Transcript سيستمهاي راهبردي اطلاعات

‫به نام حق‬
‫سيستمهاي اطالعات مديريت‬
‫فصل چهارم‪:‬‬
‫سيستمهاي راهبردي اطالعات‬
‫(‪)Strategic Information Systems‬‬
‫در اين فصل به دنبال چه هستيم؟‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫درک وجوه ناملموس سازمان‬
‫تحليل رابطه بين سازمان و سيستمهاي اطالعاتي‬
‫مقايسه تئوريهاي سازمان‬
‫توصيف فرآيند تصميم گيري‬
‫نقش سيستمهاي اطالعاتي در پشتيباني از استراتژيهاي‬
‫کسب و کار‬
‫آشنايی با روشهای نياز سنجی اطالعات‬
‫آشنايی با طرح استراتژيک فن آوری اطالعات سازمان‬
‫مديران با چه چالشهايي در گيرند؟‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫برقراري رابطه منطقي بين سيستمهاي اطالعاتي و سازمان‬
‫نقشهاي جديد سيستمهاي اطالعاتي در سازمانها‬
‫مسايل تصميم گيري و سيستمهاي پشتيباني تصميم‬
‫برقراري رابطه بين استراتژيهاي سازمان و سيستمهاي‬
‫اطالعاتي‬
‫استفاده از سيستمهاي اطالعاتي در راستاي ارتقاي موقعيت‬
‫رقابتي‬
‫استراتژي (راهبرد) چيست؟‬
‫راه رسيدن به اهداف سازمان‬
‫يا‬
‫جهت گيری اصلی حرکت سازمان‬
‫نظامهاي اطالعات استراتژيک (راهبردي)‬
‫• نظامهايي که دست به دگرگوني در‬
‫– اهداف‬
‫– عمليات‬
‫– فرآوردهها‬
‫– و يا روابط محيطي‬
‫سازمان مي زنند تا امتيازي رقابتي کسب‬
‫شود‪.‬‬
‫نظامهاي اطالعات استراتژيک (راهبردي)‬
‫• نظامهايي که دست به دگرگوني در‬
‫– اهداف‬
‫– عمليات (انتشارات‪ :‬نشر کاغذي << نشر الکترونيکي)‬
‫– فرآوردهها (آمازون‪ :‬فروش کتاب<< فروش غذاي حيوانات)‬
‫– و يا روابط محيطي (فورد‪ :‬سفارش سنتي قطعات <<‬
‫(آمازون‪ :‬کتابفروشي << پايگاه دانش مشتريان)‬
‫‪)just in time‬‬
‫سازمان مي زنند تا امتيازي رقابتي کسب شود‪.‬‬
‫روند تحول نگاه سازمانها به اطالعات‬
‫• دهه ‪ -1950‬بادبادک کاغذي‬
‫– کاهش هزينه ناشي از کارهاي کاغذي در‬
‫سازمان‬
‫– بهويژه بخش حسابداري‬
‫– نخستين سيستمهاي اطالعاتي‬
‫• دستگاههاي نيمه خودکار صدور‪ ،‬پرداخت و ابطال‬
‫چک با عنوان دستگاه حسابداري الکترونيکي‬
‫(‪)Electronic Accounting Machine‬‬
‫روند تحول نگاه سازمانها به اطالعات‬
‫• دهه ‪ 1960‬و ‪ – 70‬پشتيباني عمليات‬
‫– کارگاههاي گزارش گيري‬
‫– پشتيباني عمليات جاري سازمان‬
‫– سيستمهاي ‪ MIS‬به معناي خاص‬
‫روند تحول نگاه سازمانها به اطالعات‬
‫• دهه ‪ 1970‬و ‪ – 80‬بازوي مديريت‬
‫– نقش ابزار کنترلي‬
‫– کمک به بهبود تصميم گيري‬
‫– عمدتا در چهارچوب فعاليتهاي موجود‬
‫روند تحول نگاه سازمانها به اطالعات‬
‫• از ميانه ‪ 1980‬به بعد – منبعي راهبردي‬
‫– اطالعات = پايه دسترسي به مزيت‬
‫رقابتي‬
‫– اطالعات = جنگ افزاري براي‬
‫شکست رقبا‬
‫– هدف‪ :‬بقاي سازمان‬
‫رابطه سيستمهاي اطالعات راهبردي با سطوح سازمان‬
‫•در تمامي سطوح سازمان يافت‬
‫ميشوند‪.‬‬
‫•در تمامي فعاليتهاي سازمان به چشم‬
‫ميخورند‪.‬‬
‫•مهم اين است که جهت استفاده از آنها‬
‫راهبردي باشد‬
‫چگونگي کاربرد سيستمهاي اطالعات در کسب مزيت رقابتي‬
‫• اصول کسب مزيت رقابتي‬
‫(خود را به جاي مشتري قرار دهيد)‬
‫– محصولي متمايز‬
‫• اصل کاال‬
‫• کيفيت کاال‬
‫– بخش خاصي از بازار (‪)Niche‬‬
‫– محصوالت ارزانتر‬
‫– ارتباط مستحکم با مشتريان و رقبا‬
‫• افزايش هزينه جابجايي مشتريان به سمت رقبا‬
‫(‪)Switch Cost‬‬
‫اصول کسب مزيت رقابتي‬
‫محصولي متمايز ‪City Bank -‬‬
‫– خودپردازها (‪Automatic Teller ( )1977‬‬
‫‪)Machine‬‬
‫• خدمتي جديد‬
‫– منجر به کسب مشتريان جديد‬
‫• مشتريان خرد‬
‫• نتيجه‪:‬‬
‫– تبديل شدن به بزرگترين بانک اياالت متحده‬
‫اصول کسب مزيت رقابتي‬
‫محصولي متمايز – ‪Merrill Lynch‬‬
‫– بزرگترين کارگزار خردهفروشي اوراق بهادار‬
‫– ارائه حساب مديريت نقدينگي‬
‫• امکان انتقال رايگان وجه بين‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫سهام‬
‫اوراق قرضه‬
‫ساير بازارهاي سرمايه‬
‫حساب شخصي‬
‫– ورود به عرصه بانکداري‬
‫• نتيجه‪:‬‬
‫– ساير رقبا و حتي بانکها مجبور به ارائه اين خدمت‬
‫شدند‪( .‬فشار بر رقبا)‬
‫اصول کسب مزيت رقابتي‬
‫پيوند با مشتريان و تامين کنندگان – ‪Baxter Healthcare‬‬
‫– تامين کننده دوسوم بيمارستانهاي آمريکا‬
‫– بيش از ‪ 120.000‬قلم کاال در انبار‬
‫– نصب پايانههاي رايانهاي در بيمارستانها براي‬
‫سفارش‬
‫• حذف نياز به مراجعه ‪ /‬درخواست خريد ‪ /‬اسناد‬
‫ديگر‬
‫اصول کسب مزيت رقابتي‬
‫پيوند با مشتريان و تامين کنندگان – ‪Baxter Healthcare‬‬
‫• مراحل توسعه‬
‫– تحويل محموله هاي بزرگ به انبار مرکزي‬
‫بيمارستان و توزيع آن توسط خود بيمارستان در‬
‫داخل بيمارستان‬
‫– تحويل محمولههاي پياپي و کاهش حجم انبار‬
‫بيمارستان و افزايش حجم انبار خود ( ‪Just in‬‬
‫‪)time‬‬
‫– تحويل روزانه و حذف انبار بيمارستان و‬
‫افزايش حجم انبار خود (انبار صفر – ‪Stockless‬‬
‫‪)supply‬‬
‫اصول کسب مزيت رقابتي‬
‫نظامهاي ميان سازماني – آژانسهاي مسافرتي‬
‫هواپيمايي‬
‫تاکسي‬
‫آژانس مسافرتي‬
‫نيروي انتظامي‬
‫هتل‬
‫اصول کسب مزيت رقابتي‬
‫کاهش هزينه – شرکتهاي هواپيمايي‬
‫• تحليل اطالعات مشتريان‬
‫• مديريت بازدهي ( ‪)Yield Management‬‬
‫– حداکثر سود از هر صندلي‬
‫• رزرو ‪ 1.5‬برابر ظرفيت‪ ،‬در طول سه ماه‬
‫قبل از پرواز‬
‫سيستمهاي اطالعاتي و بهبود زنجيره ارزش‬
‫• فرآيندهاي اصلي‬
‫– مستقيما در مسير توليد و توزيع محصول نهايي‬
‫هستند‪.‬‬
‫• ورودي ‪ /‬توليد ‪ /‬خروجي‪ /‬فروش ‪ /‬خدمات پس از‬
‫فروش‬
‫• فرآيندهاي پشتيبان‬
‫– فرآيندهاي اصلي را حمايت مي کنند‪.‬‬
‫• مديريت و زيرساخت ‪ /‬مديريت منابع انساني ‪/‬‬
‫مديريت تکنولوژي ‪ /‬تامين و تدارک‬
‫سيستمهاي اطالعاتي و بهبود زنجيره ارزش‬
‫• مولفههاي هر فرآيند‪:‬‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫اصل وجود فرآيند‬
‫رابطه فرآيند با ساير فرآيندها‬
‫هزينه انجام فرآيند‬
‫زمان اجراي فرآيند‬
‫کيفيت خروجي فرآيند‬
‫اتحادهاي راهبردي و مشارکت در اطالعات‬
‫• به اشتراک گذاري منبعي به نام اطالعات‬
‫– مثال‪:1‬‬
‫• شرکت هواپيمايي امريکن با سيتي بانک‬
‫– تخفيف شرکت امريکن به دارندگان کارت‬
‫اعتباري بانک‬
‫– استفاده از اطالعات مربوط به مشتريان‬
‫اتحادهاي راهبردي و مشارکت در اطالعات‬
‫• به اشتراک گذاري منبعي به نام اطالعات‬
‫– مثال‪:2‬‬
‫• آمازون اطالعات مربوط به مشتريان و روند‬
‫خريد آنها را به يک سري از شرکتها‬
‫فروخت‬
‫– جنجال و عذرخواهي آمازون!!‬
‫اتحادهاي راهبردي و مشارکت در اطالعات‬
‫• خلق فرصتهاي فرابازاري (‪)Cross-Market Opportunities‬‬
‫محصول فرابازاري‬
‫بازار ب‬
‫بازار الف‬
‫تسهيالت خريد خودرو‬
‫بانک‬
‫خودرو‬
‫خريد الکترونيکي (کارت اعتباري‬
‫پارسيان)‬
‫بانک (پارسيان)‬
‫سوپرمارکت (شهروند)‬
‫؟‬
‫؟‬
‫؟‬
‫گذار راهبردي (‪)Strategic Transition‬‬
‫• الزمه اتخاذ سيستمهاي راهبردي است‪.‬‬
‫• گذار در‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫اهداف‬
‫ارتباط با مشتريان و تامين کنندگان‬
‫عمليات و ساختار داخلي‬
‫معماري اطالعات‪ -‬مثال طراحي پايگاهداده‬
‫گذار راهبردي (‪)Strategic Transition‬‬
‫• با مقاومت همراه است‪.‬‬
‫• باعث کمرنگ شدن مرزهاي سازماني مي‬
‫شود‪.‬‬
‫• مثال‪:‬‬
‫– جنرال موتورز مجبور شد شرکت الکترونيک‬
‫ديتاسيستمز را خريداري کند و بخش جديدي در‬
‫داخل سازمان خود براي توليد اتوماتيک خودرو‪،‬‬
‫ايجاد کند‪.‬‬
‫وظيفه مديران‬
‫• شناخت محيط داخلي‬
‫– قوتها و ضعفها‬
‫• شناخت محيط خارجي‬
‫– فرصتها و تهديدها‬
‫• برنامه ريزي و تدوين استراتژي‬
‫• پياده سازي استراتژيها‬
‫وظيفه مديران‬
‫• پياده سازي استراتژيها‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫تعيين نيازمندهاي ناظر به سيستمها‬
‫طراحي سيستمها‬
‫خريد ‪ /‬توسعه سيستمها‬
‫پيادهسازي سيستمها‬
‫بازخورد و اصالح‬
‫چالشهاي مديران‬
‫• دوام امتياز رقابتي ناشي از سيستمهاي‬
‫اطالعاتي‬
‫• سدهاي سازماني در برابر گذارهاي‬
‫راهبردي‬
‫وظايف سنتي واحد ‪IS‬‬
‫• مديريت توسعه سيستمها و پروژه هاي ‪IT‬‬
‫• مديريت کاربري کامپيوتر و امور مراکز داده‬
‫• استخدام‪ ،‬آموزش و توسعه مهارتهاي ‪IT‬‬
‫• ارائه خدمات تخصصي به ساير واحدها‬
‫‪‬‬
‫وظايف جديد واحد ‪IS‬‬
‫• طراحي و آغاز به کار سيستمهاي استراتژيک‬
‫• برنامه ريزي‪ ،‬اجرا و نظارت بر زيرساختهاي‬
‫کالن سازمان‬
‫• استفاده از اينترنت و تجارت الکترونيک در‬
‫راستاي فعاليتهاي سازمان‬
‫• مديريت يکپارچه سازي سيستمها با تکيه بر‬
‫اينترنت‪ ،‬اينترانت و اکسترانت‬
‫• آموزش پرسنل غير ‪ IT‬در خصوص ‪IT‬‬
‫وظايف جديد واحد ‪( IS‬ادامه)‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫آموزش پرسنل ‪ IS‬در خصوص مسايل سازماني‬
‫پشتيباني از کاربران سيستمها‬
‫همکاري با مديران ارشد براي استفاده بهتر از ‪IS‬‬
‫مشارکت فعال در بازمهندسي فرآيندهاي سازمان‬
‫استفاده پيش فعاالنه از دانش کسب و کار در حوزه ‪IT‬‬
‫ايجاد پيوندهاي تجاري با فروشندگان و ساير تامين کنندگان ‪IS‬‬
IS ‫ و‬IT ‫تفاوت‬
IT : an organization’s collection of information resources,
their users, and the management oversees them : includes
the IT infrastructure and all other information systems
in an organization
IS : a process that collects, processes, stores , analyzes , and
disseminates information for a specific purpose
‫طرح استراتژيک فن آوری ‪IT Strategic Plan‬‬
‫مجموعه اهداف بلند مدتی استکه تعيين کننده زير ساخت ‪ IT‬و‬
‫عمده ترين اقدامات مورد نياز در حوزه ‪ IS‬است که منجر به دستيابی‬
‫به اهداف سازمان می گردد و با يد سه هدف زير را برآورده سازد‪:‬‬
‫‪ -1‬بايد با طرح استراتژيک سازمان همسو باشد‬
‫‪ -2‬ساختاری يکپارچه و منسجم بين کاربران ‪ ،‬برنامه های کاربردی و‬
‫پايگاه های داده ايجاد شود‬
‫‪ -3‬تخصيص منابع بين پروژه های ‪ IS‬را بصورتی انجام دهد که بموق‬
‫و با بودجه تعيين شده و دارای کارکرد مورد نظر باشد‬
‫‪IT‬‬
‫فرآیند طرحریزی سیستمهای اطالعاتی‬
Information Systems Planning
Aligning Corporate and IS Goals
The IS Plan
‫اهداف کلی از تهیه طرح فن اوری اطالعات ‪:‬‬
‫( ‪) IT PLAN‬‬
‫‪ -1‬ارائه تصویری از وضعیت سازمان‬
‫‪ -2‬مستند سازی نحوه انجام فعالیتها در واحد های سازمان‬
‫‪ -3‬چگونگی تاثیر گذاری اهداف استراتژیک سازمان بر اهداف‬
‫فن آوری اطالعات سازمان‬
‫‪ -4‬مشخص نمودن زمینه های بهبود سازمانی و درجه اثر‬
‫گذاری آنها بر دستیابی به سیستمهای اطالعاتی‬
‫‪ -5‬نیاز سنجی اطالعات در حوزه های سازمان ( معاونت ها و‬
‫مدیریتها )‬
‫‪ -6‬تدوین معماری اطالعات به منظور مشخص نمودن‬
‫سیستمهای اطالعاتی مورد نیاز سازمان‬
‫‪ -7‬مشخص نمودن بستر سخت افزاری الزم برای پیاده سازی‬
‫سیستمهای اطالعاتی‬
‫‪ -8‬تهیه برنامه زمانبندی تکوین و تحصیل سیستمهای‬
‫اطالعاتی‬
‫مراحل تهیه طرح فن اوری اطالعات طی سه گام زیر صورت‬
‫می گیرد ‪:‬‬
‫‪ -1‬شناخت سازمانی‬
‫‪ -2‬برنامه ریزی سیستمهای اطالعاتی‬
‫‪ -3‬تدوین طرح نهایی فن آوری اطالعات‬
‫فاز اول ‪ :‬شناخت سازمانی‬
‫در این بخش کلیه فعالیتهای سازمان مورد بررس ی و تحلیل قرار‬
‫گرفته و مستند می گردد‪ .‬این بخش با هدف تشخیص سازمانی‬
‫(‪ (organizational diagnose‬صورت می گیرد و محصول انجام این‬
‫مرحله گزارش ی است که ‪:‬‬
‫‪ -1‬تصویری از اهداف استراتژیک سازمان ارائه می دهد‬
‫‪ -2‬تصویری از اهداف و وظایف واحد ها را نشان می دهد‬
‫‪ -3‬نحوه انجام فعالیتهای سازمانی را به تصویر می کشد‪.‬‬
‫‪ -4‬وضعیت موجود از زیرساختهای فن آوری اطالعات در سازمان را‬
‫بیان خواهد کرد‬
‫‪ -5‬اطالعات الزم برای برنامه ریزی سیستمهای اطالعاتی سازمان را‬
‫فراهم خواهد کرد‬
‫فاز دوم ‪ :‬برنامه ریزی سیستمهای اطالعاتی‬
‫در این بخش با استفاده از اطالعات و مستندات گردآوری شده در‬
‫بخش شناخت سازمانی ‪ ،‬برنامه الزم جهت دستیابی به‬
‫سیستمهای اطالعاتی تدوین می گردد‪ .‬محصول انجام این مرحله‬
‫گزارش ی است که ‪:‬‬
‫‪ -1‬نیازهای اطالعاتی بخشهای مختلف سازمان را تعیین می کند‬
‫‪ -2‬معماری سیستمهای اطالعاتی سازمان را ترسیم می کند‬
‫فاز سوم ‪ :‬تدوین طرح نهایی فن آوری اطالعات‬
‫در این بخش با استفاده از اطالعات و مستندات گردآوری شده و بازخوردهای اخذ شد‬
‫از مراحل قبل طرح نهایی فن آوری اطالعات تدوین می گردد‪ .‬این طرح حاوی چشم‬
‫اندازهای سازمان در بخشهای مختلف فن آوری ‪ IT‬است‪ .‬محصول این بخش گزارش‬
‫است که ‪:‬‬
‫الف‪ -‬خالصه ای از نتایج بخشهای اول و دوم را ارائه می نماید‬
‫تبیین می‬
‫ب‪ -‬بستر پیشنهادی (‪ )Platform‬برای بکارگیری فن آوری اطالعات را‬
‫نماید ‪.‬‬
‫ج‪ -‬جدول زمانبندی تکوین و تحصیل سیستمهای اطالعاتی را با توجه به وضعیت‬
‫سیستمهای موجود ) ‪ ) system inventory‬توسعه آنها و یا در صورت لزوم خرید‬
‫آنها را نشان می دهد ‪.‬‬
‫چهارچوب برنامه توسعه و كاربري فناوري ارتباطات و اطالعات (تكفا)‬
‫رديف‬
‫قلمروهاي كليدي‬
‫بخشهاي اصلي‬
‫‪1‬‬
‫برنامه جامع ملي‬
‫برنامه جامع فناوري ارتباطات و اطالعات كشور‬
‫‪2‬‬
‫بسترسازي‬
‫توسعه منابع انساني‬
‫فرهنگي و اجتماعي‬
‫توسعه منابع انساني و آموزش الكترونيك‬
‫‪4‬‬
‫قلمرو دولت‬
‫و‬
‫خدمات‬
‫‪6‬‬
‫توسعه خدمات اقتصادي‬
‫و تجاري‬
‫‪8‬‬
‫توسعه زيرساخت ملي‬
‫شبكه اطالعرساني و‬
‫قانون و امنيت‬
‫‪3‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫صنعت‬
‫و اشتغال‬
‫فرهنگ در محيط رايانهاي‬
‫دولت الكترونيكي‬
‫خدمات الكترونيكي‬
‫تجارت الكترونيكي‬
‫اقتصاد الكترونيكي‬
‫شبكه زيرساخت اطالعرساني ملي ايران )‪ (IR-NII‬و امنيت‬
‫بستر قوانين‬
‫شركتهاي كوچك و متوسط )‪(SME‬‬
‫بخش صنعت‬
‫معماری اطالعات و نیاز سنجی اطالعاتی‪:‬‬
‫هدف از معماری اطالعات طبقه بندی و ایجاد یک ساختار مناسب‬
‫برای کلیه اطالعات مرتبط با سازمان است بگونه ای که‬
‫اطالعات مورد نیاز فرآیندها و وظایف ( واحد ها ) براحتی تامین‬
‫و در اختیار افراد ذیربط قرار گیرد ‪.‬‬
‫سه روش اصلی تعیین نیازهای اطالعاتی ‪:‬‬
‫‪ -1‬روش وظایف کاری )‪(Business Functions‬‬
‫‪ -2‬روش فرآیند کاری )‪(Business Processes‬‬
‫‪ -3‬روش عوامل اصلی موفقیت )‪(Critical Success Factors‬‬
‫گروههای‬
‫اطالعات‬
‫واحد ‪ /‬فرآيند کاربر‬
‫توليد‬
‫مالی‬
‫فروش‬
‫اداری‬
‫‪QC‬‬
‫‪PM‬‬
‫‪R&D‬‬
‫داده‬
‫های‬
‫پرسنلی‬
‫داده های‬
‫انبار‬
‫داده های داده های داده های‬
‫مهندسی‬
‫کيفيت‬
‫توليد‬
Process/data class matrix
‫روش عوامل اصلی موفقیت ‪CSF‬‬
‫یک ‪ CSF‬یکی از فعالیتهای سازمان است که تاثیر خیلی زیادی بر توانایی سازمان در‬
‫تحقق اهدافش دارد‬
‫ این نگرش به منظور کمک به تشخیص نیازهای اطالعاتی مدیران توسعه‬‫است‪.‬‬
‫ فرض بر آن است که در هر سازمان بین سه تا شش عامل اصلی موفقیت‬‫دارد ‪.‬‬
‫ این عوامل از طریق مصاحبه با افراد کلیدی تعیین و سپس اولویت بندی‬‫شوند‪.‬‬
‫ این عوامل باید بطور مداوم بروز شوند‬‫‪ -‬این عوامل در هر صنعت و هر سازمان متفاوت است‬
‫یافته‬
‫وجود‬
‫می‬
‫چند ‪ CSF‬نمونه در صنعت خودرو سازی ‪:‬‬
‫ کنترل دقیق هزینه های ساخت و تولید‬‫ ایجاد یک شبکه کارای توزیع و فروش محصوالت‬‫ اعمال مهندس ی همزمان در مراحل طراحی و ساخت محصول ‪-‬‬‫مدیریت صحیح داده ها و اطالعات‬
‫اهداف ‪Goals‬‬
‫فاکتورهای کلیدی موفقیت ‪CSF‬‬
‫معیارها و شاخصها ‪Measures‬‬
‫نیازهای اطالعاتی ‪Information Needs‬‬
‫باالبردن سهم بازار‬
‫نوآوری در محصوالت‬
‫تحقیق و توسعه ‪R&D‬‬
‫گزارش هزینه فعالیتهای تحقیق و توسعه‬
Using CSFs to develop systems
‫کوييز جلسه سوم‬
‫تمرين جلسه سوم‬