Transcript ارزیابی مصدوم

‫ارزيابي مصدوم ‪:‬‬
‫ـ روش برخورد با مصدوم ( ارزيابي مصدوم )‬
‫ارزيابي مصدوم جهت تشخيص مشكالت مصدوم و اولويت بندي آنها‬
‫بسيار اهميت دارد و فرد مصدوم يا بيمار را انتقال ندهيد مگر‬
‫زمانيكه حادثه و مصدوم را ارزيابي كرده و كمكهاي اوليه را انجام‬
‫داده باشيد ‪ .‬تنها مورد استثناء اين حالت زماني كه مصدوم يا‬
‫امدادگر در صحنه حادثه در معرض خطرات حادي باشد و شرايط‬
‫منطقه بسيار ناامن بوده و امكان دسترسي به خدمات اورژانس‬
‫پزشكي در زماني كوتاه ميسر باشد ‪ .‬يا مصدوم اورژانسي تری‬
‫وجود داشته باشد كه اقدامات و كمكهاي اوليه را ابتدا جهت او و‬
‫سپس مصدوم دوم انجام دهيد ‪ ( .‬يا مصدوم دوم را به مراكز‬
‫درماني منتقل كنيد )‬
‫قبل از ارزيابي مصدوم بايد به سه نكته توجه داشت ‪:‬‬
‫‪ 1‬ـ گفته هاي شاهدان عيني در مورد وقوع‬
‫حادثه‬
‫‪ 2‬ـ مشاهده وضعيت مصدوم‬
‫‪ 3‬ـ گفته هاي مصدوم‬
‫ارزيابي مصدوم به دو قسمت تقسيم مي شود ‪:‬‬
‫‪ 2‬ـ ارزيابي ثانويه‬
‫‪ 1‬ـ ارزيابي اوليه‬
‫قبل از توضيح انواع ارزيابي بايد به اين نكته مهم‬
‫اشاره كرد كه هنگاميكه بر بالين مصدوم حاضر مي‬
‫شويد اولين كار چك كردن سطح هوشياري وي مي‬
‫باشد ‪ (.‬صدا زدن ‪ ،‬تكان دادن كه جهت جلوگيري از‬
‫اتالف وقت همزمان انجام مي شود و در صورت‬
‫جواب ندادن مصدوم ‪ ،‬تحريك دردناك كردن مثل‬
‫فشار دادن نوك سينه ها ‪ ،‬الله گوش يا نواختن روي‬
‫گونة مصدوم انجام مي شود ) كه در صورت نداشتن‬
‫عكس العمل با اورژانس و مراكز درماني تماس‬
‫حاصل شود و سپس ارزيابي اوليه و ثانويه انجام‬
‫شود ‪.‬‬
‫ارزيابي اوليه ← هدف از ارزيابي اوليه تعيين‬
‫مشكالت تهديدكننده زندگي و رسيدگي و‬
‫برطرف كردن سريع اين مشكالت است ‪.‬‬
‫عوامل تهديد كننده زندگي به عواملي گويند كه‬
‫در عرض چند لحظه زندگي فرد را به خطر مي‬
‫اندازد و در صورت عدم اصالح مي تواند‬
‫بالفاصله به مرگ انجامد ‪ .‬مانند بسته شدن‬
‫راه هوايي ‪ ،‬پارگي شريانهاي بزرگ ‪ ،‬ايست‬
‫قلبي تنفسي و ‪...‬‬
‫ارزيابي اوليه شامل موارد زير است ‪:‬‬
‫‪ 1‬ـ ايجاد راه هوايي باز ‪A = Air Way‬‬
‫‪2‬ـ برقراري تنفس ‪B = Breathing‬‬
‫‪ 3‬ـ جريان خون مناسب ‪C = Circulation‬‬
‫‪ 4‬ـ درمان خونريزي ‪H = Hemorrhage‬‬
‫‪ 1‬ـ ايجاد راه هوايي باز ← ‪: A‬‬
‫اگر مصدوم قادر به صحبت كردن يا گريه كردن ‪ ،‬باشد‬
‫و يا آگاهي و هوشياري دارد راه هوايي او باز است‬
‫‪ .‬وجود تنفس با زحمت يا انقباض و شل شدن‬
‫عضالت بيني ( به خصوص در بچه ها ) به دليل‬
‫انسداد نسبي راه هوايي و عدم وجود تنفس انسداد‬
‫كامل راه هوايي است ‪ .‬براي نحوه ايجاد راه هوايي‬
‫به فصل خفگي ها مراجعه كنيد ‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ برقراري تنفس ← ‪: B‬‬
‫اگر مصدوم هوشيار باشد تنفس دارد اگر چه ممكن‬
‫است اين تنفس همراه با سختي و صداهاي تنفسي‬
‫غير معمول باشد ‪ .‬اگر مصدوم بيهوش باشد باز‬
‫بودن راه هوايي و وجود تنفس را از سه طريق مي‬
‫توانيد كنترل كنيد ‪ 1 :‬ـ ديدن باال و پايين رفتن قفسه‬
‫سينه (ديدن) ‪ 2‬ـ شنيدن صداي تنفسي ( شنيدن)‬
‫‪ 3‬ـ احساس كردن هواي خارج شده از دهان و بيني‬
‫مصدوم بر روي پوست صورت ( احساس كردن )‬
‫كنترل تنفس بايد به مدت ‪ 5‬ثانيه صورت گيرد ‪.‬‬
‫‪ 3‬ـ جريان خون مناسب ← ‪: C‬‬
‫با لمس ضربان نبض در كنار گردن ( نبض كاروتيد يا‬
‫نبض گردني ) از وجود ضربان قلب اطمينان حاصل‬
‫كنيد در صورتيكه قلب مصدوم ضربان نداشت انجام‬
‫ماساژ قلبي را آغاز كنيد ( به فصل خفگي ها‬
‫مراجعه كنيد )‬
‫‪ 4‬ـ درمان خونريزي ← ‪: H‬‬
‫مصدوم را از نظر خونريزي شديد بررسي كنيد اگر‬
‫نمي توانستيد لباسهاي مصدوم را از بدنش خارج‬
‫نماييد به عنوان نشانه محل خونريزي ‪ ،‬لباس‬
‫آغشته به خون مصدوم را كنترل كنيد ‪ .‬جريان خون‬
‫از نظر وجود نبض ‪ ،‬وجود خونريزي شديد و‬
‫وضعيت پوست بررسي مي شود ‪.‬‬
‫ب ـ ارزيابي ثانويه ‪:‬‬
‫انجام يك ارزيابي منظم و جامع از كل بدن مصدوم را همراه با گرفتن‬
‫شرح حال ارزيابي ثانويه گويند ‪ .‬هدف از ارزيابي ثانويه يافتن‬
‫عالئم ظاهري و پي بردن به عالئمي است كه به عنوان تهديد كننده‬
‫فوري حيات مطرح نمي باشد ولي ممكن است در صورت عدم‬
‫رسيدگي به آنها تبديل گردند ‪.‬‬
‫در ارزيابي ثانويه گفته هاي كه مصدوم دربارة بيماري خود بيان‬
‫ميكند ( حالت تهوع ‪ ،‬درد و عدم وجود حس المسه در انتهاها ‪،‬‬
‫سرگيجه و ‪ ) ...‬را نشانه ( ‪ ) Symptom‬گويند و يافته هايي كه‬
‫امدادگر در طي معاينه از مصدوم مي يابد ( چهره رنگ پريده ‪ ،‬تب‬
‫‪ ،‬نداشتن تنفس و ‪ ) ...‬را عالمت ( ‪ ) Sign‬گويند ‪.‬‬
‫ارزيابي ثانويه شامل موارد زير است ‪:‬‬
‫‪ 1‬ـ مصاحبه و گرفتن شرحال‬
‫‪ 2‬ـ معاينه عالئم حياتي‬
‫‪ 3‬ـ معاينه باليني كامل ( از فرق سر‬
‫تا نوك انگشت پا )‬
‫مصاحبه و گرفتن شرح حال ‪:‬‬
‫ابتدا خود را به عنوان امدادگر دوره ديده به مصدوم و اطرافيان او معرفي كنيد (‬
‫در صورتيكه مصدوم هوشيار باشد مي توان اين كار را در ارزيابي اوليه انجام‬
‫داد ) و بايد اعتماد مصدوم را براي انجام معاينات كلي بدست آوريد ‪ .‬شرح‬
‫حال معموالً با پرسش در مورد مشخصات مصدوم ( نام و نام خانوادگي ‪ ،‬سن‬
‫‪ ،‬جنس و آدرس ) شروع مي شود ‪ .‬در مورد مصدومين هوشيار جهت معاينه‬
‫كسب اجازه از او و اطرافيان و در مورد مصدومين بيهوش از اطرافيان‬
‫ضروري است به همين دليل نام و نام خانوادگي شاهدان حادثه و نسبت آنها با‬
‫مصدوم نيز سؤال شود ‪ .‬سپس شكايت اصلي مصدوم را در قالب سؤاالت باز‬
‫از او سؤال كنيد ‪ ( ،‬مانند چه شده ؟ يا مشكل شما چيست ؟ ) تا مصدوم وادار‬
‫به توضيح دادن كامل در مورد مشكل خود شود ‪ .‬حين توضيح دادن صحبت‬
‫مصدوم را قطع نكنيد مگر اينكه از مسير مورد بحث خارج شود كه با مطرح‬
‫كردن سؤال مناسب مجدداً مصدوم را در مسير مورد بحث قرار دهيد ‪.‬‬
‫در مورد مصدومين بيهوش ‪ ،‬تنفس و ضربان نبض را‬
‫تحت نظر بگيريد و در صورتيكه الزم است تنفس‬
‫مصنوعي يا احياي قلبي ريوي انجام دهيد‬
‫در صورتيكه زمان اجازه دهد ميتوان اطالعاتي را در‬
‫رابطه با ‪ :‬نشانه هاي بيماري ‪ ،‬حساسيتها ‪،‬‬
‫داروهاي مصرف شده ‪ ،‬بيماريهاي قبلي بيمار ‪،‬‬
‫آخرين غذاي خورده شده ‪ ،‬حوادثي كه قبل از‬
‫جراحت روي داده و در صورت درد ‪ :‬مدت زمان‬
‫درد ‪ ،‬مكان و شدت درد ‪ ،‬و اينکه چه چيزي درد‬
‫وي را متوقف كرده از مصدوم سئوال شود‬
‫معاينه عالئم حياتي ‪:‬‬
‫عالئم حياتي شامل موارد زير است ‪:‬‬
‫‪ 1‬ـ نبض ‪ 2‬ـ فشار خون ‪ 3‬ـ تعداد تنفس ‪ 4‬ـ درجه حرارت‬
‫ـ نبض ‪:‬‬
‫همانطور كه ميدانيد قلب به عنوان يك تلمبه وظيفه پمپ‬
‫كردن خون به درون عروق خوني را عهده دار است و‬
‫ضربه ايي را كه بر اثر عبور خون بر جدار يا ديواره‬
‫سرخرگها ( شريانها ) وارد مي شود نبض گويند كه ناشي‬
‫از ضربان قلب است ‪.‬‬
‫تمامي سرخرگهاي بدن داراي نبض مي باشند اما فقط آنهايي را مي‬
‫توان حس كرد كه از روي يك بستر سفت ماند استخوان يا‬
‫غضروف رد شده باشند ‪ .‬نبضهاي قابل حس در بزرگساالن و‬
‫اطفال شامل نبض كاروتيد ( گردني ) ‪ ،‬نبض راديال ( مچ دست ) و‬
‫نبضي كه در نوزادان مي توان از آن جهت شمارش نبض و كنترل‬
‫وجود نبض استفاده كرد نبض برايكال ( بازويي ) است ‪ .‬نبض مهم‬
‫ديگر در بدن نبض فمورال ( نبض كشاله ران ) است ‪.‬‬
‫حدود طبيعي نبض در فرد بالغ ( ‪ 12‬سال به باال ) ‪ 100‬ـ ‪ 60‬بار ‪،‬‬
‫در كودكان ‪ 120‬ـ ‪ 80‬بار در نوزادان ‪ 180‬ـ ‪ 120‬بار در دقيقه‬
‫مي باشد ‪ .‬اگر مصدوم بيهوش بود نبض كاروتيد را به مدت ‪ 5‬ـ‬
‫‪ 10‬ثانيه كنترل كنيد و در صورت حس نشدن آن عمليات‪( CPR‬‬
‫احياي قلبي ريوي ) را شروع كنيد ( به فصل خفگي ها رجوع شود‬
‫) نبض كاروتيد را ميتوان با قرار دادن دو انگشت نشانه و كناري‬
‫آن بين ناي و عضله گردن در محل حنجره احساس كرد ‪.‬‬
‫نبض يكي از نشانه هاي مهم وجود حيات است ‪.‬‬
‫عدم آن به معناي توقف قلب است اما نشان‬
‫دهنده مرگ قطعي نيست ‪.‬‬
‫ـ فشار خون ‪:‬‬
‫فشار خون يكي از اصلي ترين معيارها براي‬
‫تشريح وضعيت خون رساني و عملكرد قلب‬
‫مي باشد و نشاندهنده قدرت و فشاري است كه‬
‫قلب به خون وارد كرده و آنرا به جلو مي راند‬
‫تا مواد غذايي و اكسيژن به بافتها برسد و‬
‫خون هنگام عبور خود اين فشار را به ديواره‬
‫سرخرگ ( شريان ) منتقل مي سازد‬
‫اندازه فشار خون به اين عوامل بستگي دارد ‪:‬‬
‫‪ 1‬ـ حجم خون و مايعات بدن ‪ 2‬ـ توانايي بدن در انقباض يا‬
‫انبساط عروق ‪ 3‬ـ قدرت انقباضي قلب ‪ 4‬ـ سن ‪ ،‬جنس و‬
‫‪...‬‬
‫فشار خون بر حسب ميلي متر جيوه است و به صورت‬
‫كسري نوشته مي شود كه فشار می نيمم ( فشار دياستولي‬
‫) صورت كسر و فشار مي نيمم ( فشار دياسيتولي ) مخرج‬
‫كسر مي باشد‬
‫* فشار ماكزيمم يا سيستول ← حداكثر فشار موجود در‬
‫سرخرگ كه در هنگام انقباض قلب ايجاد مي شود ‪.‬‬
‫* فشار مينيموم يا دياستول ← حداكثر فشار موجود‬
‫در سرخرگ كه در هنگام استراحت قلب ايجاد مي‬
‫شود ‪.‬‬
‫ميزان طبيعي فشار خون در بزرگساالن ‪ 60/90 ،‬تا‬
‫‪ 90/140‬ميليمتر جيوه مي باشد ‪ .‬در اطفال ( ‪ 1‬تا‬
‫‪ 8‬سال ) ‪ 80‬تا ‪ 110‬ميلي متر جيوه ‪ ،‬شيرخواران‬
‫( از زمان تولد تا يكسالگي ) دو برابر سن ‪80 +‬‬
‫مي باشد ‪.‬‬
‫براي گرفتن فشار خون به دو وسيله احتياج است ‪:‬‬
‫‪ 1‬ـ دستگاه فشار خون كه از كاف ( ‪ Cuff‬قسمتي‬
‫است كه بر روي بازو بسته مي شود ) ‪ ،‬ستون‬
‫درجه و تلمبه و لوله هاي رابط تشكيل شده است ‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ گوشي پزشكي كه از بل و ديافراگم ( بخش گيرنده‬
‫اصوات ) لوله هاي رابط و گوشي درست شده است‬
‫‪ .‬دستگاههاي فشار خون از نظر كاف سه اندازه‬
‫بزرگ ‪ ،‬متوسط و كوچك ( كودكان ) دارند و از نظر‬
‫ستون درجه به سه نوع طبقه بندي مي شوند كه هر‬
‫كدام داراي معايب و محاسني است ‪:‬‬
‫‪ 1‬ـ دستگاه فشار خون ديجيتالي ‪ :‬كه فشار اندازه‬
‫گرفته شده را به صورت عدد بر روي صفحه نمايش‬
‫ديجيتالي ارائه ميكند ‪ .‬اين دستگاهها گران قيمت‬
‫بوده و استانداردهاي اندازه گيري آنها بايد كنترل‬
‫گردند اما كار با آنها بسيار ساده است ‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ دستگاه فشار خون جيوه اي ‪ :‬فشار خون را بر‬
‫روي ستون درجه جيوه اي نمايش ميدهد ‪.‬يكي از‬
‫بهترين وسايل اندازه گيري فشار خون به شمار مي‬
‫آيد به دليل دقت اندازه گيري مطلوبشان در بخشهاي‬
‫حساس بيمارستان نظير كليه ‪ ،‬قلب ‪ CCU ،‬و‬
‫جراحي مورد استفاده قرار مي گيرد ‪ .‬اما شكال‬
‫عمده آنها بزرگ بودن و حمل مشكل آنها است كه‬
‫مانع از استفاده وسيع در صحنه آسيب مي شود ‪.‬‬
‫‪ 3‬ـ دستگاه فشار خون عقربه اي ‪ :‬فشار خون را‬
‫توسط درجه عقربه ايي كه متصل به يك فنر است‬
‫مي سنجد اين دستگاه به دليل قيمت پايين و راحتي‬
‫در حمل نسبت به دو نوع ديگر بيشتر مورد استفاده‬
‫است ‪.‬‬
‫روش اندازه گيري فشار خون ‪:‬‬
‫‪ 1‬ـ مصدوم را در حالت دراز كش و استراحت يا نشسته قرارداده و به‬
‫او آرامش دهيد ‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ سپس بازوبند دستگاه را ‪ 2‬تا ‪ 3‬انگشت (‪ 3‬ـ ‪ 2‬سانتيمتر) باالتر‬
‫از چين آرنج بر روي بازو ببنديد ‪.‬‬
‫‪ 3‬ـ پس از بستن پيچ تنظيم هوا ‪ ،‬بوسيله پمپ الستيكي بازوبند (كاف)‬
‫را پر از هوا كنيد در نتيجه ستون جيوه (در دستگاه جيوه اي) يا‬
‫عقربه مدرج (دستگاه عقربه ايي) يا اعداد روي صفحه نمايشگر‬
‫دار(دستگاه ديجيتالي) شروع به باال رفتن مي كند‬
‫‪ 4‬ـ صفحه گوشي را روي شريان بازويي در ناحيه جلوي چين آرنج‬
‫قرار دهيد ‪ 5 .‬ـ فشار بازو بند را توسط پمپ آن قدر افزايش دهيد‬
‫( تقريبا ً ‪ 150‬ـ ‪ 200‬ميلي متر جيوه ) تا نبض قطع شود ( نبض‬
‫راديال را زير انگشتان دست حس نكنيد تا صداي نبض براكيال از‬
‫گوشي شنيده نشود )‬
‫‪ 6‬ـ سپس فشار هواي بازوبند را به تدريج به آهستگي‬
‫با باز كردن پيچ مربوطه كم كنيد‬
‫‪ 7‬ـ نقطه ايي را كه صداي اولين ضربه بر روي‬
‫صفحه مدرج ديده و شنيده مي شود يادداشت كنيد‬
‫( عدد بدست آمده فشار ماكزيمم مي باشد ) و همچنين‬
‫آخرين صداي ضربان را نيز يادداشت كنيد ( عدد‬
‫بدست آمده فشار مي نيمم مي باشد‪.‬‬
‫‪ 8‬ـ سپس اين عدد را به صورت كسري يادداشت كنيد‬
‫( مثالً ‪ 60/120‬يا ‪) 6/12‬‬
‫تعداد تنفس ‪:‬‬
‫درهنگام ارزيابي اوليه‪ ،‬بخش اصلي ارزيابي بر اين موضوع استواراست كه ايا‬
‫بيمار نفس مي كشد؟( وجود تنفس ) ‪ ،‬حال ان كه در ارزيابي ثانويه تعداد‬
‫تنفس اهميت دارد ‪ .‬لذا تعداد تنفسها را بايد در يك دقيقه بشماريد جهت كنترل‬
‫تعداد تنفس بايد دفعات باال و پايين آمدن قفسه سينه ( در بزرگساالن) و قفسه‬
‫سينه و شكم ( در اطفال) را از طريق مشاهده شمارش كرد‪ .‬تنفس شامل دو‬
‫عمل دم ( فرو بردن هوا ) و بازدم (بيرون فرستادن هوا ) است ‪ ،‬هر دم و‬
‫بازدم يك تنفس محسوب مي شود‪ .‬به دليل اينكه انجام تنفس هم غير ارادي‬
‫است و هم ارادي مصدوم هوشيار نبايد متوجه شمارش تنفس هايش توسط‬
‫امدادگر شود زيرا ممكن است در انجام ارادي تنفس تاثير بگذارد و تعداد‬
‫تنفس كم يا زياد شود‪.‬تعداد تنفس در همه اشخاص و همه حاالت يكي نيست ‪،‬‬
‫در بزرگساالن ‪20‬ـ‪ 12‬بار در دقيقه ‪ ،‬در اطفال (‪1‬تا ‪ 8‬سال) ‪30‬ـ‪ 15‬بار در‬
‫دقيقه و در نوزادان (تا يك سال ) ‪50‬ـ‪ 25‬بار در دقيقه است‬
‫‪ .‬تب‪ ،‬فعاليت‪ ،‬هيجان و ‪ ...‬تعداد تنفس را‬
‫افزايش ميدهد‪.‬امدادگر بايد به وضع تنفس ‪،‬‬
‫عمقي يا سطحي بودن آن‪ ،‬صدا دار يا بدون‬
‫صدا بودن آن و ميزان تالش مصدوم در تنفس‬
‫دقت نمايد‪.‬‬
‫*در مصدومي كه اشكال در تنفس و دفع خون‬
‫كف الود ازدهان دارد‪ ،‬به فكر شكستگي دنده‬
‫ها و پارگي ريه ها باشيد‪.‬‬
‫درجه حرارت‪:‬‬
‫حرارت بدن ناشي از سوخت و ساز مواد غذايي در بدن بوده و كاهش‬
‫يا افزايش آن نيز معيار مناسبي براي پي بردن به وضعيت‬
‫متابوليسم (سوخت و ساز) بدن مي باشد‪ .‬براي سنجش دماي بدن‬
‫از دماسنج (ترمومتر) استفاده مي شود‪ .‬درجه حرارت طبيعي بدن‬
‫معادل ‪ 37‬درجه سانتي گراد است يا به عبارتي درجه حرارت بين‬
‫‪7/37‬ـ‪ 6/36‬درجه سانتي گراد طبيعي است كه در طول شبانه روز‬
‫مي تواند به اندازه ‪ 5/0‬درجه تغيير يابد‪ .‬تغييرات ناگهاني و زياد‬
‫درجه حرارت مي تواند دليل بروز صدمه و اسيب وارده به بدن‬
‫باشد‪ .‬بيماريهاي مختلف نظير بيماريهاي تب دار‪ ،‬سرمازدگي‪،‬‬
‫گرمازدگي و ‪ ...‬در تنظيم درجه حرارت بدن اختالل ايجاد مي نمايد‪.‬‬
‫تعيين درجه حرارت پوست توسط قرار دادن پشت دست امدادگر بر‬
‫روي پيشاني يا شكم مصدوم صورت مي گيرد يا درصورت بوجود‬
‫بودن ترمومتر(حرارت سنج)‪ ،‬با قرار دادن مخزن آن در دهان‪ ،‬زير‬
‫بغل يا مقعد مصدوم ميتوان درجه حرارت بدن را مشخص كرد‪.‬‬
‫درجه حرارت پوست نواحي مختلف بدن با هم فرق ميكند به عالوه‬
‫دماي محيط نيز بر روي درجه حرارت پوست تاثير ميگذارد ( مثال‬
‫درجه حرارت پوست دست ‪ 32‬درجه سانتي كراد است)‪ .‬عالوه بر‬
‫اين درجه حرارت دهان‪ ،‬زير بغل و مقعد نيز با هم فرق ميكند‪.‬‬
‫درجه حرارت دهان نشان دهنده درجه حرارت طبيعي بدن مي باشد‪.‬‬
‫اما درجه حرارت زير بغل ‪ 5/0‬درجه سانتي گراد كمتر از حرارت‬
‫طبيعي بدن است و بعد از اندازه گرفتن درجه حرارت توسط‬
‫دماسنج ‪ 5/0‬درجه سانتي گراد بايد به عدد مشخص شده روي‬
‫دماسنج اضافه شود‪.‬‬
‫اما درجه حرارت مقعد ‪ 5/0‬درجه سانتي گراد‬
‫بيشتر از درجه حرارت طبيعی است و بايد بعد‬
‫از خوانده شدن عدد روي ترمومتر ‪ 5/0‬درجه‬
‫سانتي گراد از آن كم شود‪.‬‬
‫*در مصدومين بيهوش و كودكان‪ ،‬بيماران‬
‫رواني‪ ،‬بيمارانيكه دچار تنگي نفس يا آسم‬
‫هستند‪ ،‬وجود جراحات در دهان مصدوم‪ ،‬درجه‬
‫را زير بغل يا درون مقعد قرار دهيد‪.‬‬
‫انواع حرارت سنج‪:‬‬
‫‪1‬ـ حرارت سنج جيوه اي دهاني← داراي يك ستون درجه‬
‫شيشه اي و مخزني استوانه اي است و از اين درجه‬
‫حرارت براي سنجش دماي بدن از راه دهاني و زير بغلي‬
‫استفاده مي شود‪ ( .‬زمان قرار دادن دماسنج از طريق‬
‫دهان ‪5‬ـ‪ 3‬و زير بغل ‪7‬ـ‪ 5‬دقيقه است)‬
‫‪ -2‬حرارت سنج جيوه اي مقعدي← داراي يك ستون درجه‬
‫شيشه اي و مخزني گرد مي باشد و براي تعيين درجه‬
‫حرارت از راه مقعد بكار مي رود‪ .‬زمان قرار دادن دماسنج‬
‫در مقعد ‪ 1‬تا ‪ 3‬دقيقه است‪.‬‬
‫‪3‬ـ حرارت سنج نواري← كه به صورت يك نوار جهت قرار دادن‬
‫روي پيشاني بكار مي رود و به دليل دارا بودن مواد شيميايي‪ ،‬پس‬
‫از انقضاي تاريخ مصرف‪ ،‬كارايي ندارد(اين حرارت سنج دقت الزم‬
‫را جهت ثبت دماي طبيعي بدن ندارد)‬
‫‪4‬ـ حرارت سنج ديجيتالي← از يك ستون پالستيكي و مخزن استوانه‬
‫اي جيوه اي تشكيل شده است‪ .‬كه روي ستون پالستيكي يك صفحه‬
‫نمايشگر وجود دارد كه زير آن صفحه نيز يك دكمه تعبيه شده بعد‬
‫از فشار دادن دكمه حرارت سنج را زير زبان يا زير بغل مصدوم‬
‫قرار داده و بعد از اينكه حرارت سنج االرم زد ان را برداشته و‬
‫عدد درجه حرارت را روي صفحه نمايشگر بخوانيد و مجددا د كمه‬
‫را فشار داده تا دستگاه خاموش شود‪ .‬اين نوع ترمومتر تا يك‬
‫درجه حرارت قبلي را در حافظه خود نگه ميدارد‪ .‬اين دستگاه با‬
‫باطري كار ميكند‪.‬‬
‫* دقت حرارت سنجهاي جيوه اي دهاني و مقعدي از بقيه بيشتر است‪.‬‬
‫‪3‬ـ حرارت سنج نواري← كه به صورت يك نوار جهت قرار دادن‬
‫روي پيشاني بكار مي رود و به دليل دارا بودن مواد شيميايي‪ ،‬پس‬
‫از انقضاي تاريخ مصرف‪ ،‬كارايي ندارد(اين حرارت سنج دقت الزم‬
‫را جهت ثبت دماي طبيعي بدن ندارد)‬
‫‪4‬ـ حرارت سنج ديجيتالي← از يك ستون پالستيكي و مخزن استوانه‬
‫اي جيوه اي تشكيل شده است‪ .‬كه روي ستون پالستيكي يك صفحه‬
‫نمايشگر وجود دارد كه زير آن صفحه نيز يك دكمه تعبيه شده بعد‬
‫از فشار دادن دكمه حرارت سنج را از زير زبان يا زير بغل مصدوم‬
‫قرار داده و بعد از اينكه حرارت سنج االرم زد آن را برداشته و‬
‫عدد درجه حرارت را روي صفحه نمايشگر بخوانيد و مجددا د كمه‬
‫را فشار داده تا دستگاه خاموش شود‪ .‬اين نوع ترمومتر تا يك‬
‫درجه حرارت قبلي را در حافظه خود نگه ميدارد‪ .‬اين ترمومتر با‬
‫باطري كار ميكند‪.‬‬
‫* دقت حرارت سنجهاي جيوه اي دهاني و مقعدي از بقيه بيشتر است‪.‬‬
‫*عالوه بر اين ‪ 4‬پارامتر ( نبض‪ ،‬فشار خون‪ ،‬تنفس‪ ،‬درجه‬
‫حرارت)‪ 4،‬مورد ديگر نيز در كنار انها قابل بررسي است‪:‬‬
‫‪1‬ـ مردمك چشمها← معاينه چشمها از نظر اندازه و پاسخ به نور‬
‫مردمكها براي تشخيص ضايعات مغزي نظير سكته مغزي‪،‬‬
‫خونريزي مغزي‪ ،‬مسموميت ادارويی و ‪ ...‬ضروري است‪ .‬مردمكها‬
‫در حالت طبيعي داراي اندازه مساوي بوده و به نور پاسخ ميدهند‪.‬‬
‫عدم برابري اندازه مردمكها در ضايعات مغزي‪ ،‬مردمكهاي تنگ در‬
‫مسموميت با داروهاي مخدر و مردمكهاي گشاد در حالت اغماء ديده‬
‫مي شود‪.‬‬
‫‪2‬ـ پوست← پوست مصدوم را از نظر رنگ‪ ،‬درجه حرارت و‬
‫رطوبت بررسي كنيد‪ .‬رنگ پوست در درجه اول مربوط به رنگ‬
‫خون است‪ .‬در موارد شوك و خونريزي رنگ پوست روشن و در‬
‫موارد اختالل اكسيژن رساني رنگ آن به صورت آبي يا كبود در‬
‫مي آيد ‪ .‬در سفيد پوستان تغيير رنگ كامالً مشخص است اما در‬
‫سياهپوستان تغيير رنگ را مي توان از بستر ناخن ‪ ،‬متوجه شد ‪ .‬از‬
‫نظر رطوبت پوست به طور طبيعي گرم و خشك است ‪ .‬تغييرات‬
‫رطوبت پوست ميتواند به دليل آسيب يا صدمه به بدن باشد ‪.‬‬
‫‪ 3‬ـ وضع ادرار ← كليه ها وظيفه مهم تصفيه خون از سموم را بر‬
‫عهده دارند ‪.‬ميزان دفع ادرار با توجه به ميزان مصرف مايعات‬
‫متغير است ‪ .‬در حالت طبيعي هر فرد معمولي روزانه ‪ 1‬تا ‪ 2‬ليتر‬
‫ادرار دفع مي نمايد ‪ .‬كاهش دفع ادرار به دليل عدم توانايي كليه ها‬
‫به تجمع سموم در بدن منجر مي شود ‪.‬‬
‫* معاينه كلي بدن ( از فرق سر تا نوك انگشتان پا )‬
‫‪ 1‬ـ سر و گردن ← جمجمه را از نظر خونريزي و تغيير شكل‬
‫بررسي كنيد ( از نظر شكستگي و تورمها ) و سر را در هنگام اين‬
‫معاينات حركت ندهيد ‪ .‬گوشها و بيني را از نظر وجود ترشحات‬
‫خوني و يا مايعات شفاف كنترل كنيد داخل دهان را از نظر وجود‬
‫خون يا اجسام خارجي بررسي كنيد ‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ چشم ها ← به اندازه مردمكها خصوصا ً مردمكهاي غير‬
‫قرنيه توجه كنيد ‪ .‬جهت تشخيص واكنش مردمكها به نور‬
‫از چراغ قوه استفاده کنيد اگر چراغ قوه موجود نبود به‬
‫وسيله يك دست چشم را بپوشانيد و به واكنش مردمك در‬
‫حالت غير پوشيده توجه كنيد ‪ .‬عدم واكنش مردمك به نور‬
‫( تنگ شدن مردمك در اثر نور طبيعي است ) مي تواند به‬
‫مضاي مرگ ‪ ،‬انحاء ‪ ،‬آب مرواريد ( كاتاراكت ) در افراد‬
‫پير يا يك چشم مصنوعي باشد ‪ .‬به قسمت داخلي سطح پلك‬
‫نيز توجه كنيد ‪.‬‬
‫‪ 3‬ـ قفسه سينه ← قفسه سينه را از نظر وجود بريدگي ‪،‬‬
‫كوفتگي ‪ ،‬پارگي و يا اجسام سوراخ كننده بررسي كنيد ‪.‬‬
‫قفسه سينه و دنده ها را از نظر وجود شكستگي به آرامي‬
‫فشار دهيد ‪ .‬به درد ‪ ،‬تغيير شكل و خونريزي توجه كنيد ‪.‬‬
‫‪ 4‬ـ شكم ← هر عضو بيون ‪ ،‬آمده از شكم را جداً مراقبت‬
‫نماييد ‪ .‬اگر شكايت اصلي مصدوم ‪ ،‬درد شكم باشد از او‬
‫در مورد نقطه ايي كه آسيب وارد شده سئوال كنيد ‪ ،‬سپس‬
‫لمس را از نقطه مقابل درد شروع كرده و به ارامي‪،‬‬
‫قسمتهاي مختلف را فشار دهيد دو لمس عمقي خيلي فشار‬
‫ندهيد‪ ،‬به درد و خونريزي توجه كنيد‪.‬‬
‫‪5‬ـ اندامها(دست و پا)← دست و پا را از نظر صدمات‪ ،‬تغيير‬
‫شكل و دردناك بودن بررسي كرده و دو طرف بدن را با هم‬
‫مقايسه كنيد‪ .‬جهت بررسي وضعيت جريان خون اعضاء از‬
‫لمس نبض و گرمي هراندام و هم چنين معاينه پر شدن‬
‫بستر مويرگي ناخنها استفاده كنيد‪ .‬بدين طريق گه به‬
‫سالمت بر روي سطح ناخن فشار وارد تا بستر زير ان به‬
‫صورت سفيد در ايد‪ ،‬سپس فشاررا رها ساخته و مشاهده‬
‫كنيد كه بستر ناخن دوباره به رنگ صورتي بر مي‬
‫گردد‪.‬پر شدن فوري بستر ناخن نشاندهنده جريان خون‬
‫مناسب است‪ .‬پر شدن بستر ناخن در مدت زمان بيشتر از‬
‫‪ 2‬ثانيه شخصا غير طبيعي خواهد بود‪.‬‬
‫‪6‬ـ ارزيابي قسمت پشتي بدن و مهره ها← اجازه‬
‫ندهيد مصدوم حركت اضافه داشته باشد‪ ،‬حس‬
‫المسه و قدرت حركتي اندامها را در تمام‬
‫اعضاء انتهايي بوسيله فشار دادن با دست بر‬
‫خالف مسير ثقل كنترل نماييد‪ .‬مصدومي كه‬
‫صدمات نخاعي دارد ممكن است هر چهار اندام‬
‫وي فلج باشد‪ .‬بيماران سكته كرده نيز ممكن‬
‫است نيمي از بدن آنها(دست و پا در يك نيمه‬
‫بدن) فلج باشد‪.‬‬
‫جمع اوري اطالعات← بايد اطالعاتي در مورد نحوه و‬
‫علت بوجود امدن صدمه و بررسي سابقه بيماري‬
‫خاص و مشكالت قبلي مصدوم داشته باشيم‪ .‬در‬
‫مصدومين هوشيار اين اطالعات از خود مصدوم‬
‫گرفته شده اما در مصدومين بيهوش از خانواده‪،‬‬
‫دوستان‪ ،‬اطرافيان‪ ،‬تماشاچيان حاضر در صحنه و‬
‫عالمات هشدار دهنده پزشكي كه به صورت دستبند‪،‬‬
‫گردنبند يا كارت كه همراه مصدوم است كمك بگيريد‬
‫و اين اطالعات را ثبت كرده و در اختيار پرسنل‬
‫اورژانس قرار دهيد‪.‬‬