معاینه سیستم تنفسی
Download
Report
Transcript معاینه سیستم تنفسی
بسم هللا الرحمن الرحیم
معاینه سیستم تنفسی
The upper respiratory tract includes
The nose
pharynx
adenoids
tonsils
epiglottis
larynx,
and trachea.
The lower respiratory tract
consists of
the bronchi,
Bronchioles
alveolar ducts
and alveoli
With the exception of the right and left main-
stem bronchi, all lower airway structures are
contained within the lungs.
The right lung is divided into three lobes (upper,
middle, and lower)
the left lung into two lobes (upper and lower)
The structures of the chest wall
(ribs, pleura, muscles of respiration) are also
essential
Physiology of Respiration
Ventilation. Ventilation involves inspiration (movement
of air into the lungs) and expiration (movement of air out
of the lungs). Air moves in and out of the lungs because
intrathoracic pressure changes in relation to pressure at
the airway opening.
Contraction of the diaphragm and intercostal and
scalene muscles increases chest dimensions, thereby
decreasing intrathoracic pressure. Gas flows from an
area of higher pressure (atmospheric) to one of lower
pressure (intrathoracic)
برای ارزیابی سیستم تنفسی :
-1بیماردروضعیت نشسته قرار گرفته ویا در صورت امکان
در وضعیت ایستاده معاینه میشود.
-2تمام قفسه سینه بدون پوشش باشد
-3از یک گوشی پزشکی دارای بل و دیافراگم استفاده شود
روشهای معاینه قفسه سینه و ریه ها
مشاهده
لمس
دق
سمع
Health History
Any risk factors for respiratory disease
smoking
pack years ppd X # years
exposure to smoke
history of attempts to quit, methods, results
sedentary lifestyle, immobilization
age
environmental exposure
Dust, chemicals, asbestos, air pollution
obesity
family history
Cough
Type
dry, moist, wet, productive, hoarse, hacking, barking, whooping
Onset
Duration
Pattern
activities, time of day, weather
Severity
effect on ADLs
Wheezing
Associated symptoms
Treatment and effectiveness
sputum
amount
color
presence of blood (hemoptysis)
odor
consistency
pattern of production
Past Health History
Respiratory infections or diseases (URI)
Trauma
Surgery
Chronic conditions of other systems
Family Health History
Tuberculosis
Emphysema
Lung Cancer
Allergies
Asthma
Posterior imaginary lines and
landmarks
Suprascapular region
Interscapular region
Infrascapular region
Scapular line
Posterior midline
) خطوط فرضی در تقسیم بندی قفسه سینه (قدامی
Suprasternal fossa
Infraclavicular fossa
Anterior midline
Supraclavicular fossa
Sternal line
Parasternal line
Midclavicular line
epigastric angle
Surface markings of the lobes of the lung:
(a) anterior, (b) posterior, (c) right lateral and (d) left lateral.
(UL, upper lobe; ML, middle lobe; LL, lower lobe).
ul
Ul
ml
ll
a
ul
ml
ll
ll
b
خطوط فرضی (جانبی ) قفسه سینه
Posterior axillary line
Anterior axillary line
Midaxillary line
)خطوط فرضی در تقسیم بندی قفسه سینه (خلفی
Suprascapular region
Interscapular region
Infrascapular region
Scapular line
Posterior midline
Anterior view of lobes
Posterior view of lobes
Right lateral view of lobes
Left lateral view of lobes
مشاهده
Inspection
مشاهده قفسه سینه از نظر دفورمیتی و نامتقارن بودن
ارزیابی قطر قدامی – خلفی قفسه سینه و مقایسه آن با قطر عرضی قفسه سینه
یافته طبیعی :قطر قدامی خلفی 2/1قطر عرضی است
در بچه ها قطر درور سینه 2-3سانتی متر از دور سر کمتر است
یافته های غیر طبیعی:
گوژ پشتی
قفسه سینه بشکه ای
سینه قیفی
سینه کبوتری
Thoracic deformity
Pectus excavatum
Barrel chest
Kyphosis
Funnel chest
Pectus excavatum
قفسه سینه کبوتری
Pectus carinatum
قفسه سینه شناور
مشاهده حرکات قفسه سینه
یافته طبیعی:
اتساع دوطرفه قفسه سینه بطور قرینه در هنگام دم
تنفس شکمی در بچه ها ،تنفس سینه ای در بزرگساالن
یافته غیر طبیعی:
-1 غیر قرینگی ،حرکات پارادوکسیکال قسمتی از قفسه سینه
-2 رتراکسیون (توکشیده شدن ) پوست در نواحی باالی ترقوه ،
شکاف باالی جناغ و بین دنده ها در حین دم که بیانگر مشکالت
تنفسی در بیماراست
مشاهده تعداد ،ریتم و الگوی تنفس
یافته طبیعی:
تعداد برحسب سن متفاوت است.
تنفس منظم ،آسان و بدون کوشش و دیسترس
یافته غیر طبیعی:
تنگی نفس ،تاکی پنه ،برادی پنه ،تنگی نفس وضعیتی ،استفاده
از عضالت فرعی تنفس و رتراکسیون پوست
الگوی تنفسی :تند وسطحی ،تند وعمیق ،آهسته و عمیق
لمس قفسه سینه
Palpation
نواحی قفسه سینه از نظر برآمدگی ،حساسیت به لمس ،حرکات
غیر طبیعی وقابلیت انعطاف قفسه سینه ارزیابی میگردد.
یافته طبیعی :
قرینگی دو طرف ،قابلیت انعطاف ،عدم وجود حساسیت به
لمس ،توده و برآمدگی ،فرو رفتگی و دفورمیتی
تست اتساع قفسه سینه
روش انجام :
کف دو دست برروی قسمت پایین قفسه سینه بطوریکه انگشتان شست
دست نزدیک ستون فقرات قرار گرفته وبقیه انگشتان به سمت طرفین کشیده
شده باشد قرار می گیرد و پس از انجام تنفس عمیق توسط بیمار ،حرکت
دستان معاینه کننده مشاهده میشود.
یافته طبیعی:
در قسمت خلفی قفسه سینه در زمان دم انگشتان معاینه کننده همزمان 3-5
سانتی متر ازهم جدا میشوند .
در قسمت قدامی قفسه سینه در زمان دم انگشتان معاینه کننده همزمان 4-5
سانتی متر ازهم جدا میشوند .
یافته غیر طبیعی:
عدم تغییر اندازه در بیماران آمفیزماتو ،آتلکتازی ،پنومونی و هیدرو
توراکس ،
تست اتساع قفسه سینه
لرزش لمسی )(tactil fermitus
لرزش لمسی وقتی ایجادمیشود که امواج صوتی حاصله در حنجره از راه
برونش ها بطرف پائین رفته و جدار قفسه سینه را به ارتعاش در می آورد.
شدت ارتعاشات در نواحی مختلف قفسه سینه با هم فرق دارد وبا مقدار
هوای موجود در ریه تغییر می کند.
روش انجام:
با قرار دادن کف دست وانگشتان یا لبه دست بر روی قفسه سینه از
بیمارخواسته میشود که صحبت کرده وکلمات یا یک عدد را مثال 44یا
Blue moonرا تکرا کند.
این کار از قله ریه ها شروع شده و تا قاعده ریه ها ادامه می یابدو
ارتعاشات نواحی مختلف با هم مقایسه میشوند.
یافته های غیر طبیعی در لرزش لمسی
کاهش یا فقدان لرزش لمسی :
پنوموتوراکس
تجمع مایع پلوربین ریه ها و جدار قفسه سینه
ضخیم شدن پلور
افزایش :
در پنومونی بدلیل تراکم بیشتر بافت ریه
دق
Percussion
به منظور تعیین چگونگی پر شدن بافتهای ریه با هوا ،مایع یا مواد جامد و همچنین
تعیین وضعیت ارگانهای زیرین وتعیین حدود ریه ها ودیافراگم انجام میشود.
روش انجام :
برای دق قسمت خلفی قفسه سینه ،بیمار در وضعیت نشسته قرار داده میشود بطوریکه
سر ودستان او جلو باشد.وبرای دق نواحی قدامی و طرفی به بیمار می گوییم که بازوها
را در دوطرف سر خود باال ببرد.
دق قدامی از باالی ترقوه شروع شده تا ناحیه دیافراگم ادامه می یابد.
دق قفسه سینه با فواصل 5سانتی متری در خط میدکالویکوالر از باال تا به پائین انجام
میشود .سپس صداهای حاصله هر سمت با سمت مقابل مقایسه میشوند.
دق قفسه سینه
یافته های طبیعی در دق
Resonance صدای رزونانس:
صدای بلند و سونور ( زیر ) که در منطقه باالی ریه شنیده
میشود
: Dullness صدای گنگ ،مبهم یا خفه در باالی قلب (فضای
سوم تا پنجم بین دنده ای ) و در باالی کبد
: Flatness صدای خمیری ،مات وبم در نواحی باالی
عضالت
: Tympani بر روی معده
یافته های غیر طبیعی در دق
عدم تقارن صدا در دوطرف قفسه سینه
عواملی که سبب اختالل در انتقال ارتعاش صدا به خارج شوند یا تولید
ارتعاش طبیعی ریه ها رامختل نمایند باعث کاهش سونوریته نواحی ریه
میشوند:
پنومونی وآتلکتازی ،تومور وفیبروز ریوی ،سل و آمبولی وسیع ریوی
بعلت متراکم نمودن بافت ریه صدای گنگ یا مات تولید میکنند.
پنوموتوراکس وآمفیزم ریوی بعلت زیاد بودن یامحبوس شدن هوا در ریه ها
یا قفسه سینه سبب سونوریته شدید یا هیپررزونانس Hyperresonanceدر
دق میشوند.
تعیین حدود ریه ها
Shifting range of bottom of lung
Along the scapular line
s
Percussing bottom of lung, marking
Shifting range of
bottom of lung
Asking the pat. to inspire deeply and hold
6-8 cm
Percussing bottom of lung, marking
Asking the pat. to expire deeply and hold
Percussing bottom of lung, marking
Measuring the dist. between upper and lower lines
Decreased: emphysema, atelactasis,
fibrosis, pulmo. edema, pneumonia
Detected impossibly: pleura adhesion,
massive hydrothorax, pneumothorax,
diaphragmatic paralysis
سمع قفسه سینه و ریه Auscultation :
در این روش قفسه سینه با دیافراگم گوشی از راس به قاعده مورد بررسی
قرار میگیرد.
بیمار در وضعیت نشسته قرار گرفته و سه قسمت قدام ،طرفی و خلفی
قفسه سینه سمع میشود.
از بیمار خواسته میشود که آهسته و عمیق و از راه دهان نفس بکشد.
نواحی سمع قفسه سینه و ریه ها
صداهای تنفسی طبیعی
-1صدای وزیکوالر :vesicular breath sound
بطور طبیعی برروی قسمت اعظم ریه شنیده میشود ودر اثر هجوم هوا بداخل و خارج
آلوئول در حال تهویه ایجاد میشود.صدای کم اتفاع (زیر ) ونرم وفش فش مانندی است
که در دم و قاعده ریه بهتر شنیده میشود.
-2صدای برونکوویزیکوالر :bronchovesicular breath sound:
صدایی است که در اثر حرکت هوا در مجاری هوایی بزرگتر( برونش ها ) درفضای
اول ودوم بین دنده ای در دوطرف استرنوم و بین استخوان کتف شنیده میشود.
-3صدای توبوالر :
الف -برونشیال :)Bronchial breath sound) :این صدای بم و بلند در قسمت قدام
قفسه سینه و برروی جناغ در اثر حرکت هوا از طریق تراشه شنیده میشود.این صدا از
صدای وزیکولی بلندتر بوده و در بازدم بهتر شنیده میشود.
ب -تراکیال :) Tracheal breath sound ) :این صدا خیلی بلند بوده ،برروی
تراشه شنیده میشود ودر دم و بازدم برابر است.
صداهای تنفسی طبیعی
Tracheal breath sound
Bronchial
Bronchial breath sound
Larynx, suprasternal fossa,
around 6th, 7th cervical
vertebra, 1st, 2nd thoracic
vertebra
Bronchovesicular
Bronchovesicular breath
sound
1st, 2nd intercostal space
beside of sternum, the level of
3rd, 4th thoracic vertebra in
interscaplar area, apex of lung
Vesicular breath sound
Most area of lungs
Bronchial
Bronchovesicular
یافته های غیر طبیعی در صداهای تنفسی
ضعیف شدن یا عدم سمع صدای وزیکوالر:
انسداد راه هوایی ،ضعف عضالت تنفسی ،پنوموتوراکس ،هیدروتوراکس
طوالنی شدن صدای وزیکوالر در بازدم:
برونشیت ،آسم و آمفیزم ریوی
خشن شدن صدای وزیکوالر :
مراحل اولیه برونشیت یا پنومونی
شنیده شدن صدای برونشیال در مناطقی که باید صدای وزیکوالر سمع شود:
پنومونی ،آ؛بسه ریوی ،سل ،آتلکتازی
رال
Rale
ریشه کلمه فرانسوی است و به معنای سر وصدا بوده و در بافت ریه سالم
سمع نمیشود.
بعبارتی رال یعنی تمامی سر وصداهایی که در خالل تنفس توسط عبور هوا
از البالی مایعات و ترشحات موجود در بافت ریه یا برونش بطور غیر
طبیعی سمع میشود.
انواع صداهای غیر طبیعی:
-1 کراکل crackles
-2 رونکای Rhonchi
-3 استریدور Stridor
wheezes
-4 ویز
-5 صدای ملشی پلور Pleural friction rub
کراکل ( رال مرطوب)
در اثر عبور هوااز درون مایع ،ترشحات رقیق یا سیستم مرطوب راه هوایی و در
هنگام دم ومعموال در قاعده ریه شنیده میشود.
صدای ترق ترق وبدون آهنگی که شبیه به صدای ترکیدن است (صدای غلتاندن مقداری
مو در نزدیکی گوش ).
این صدا با سرفه پاک نمیشود
علل ایجاد کننده:
نارسایی بطن چپ وادم ریه
برونشیت
برونکوپنومونی
نواحی سمع کراکل:
کراکل موضعی :درپنومونی ،سل وبرونشکتازی
کراکل در قاعده هردو ریه :در ادم ریه و برونکوپنومونی
کراکل منتشر درتمام ریه :ادم حاد ریه ،برونشیت مزمن و برونکوپنومونی شدید
رونکای Rhonchi
این صدا در اثر عبور هوا از البالی ترشحات و تشکیل جریان گردابی هوا
در راههای هوایی بزرگتر( تراشه و برونشها) ایجاد میشود.
صدای ممتد ،بلند ،ناهنجار وشبیه خرناس یا جرنگ جرنگ بهم خوردن
بطریها ست.
در دم و بازدم شنیده میشود
صدا در اکثر نواحی تراشه و برونش سمع میشود
رونکای ممکنست با سرفه زدن از بین برود
علل ایجاد کننده:
برونشیت
پنومونی
ترشحات غلیظ مجاری هوایی بزرگ
استریدور Stridor
صدای پر طنین که در اثر انسداد نسبی حنجره یا تراشه شنیده میشود
صدا به قار قار تشبیه شده است
عمدتا در دم شنیده میشود
علل ایجاد کننده :
احتقان و ادم مجاری هوایی
اسپاسم مجاری هوایی
فشاربر روی مجاری هوایی ناشی از تومور
جسم خارجی
ویز Wheezes
صدای ناشی از حرکت هوا در راههای هوایی کوچک که بطور نسبی بسته
شده اند(انسداد نسبی راههای هوایی کوچک )
صدا پرطنین وموزیکال و شبیه سوت زدن است
در تمامی نواحی ریه شنیده میشود
در دم و بازدم شنیده میشود و در بازدم واضح تر بوده حتی ممکنست بدون
گوشی سمع شود.
ویزینگ با سرفه تغییر نمی کند
علل ایجاد کننده :
آسم
برونکواسپاسم
جسم خارجی
صدای مالشی پلور Pleural friction rub
صدای غژ غژ مانند ی که براثر سائیده شدن و مالش دو الیه پلور برروی
هم ایجاد میشود.در هنگامی که الی های پلور ملتهب شده وحالت لغزندگی
خود را ازدست داده اند بوجود میآید.
در قسمت طرفین و قاعده ریه ها بیشتر شنیده میشود
در دم و بازدم شنیده میشود
با حبس تنفس از بین میرود
با سرفه پاک نمیشود
علل ایجاد کننده:
پلورزی سلی
اورمی
بدخیمی پلور
آمبولی ریه