Transcript หน่วยที่4.1

แหล่งสารสนเทศ
ดร.นฤมล รักษาสุข
หน่ วยที่ 4
แหล่งสารสนเทศแยกประเภท
ตามขัน้ การผลิต
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข2
4. แหล่งสารสนเทศแยกประเภท
ตามขัน้ การผลิต
4.1 สารสนเทศปฐมภูมิ (Primary Sources)
4. 2 สารสนเทศทุติยภูมิ (Secondary Sources)
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข3
4.1 สารสนเทศปฐมภูมิ (Primary Sources)
4.1.1 ขอบเขตของสารสนเทศปฐมภูมิ
4.1.2 ประโยชน์ของสารสนเทศปฐมภูมิ
4.1.3 ประเภทของสารสนเทศปฐมภูมิ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข4
4.1.1 ขอบเขตของสารสนเทศปฐมภูมิ
1) เป็ นสารสนเทศและข้อมูลที่ได้มาจากต้นแหล่ง
โดยตรง เช่น ข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์หรือ
ตอบแบบสอบถาม
2) เป็ นรายงานข้อมูลและสารสนเทศใหม่ท่ีเป็ นผล
จากการศึกษา ค้นคว้าวิจยั การค้นพบทฤษฎีใหม่
3) เป็ นสารสนเทศต้นฉบับ เช่น ต้นฉบับตัวเขียน
จดหมายเหตุ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข5
4.1.2 ประโยชน์ของสารสนเทศปฐมภูมิ
1. เป็ นการเผยแพร่ความรูห้ รือข้อมูลใหม่เพื่อการ
นาไปใช้ประโยชน์ต่อไป
2. เป็ นการเปิ ดโอกาสให้ผรู ้ ่วมสาขาวิชาการหรือ
วิชาชีพได้ศึกษาและวิพากษ์วิจารณ์ความรูห้ รือ
สารสนเทศใหม่นนั้ อย่างเปิ ดเผย
3. เป็ นสารสนเทศที่มีความน่ าเชื่อถือและมี
น้าหนักในการอ้างอิงทางวิชาการมากที่สดุ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข6
4.1.3 ประเภทของสารสนเทศปฐมภูมิ
1) วารสารวิจยั และวิชาการ
2) รายงานการวิจยั 3) วิทยานิ พนธ์
4) รายงานการประชุมทางวิชาการ
5) เอกสารสิทธิบตั ร 6) เอกสารมาตรฐาน
7) เอกสารการปฏิบตั ิงาน 8) จดหมายเหตุ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข7
1)
วารสารวิจยั และวิชาการ
- จัดทาโดยสถาบันทางวิชาการหรือวิชาชี พ
- บทความที่ตีพิมพ์มกั เป็ นบทความวิจยั
(Research Paper) ที่ ได้รบ
ั การพิจารณาในด้าน
คุณภาพ
- ผูร้ บั ผิ ดชอบเนื้ อหาคือบรรณาธิการประจาฉบับ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข8
ความเป็ นมาของการจัดทา
วารสารวิชาการ
- ก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 17 นักวิทยาศาสตร์ใช้วิธีการ
สื่อสารแบบไม่เป็ นทางการ
- กลางคริสต์ศตวรรษที่ 17 มีการตัง้ Royal Society
ที่ประเทศอังกฤษ
- ค.ศ.1661 Sir Robert Moray มีความคิดทา
วารสารวิชาการโดยใช้จดหมายส่วนตัว
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข9
ความเป็ นมาของการจัดทา
วารสารวิชาการ ต่อ
- โครงการจัดทาวารสารรายสัปดาห์เสนอโดย
Sir Denis de Sallo เมื่อปี ค.ศ.1664
- วารสารรายสัปดาห์ฉบับแรกได้รบั การตีพิมพ์
เมื่อ 4 Jan. ค.ศ.1665 (Le Journal des
Scavans = Journal of Learned Men)
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข0
หน้าที่ของวารสารวิชาการ
1. เป็ นเอกสารสาคัญทางด้านวิทยาศาสตร์ เป็ นแหล่ง
ข้อมูลสาคัญในการผลิตสารสนเทศทุติยภูมิอาจ
เรียกว่าเป็ น “เอกสารจดหมายเหตุดา้ นวิทยาศาสตร์”
2. เป็ นเครื่องมือสาคัญในการกระจายสารสนเทศทุก
สาขาวิชา
3. เป็ นสถาบันทางสังคมที่ส่งเสริมสนับสนุนการพัฒนา
องค์ความรู ้ ในสาขาวิชาต่าง ๆ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข1
2) รายงานการวิจยั (Research Report)
- เสนอสารสนเทศที่เป็ นผลผลิตจากการศึกษา
ค้นคว้าวิจยั
- เนื้ อหามักประกอบด้วย ชื่อเรื่อง ข้อความเกี่ยวกับ
ผูเ้ ขียน สาระสังเขป บทนา วัตถุประสงค์ ขอบเขต
และวิธีดาเนิ นการวิจยั ผลการวิจยั บทสรุป และ
รายการอ้างอิง
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข2
3) วิทยานิ พนธ์ (Thesis / Dissertation)
- หมายถึงสารสนเทศที่รายงานผลการวิจยั ในหัวข้อ
ใดหัวข้อหนึ่ งที่นกั ศึกษาระดับบัณฑิตศึ กษารวบรวม
ขึ้ นเพื่อเสนอต่อสถาบันการศึ กษาเพื่อเป็ นส่วนหนึ่ ง
ของการศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข3
วิทยานิ พนธ์ (Thesis/Dissertation) ต่อ
วิทยานิพนธ์ แบ่งเป็ น 2 ระดับ
1. ระดับปริญญาโท
2. ระดับปริญญาเอก
2.1 Doctor of Philosophy (Ph.D)
2.2 Doctor of Education (Ed.D)
2.3 Doctor of Business Administration (D.B.A.)
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข4
4) รายงานการประชุมทางวิชาการ
(Proceedings)
• เสนอสารสนเทศในรูปบทความของผูท้ ี่นาเสนอ
ในการประชุมทางวิชาการหรือวิชาชีพ
• การประชุมดังกล่าวอาจมีตงั้ แต่ระดับท้องถิ่น
ระดับชาติ ระดับภูมิภาค และระดับนานาชาติ
• จัดทาและเผยแพร่ภายหลังการประชุม
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข5
หน้าที่ของการประชุมสัมมนา
• เป็ นการประกาศถึงความรูใ้ หม่ท่ีคน้ พบ
• เป็ นการแลกเปลี่ยนสารสนเทศและประสบการณ์
• เป็ นการให้การศึกษา
• เป็ นการแก้ปัญหาระหว่างสาขาวิชา
• เป็ นการรายงานข้อเท็จจริง
• เป็ นการสังสรรค์และแสดงสถานะของกลุ่มผูเ้ ข้า
ร่วมสัมมนา
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข6
5) เอกสารสิทธิบตั ร (Patent)
• สิทธิบตั ร คือ หนังสือสาคัญที่ออกให้เพื่อคุม้ ครอง
การประดิษฐ์หรือการออกแบบผลิตภัณฑ์
• เอกสารสิทธิบตั ร คือ เอกสารที่อธิบายรายละเอียด
ของการประดิษฐ์ และรายละเอียดการขอถือสิทธิ
ต่าง ๆ ในสิ่งประดิษฐ์ท่ีได้ย่ืนต่อสานักงานสิทธิบตั ร
ประกอบด้วยรายละเอียด 3 ส่วน คือรายละเอียด
บรรณานุกรมสาระการประดิษฐ์ และรายละเอียด
การขอถื
อ
สิ
ท
ธิ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
17
รายละเอียดทางบรรณานุ กรม
ของเอกสารสิทธิบตั ร
- ปรากฏอยู่หน้าแรกของเอกสารสิทธิบตั ร
- มีหมายเลขอยู่ในวงเล็บกากับหน้ารายการเรียกว่า
INID Code (Internationally Agreed Numbers
for the Identification of Data Code)
- รหัสดังกล่าวกาหนดขึ้นเพื่อประโยชน์ในการใช้
เอกสารสิทธิบตั รในภาษาต่าง ๆ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข8
ตัวอย่างเลขกากับรายการ
เอกสารสิทธิบตั ร
[11] เลขที่สิทธิบตั ร (patent publication number)
[54] ชื่อเรื่องของสิทธิบตั ร (title of invention)
[75] ชื่อของผูป้ ระดิษฐ์ (inventor)
[73] ชื่อของผูใ้ ห้มีการประดิษฐ์ (assignees)
มักจะเป็ นชื่อของบริษทั
{[75] และ [73] เมื่อได้รบั เอกสิทธิแล้วเรียกว่า
ผูท้ รงสิทธิ (patenter)}
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ1ข9
ตัวอย่างเลขกากับรายการ
เอกสารสิทธิบตั ร ต่อ
[45] วันที่ได้รบั สิทธิบตั ร หรือวันที่พิมพ์สิทธิบตั ร
(publication date)
[21] เลขที่ย่ืนขอจดสิทธิบตั ร (patent application
number)
[22] วันที่ยื่นขอจดสิทธิบตั ร (filing date) สัญลักษณ์
เลขหมู่สิทธิบตั ร (patent classification number)
[52] เลขหมู่ตามแผนการจัดหมู่แห่งชาติ (local patent
classification
number)
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
20
ตัวอย่างเลขกากับรายการ
เอกสารสิทธิบตั ร ต่อ
[51] เลขหมู่ตามแผนการจัดหมู่สากล (international
patent classification)
[57] บทสรุปการประดิษฐ์ (abstract) คือ ข้อความที่สรุป
สาระของการประดิษฐ์ท่ีไม่เปิ ดเผยหรือแสดงไว้ใน
รายละเอียดการประดิษฐ์ ข้อถือสิทธิ์และรูปเขียน
(ถ้ามี) ในลักษณะที่ง่ายต่อการตรวจสอบรัดกุมและ
ชัดแจ้ง
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ2ข1
แหล่งบริการสารสนเทศสิทธิบตั ร
1. สานักสิทธิบตั ร กรมทรัพย์สินทางปั ญญา
2. สานักหอสมุดและศูนย์สารสนเทศ
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กรมวิทยาศาสตร์
บริการ กระทรวงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและ
การพลังงาน
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ2ข2
6) เอกสารมาตรฐาน
- การมาตรฐาน (Standardization) หมายถึง
กิจกรรมที่ประกอบด้วยการกาหนดมาตรฐาน
การประกาศใช้มาตรฐานและการนามาตรฐาน
ไปใช้เพื่อให้ผลิตภัณฑ์ กรรมวิธีและการบริการมี
ความเหมาะสมกับการใช้งาน สามารถ
ปรับเปลี่ยนทดแทนกันได้และมีรปู แบบไม่
มากเกินไป
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ2ข3
เอกสารมาตรฐาน ต่อ
- เอกสารมาตรฐาน (Standards Specification) คือ
เอกสารที่จดั ทาขึ้นรวมกันโดยได้รบั ความเห็นชอบ
จากองค์กรที่ได้รบั การรับรอง โดยใช้เป็ นกฎระเบียบ
แนวทางหรือลักษณะเฉพาะสาหรับกิจกรรม
- เอกสารมาตรฐานแบ่งออกเป็ น 3 ระดับ คือ
1) มาตรฐานระดับสากล
2) มาตรฐานระดับประเทศ
่น
3)
มาตรฐานระดั
บ
ท้
อ
งถิ
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
24
เนื้ อหาของเอกสารมาตรฐาน
ปก
สารบัญ
คานา
บทนา
เนื้ อหาทัว่ ไป ชื่ อเรื่อง ขอบข่าย มาตรฐานอื่นที่ใช้อา้ งอิง
บทนา
เนื้ อหาของ
มาตรฐาน
เนื้ อหา
ทางวิชาการ
ข้อมูลเพิ่มเติม
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
บทนิ ยาม
ลัญลักษณ์และตัวย่อ
คุณลักษณะที่ตอ้ งการ (requirements)
การชักตัวอย่าง (sampling)
วิธีทดสอบ (test methods)
การแบ่งประเภท (classification) การเรียกชื่ อขนาด(designation)
การทาเครื่องหมาย ฉลาก การบรรจุหีบห่อ
ผนวกของเนื้ อหามาตรฐาน
ผนวกทัว่ ๆ ไป
หมายเหตุ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ2ข5
แหล่งสารสนเทศมาตรฐาน
- ห้องสมุดสานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
(สมอ.) กระทรวงอุตสาหกรรม
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ2ข6
7) เอกสารการปฏิบตั ิงาน
• หมายถึง สารสนเทศที่แสดงรายละเอียด
ขัน้ ตอนวิธีปฏิบตั ิงานของหน่ วยงานต่าง ๆ
• เป็ นเครื่องมือสาคัญในการแสดงขอบเขตและ
ภารกิจของหน่ วยงาน
•ได้แก่ รายงานการประชุม บันทึกโต้ตอบ
หนังสือเวียน
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ2ข7
วงจรชีวิตเอกสาร
3. ระยะ
การสิ้นสุด
2. ระยะ
การอยู่
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
1.
3. กาจัด
- เก็บ
- จาหน่ ายออก
- ทาลาย
1. ระยะ
การจัดทา
- จดหมายโต้ตอบ การเกิด
- บันทึกความจา
- คาสัง่
- แบบพิมพ์
- ภาพ
- สาเนา
- วัสดุย่อส่วน
- สื่อคอมพิวเตอร์
2.2 อยู่ระหว่างกึ่ง
กระแสการใช้
- นามาใช้เป็ นครัง้ คราว
- ดูแลรักษา
2.1 อยู่ระหว่างกระแส
การใช้
- ใช้ในการตัดสินใจ
- ใช้ในการเป็ นพยานหลักฐาน
- ใช้อา้ งอิงเพื่อการปฏิ บตั ิงาน
- ใช้ติดต่อโต้ตอบ
- ใช้อา้ งอิงทางกฎหมาย
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ2ข8
7) เอกสารการปฏิบตั ิงาน (ต่อ)

เอกสารการปฏิบตั ิงานที่หน่ วยงานพิจารณาว่ามี
คุณค่าทางการบริหาร ทางการเงิน ทางกฎหมาย
และ/หรือมีสาระเชิงประวัติและวิทยาการต่างๆ
สมควรเก็บรักษาตลอดไปจะมีสถานะเป็ นจดหมาย
เหตุของหน่ วยงานนัน้ ๆในอนาคต
 การจาแนกเอกสารเพื่อการจัดเก็บเป็ นจดหมายเหตุ
หน่ วยงานต้องจัดทาตารางกาหนดอายุเอกสาร
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ2ข9
ดูตวั อย่าง
ตารางกาหนดอายุเอกสารของ มทส
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ3ข0
8) จดหมายเหตุ (Archives)
ความหมาย
คาที่ใช้ในภาษาไทย คาที่ใช้ในภาษาอังกฤษ
1. หนังสือบอกข่าวคราวที่เป็ นไปและ จดหมายเหตุ พงศาวดาร - Annals
- Chronicle
รายงานหรือบันทึกเหตุการณ์สาคัญ
- Journal
ที่เกิดขึ้น
- Register of events
- Historical writing
2. เอกสารที่มีคุณค่าทางการบริหาร จดหมายเหตุ
ทางการเงิน ทางกฎหมาย และ/
เอกสารจดหมายเหตุ
หรือมีสาระเชิงประวัติและวิทยาการ
ต่างๆ ควรเก็บรักษาตลอดไป
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
- Archives
- Archival Document
- Records
- Historical Records
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ3ข1
จดหมายเหตุ (Archives) ต่อ
ความหมายของจดหมายเหตุ
ความหมาย
คาที่ใช้ในภาษาไทย คาที่ใช้ในภาษาอังกฤษ
3. สถาบันหรือหน่ วยงานที่รบั ผิ ดชอบ
ในการบริหารงานจดหมายเหตุ
สถาบันจดหมายเหตุ
หน่ วยงานจดหมายเหตุ
- Archives
- Record Office
4. อาคารหรือส่วนของอาคารที่เป็ นที่
จัดตัง้ ของสถาบันจดหมายเหตุ
ที่ทาการจดหมายเหตุ
หอจดหมายเหตุ
- Archives
- Repository
IS 204318 แหล่งสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุ3ข2