Transcript Viral Ensefalitler

VİRAL ENSEFALİTLER
Dr.Gökçen ÖZTÜRK KAYAN
Ensefalit
• Ensefalit beyin parankiminin enfeksiyonudur.
• Etken genellikle
– virüsler,
– daha az sıklıkla bakteriler,
– mantarlar ve
– priyonlardır.
Virüsler arasında en sık Herpes
Simpleks Virüs (HSV) saptanmaktadır.
Bunların da %90’dan fazlası HSV Tip-1 ile
gelişmektedir
Epidemiyoloji
• Akut viral ensefalit etkenlerinin bir bölümü
sporadik enfeksiyonlara yol açarken, diğer bir
grup epidemilere yol açmaktadır.
• ABD’de ensefalomiyelit epidemilerinin en sık
nedeni St.Louis ve California ensefaliti
virüsleridir.
• Son yıllarda West Nile virus ensefalitleri de
görülmektedir.
• Sosyoekonomik düzeyin düşük olduğu
bölgelerde polio, kuduz, kabakulak ve kızamık
virüslerine bağlı ensefalitler daha sıktır.
• Viral menenjite sıklıkla yol açan enterovirüsler,
ensefalomiyelitlerin sadece %2’sinden
sorumludur.
• Epidemik ensefalit etkenlerinin büyük
çoğunluğu için rezervuar kuşlar ve
kemirgenler, vektör ise sivrisinek ve kenelerdir.
• Epidemiler genellikle yaz-sonbahar aylarında
oluşur.
Patogenez ve Patolojı
• Etkenlerin çoğu SSS’ne kan yoluyla ulaşmaktadır.
• Giriş koroid pleksus yada parankim
kapillerlerinden olabilir.
• Bir grup viral ajan ise SSS’ne nörotropik yoldan
ulaşır.
• Kuduz virüsü, inokulasyon yerindeki kastan
periferik sinirin içine girer ve retrograd
aksoplazmik transport ile m.spinalis’e taşınır.
• H.simplex ve H.zoster virüsleri de solunum
mukozasından SSS’ne benzer biçimde taşınırlar.
• Nörona giren virüs, hücrenin genetik
materyalini ve protein sentez sistemlerini
kullanarak çoğalır ve sonunda hücrenin
ölümüne yol açarak çevreye yayılır.
• Bazı virüsler, entegre ettiği hücrenin DNA’sına
entegre olup yıllarca orada kalabilme
özelliğine sahiptir.
Klinik
• Bulgular etkene göre değişiklik gösterir.
• Tablo akut olarak başlayacağı gibi 2-3 gün süren soğuk
algınlığı (ateş, halsizlik, bulantı, kusma, döküntü)
semptomları gösteren bir prodromdan sonra da ortaya
çıkabilir.
• Meninks irritasyon bulguları sıklıkla vardır(baş ağrısı,
fotofobi, ense sertliği), ancak beyin parankim
tutulumuna bağlı bilinç düzeyi değişikliği nedeniyle
gölgelenebilir.
• Hastalığın başlangıcında ve seyri sırasında epileptik
nöbetler saptanabilir.
• Psikoz ve ajitasyon seyrek de olsa saptanabilir.
• Poliovirüs, spinal kord, beyin ve beyin sapı
motor nöronlarının dekstruksiyonuna yol
açarak etkilenen nöronların innerve ettiği
kaslarda akut flask paraliziye yol açar.
• Coxsackie virusü de ensefalit veya nadiren
paralitik hastalık ve akut serebellar ataksi
etkeni olabilir.
• Kabakulak virüsü nadiren hafif menenjit veya
ensefalit yapar.
• Kızamık virüsü, subklinik tutulum ve akut
kızamık ensefalitten kronik subakut sklerozan
panensefalite kadar değişen nörolojik tutulum
spektrumu gösterebilir.
• Arbovirus enfeksiyonları viral menenjit veya
daha sık olarak orta veya şiddetli ensefalite yol
açar.
Tanı
• Kanda hafif-orta derecede lökositoz olur
• BOS basıncı artar, pleositoz(genellikle lenfositik),
hafif protein artışı, glukoz normaldir.
• EEG’de yaygın yavaşlama saptanır.
• MR fokal enfeksiyonu saptamada en duyarlı
yöntemdir.
• Yaygın ödem, meninkslerde veya SSS
parankiminde kontrast tutulumu görüntülemede
saptanabilen diğer bulgulardır.
• Tanı, virüsün izolasyonu, serolojik testler veya viral
nükleik asidin gösterilmesiyle konur.
• Virüs izolasyonu için alınan dokular ve sıvılar hemen
laboratuar incelemesi yapılmadığı takdirde
dondurularak saklanmalıdır.
• BOS’da en tanı koydurucu tespit, PCR ile etkene ait
genomun gösterilmesidir.
• BOS’da spesifik antikorların saptanması da tanı
koydurucudur
– ancak antikor oluşumu 10 güne kadar hatta daha da
gecikebileceğinden, pek tercih edilmemelidir.
Ayırıcı Tanı
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kötü tedavi edilmiş bakteriyel menenjit
Tüberküloz
Fungal veya sifilitik menenjit
Leptospiroz
Lyme hastalığı
Listeria monocytogenes enf.
Toxoplazmoz
Sarkoidoz
Behçet Hast.
Tedavi
• Hayatı tehdit eden bir enfeksiyon
olduğundanhastaneye yatırılarak, gerekirse
yoğun bakım biriminde izlenerek tedavi
edilmelidir.
Tedavi
• Herpes Simpleks haricindeki viral
ensefalitlerde etkin antiviral tedavi yoktur.
• Sıklıkla semptomatikdir.
• Kuduz, poliomiyelit, kabakulak, influenza,
rubella ve kızamık için aşılar vardır.
• Vektör kontrolü ve aşılama özellikle epidemik
enfeksiyonların kontrolünde önemlidir.
Tedavi
• Herpes Simpleks ensefalitinde antiviral
tedaviye erken başlamak, sağ kalım açısından
çok önemlidir.
• Kesin tanı uzun sürebileceğinden klinik şüphe
halinde tedaviye başlanılmalıdır.
• İlk seçilecek ilaç asiklovir
– 14-21 gün boyunca günlük “3x10mg/kg” dozunda
iv olarak kullanılmalıdır.