Transcript كاربرد پرسشنامه‌هاي مبتني بر تلقي فرد در ارزيابي ناامنی غذايي

‫كاربرد پرسشنامه هاي مبتني بر تلقي فرد در‬
‫ارزيابي ناامنی غذايي خانوار در ايران‬
‫فاطمه محمدي نصرآبادی‬
‫‪1‬‬
‫اميدوار ‪1‬‬
‫دکتر نسرين‬
‫دکتر فريبا کالهدوز ‪2‬‬
‫محمدرضا خوش فطرت ‪1‬‬
‫‪ -1‬انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي كشور‪ ،‬دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي‪ ،‬دانشگاه علوم‬
‫پزشكي شهيد بهشتي‬
‫‪2- Aboriginal & Global Health Research Group, Department of Medicine,‬‬
‫‪Faculty of Medicine and Dentistry, University of Alberta, Edmonton, Canada.‬‬
‫‪1389‬‬
‫طبقه بندي مطالعات ارزيابي ناامني غذايي‬
‫‪ .1‬مبتني بر مصرف مواد غذايي‬
‫روش‪ :‬يادآمد ‪ 24‬ساعته خوراك و برآورد انرژي دريافتي‬
‫‪ .1‬مبتني بر هزينه‪ -‬درآمد خانوار‬
‫روش‪ :‬هزينه خوراك و خريد اقالم غذايي‬
‫بر تجربه و تلقي فرد (‪)“Experiential” /“perception-based‬‬
‫‪ .3‬مبتني ‌‬
‫روش‪ :‬پرسشنامه هاي معتبر‬
‫سابقه و هدف‬
‫‪ ‬براي ارز‌يابی امنيت غذايي‪ ،‬پيمايش هاي مصرف غذا ‌و هزينه‪-‬درآمد‬
‫خانوارها اطالعات بالنسبه قابل اعتماد ‌و قابل مقايسه اي را فراهم‬
‫بر بوده ‌و قابليت‬
‫بسيار پرهزينه ‌و زمان ‌‬
‫‌‬
‫می آورند‪ ‌،‬اما اين روش ها‬
‫اجراي ميداني چنداني ندارند‪.‬‬
‫خانوار ‌از ناامنی غذايي خود ‌و‬
‫‌‬
‫در سال های اخير‪ ،‬سنجش تلقي زن‌‬
‫‪‌ ‬‬
‫ی خانوارهای‬
‫خانواده به عنوان يک روش جايگزين برای غربالگر ‌‬
‫ناامن غذايی پيشنهاد شده است‪.‬‬
‫سابقه و هدف‬
‫‪ ‬در ‪‌ Radimer 1990‬و همکاران با نگاهي جديد برای اندازه گيری‌‬
‫مستقيم پديده ناامني غذايي‪ ،‬روش ی را طراحی نمودند که ابعاد‬
‫خانوار را درباره ناامنی غذايي خود ‌و‬
‫‌‬
‫احساس ی ‌و روانشناختی زن‌‬
‫در قالب جمالت (گويه های) محاوره ای منعکس‬
‫خانواده اش ‌‬
‫می کند ‌و مورد سنجش قر ‌ار مي دهد‪.‬‬
‫‪ ‬سپس در ‪ USDA ،2006‬با تعديل پرسشنامه مذكور‪ ،‬زبان تازه ای ‌را‬
‫در‬
‫کار گرفت‪ .‬اين ابز ‌ار بارها ‌‬
‫برای بيان شدت ناامنی غذايي به ‌‬
‫ساير کشورهای‬
‫در اياالت متحده آمريکا ‌و ‌‬
‫پژوهش های انجام شده ‌‬
‫غربی استفاده شده است‪.‬‬
‫سابقه و هدف‬
‫در مورد ناامنی غذايی‪ ،‬مجموعه اي ‌از حوزه ها‬
‫براساس مطالعات کيفی ‌‬
‫نظر مي رسد دربرگيرنده تجربه جهاني امنيت‬
‫شناسايي شده اندكه به ‌‬
‫بر پايه اين‬
‫در كشورها ‌و فرهنگ‌هاي مختلف باشند‪‌ .‬‬
‫خانوار ‌‬
‫‌‬
‫غذايي‬
‫حوزه ها‪ ،‬مجموعه اي ‌از پرسش ها با كلمات مناسب براي تمام جهان‬
‫خانوار تدوين شدند‪ .‬به اين ترتيب‪ ،‬مقياس‬
‫‌‬
‫جهت سنجش امنيت غذايي‬
‫ي دسترس ی ناامنی غذايي خانوار(‪Household =HFIAS‬‬
‫اندازه گير ‌‬
‫‪ )Food Insecurity Access Scale‬باتعديل پرسشنامه ‪18‬‬
‫آيتمه بررس ی امنيت غذايي خانوار(‪USDA Household =HFSSM‬‬
‫‪ )Food Security Survey Module‬تدوين شد‪.‬‬
‫سابقه و هدف‬
‫بر آن است که تجربه ناامنی غذايي واکنش های قابل‬
‫اين پرسشنامه ها مبتنی ‌‬
‫ی کرد‪.‬‬
‫خانوار به وجود می آورد که می توان آنها را اندازه گير ‌‬
‫‌‬
‫پيش بينی را درون‬
‫در اين روش به طور‌ مستقيم ‌از پاسخ دهندگان سابقه تجربه های ويژه خان ‌وارهای‬
‫‌‬
‫ذخاير غذايي خانوار‪ ،‬دريافت غذای ناکافی ‌از‬
‫‌‬
‫در مورد‬
‫نظير نگرانی ‌‬
‫ناامن غذايي‪‌ ،‬‬
‫نظر کيفي ‌و کمي ‌و عوارض جسمی آن پرسيده می شود‪.‬‬
‫‌‬
‫ي‬
‫ی كه بتواند تمامي ابعاد ناامني غذايي را اندازه گير ‌‬
‫هر چند هنو ‌ز هم هيچ معيار ‌‬
‫‌‬
‫نياز مبرم جامعه جهاني به ابزارهای هماهنگ ‌و بطو ‌ر‬
‫كند‪ ‌،‬موجود نيست؛ ليكن ‌‬
‫بر تجربه ‌و تلقي فرد برای ارزيابی‬
‫معتبر موجب شده است که مطالعات مبتني ‌‬
‫‌‬
‫نسبي‬
‫امنيت غذايی خانوارها توصيه شود‪.‬‬
‫تاريخچه ارزيابي ناامني غذايي در ايران‬
‫ساير کشورهای‬
‫اخير ‌و به ويژه پس ‌از تعهد ايران همراه با ‌‬
‫در ايران‪ ،‬طی د ‌و دهه ‌‬
‫‪‌ ‬‬
‫در‬
‫ايدار ‌‬
‫جهان برای مقابله با گرسنگی‪ ،‬سوء تغذيه ‌و دستيابی به امنيت غذايی پ ‌‬
‫نشست هزاره سران‪ ،‬توجه خاص ی به امنيت غذايی ‌و سنجش آن معطوف شد‪.‬‬
‫در دهه ‪ ،1370‬سنجش ناامنی غذايی ‌و شيوع آن توسط مراجعه به داده‬
‫در ابتدا ‌‬
‫‪‌ ‬‬
‫ساير مواد مغذی دريافتی يا هزينه‪ -‬درآمد‬
‫هاي بررس ی مصرف ‌و کفايت انرژی ‌و ‌‬
‫فقر انجام گرفت (دكتر حسين قاسمي)‪.‬‬
‫خانوارها ‌و ترسيم حدود مرزی خط ‌‬
‫خانوار ‌از ناامنی‬
‫‌‬
‫‪‌ ‬از اوايل دهه ‪ ،80‬روش های مستقيم سنجش احساس ‌و تلقی‬
‫كرد‪.‬‬
‫در كشور‌باز ‌‬
‫خود‪ ،‬به تدريج جای خود را در مطالعات اين حوزه ‌‬
‫سابقه و هدف‬
‫در‬
‫‪ ‬مرو ‌ر سيستماتيک به عنوان يک رويکرد پژوهش ی محکم ‌و شفاف ‌‬
‫حوزه تغذيه مورد توجه است ‌و کاربردهای متعدد‪‌ ،‬از جمله برای‬
‫تعيين نيازهای پژوهش ی ‌و تعيين اولويتها دارد‪.‬‬
‫در دسترس طی د ‌و‬
‫‪ ‬هدف اين مطالعه‪ :‬مرو ‌ر سيستماتيک مطالعات ‌‬
‫در ايران ‌و اعتبارسنجی‬
‫در زمينه شيوع ناامنی غذايي ‌‬
‫دهه اخير‪‌ ،‬‬
‫مسير مطالعات‬
‫‌‬
‫تر شدن‬
‫ی آن به منظو ‌ر روشن ‌‬
‫ابزارهای اندازه گير ‌‬
‫آينده ‌و برنامه ريزي‌ ‌و سياستگذاري‌ مداخالتی براي بهبود ناامني‬
‫در ايران‬
‫غذايي ‌‬
‫پرسشنامه راديمر‪-‬کرنل تعديل شده‬
‫پرسشنامه کوتاه ناامنی غذايي‬
U.S. Household Food Security Survey Module: Six-Item
Short Form
USDA HFSSM ()
USDA HFSSM
USDA HFSSM
‫(‪Household Food Insecurity Access scale )HFIAS‬‬
‫شماره‬
‫چند بار؟‬
‫پرسش‬
‫پاسخ‬
‫‪-1‬‬
‫در يک ماه گذشته‪ ،‬اين نگراني به شما دست داده که خانواده تان غذای کافی برای‬
‫آيا ‌‬
‫خوردن نداشته باشند؟‬
‫خير‬
‫‪0‬‬
‫بله‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫‪-2‬‬
‫در يک ماه گذشته‪ ،‬آيا پيش آمده كه شما يا يکي ‌از اعضای خانواده به دليل نداشتن‬
‫‌‬
‫ل‬
‫پو ‌ كافي نتوانسته باشيد مواد غذايي را که دوست داريد‪ ،‬بخوريد؟‬
‫خير‬
‫‪0‬‬
‫بله‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫‪-3‬‬
‫در يک ماه گذشته‪ ،‬آيا پيش آمده كه شما يا يکي ‌از اعضای خانواده به دليل نداشتن‬
‫‌‬
‫سر هم خورده باشيد؟‬
‫روز پشت ‌‬
‫پول‌ كافي‪ ،‬فقط چند نوع غذاي تكراري‌ را چند ‌‬
‫خير‬
‫‪0‬‬
‫بله‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫‪-4‬‬
‫در يک ماه گذشته‪ ،‬آيا پيش آمده كه شما يا يکي ‌از اعضای خانواده به دليل نداشتن‬
‫‌‬
‫ناچار غذايي را که دوست نداشته ايد‪ ،‬خورده‬
‫‌‬
‫پول‌ كافي براي خريد انواع غذاها‪،‬به‬
‫باشيد؟‬
‫خير‬
‫‪0‬‬
‫بله‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫‪-5‬‬
‫در يک ماه گذشته‪ ،‬آيا پيش آمده كه شما يا يکي ‌از اعضای خانواده به دليل نداشتن‬
‫‌‬
‫در يك وعده غذايي‬
‫نياز داريد‪‌ ،‬‬
‫کمتر ‌از مقداری‌ که احساس می کرديد ‌‬
‫غذای کافی‪‌ ،‬‬
‫سر سفره بلند شده باشيد؟‬
‫خورده باشيد ‌و گرسنه ‌از ‌‬
‫خير‬
‫‪0‬‬
‫بله‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫‪-6‬‬
‫در يکک مکاه گذشکته‪ ،‬آيکا پکيش آمکده كکه شکما يکا يککي از اعضکای خکانواده بکه دليکل نداشککتن‬
‫غ ککذای ک ککافی‪ ،‬يك ککي از س ککه وع ککده غ ککذايي اصک ک ي (ناه ککار‪‌ ،‬ش ککام‪ ،‬ص ککبحانه) را ح ککذف ك ککرده‬
‫باشيد؟‬
‫خير‬
‫‪0‬‬
‫بله‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫‪-7‬‬
‫در يکک مکاه گذشکته‪ ،‬آيککا پکيش آمکده كککه بکه دليکل نداشککتن پکول كکافي بککرای خريکد غکذا‪ ،‬هککيچ‬
‫چيزي براي خوردن در خانه شما نباشد؟‬
‫خير‬
‫‪0‬‬
‫بله‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫‪-8‬‬
‫در يکک مکاه گذشکته‪ ،‬آيکا پکيش آمکده كکه شکما يکا يککي از اعضکای خکانواده بکه دليکل نداشککتن‬
‫غذای کافی‪ ،‬شب گرسنه خوابيده باشيد؟‬
‫خير‬
‫‪0‬‬
‫‪-9‬‬
‫در يکک مکاه گذشکته‪ ،‬آيکا پکيش آمکده كکه شکما يکا يککي از اعضکای خکانواده بکه دليکل نداشککتن‬
‫غذای کافی‪ ،‬يک شبانه روز تمام هيچ خوراكي نخورده باشيد؟‬
‫خير‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫‪0‬‬
‫‪ = 2‬گاهی اوقات (سه تا ده بار در ماه‬
‫‪ = 1‬به ندرت (يک يا دو بار در ماه گذشته)‬
‫‪ = 3‬اغلب (بيش از ده بار در در ماه گذشته)‬
‫گذشته)‬
‫کد‬
‫مواد و روش ها‬
‫‪ -1‬روش جستجو‪:‬‬
‫در مجالت داخ ي ‌و خارجي‬
‫در ايران چاپ شده ‌‬
‫كليه مطالعات انجام شده ‌‬
‫بانك هاي اطالعاتي‪ :‬بانک چکيده مقاالت و کتاب های تغذيه ای کشور‬
‫‪Pubmed, Iranmedex, Irandoc, Magiran ,‬‬
‫منابع ديگر (‪ :)Grey literature‬پايان نامه ها‪ ‌،‬گزارش پاياني طرح هاي‬
‫پژوهش ي‪ ،‬چکيده مقاالت کنگره ها‪ ،‬فهرست منابع مقاالت يافت شده‬
‫زبان منابع‪ :‬فارس ی و انگليس ی‬
‫روش جستجو‪ :‬كامپيوتري‌ و دستي‬
‫ن‬
‫بازه زماني مورد مطالعه‪ 1370 :‬تاكنو ‌‬
‫کليد واژه ها‪ :‬امنيت غذايي (‪ ،)Food security‬ناامنی غذايي خانوار‬
‫(‪ ،)Household Food Insecurity‬ايران (‪.)Iran‬‬
‫مراحل اجرای پژوهش‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫غير م ‌رتبط حذف‬
‫عنوان ها‪ ،‬خالصه ‌و كل مقاالت مطالعه شد ‌و مطالعات ‌‬
‫شدند‪.‬‬
‫از راهنمای ‪MOOSE‬‬
‫كيفيت مطالعات مرتبط پذيرفته شده با استفاده ‌‬
‫(‪ )Meta-analysis Of Observational Studies in Epidemiology‬ارزيابی‬
‫شد‪.‬‬
‫اطالعات مورد نظر‪ ،‬شامل محقق(ان)‪ ،‬زمان ‌و مکان انجام بررس ی‪ ،‬تعداد ‌و‬
‫معيار ناامنی غذايي ‌و ميزان شيوع‬
‫‌‬
‫مشخصات نمونه ها ‌و شيوه نمونه گيری‪،‬‬
‫استخراج شد‪.‬‬
‫در صورت موجود بودن اطالعات کافی‪ ،‬با وزن دهي به اين مطالعات‪ ،‬متاآناليز‬
‫‌‬
‫همراه با تستهای ‪ publication bias‬و ‪ heterogeneity‬انجام شد ‌و‬
‫در ايران ‌از دهه ‪ 70‬به بعد به دست آمد‪.‬‬
‫ميزان شيوع ناامني غذايي ‌‬
‫تحليل يافته ها‬
‫معيارهای خروج از مطالعه و تعداد مقاالت باقيمانده‬
‫‪ 59‬مطالعه با موضوع امنيت غذا و تغذيه‬
‫خانوار در ايران يافت شد‪.‬‬
‫‪ 17‬مطالعه پس از بررس ي عنوان و چكيده حذف شدند‪.‬‬
‫‪ 8‬مطالعه به دليل تكراري بودن حذف شد‪.‬‬
‫‪ 7‬مطالعه به دليل انجام بر روی گروههای خاص ی از جامعه حذف شد‪.‬‬
‫‪ 2‬مطالعه بر روی خانوارهای کم درآمد انجام شده بود‪.‬‬
‫‪ 2‬مطالعه بر روی گروههای قومی خاص (افغان ها) انجام شده بود‪.‬‬
‫‪ 3‬مطالعه اطالعات مورد نياز را در بر نداشت‪.‬‬
‫‪ 20‬مطالعه شرايط الزم برای ورود به مر ‌ور‬
‫سيستماتيک را دارا بودند‪.‬‬
‫يافته ها‬
‫بر تجربه و تلقي فرد وارد شده به مرور‬
‫مطالعات مبتني ‌‬
‫شماره محقق‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫زمان‬
‫مكان‬
‫ي‬
‫نمونه ها‪/‬نمونه گير ‌‬
‫ابزار به کاررفته‬
‫‪ 187‬دانش آموز‌ ‪ 9-11‬ساله (مورد‪ ،‬چاق) و پرسشنامه امنيت غذايي‬
‫شهر يزد‬
‫كرم سلطاني ‌و ‪1383‬‬
‫خانوار ‪USDA‬‬
‫‪( 187‬وزن طبيعي) ‌و مادرانشان‬
‫همكاران‬
‫مراكز پرسشنامه كوتاه شش س ‌ؤالي‬
‫‌‬
‫تبريز ‪ 300‬فرد ‪ 17-87‬ساله مراجعه كننده به‬
‫‪ 1383-84‬شمال غرب ‌‬
‫دستگيري و‬
‫‪%44‬‬
‫و‬
‫(‪%56‬زن‌‬
‫بهداشتي‪-‬درماني‬
‫(منطقة‬
‫خانوار‬
‫همكاران‬
‫مرد)‪‌ ،‬نمونه‌گيري‌ آسان‬
‫اسدآبادي(‬
‫رفيعي و‬
‫همه مناطق شهر ‪ 2004‬خانوار‪ /‬تصادفي‬
‫‪1384‬‬
‫‪The U.S. Household‬‬
‫اصفهان‬
‫همكاران‬
‫‪Food Security‬‬
‫‪Survey Module‬‬
‫پرسشنامه ‪ 18‬گويه‌اي‬
‫رامش و‬
‫‪ 778‬خانوار‪/‬چند مرحله اي‪ -‬خوشه اي‬
‫شهر شيراز‬
‫‪1386‬‬
‫همكاران‬
‫‪USDA‬‬
‫‪1387‬‬
‫حکيم و‬
‫‪ 400‬خانوار‪/‬دو مرحله اي‪ -‬تصادفی‬
‫شهر دزفول‌‬
‫‪USHFSSM‬‬
‫(‪)1389‬‬
‫همکاران‬
‫(‪ 18‬گويه ای)‬
‫محمدي و‬
‫‪ 6‬منطقه شهر ‪ 416‬خانوار‪ /‬سيستماتيك خوشه اي‬
‫‪1388‬‬
‫‪HFIAS (Household‬‬
‫تهران‬
‫همكاران‬
‫‪Food Insecurity‬‬
‫)‪Access Scale‬‬
‫ساالركيا و‬
‫‪ 400‬خانوار‪/‬چند مرحله اي‪ -‬خوشه اي‬
‫شهر ورامين‬
‫‪1388‬‬
‫‪HFIAS‬‬
‫همكاران‬
‫بر تجربه و تلقي فرد وارد نشده در مرور‬
‫مطالعات مبتني ‌‬
‫زمان‬
‫مكان‬
‫ي‬
‫نمونه ها‪/‬نمونه گير ‌‬
‫ابزار به کاررفته‬
‫‪1‬‬
‫ظرافتي شعاع ‌و‬
‫همكاران (‬
‫ع ي حسيني و‬
‫همكاران‬
‫‪1382‬‬
‫(‪)2007‬‬
‫‪1384‬‬
‫(‪)1385‬‬
‫منطقه ‪ 20‬شهرداري‬
‫تهران‬
‫منطقه ‪ 20‬شهرداري‬
‫تهران‬
‫‪ 250‬خانوار كم درآمد تحت پوشش كميته امداد‬
‫پرسشنامه تعديل شده راديمر‪-‬‬
‫كرنل‬
‫پرسشنامه تعديل شده راديمر‪-‬‬
‫كرنل‬
‫‪3‬‬
‫شيخ االسالم و‬
‫همکاران‬
‫‪1387‬‬
‫(‪)2009‬‬
‫پاکدشت ورامين‬
‫دانش آموزان دختر وپسر دو مدرسه که فقط‬
‫افغان ها را می پذيرفتند‬
‫پرسشنامه ‪ 18‬گويه‌اي ‪USDA‬‬
‫‪4‬‬
‫شرفخاني و‬
‫همكاران‬
‫اميدوار و‬
‫همکاران‬
‫پياب و همکاران‬
‫‪1388‬‬
‫دهستان قره سوی‬
‫شهرستان خوی‌‬
‫چندين شهر ايران‬
‫‪ 2500‬خانوار از‪ 3700‬خانوار منطقه‬
‫پرسشنامه ‪ 6‬گويه ای ‪USDA‬‬
‫مهاجرين افغان‬
‫‌‬
‫‪HFIAS‬‬
‫‪7‬‬
‫محمدپور و‬
‫همکاران‬
‫‪1389‬‬
‫‪8‬‬
‫دستگيري و‬
‫همكاران‬
‫‪1383-84‬‬
‫(‪)1385‬‬
‫شماره محقق‬
‫‪2‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫(منتشر‬
‫نشده)‬
‫‪1389‬‬
‫منطقه ‪ 20‬تهران‬
‫(شهرری)‬
‫بوشهر‬
‫شمال غرب تبريز‬
‫(منطقة اسدآبادي(‬
‫‪ 300‬خانوار كم درآمد تحت پوشش كميته امداد‬
‫‪ 430‬مادر دارای کودک دبستانی‪ /‬نمونه گيری‬
‫دومرحله ای خوشه ای‬
‫‪ 300‬خانم ‪ 49-19‬ساله تحت پوشش کميته امداد ‪ /‬پرسشنامه راديمر‪ -‬کرنل ‪10‬‬
‫آيتمه‬
‫سيستماتيک‬
‫پرسشنامه ‪ 6‬گويه ای ‪USDA‬‬
‫‪ 300‬فرد ‪ 17-87‬ساله مراجعه كننده به مراكز‬
‫بهداشتي‪-‬درماني‪ ،‬نمونه‌گيري آسان‬
‫پرسشنامه كوتاه شش سؤالي‬
‫خانوار پاسخ مثبت به ‪ 2‬سوال يا‬
‫بيشتر‪ :‬ناامن‬
‫پاسخ منفي به همه سواالت يا‬
‫يك پاسخ مثبت‪ :‬امن‬
‫شيوع ناامنی غذايي درخانوارها‪ :‬مطالعات مبتنی بر تجربه و تلقی فرد‬
‫متاآناليز‬
‫هر مطالعه با استفاده ‌از فرمول‌‬
‫در ‌‬
‫‪‬واريانس شيوع ناامني غذايي ‌‬
‫توزيع دوجمله اي محاسبه شد‪.‬‬
‫ن هتروژنيتي )‪Heterogeneity (Cochran Q‬تفاوت‬
‫‪‬با انجام آزمو ‌‬
‫ي ميان نتايج مطالعات يافت شد‪‌ .‬از اينرو‪‌،‬‬
‫هاي معني دار ‌‬
‫كار برده شد‪.‬‬
‫مدل ‪ Random effect‬براي برآوردها به ‌‬
‫‪‬نرم افزار ‪STATA‬‬
-21/1( ‫متاآناليزشيوع ناامني غذايي متوسط در مطالعات مختلف‬
14/96)95%CI:8/8
Yazd
Shiraz
Esfehan
Tehran
Varamin
Combined
2.00
20.00
Pre (Empirical Bayes)
50.00
‫متاآناليز شيوع (و حدود اطمينان ‪ )%95‬ناامني غذايي‬
‫شديد‪‌ ،‬متوسط و خفيف در ايران (دهه ‪)1380‬‬
‫مقايسه شيوع ناامني غذايي خانوار در ايران با برخی کشورها‪ :‬مطالعات‬
‫مبتنی بر تجربه و تلقی فرد‬
‫مرور ابزارها و اعتبارسنجی آنها‬
‫ی ابزارهای سنجش ناامنی‬
‫معتبر ساز ‌‬
‫‌‬
‫در زمينه‬
‫در مطالعات موجود ‌‬
‫‪‌ ‬‬
‫اديمر کرنل‪ USDA ،‬و ‪HFIAS‬‬
‫در ايران سه ابز ‌ار ر ‌‬
‫غذايی ‌‬
‫)‪(Household Food Insecurity Access Scale‬‬
‫اعتبار‬
‫‌‬
‫نظر‬
‫در اين ميان‪ ،‬تنها ‪‌ HFIAS‬از ‌‬
‫اعتبارسنجی شده اند که ‌‬
‫محتوايي‪ ،‬مالکی‪ ،‬سازه ای‪ ،‬انسجام درونی ‌و تحليل ‪ Rasch‬مورد‬
‫تأييد قر ‌ار گرفته است‪.‬‬
‫ي‬
‫نتيجه گير ‌‬
‫ی ‌و غربالگری‌‬
‫سر يک روش واحد اندازه گير ‌‬
‫بر ‌‬
‫در ايران نبود توافق ‌‬
‫‪‌ ‬‬
‫منجر به برآوردها ‌و تحليل های غيرشفاف‬
‫‌‬
‫در سطح م ی‬
‫امنيت غذايی ‌‬
‫‌و نامطمئن برای سياستگذاری‌ ‌و برنامه ريزی‌ شده است‪ .‬با اين همه‬
‫بار امکان برآورد ک ی ‌از شيوع ناامنی غذايي‬
‫حاضر برای اولين ‌‬
‫‌‬
‫مطالعه‬
‫با ترکيب يافته های حاصل ‌از چندين مطالعه را به دست می دهد‪.‬‬
‫در زمينه شيوع ناامنی غذايي به اين ‌روش‬
‫‪ ‬با ترکيب اطالعات موجود ‌‬
‫در کشور‌ را ايجاد‬
‫(متاآناليز) می توان سيستم پايش امنيت غذايی ‌‬
‫ی فراهم می آورد‪.‬‬
‫نمود که شواهدی را برای سياستگذار ‌‬
‫محدوديت ها‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫در سطح جامعه قابل اعتماد است ‌و‬
‫داده هاي حاصل ‌از آن فقط ‌‬
‫در سطح فردي نمي توان ‌از آن استفاده كرد‪.‬‬
‫‌‬
‫در ارزيابي ‌فوايد حاصل ‌از برنامه هاي كمك غذايي يا ارزيابي‬
‫‌‬
‫خانوارهاي نيازمند كمك نمي توان ‌از آن استفاده كرد‪ .‬زيرا خان ‌وارها‬
‫بيشتر خود را ناامن معرفي كنند‪.‬‬
‫‌‬
‫ممكن است براي دريافت كمك‬
‫در شمال ‌و‬
‫مقادير ‌‬
‫‌‬
‫ساير‬
‫عدم وجود آمارهاي دقيق ‌و قابل تركيب با ‌‬
‫غرب كشور‌‬
‫نبود داده ها براساس مناطق (استاني‪/‬اقليمي) يا گروههاي قومي ‌و‬
‫اجتماعي‬
‫در مورد مناطق روستايي‬
‫نبود داده هاي كافي ‌‬
‫پيشنهادات‬
‫‪ ‬ايجاد نظام پايش مداوم ناامني غذايي‬
‫‪ ‬طراحي و تدوين سياستهاي مبتني بر شواهد براي مقابله با مشكل‬
‫‪ ‬طراحي مداخله به منظور كاهش ناامني غذايي در مناطق مختلف‬