Transcript دانلود
بسم هللا الرحمن الرحیم 1 جلسه دوم و سوم 2 معاینه فیزیکی سیستم تنفس ی Shahnaz Pouladi Assisstant Proffesor in Nursing Bushehr Medical Science University 3 برای ارزیابی سیستم تنفسی : -1بیماردروضعیت نشسته قرار گرفته ویا در صورت امکان در وضعیت ایستاده معاینه میشود. -2تمام قفسه سینه بدون پوشش باشد -3از یک گوشی پزشکی دارای بل و دیافراگم استفاده شود 4 روشهای معاینه قفسه سینه و ریه ها مشاهده لمس دق سمع 5 ) خطوط فرضی در تقسیم بندی قفسه سینه (قدامی Suprasternal fossa Infraclavicular fossa Anterior midline Supraclavicular fossa Sternal line Parasternal line Midclavicular line epigastric angle 6 خطوط فرضی (جانبی ) قفسه سینه Posterior axillary line Anterior axillary line Midaxillary line 7 )خطوط فرضی در تقسیم بندی قفسه سینه (خلفی Suprascapular region Interscapular region Infrascapular region Scapular line Posterior midline 8 Anterior view of lobes 9 Posterior view of lobes 10 Right lateral view of lobes 11 Left lateral view of lobes 12 مشاهده 13 Inspection مشاهده قفسه سینه از نظر دفورمیتی و نامتقارن بودن ارزیابی قطر قدامی – خلفی قفسه سینه و مقایسه آن با قطر عرضی قفسه سینه یافته طبیعی :قطر قدامی خلفی 2/1قطر عرضی است در بچه ها قطر دور سینه 2-3سانتی متر از دور سر کمتر است یافته های غیر طبیعی: گوژ پشتی قفسه سینه بشکه ای ) بیماران آمفیزم) سینه قیفی (بیماری نرمی استخوان ،سندرم مارفان) سینه کبوتری Thoracic deformity Pectus excavatum Barrel chest Kyphosis 14 15 16 Funnel chest 17 Pectus excavatum 18 قفسه سینه کبوتری 19 Pectus carinatum 20 قفسه سینه شناور 21 مشاهده حرکات قفسه سینه یافته طبیعی: اتساع دوطرفه قفسه سینه بطور قرینه در هنگام دم تنفس شکمی در بچه ها ،تنفس سینه ای در بزرگساالن یافته غیر طبیعی: -1 غیر قرینگی ،حرکات پارادوکسیکال قسمتی از قفسه سینه -2 رتراکسیون (توکشیده شدن ) پوست در نواحی باالی ترقوه ، شکاف باالی جناغ و بین دنده ها در حین دم که بیانگر مشکالت تنفسی در بیماراست 22 مشاهده تعداد ،ریتم و الگوی تنفس یافته طبیعی: تعداد برحسب سن متفاوت است. تنفس منظم ،آسان و بدون کوشش و دیسترس یافته غیر طبیعی: تنگی نفس ،تاکی پنه ،برادی پنه ،تنگی نفس وضعیتی ،استفاده از عضالت فرعی تنفس و رتراکسیون پوست الگوی تنفسی :تند وسطحی ،تند وعمیق ،آهسته و عمیق 23 الگوهای تنفسی غیر طبیعی 3. Cheyne-Stokes’ breathing 4. Biot’s breathing Sighing breathing 24 لمس قفسه سینه Palpation نواحی قفسه سینه از نظر برآمدگی ،حساسیت به لمس ،حرکات غیر طبیعی وقابلیت انعطاف قفسه سینه ارزیابی میگردد. یافته طبیعی : قرینگی دو طرف ،قابلیت انعطاف ،عدم وجود حساسیت به لمس ،توده و برآمدگی ،فرو رفتگی و دفورمیتی 25 تست اتساع قفسه سینه روش انجام : کف دو دست برروی قسمت پایین قفسه سینه بطوریکه انگشتان شست دست نزدیک ستون فقرات قرار گرفته وبقیه انگشتان به سمت طرفین کشیده شده باشد قرار می گیرد و پس از انجام تنفس عمیق توسط بیمار ،حرکت دستان معاینه کننده مشاهده میشود. یافته طبیعی: در قسمت خلفی قفسه سینه در زمان دم انگشتان معاینه کننده همزمان 3-5 سانتی متر ازهم جدا میشوند . در قسمت قدامی قفسه سینه در زمان دم انگشتان معاینه کننده همزمان 4-5 سانتی متر ازهم جدا میشوند . یافته غیر طبیعی: عدم تغییر اندازه در بیماران آمفیزماتو ،آتلکتازی ،پنومونی و هیدرو 26 توراکس ، 27 تست اتساع قفسه سینه 28 لرزش لمسی )(tactil fermitus لرزش لمسی وقتی ایجادمیشود که امواج صوتی حاصله در حنجره از راه برونش ها بطرف پائین رفته و جدار قفسه سینه را به ارتعاش در می آورد. شدت ارتعاشات در نواحی مختلف قفسه سینه با هم فرق دارد وبا مقدار هوای موجود در ریه تغییر می کند. روش انجام: با قرار دادن کف دست وانگشتان یا لبه دست بر روی قفسه سینه از بیمارخواسته میشود که صحبت کرده وکلمات یا یک عدد را مثال 44را تکرار کند. این کار از قله ریه ها شروع شده و تا قاعده ریه ها ادامه می یابد و ارتعاشات نواحی مختلف با هم مقایسه میشوند. 29 30 یافته های غیر طبیعی در لرزش لمسی کاهش یا فقدان لرزش لمسی : پنوموتوراکس تجمع مایع پلوربین ریه ها و جدار قفسه سینه ضخیم شدن پلور افزایش : در پنومونی بدلیل تراکم بیشتر بافت ریه 31 دق Percussion به منظور تعیین چگونگی پر شدن بافتهای ریه با هوا ،مایع یا مواد جامد و همچنین تعیین وضعیت ارگانهای زیرین وتعیین حدود ریه ها ودیافراگم انجام میشود. روش انجام : برای دق قسمت خلفی قفسه سینه ،بیمار در وضعیت نشسته قرار داده میشود بطوریکه سر ودستان او جلو باشد.وبرای دق نواحی قدامی و طرفی به بیمار می گوییم که بازوها را در دوطرف سر خود باال ببرد. دق قدامی از باالی ترقوه شروع شده تا ناحیه دیافراگم ادامه می یابد. دق قفسه سینه با فواصل 5سانتی متری در خط میدکالویکوالر از باال تا به پائین انجام میشود .سپس صداهای حاصله هر سمت با سمت مقابل مقایسه میشوند. 32 دق قفسه سینه 33 34 35 یافته های طبیعی در دق Resonance صدای رزونانس: صدای بلند و سونور ( زیر ) که در منطقه باالی ریه شنیده میشود : Dullness صدای گنگ ،مبهم یا خفه در باالی قلب (فضای سوم تا پنجم بین دنده ای ) و در باالی کبد : Flatness صدای خمیری ،مات وبم در نواحی باالی عضالت : Tympani بر روی معده 36 37 یافته های غیر طبیعی در دق عدم تقارن صدا در دوطرف قفسه سینه عواملی که سبب اختالل در انتقال ارتعاش صدا به خارج شوند یا تولید ارتعاش طبیعی ریه ها رامختل نمایند باعث کاهش سونوریته نواحی ریه میشوند: پنومونی وآتلکتازی ،تومور وفیبروز ریوی ،سل و آمبولی وسیع ریوی بعلت متراکم نمودن بافت ریه صدای گنگ یا مات تولید میکنند. پنوموتوراکس وآمفیزم ریوی بعلت زیاد بودن یامحبوس شدن هوا در ریه ها یا قفسه سینه سبب سونوریته شدید یا هیپررزونانس Hyperresonanceدر دق میشوند. 38 تعیین حدود ریه ها Shifting range of bottom of lung Along the scapular line s Percussing bottom of lung, marking Shifting range of bottom of lung Asking the pat. to inspire deeply and hold 6-8 cm Percussing bottom of lung, marking Asking the pat. to expire deeply and hold Percussing bottom of lung, marking Measuring the dist. between upper and lower lines Decreased: emphysema, atelactasis, fibrosis, pulmo. edema, pneumonia Detected impossibly: pleura adhesion, massive hydrothorax, pneumothorax, diaphragmatic paralysis 39 سمع قفسه سینه و ریه Auscultation : در این روش قفسه سینه با دیافراگم گوشی از راس به قاعده مورد بررسی قرار میگیرد. بیمار در وضعیت نشسته قرار گرفته و سه قسمت قدام ،طرفی و خلفی قفسه سینه سمع میشود. از بیمار خواسته میشود که آهسته و عمیق و از راه دهان نفس بکشد. 40 نواحی سمع قفسه سینه و ریه ها 41 صداهای تنفسی طبیعی -1صدای وزیکوالر :vesicular breath sound بطور طبیعی برروی قسمت اعظم ریه شنیده میشود ودر اثر هجوم هوا بداخل و خارج آلوئول در حال تهویه ایجاد میشود.صدای کم اتفاع (زیر ) ونرم وفش فش مانندی است که در دم و قاعده ریه بهتر شنیده میشود. -2صدای برونکوویزیکوالر :bronchovesicular breath sound: صدایی است که در اثر حرکت هوا در مجاری هوایی بزرگتر( برونش ها ) درفضای اول ودوم بین دنده ای در دوطرف استرنوم و بین استخوان کتف شنیده میشود. -3صدای توبوالر : الف -تراکیال :) Tracheal breath sound ) :این صدا خیلی بلند بوده ،برروی تراشه شنیده میشود ودر دم و بازدم برابر است. ب -برونشیال :)Bronchial breath sound) :این صدای بم و بلند در قسمت قدام قفسه سینه و برروی جناغ در اثر حرکت هوا از طریق تراشه شنیده میشود.این صدا از 42 صدای وزیکولی بلندتر بوده و در بازدم بهتر شنیده میشود. صداهای تنفسی طبیعی Tracheal breath sound Bronchial Bronchial breath sound Larynx, suprasternal fossa, around 6th, 7th cervical vertebra, 1st, 2nd thoracic vertebra Bronchovesicular Bronchovesicular breath sound 1st, 2nd intercostal space beside of sternum, the level of 3rd, 4th thoracic vertebra in interscaplar area, apex of lung Bronchial Bronchovesicular Vesicular breath sound Most area of lungs 43 یافته های غیر طبیعی در صداهای تنفسی ضعیف شدن یا عدم سمع صدای وزیکوالر: انسداد راه هوایی ،ضعف عضالت تنفسی ،پنوموتوراکس ،هیدروتوراکس طوالنی شدن صدای وزیکوالر در بازدم: برونشیت ،آسم و آمفیزم ریوی خشن شدن صدای وزیکوالر : مراحل اولیه برونشیت یا پنومونی شنیده شدن صدای برونشیال در مناطقی که باید صدای وزیکوالر سمع شود: پنومونی ،آبسه ریوی ،سل ،آتلکتازی 44 رال ریشه کلمه فرانسوی است و به معنای سر وصدا بوده و در بافت ریه سالم سمع نمیشود. بعبارتی رال یعنی تمامی سر وصداهایی که در خالل تنفس توسط عبور هوا از البالی مایعات و ترشحات موجود در بافت ریه یا برونش بطور غیر طبیعی سمع میشود. انواع صداهای غیر طبیعی: -1 کراکل crackles -2 رونکای Rhonchi -3 استریدور Stridor wheezes -4 ویز 45 -5 صدای مالشی پلور Pleural friction rub کراکل ( رال مرطوب) در اثر عبور هوااز درون مایع ،ترشحات رقیق یا سیستم مرطوب راه هوایی و در هنگام دم ومعموال در قاعده ریه شنیده میشود. صدای ترق ترق وبدون آهنگی که شبیه به صدای ترکیدن است (صدای غلتاندن مقداری مو در نزدیکی گوش ). این صدا با سرفه پاک نمیشود علل ایجاد کننده: نارسایی بطن چپ وادم ریه برونشیت برونکوپنومونی نواحی سمع کراکل: کراکل موضعی :درپنومونی ،سل وبرونشکتازی کراکل در قاعده هردو ریه :در ادم ریه و برونکوپنومونی 46 کراکل منتشر درتمام ریه :ادم حاد ریه ،برونشیت مزمن و برونکوپنومونی شدید رونکای Rhonchi این صدا در اثر عبور هوا از البالی ترشحات و تشکیل جریان گردابی هوا در راههای هوایی بزرگتر( تراشه و برونشها) ایجاد میشود. صدای ممتد ،بلند ،ناهنجار وشبیه خرناس یا جرنگ جرنگ بهم خوردن بطریها ست. در دم و بازدم شنیده میشود صدا در اکثر نواحی تراشه و برونش سمع میشود رونکای ممکنست با سرفه زدن از بین برود علل ایجاد کننده: برونشیت پنومونی 47 ترشحات غلیظ مجاری هوایی بزرگ استریدور Stridor صدای پر طنین که در اثر انسداد نسبی حنجره یا تراشه شنیده میشود صدا به قار قار تشبیه شده است عمدتا در دم شنیده میشود علل ایجاد کننده : احتقان و ادم مجاری هوایی اسپاسم مجاری هوایی فشاربر روی مجاری هوایی ناشی از تومور جسم خارجی 48 ویز Wheezes صدای ناشی از حرکت هوا در راههای هوایی کوچک که بطور نسبی بسته شده اند(انسداد نسبی راههای هوایی کوچک ) صدا پرطنین وموزیکال و شبیه سوت زدن است در تمامی نواحی ریه شنیده میشود در دم و بازدم شنیده میشود و در بازدم واضح تر بوده حتی ممکنست بدون گوشی سمع شود. ویزینگ با سرفه تغییر نمی کند علل ایجاد کننده : آسم برونکواسپاسم 49 جسم خارجی صدای مالشی پلور Pleural friction rub صدای غژ غژ مانند ی که براثر سائیده شدن و مالش دو الیه پلور برروی هم ایجاد میشود.در هنگامی که الیه های پلور ملتهب شده وحالت لغزندگی خود را ازدست داده اند بوجود میآید. در قسمت طرفین و قاعده ریه ها بیشتر شنیده میشود در دم و بازدم شنیده میشود با حبس تنفس از بین میرود با سرفه پاک نمیشود علل ایجاد کننده: پلورزی سلی اورمی بدخیمی پلور 50 آمبولی ریه ارزشیابی تشخیصی 51 PFT )1 در اختالالت مزمن ریوی بعضی تست ها شامل :اندازه گیری حجم های ریوی ،نحوه عملکرد ریه ها ،دیفیوژن و تبادالت گازی جهت تعیین پبشرفت بیماری ریوی از دستگاه اسپیرومتری استفاده می شود 52 ABG )2 اندازه گیری PHخون و فشار اکسیژن و دی اکسیدکربن خون شریانی تعیین کننده نیاز بیمار به اکسیژن 53 Pulse Oximetry (3 ثبت مداوم اشباع اکسیژن از هموگلوبین sao2 برای بررسی تغییرات ناگهانی اشباع اکسیژن می باشد میزان طبیعی %100-95 sao2است 54 CXR )4 نمای خلفی قدامی وجنبی CTS )5 تفاوت تراکم بافتها به دقت مشخص می شود و ضایعات را تعیین نمود MRI )6 مثل CTSاست اما به جای اشعه ایکس از میدان مغناطیسی و سیگنا لهای فرکانس رادیویی استفاده می شود. 55 )7 فلوروسکوپی شبیه به یک بیوپسی قفسه سینه یا بیوپسی ترانس برونشیال است که به منظور تشخیص لیژنها استفاده میشود به منظور بررسی حرکت قفسه سینه ،مدیاستن ،قلب و دیافراگم استفاده می شود. )8 آنژیوگرافی عروق ریه دربیماران ترومبوآمبولی ریه استفاده میشود. تزریق سریع ماده حاجب در عروق ریه برای انجام رادیوگرافی 56 )9 اسکن ریه روشهای مختلفی مثل: اسکن پرفیوژن –تهویه گالیوم اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون در این روش ها عملکرد طبیعی ریه ،جریان خون عروق ریوی و تبادل گازی بررسی می گردد. 57 )10 برونکوسکوپی مشاهده مستقیم حنجره ،تراشه و انشعابات برونش است برونکوسکوپ فایبر اپتیک و برونکوسکوپ سخت عوارض برونکوسکوپی شامل :واکنش به بی حسی موضعی، عفونت ،آسپیراسیون ،برونکواسپاسم ،هیپوکسمیا ،پنوموتراکس ، خونریزی و ایجاد سوراخ 58 )11 توراکوسکوپی بررسی حفره پلور با اندوسکوپ )12 توراسنتز کشیدن مایع درون فضای پلور با هدف تشخیصی یا درمانی 59 متشکرم 60