Transcript ก. ความสำคัญของสื่อการสอนต่อผู้ใช้

รายวิชา 204215
การจัดการบริการสารสนเทศ
หน่ วยที่ 6
การส่งเสริมการใช้บริการสารสนเทศและ
การให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
อาจารย์ ดร.นฤมล รักษาสุข
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
1
6. การส่งเสริมการใช้บริการสารสนเทศและ
การให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
6.1 การส่งเสริมการใช้บริการสารสนเทศ
6.2 การให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
2
6.1 การส่งเสริมการใช้บริการสารสนเทศ
6.1.1 จุดมุ่งหมายของการส่งเสริมการใช้บริการ
สารสนเทศ
6.1.2 กิจกรรมการส่งเสริมการใช้บริการสารสนเทศ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
3
6.1.1 จุดมุ่งหมายของการส่งเสริมการใช้บริการสารสนเทศ
• การส่งเสริมการใช้บริการสารสนเทศเป็ นการจัดกิจกรรม
ต่างๆ ที่ม่งุ ส่งเสริมให้ผูใ้ ช้มีความสนใจและต้องการใช้
สารสนเทศ หรือใช้สารสนเทศเพิม่ มากขึ้น
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
4
6.1.2 กิจกรรมการส่งเสริมการใช้บริการสารสนเทศ
1) การจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน
2) การจัดบริการห้องสมุดเคลือ่ นที่
3) การจัดนิ ทรรศการ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
5
1) การจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน
ก. ความหมายและความสาคัญของกิจกรรม
ส่งเสริมการอ่าน
ข. รูปแบบกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
6
ก. ความหมายและความสาคัญของกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน
• กิจกรรมส่งเสริมการอ่าน หมายถึง กิจกรรมที่จดั ขึ้น
โดยมีวตั ถุประสงค์เพือ่ กระตุน้ ให้ผูใ้ ช้มีนิสยั รักการอ่าน
• กิจกรรมส่งเสริมการอ่านมีความสาคัญ ดังนี้
 ป้ องกันการลืมการรู ห
้ นังสือ
 เปิ ดโลกทัศน์ให้กว้างขึ้น (Open a Book Open the World)
 ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
 เกิดความเพลิดเพลินและจรรโลงใจ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
7
ข. รูปแบบกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน
(1) การอ่านหนังสือให้ฟงั
(2) การเล่าเรื่องหนังสือ
(3) การเล่านิ ทาน
(4) การทายปัญหาจากหนังสือ
(5) การแนะนาหนังสือ
(6) การอภิปราย
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
8
2) การจัดบริการห้องสมุดเคลื่อนที่
ก. ความหมายและความสาคัญของการจัดบริการ
ห้องสมุดเคลือ่ นที่
ข. รูปแบบของการจัดบริการห้องสมุดเคลือ่ นที่
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
9
ก. ความหมายและความสาคัญของการจัดบริการเคลื่อนที่
• การจัดบริการห้องสมุดเคลือ่ นที่ (Mobile Library)
หมายถึงการนาทรัพยากรสารสนเทศรูปแบบต่างๆ ไป
ให้บริการผูใ้ ช้ในลักษณะถึงตัว
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
10
•บริการห้องสมุดเคลื่อนที่มีความสาคัญ ดังนี้

ให้โอกาสให้การเข้าถึงแหล่งสารสนเทศแก่ผูด้ อ้ ยโอกาส
 ส่งเสริมให้ประชาชนได้ใช้เวลาว่างให้เป็ นประโยชน์ในการ
พัฒนาตนเอง โดยการแสวงหาความรูจ้ ากการอ่าน
 ส่งเสริมให้ประชาชนได้รบ
ั ความรูแ้ ละความเพลิดเพลิน
จากการอ่าน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
11
ข. รูปแบบของการจัดบริการห้องสมุดเคลื่อนที่
(1) ห้องสมุดรถ
(2) ห้องสมุดเรือ
(3) ห้องสมุดรถไฟ
(4) กระเป๋ าหนังสือ/หีบหนังสือ/ ถุงหนังสือ/ตะกร้าหนังสือ
เคลื่อนที่
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
12
3) การจัดนิ ทรรศการ
ก. ความหมายของการจัดนิ ทรรศการ
ข. ประเภทของการจัดนิ ทรรศการ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
13
ก. ความหมายของการจัดนิ ทรรศการ
• การจัดนิ ทรรศการ หมายถึง การจัดแสดงผลงานสินค้า หรือ
ผลิตภัณฑ์ในรูปของจริงหรือของจาลอง พร้อมนา เสนอข้อมูล
ประกอบ รวมทัง้ จัดกิจกรรมอืน่ ๆ ประกอบ ได้แก่ การบรรยาย
การปาฐกถา การอภิปราย และการฉายภาพยนตร์ เป็ นต้น
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
14
ก. ความหมายของการจัดนิ ทรรศการ (ต่อ)
• การจัดนิ ทรรศการในงานบริการสารสนเทศ มักเป็ นการจัดแสดง
ทรัพยากรสารสนเทศ หรือการจัดกิจกรรมแนะนาบริการ
สารสนเทศประเภทต่างๆ ของสถาบันบริการสารสนเทศ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
15
ข. ประเภทของการจัดนิ ทรรศการ
(1) การจัดนิ ทรรศการแบ่งประเภทตามสถานที่จดั
• นิ ทรรศการกลางแจ้ง (Outdoor Exhibition)
• นิ ทรรศการในร่ม (Indoor Exhibition)
(2) การจัดนิ ทรรศการแบ่งประเภทตามวิธีการจัด
• นิ ทรรศการถาวร (Permanent Exhibition)
• นิ ทรรศการชัว่ คราว (Temporary Exhibition)
• นิ ทรรศการหมุนเวียน (Travelling Exhibition)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
16
6.2 การให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
6.2.1 ความหมายและความสาคัญของการให้
การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
6.2.2 กิจกรรมการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
6.2.3 สือ่ การสอนสาหรับการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
17
6.2.1 ความหมายและความสาคัญของการให้
การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
1) ความหมายของการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
2) ความสาคัญของการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
18
1) ความหมายของการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้

การให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้ (User Education) หมายถึงการ
พัฒนาความรูข้ องผูใ้ ช้เกี่ยวกับทรัพยากรสารสนเทศ กิจกรรม
บริการสารสนเทศ วิธีการแสวงหาสารสนเทศ การใช้
เครื่องมือเพือ่ การเข้าถึงสารสนเทศและสิง่ อานวยความ
สะดวกที่สถาบันบริการสารสนเทศจัดไว้ให้โดยการแนะนา
หรือการสอน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
19
2) ความสาคัญของการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้



เป็ นการแนะนาให้ผูใ้ ช้รูจ้ กั สถาบันบริการสารสนเทศ แหล่ง
สารสนเทศและกิจกรรมบริการสารสนเทศ
เป็ นองค์ประกอบที่สาคัญของการเรียนการสอนในชัน้ เรียน
เป็ นพื้นฐานสาคัญในการรูส้ ารสนเทศ (Information
Literacy) และการศึกษาตลอดชีวติ (Life-long
Learning) ของผูใ้ ช้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
20
แนวคิดเรื่องการรูส้ ารสนเทศ
 การรูส้ ารสนเทศ (Information Literacy) หมายถึง
ความสามารถของบุคคลในการระบุความต้องการ
สารสนเทศของตนเอง รูจ้ กั ใช้เครื่องมือและกระบวนการ
ค้นหาเพือ่ ระบุแหล่งสารสนเทศ สามารถประเมิน
วิเคราะห์ สังเคราะห์และใช้สารสนเทศได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
21
 พอล ซูรค์ าวสกี้ (Paul Zurkowsky)
เป็ นผูค้ ิดค้นคาว่า
Information Literacy ขึ้นใช้เมื่อ ค.ศ. 1974 เพือ่ ให้
ตระหนักถึงความจาเป็ นของทักษะการรูส้ ารสนเทศใน
สภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยีท่เี พิง่ เริ่มก่อตัวขึ้นใน
ช่วงเวลานั้น
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
22
 การรูส้ ารสนเทศครอบคลุมทักษะการใช้หอ้ งสมุด
(Library Skill)
ทักษะการใช้สารสนเทศ (Information
Skill) ทักษะการใช้คอมพิวเตอร์ (Computer Skill)
ทักษะการใช้ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือ่ สาร (ICT
Skill)
 การรูส้ ารสนเทศถือเป็ นทักษะพื้นฐานที่จาเป็ นต่อการ
ดารงชีวติ อย่างปกติสขุ ของประชาชน และเป็ นกลไกสาคัญ
ในการขับเคลื่อนสังคมโลกให้ดารงอยู่ได้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
23
ระดับการรูส้ ารสนเทศ (Information Literacy)
1) ตระหนักรูว้ ่าสารสนเทศที่ถกู ต้องสมบูรณ์สามารถนาไปใช้
ประโยชน์ได้
2) รูว้ ่าตนเองมีความต้องการสารสนเทศใด
3) สามารถตัง้ คาถามหรือระบุความต้องการสารสนเทศของ
ตนเองได้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
24
การรูส้ ารสนเทศ (Information Literacy) (ต่อ)
4) สามารถระบุหรือชี้แหล่งสารสนเทศที่จะค้นหาได้
5) สามารถพัฒนากลวิธีการค้นคืนสารสนเทศได้
6) สามารถเข้าถึงแหล่งสารสนเทศทัง้ ที่จดั เก็บอยู่ใน
สือ่ คอมพิวเตอร์และสือ่ รูปแบบอืน่ ๆ ได้
7) สามารถประเมินคุณค่าสารสนเทศได้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
25
การรูส้ ารสนเทศ (Information Literacy) (ต่อ)
8) สามารถจัดกลุม่ หรือหมวดหมู่สารสนเทศเพือ่ นาไปใช้
ประโยชน์ได้
9) สามารถบูรณาการสารสนเทศใหม่ๆ เข้ากับองค์ความรูท้ ่มี ี
อยู่เดิมได้
10) สามารถใช้สารสนเทศในการคิดเชิงวิเคราะห์และใช้
สารสนเทศในการแก้ปญั หาได้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
26
6.2.2 กิจกรรมการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
1) การปฐมนิ เทศ
2) การสอน
3) การเรียนรูด้ ว้ ยตนเอง
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
27
1) การปฐมนิ เทศ (Orientation)


การปฐมนิ เทศ หมายถึง การให้ขอ้ มูลพื้นฐานแก่ผูใ้ ช้เกี่ยวกับ
กิจกรรมบริการสารสนเทศ สิง่ อานวยความสะดวกและ
ข้อกาหนดในการใช้บริการที่สถาบันบริการสารสนเทศจัดไว้
การปฐมนิ เทศช่วยให้ผูใ้ ช้มีความรูพ้ ้ นื ฐานที่จาเป็ นสาหรับการ
ติดต่อขอใช้บริการ รวมทัง้ เป็ นการสร้างความคุน้ เคยระหว่าง
ผูใ้ ช้กบั ผูใ้ ห้บริการ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
28
1) การปฐมนิ เทศ (Orientation) (ต่อ)



การปฐมนิ เทศ ควรดาเนิ นการได้ตลอดเวลา
ทัง้ ในรูปของกลุม่ และรายบุคคล
วิธีการปฐมนิ เทศ ประกอบด้วยการบรรยายและการนาชม
การนาชมแบ่งออกเป็ นการนาชมโดยบุคคลของ
สถาบันบริการสารสนเทศ (Guided Tour) และการนาชม
ด้วยตนเอง (Self-guided Tour)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
29
1) การปฐมนิ เทศ (Orientation) (ต่อ)

ข้อควรคานึ งในการปฐมนิ เทศ
- - บุคลิกภาพของผูน้ าชม
- - ความทันสมัยของสือ่ ประชาสัมพันธ์
- - ความพร้อมของสือ่ นาเสนอข้อมูล
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
30
2) การสอน

การสอน เป็ นกระบวนการถ่ายทอดความรูใ้ นลักษณะที่
ผูส้ อนและผูเ้ รียนเผชิญหน้ากัน (Face to Face)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
31
2) การสอน (ต่อ)

การสอนเพือ่ ให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้ดาเนิ นการได้ใน 3 ลักษณะ
ดังนี้
- - การสอนที่เป็ นส่วนหนึ่ งในหลักสูตร
(รายวิชาสารนิ เทศและการศึกษาค้นคว้า: 2 หน่ วยกิต) –มศว)
- - การสอนที่เป็ นส่วนหนึ่ งของรายวิชา
(รายวิชาการใช้คอมพิวเตอร์และสารสนเทศ: 3 หน่ วยกิต) -มทส)
- - การสอนเฉพาะบุคคลขณะบริการช่วยการค้นคว้า
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
32
3) การเรียนรูด้ ว้ ยตนเอง


การเรียนรูด้ ว้ ยตนเอง เป็ นกระบวนการ
ถ่ายทอดความรูโ้ ดยอาศัยสือ่ การสอนเป็ นหลัก
สือ่ การสอนที่ใช้ตอ้ งได้รบั การออกแบบตาม
หลักการออกแบบระบบการสอน
(Instructional System Design – ISD)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
33
3) การเรียนรูด้ ว้ ยตนเอง (ต่อ)

สือ่ การสอนเพือ่ การเรียนรูด้ ว้ ยตนเองที่นิยมในปัจจุบนั คือ
บทเรียนอิเล็กทรอนิ กส์ (E-learning) หรือบทเรียนช่วย
สอนบนเว็บ (Web-based Instruction – WBI)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
34
6.2.3 สือ่ การสอนสาหรับการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
1) ความหมายของสือ่ การสอน
2) ประเภทของสือ่ การสอน
3) ความสาคัญของสือ่ การสอน
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
35
1) ความหมายของสือ่ การสอน
 สือ่ การสอน หมายถึง สิง่ ที่เป็ นตัวกลางที่ช่วยนาและ
ถ่ายทอดความรูจ้ ากผูส้ อน ผูแ้ นะนาหรือแหล่งความรูไ้ ป
ยังผูเ้ รียน เพือ่ ให้ผูเ้ รียนเกิดการเรียนรูต้ ามวัตถุประสงค์
ที่วางไว้
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
36
2) ประเภทของสือ่ การสอน

IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
สือ่ การสอนแบ่งออกเป็ น 3 ประเภท คือ
สือ่ สิง่ พิมพ์ สือ่ โสตทัศน์ และสือ่ คอมพิวเตอร์
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
37
2) ประเภทของสือ่ การสอน (ต่อ)

สือ่ การสอนแต่ละประเภทต้องได้รบั การ
ออกแบบให้เหมาะสมกับพิสยั การเรียนรู ้ (Domains of
Learning) แต่ละประเภท
ได้แก่ พุทธิพสิ ยั (Cognitive Domain) ทักษะพิสยั
(Psychomotor Domain) และ จิตพิสยั (Affective
Domain)
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
38
3) ความสาคัญของสือ่ การสอน
ก. ความสาคัญของสือ่ การสอนต่อผูใ้ ช้
ข. ความสาคัญของสือ่ การสอนต่อผูใ้ ห้บริการ
สารสนเทศ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
39
ก. ความสาคัญของสือ่ การสอนต่อผูใ้ ช้
 ช่วยให้เกิดการเรียนรูอ้ ย่างมีประสิทธิภาพช่วยให้
ผูใ้ ช้เกิดความเข้าใจเนื้ อหาได้งา่ ยในระยะเวลาอันสัน้
และช่วยให้เกิดแนวคิดในเรื่องนั้นในเวลาอันรวดเร็ว
 ช่วยกระตุน้ และสร้างความสนใจให้กบั ผูใ้ ช้ ทาให้ไม่
เกิดความเบื่อหน่ าย
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
40
ก. ความสาคัญของสือ่ การสอนต่อผูใ้ ช้ (ต่อ)
 ช่วยให้ผูใ้ ช้มีความเข้าใจตรงกันและเกิดประสบการณ์
ร่วมกันในการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
 ช่วยให้ผูใ้ ช้มีสว่ นร่วมในกิจกรรมการให้การศึกษาแก่
ผูใ้ ช้มากขึ้น เป็ นการสร้างความสัมพันธ์อนั ดีระหว่างผูใ้ ช้
ด้วยกันเองและกับผูใ้ ห้บริการสารสนเทศ
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
41
ข. ความสาคัญของสือ่ การสอนต่อผูใ้ ห้บริการสารสนเทศ

ช่วยแบ่งเบาภาระของผูใ้ ห้บริการในการเตรียมเนื้ อหา
เพราะบางครัง้ ผูใ้ ช้อาจศึกษาเนื้ อหาจากสือ่ ได้เอง โดยผู ้
ให้บริการอาจสรุปเฉพาะประเด็นสาคัญในสือ่ บางประเภท
เพือ่ ให้ผูใ้ ช้เข้าใจมากขึ้น
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
42
ข. ความสาคัญของสือ่ การสอนต่อผูใ้ ห้บริการสารสนเทศ (ต่อ)
ช่วยให้บรรยากาศการให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้น่าสนใจยิ่งขึ้น
ผูใ้ ห้บริการสารสนเทศมีความตื่นตัว มีความเชื่อมัน่ ในตนเอง
และสนุ กกับการสอนมากกว่าวิธีการบรรยายแต่เพียง
อย่างเดียว
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
43
ข. ความสาคัญของสือ่ การสอนต่อผูใ้ ห้บริการสารสนเทศ (ต่อ)

เป็ นการกระตุน้ ให้ผูใ้ ห้บริการสารสนเทศตื่นตัว และ
เตรียมพร้อมในการเตรียมและผลิตสือ่ ใหม่ๆ ตลอดจน
เทคนิ คและวิธีการที่จะทาให้การให้การศึกษาแก่ผูใ้ ช้
น่ าสนใจยิ่งขึ้น
IS 204215 การจัดบริการสารสนเทศ
c อ.ดร. นฤมล รักษาสุข
44