัญญาทองถิ
น
่ ทีห
่ ลากหลาย
้
วัฒนธรรม/ประเพณี
(เช่น การลงแขก)
การใช้สารเคมี
โอกาส
ภูมอ
ิ ากาศ
แหลงน
่ ้าธรรมชาติ
มีการส่งเสริม
การปรับเปลีย
่ นอาชีพ
จุดออน
่
ไมสามารถ
่
กาหนดราคาพืชผลไดเอง
้
ภัยคุกคาม
ภัยจากธรรมชาติ
คานิ
่ ยมทางสั งคม
ทีเ่ ปลีย
่ นไป
ตนทุ
้ นการผลิตสูง
เกษตรกรไมยอมรั
บ เงินทุนมีน้อย,หนี้สินมาก/
่
ขาดการพัฒนาทางดานวิ
ชาการ
ขาดผู้นาทีเ่ ข็มแข็ง
ความเปลีย
่ นแปลง
อุปกรณไม
้
่ นสมัย
์ ทั
ขาดความเชือ
่ มันในตนเอง
สุขภาพเกษตรกรไมแข็
ไมมี
ี่ น
ิ เป็ นของตนเองไมมี
ิ ย
ั การใช้จายเงิ
น
่ งแรง
่ ทด
่ วน
่
กลุ่มยุทธศาสตร์และ
กรณีตวั อยาง
่
ZOPP
ปัญหาการผลิตขนมไทย
ของกลุมแม
บ
่
่ านเกษตรกร
้
พฤกษาประดับ
กลุ่มยุทธศาสตร์และ
วิเคราะห์ผลกระทบของปั ญหา
อุปกรณการผลิ
ตไมเพี
ไมมี
์
่ ยงพอ
่ การเสนอขอ
สถานทีผ
่ ลิตไมมิ
เงินกองทุนทีม
่ ใี น
่ ดชิด
ไมมี
หมูบ
ชนไปใช้
่ ห้องน้า
่ าน/ชุ
้ นทุนมหมุ
ขาดเงิ
นเวียน
ห้องเก็บของไมสมบู
รณ ์
ในการผลิต
่
ไมน
่ ไี ปใช้ประโยชน์
่ าเงินทุนทีม
สถานที่ / อุปกรณ์การผลิต
เงินทุน
การบริหารกลุม
่
ปั ญหาการผลิตขนมไทยของ
กลุม
่ แม่บ ้านเกษตรกรพฤกษาประดับ
ไมมี
่ การประชุม
กระบวนการผลิต/จาหน่าย
ิ กลุม
สมาชก
่
ไมมี
่ การวางแผนการผลิต
ไมจั
่ ดสรรประโยชนให
์ ้ส
ขาดการมีส่วนรวมจากส
่
คณะกรรมการไมเข
่ มแข
้
มีปัญหาครอบครัว
ไมมี
ก
ารบริ
ห
ารเวลาในการผลิ
ต
่
ว่
่ ระเบียบ/ขอตกลงร
้
มีความเห็นขัดแยงกั
น ไมมี
้
ผลิตสิ นค้าไมทั
น
ความต
องการตลาด
่
้
ตน้อย
ไมมี
้ วมการผลิ
่
่ ตลาดภายนอกตัวแทนจาหน่าย เขาร
ขาดการบันทึกขอมู
้ ลการผลิต
ผูผลิ
า่
้ ตไดรั
้ บคาตอบแทนต
่
การประชาสั มพันธผลผลิ
ตมีน้อย
์
กลุ่มยุทธศาสตร์และ
การผลิตขนมไทยไมมี
่
ประสิ ทธิภาพ
การบริหารการจัดการผลิตขนมไทยของกลุมแม
บ
่
่ าน
้
เกษตรกรพฤกษาประดับ ไมดี
่
สถานทีอ
่ ุปกรณการ
์
ผลิตไมพร
่ อม
้
ขาดเงินทุน
ดาเนินการ
การบริหารกลุม
่
ไมดี
่
ไมมี
่ ้องน้า
่ ห
ทุนหมุนเวียนมี
น้อย
ไมมี
่ การประชุม
สมาชิก
ห้องเก็บวัสดุอุปกรณ ์
ไมสมบู
รณ ์
่
สถานทีผ่ ลิตไม่ มิดชิด
ไมน
่ าเงินทุน
ของกลุมที
่ ไี ป
่ ม
ใช้ประโยชน์
ขาดการมีส่วน
รวม
่
ไมมี
่ การเสนอ
ขอเงินกองทุน
ทีม
่ ใี นหมูบ
่ าน
้
หรือชุมชน
มาใช้ในการ
ผลิต
ไมมี
่ การจัดสรร
ผลประโยชน์
คณะกรรมการไม่
เขมแข็
ง
้
ไมมี
่ ระเบียบ
ขอตกลงที
ช
่ ด
ั เจน
้
ขบวนการผลิต/
จาหน่ายไมดี
่
ขาดการวาง
แผนการผลิต
ไมมี
่ การจดบันทึก
ขอมู
้ ล
การผลิตและ
าหนห่ าย
ไมมี
ารบริ
ารเวลา
่ กจ
ในการผลิต
ผลิตไมทั
่ นความ
ตองการ
้
ของตลาดในทองถิ
น
่
้
ไมมี
่ ตลาดภายนอก/
ตัวแทนจาหน่าย
สมาชิกผู้ผลิตไม่
เพียงพอ
มีปัญหาทาง
ครอบครัว
มีความเห็ น
ขัดแยง้
เขาร
ต
้ วมการผลิ
่
น้อย
ไดรั
้ บ
คาตอบแทนต
า่
่
การประชาสั มพันธ ์
ผลิตภัณฑขนมไทย
์
มีน้อย
กลุ่มยุทธศาสตร์และ