Transcript 9.4 ปัจจัยแห่งความสำเร็จของความร่วมมือในการ บริการสารสนเทศ ระบบ

รายวิชา 204215
การจัดการบริการสารสนเทศ
หน่ วยที่ 9
ความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
โดย
อาจารย์ ดร.นฤมล รักษาสุข
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
1
9. ความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
9.1 ความหมาย แนวคิดและพัฒนาการของความร่วมมือ
ในการบริการสารสนเทศ
9.2 ลักษณะของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
9.3 ระดับของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
9.4 ปัจจัยแห่งความสาเร็จของความร่วมมือในการบริการ
สารสนเทศ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
2
9.1 ความหมาย แนวคิดและพัฒนาการของ
ความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
9.1.1 ความหมายของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
9.1.2 แนวคิดของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
9.1.3 พัฒนาการของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
3
9.1.1 ความหมายของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
•
•
เป็ นการดาเนิ นกิจกรรมร่วมกันระหว่างองค์การ
สารสนเทศตัง้ แต่ 2 แห่งขึ้นไป
มีเป้ าหมายในการแลกเปลี่ยนสารสนเทศ หรือ
ทรัพยากรสารสนเทศ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
4
9.1.1 ความหมายของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
•
•
•
เป็ นยุทธวิธีท่มี ีเป้ าหมายและการวางแผน เพือ่ การสร้าง
สัมพันธภาพและบริการร่วมกัน
เปลี่ยนจากการเน้นความเป็ นเจ้าของทรัพยากร
สารสนเทศไปสูก่ ารใช้ทรัพยากรสารสนเทศร่วมกัน
ส่งเสริมการเข้าถึงสารสนเทศของผูใ้ ช้อย่างกว้างขวาง
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
5
9.1.2 แนวคิดของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
•
•
•
ถือว่าทรัพยากรสารสนเทศสามารถแบ่งปันกันได้
ใช้สารสนเทศให้เกิดประโยชน์สูงสุดและกว้างขวางที่สดุ
เพือ่ ให้เกิดความเท่าเทียมกันในการเข้าถึงสารสนเทศ
ของมนุ ษย์ทกุ คน
นาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสือ่ สารมาช่วยการ
ดาเนิ นงานอย่างมีประสิทธิภาพ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
6
9.1.3 พัฒนาการของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
1)
ต่างประเทศ
• ช่วงทศวรรษที่ 1960 จัดตัง้ “เครือข่ายห้องสมุด”
เนื่ องจากสภาพการณ์การท่วมท้นของสารสนเทศ
• ช่วงทศวรรษที่ 1990 จัดตัง้ “ภาคีหอ้ งสมุด” เพือ่ การ
ต่อรองกับผูจ้ ดั จาหน่ ายสารสนเทศอิเล็กทรอนิ กส์
เรื่องราคาและเงือ่ นไงการใช้
7
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9.1.3 พัฒนาการของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
2) ในประเทศ
• พ.ศ. 2510 – โครงการ Thai University
Library Project Book Program
• พ.ศ. 2519 – จัดตัง้ ชมรมบรรณารักษ์หอ้ งสมุด
สถาบันอุดมศึกษา
• พ.ศ. 2528 – จัดตัง้ ระบบสารนิ เทศแห่งชาติ และ
ชมรมห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษาเอกชน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
8
9.1.3 พัฒนาการของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
•
•
พ.ศ. 2529 – จัดตัง้ ข่ายงานห้องสมุดมหาวิทยาลัย
ส่วนภูมิภาค
พ.ศ. 2536 – ดาเนิ นโครงการพัฒนาระบบห้องสมุด
มหาวิทยาลัยส่วนกลาง ซึ่งต่อมาได้พฒั นาไปเป็ น
โครงการพัฒนาเครือข่ายห้องสมุดในประเทศไทย
(ThaiLIS)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9
9.2 ลักษณะของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
9.2.1 ความร่วมมือในการบริการสารสนเทศอย่างเป็ นทางการ:
เป็ นการตกลงร่วมมือกันโดยมีการบันทึกไว้เป็ นลายลักษณ์อกั ษร
• ข้อตกลง (Agreement)
• ข้อตกลงอย่างเป็ นทางการ (Formal Agreement)
สาหรับเครือข่ายและภาคี
• บันทึกเพือ่ ความเข้าใจร่วมกัน (Memorandum of
Understanding - MOU)
10
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9.2 ลักษณะของความร่วมมือในการบริการสารสนเทศ
9.2.2 ความร่วมมือในการบริการสารสนเทศอย่างไม่เป็ นทางการ
• เป็ นการริเริ่มและแสดงเจตจานงร่วมกันของผูบ้ ริหาร
องค์การสารสนเทศ หรือผูบ้ ริหารองค์การต้นสังกัด
• ผูบ้ ริหารดูแลเชิงนโยบายในรูปคณะกรรมการอานวยการ
• ไม่มีบค
ุ ลากรประจา ใช้วธิ ีแบ่งงานกันทาในรูปคณะทางาน
• ใช้ทรัพย์สน
ิ ร่วมกันตามประเภทกิจกรรม เวลา โอกาส
และสถานที่
11
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9. .3 ระดับของความร่วมมือในงานบริการสารสนเทศ
9.3.1 ความร่วมมือระดับท้องถิ่น (Local Level)
9.3.2 ความร่วมมือระดับภูมิภาค (Regional Level)
9.3.3 ความร่วมมือระดับชาติ (National Level)
9.3.4 ความร่วมมือระดับนานาชาติ (International Level)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
12
9.3.1 ความร่วมมือระดับท้องถิ่น (Local Level)
1) เป็ นความร่วมมือระหว่างสถาบันบริการสารสนเทศทีต่ ง้ั อยู่
ในท้องถิ่นเดียวกัน
2) ตัวอย่าง
• เครือข่ายสารสนเทศนครราชสีมา (NARINET)
• เครือข่ายห้องสมุดจังหวัดอุบลราชธานี
• เครือข่ายสารสนเทศนครศรีธรรมราช (LIGORNET) 13
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9.3.1 ความร่วมมือระดับท้องถิ่น (Local Level)
• เครือข่ายห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษา จังหวัดชลบุรี
• Illinois Library and Information Network
(ILLINET)
• Nort East Florida library Information
Network (NEFLIN)
• The Ohio Library and Information
Network (OhioLINK)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
14
9.3.2 ความร่วมมือระดับชาติ (National Level)
• เป็ นความร่วมมือของสถาบันบริการสารสนเทศ
ประเภทเดียวกันหรือสาขาวิชาเดียวกันที่ตกลง
ดาเนิ นงานร่วมกันอย่างกว้างขวางทัว่ ประเทศ
• ตัวอย่าง – ข่ายงานห้องสมุดมหาวิทยาลัยส่วนภูมิภาค
(PULINET)
• เครือข่ายห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษาเอกชน
15
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9.3.2 ความร่วมมือระดับชาติ (National Level)
•
•
เครือข่ายห้องสมุดแพทย์แห่งชาติ (The National
Network of Libraries of Medicine- NN/LM)
เครือข่ายห้องสมุดวิจยั เพือ่ การศึกษาวิชาทหาร
(Military Education Research Library
Network)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
16
9.3.3 ความร่วมมือระดับภูมิภาค (Regional Level)
1) เป็ นความร่วมมือของสถาบันบริการสารสนเทศ
ที่ตง้ั อยู่ในภูมิภาคเดียวกัน เช่น ภูมิภาคเอเชีย
ตะวันออกเฉี ยงใต้ ภูมิภาคเอเชีย แปซิฟิค
2) ตัวอย่าง
• เครือข่ายสารสนเทศด้านการแพทย์และ
สาธารณสุข (HELLIS)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
17
9.3.3 ความร่วมมือระดับภูมิภาค (Regional Level)
•
เครือข่ายสารสนเทศด้านการแพทย์ภมู ิภาคเอเชีย
ตะวันออกเฉี ยงใต้ (South-East Asian Medical
Information Center- SEAMIC)
• เครือข่ายสารสนเทศภาคพื้นเอเชียและแปซิฟิค
(Asia-Pacific Information Network - APIN)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
18
9.3.4 ความร่วมมือระดับนานาชาติ (International Level)
1) เป็ นความร่วมมือของสถาบันบริการสารสนเทศที่
ขอบเขตความร่วมมือครอบคลุมสถาบันบริการ
สารสนเทศที่ตง้ั อยู่ทวั ่ โลก
2) มักเป็ นความร่วมมือในการจัดหา จัดเก็บ จัดทา
เครื่องมือช่วยค้นและให้บริการสารสนเทศเฉพาะด้าน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
19
9.3.4 ความร่วมมือระดับนานาชาติ (International Level)
3) ตัวอย่าง
• เครือข่ายสารสนเทศทางการเกษตรนานาชาติ
(International Information System for the
Agricultural Science and Technology –
AGRIS)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
20
9.3.4 ความร่วมมือระดับนานาชาติ (International Level)
• ระบบสารสนเทศทางสิง่ แวดล้อม (International
• เครือข่ายห้องสมุดระดับโลกด้านการบริหารยุตธิ รรม
(World Criminal Justice Library Network –
WCJLN)
• เครือข่ายระบบสารสนเทศกระบือ (International
Buffalo Information System)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
21
9.4 ปัจจัยแห่งความสาเร็จของความร่วมมือในการ
บริการสารสนเทศ
9.4.1 โครงสร้างการดาเนิ นงาน
• ระบบบริหาร : กาหนดเป้ าหมาย วัตถุประสงค์ และ
กิจกรรมที่จะดาเนิ นการ โครงสร้างการบริหาร
งบประมาณ และการจัดสภาพแวดล้อมการ
ดาเนิ นงาน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
22
9.4 ปัจจัยแห่งความสาเร็จของความร่วมมือในการ
บริการสารสนเทศ
•
ระบบสารสนเทศ : ต้องสามารถตอบสนองความต้องการ
สารสนเทศของกิจกรรมต่างๆ ขององค์การได้ เช่น ระบบ
ต้องแปลงจากภาษาธรรมชาติมาเป็ นศัพท์ควบคุมที่ผูใ้ ช้
สามารถป้ อนคาถามอะไรก็ได้ และไม่ตอ้ งระบุฐานข้อมูลใด
โดยเฉพาะ แต่ระบบต้องฉลาดพอที่จะเลือกฐานข้อมูลให้
หรือถามผูใ้ ช้ในกรณี ท่รี ะบบไม่สามารถตัดสินใจได้ 23
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9.4 ปัจจัยแห่งความสาเร็จของความร่วมมือในการ
บริการสารสนเทศ
•
•
ระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ : ปัญหาสาคัญที่เกิดขึ้นใน
การเชื่อมต่อระบบสารสนเทศขององค์การที่มีความ
ร่วมมือมิได้อยู่ท่กี ารเชื่อมต่อระบบเพือ่ ให้สามารถเข้าถึง
สารสนเทศที่ตอ้ งการ แต่อยู่ท่คี วามสามารถที่จะใช้แหล่ง
สารสนเทศนั้นๆ เมื่อระบบเชื่อมต่อกันได้แล้ว
ปัญหาดังกล่าวเกิดขึ้นเนื่ องจากการขาดมาตรฐานการ
บันทึกและการแสดงผลข้อมูล
24
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9.4 ปัจจัยแห่งความสาเร็จของความร่วมมือในการบริการ
สารสนเทศ
9.4.2. หน้าที่ ลักษณะ และทัศนคติของผูบ้ ริการ ผูป้ ฏิบตั ิงาน
และผูใ้ ช้
1) ผูบ้ ริหาร
• กาหนดนโยบายความร่วมมือ
• จัดหาแหล่งเงินทุนสนับสนุ น มีความคิดสร้างสรรค์
เห็นความจาเป็ นและประโยชน์ระยะยาวที่เกิดจาก
ความร่วมมือ
25
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9.4 ปัจจัยแห่งความสาเร็จของความร่วมมือในการบริการ
สารสนเทศ
2) ผูป้ ฏิบตั ิงาน
• มีทศั นคติในทางบวก ยินดีและพอใจที่จะรับการเปลี่ยนแปลง
• ยืดหยุ่น สามารถปรับตัวได้ กระตือรือร้นที่จะให้ความมือ
3) ผูใ้ ช้
• ต้องได้รบั ข้อมูลที่ถกู ต้อง ชัดเจนเกี่ยวกับบริการ และข้อจากัด
ที่จะได้รบั จากการใช้บริการ
26
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9.4 ปัจจัยแห่งความสาเร็จของความร่วมมือในการบริการ
สารสนเทศ
9.4.3 การกาหนดข้อตกลง กฎ ระเบียบ และงบประมาณ
ในการดาเนิ นงาน
• ข้อตกลงในการยืมระหว่างห้องสมุด
• ข้อตกลงเกี่ยวกันการแบ่งบปันทรัพยากรสารสนเทศ
โดยการจัดหาร่วมกัน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
27
9.4 ปัจจัยแห่งความสาเร็จของความร่วมมือในการบริการ
สารสนเทศ
•
•
•
ข้อตกลงในการควบคุมทางบรรณานุ กรม โดยการ
กาหนดมาตรฐานการลงรายการเดียวกัน
ข้อตกลงในการจัดทาดรรชนี สารสารร่วมกัน
ข้อตกลงด้านงบประมาณที่จะใช้ร่วมกัน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
28