Transcript Slide 1 - پزشکی 90

‫تعهد حرفه اي پزشکی‬
‫قرارداد حرفه پزشکي با جامعه‬
‫‪Medical professionalism‬‬
‫فريبا اصغري‬
‫مرکز تحقيقات اخالق و تاريخ پزشکي‬
‫دانشگاه علوم پزشکي تهران‬
‫اهداف اين جلسه‬
‫• چه نيازي به تعهد وجود دارد؟‬
‫• چرا بايد خود را متعهد بدانيم؟‬
‫• چه تعهداتي را پذيرفته ايم؟‬
‫• رفتار حرفه اي چيست؟‬
‫• چالشها و تنشهاي تعهدات حرفه اي کدامند؟‬
‫نگاه مردم به بيماری‬
‫مورد ‪1‬‬
‫• سارا سال دوم دانشجويی خود با يکی از همدانشگاهی‬
‫هايش که به تازگی فارغ التحصيل شده ازدواج ميکند‪.‬‬
‫سال بعد آنها صاحب يک دختر ميشوند‪ .‬دخترشان شيرين‬
‫از يک سالگی دچار تشنجهای مکرر می شود و در‬
‫بررسيها مشخص ميشود که دچار اختالل ژنتيکی‬
‫متابوليک متيل مالونيک اسيدمی است‪ .‬آنها مستاجر‬
‫هستند و درآمد علی فقط کفاف هزينه گذران روزمره آنها‬
‫را ميداده است‪.‬‬
‫مورد ‪2‬‬
‫• آقای براتی يک دبير موفق در يک دبيرستان دولتی است‬
‫و روزهای آزادش را در يک دبيرستان غير انتفاعی‬
‫تدريس ميکند‪ .‬او ‪ 47‬سال و سه فرزند دارد‪ .‬يکی از‬
‫فرزندانش در آستانه ازدواج است و يکی ديگر دانشجو‬
‫است‪ .‬در مراجعه پزشکی به دليل سرفه های مزمن به او‬
‫گفته ميشود که دچار سرطان ريه است‪.‬‬
‫مورد ‪3‬‬
‫• رضا دليل عدم توانايی پرداخت اجاره بها و خرج روزمره شان‬
‫تصميم ميگيرد يک ماشين قسطی بخرد و بعد از ظهر ها و شبها‬
‫کار کند‪ .‬رضا تصميم ميگيرد کليه خود را بفروشد تا با پول آن‬
‫بتواند هزينه اوليه ماشين را تامين کند‪ .‬در حين دو سه ماه رفت و‬
‫آمد برای پيدا کردن خريدار و چانه زدن با او برای فروش کليه‬
‫اش به قيمت ‪ 5‬ميليون‪ ،‬مريم همسرش متوجه ميشود باردار‬
‫است‪ .‬آنها که از اين خبر بسيار ناراحتند و تحمل هزينه های آن‬
‫را ندارند تصميم ميگيرند کودک خود را سقط کنند‪.‬‬
‫• رضا يک ميليون قرض ميگيرد به دنبال دالالن برای پيدا کردن‬
‫کسی که به طور غير قانونی حاضر به سقط جنين باشد می‬
‫گردد‪.‬‬
‫مورد ‪4‬‬
‫• خانم مهرسا تنها فرزند مادر‪ 76‬ساله اش است که به‬
‫دليل آرتروز پيشرفته زانو پيش خانم مهرسا زندگی‬
‫ميکند و برای راه رفتن مشکل دارد و درد ميکشد‪ .‬خانم‬
‫مهرآسا بهيار بيمارستان است و همسرش کارمند يک‬
‫اداره دولتی است و دو فرزند دارند‪ .‬پزشکان به خانم‬
‫مهرسا ميگويند که زانوی مادرش نيازبه عمل و گذاشتن‬
‫پروتز دارد و هزينه پروتز و عمل حداقل ‪ 10‬ميليون‬
‫تومان می شود‪.‬‬
‫سالمت در ايران‬
‫• چه ميزان از مردم ايران بيمه نيستند؟‬
‫• ‪ 16.8‬درصد از جمعيت کشور تحت پوشش هيچگونه بيمه‬
‫پايهای نيستند‬
‫• چه ميزان از هزينه های سالمت را مردم از جيب خود‬
‫پرداخت ميکنند؟‬
‫• ‪ 20‬درصد‬
‫• ‪ 25‬درصد‬
‫• ‪ 40‬درصد‬
‫• ‪ 70‬درصد‬
‫• ‪ 70‬درصد خدمات سالمت سرپايی را بخش خصوصی‬
‫ارائه ميدهد‪.‬‬
‫• ‪ 70‬درصد خدمات بستری سالمت را بخش دولتی ارائه‬
‫ميدهد‪.‬‬
‫‪catastrophic health expenditure‬‬
‫تعريف‪ :‬هزينه سالمت بيش از ‪ 40‬درصد هزينه های‬
‫خانوار‬
‫• چند درصد بيمارانی که بستری ميشوند دچار اين هزينه‬
‫ميشوند؟‬
‫• ‪ 10‬درصد‬
‫• ‪ 25‬درصد‬
‫• ‪ 40‬درصد‬
‫• ‪ 70‬درصد‬
‫• هر ساله در ايران سه تا چهار درصد از جمعيت شهري‬
‫كشور در اثر هزينه هاي كمرشكن درمان به زير خط‬
‫فقر مي روند‬
‫نگاه مردم به پزشکی‬
‫مورد ‪1‬‬
‫• آقای ايرانی و آقای تهرانی صاحب يک شرکت بسيار‬
‫موفق واردات کامپيوتر هستند‪ .‬در يکی از شهرستانها‬
‫نمايشگاه برگزار ميشود و هردوی آنها برای معرفی‬
‫شرکتشان در آن نمايشگاه به آن شهر مسافرت می کنند‪.‬‬
‫در شب اول اقامتشان آقای ايرانی دچار دل درد و‬
‫استفراغ ميشود‪.‬‬
‫• شريکش او را به اورژانس يک بيمارستان می برد‪.‬‬
‫• آقای دکتر غريب نواز پزشک اورژانس از آقای ايرانی‬
‫شرح حال ميگيرد‬
‫• و آقای ايرانی را معاينه ميکند‬
‫• و برای بيمار درخواست آزمايشات خون و راديوگرافی‬
‫شکم ميکند‪.‬‬
‫• وی پس از ديدن کليشه راديوگرافی به آقای ايرانی‬
‫توضيح می دهد که بايد برايش لوله بينی‪-‬معدی بگذارد‬
‫• همينطور برای وی درخواست ‪ CTscan‬شکم ميکند‪.‬‬
‫• دکتر غريب نواز پس از مشاهده سی تی اسکن با همکار‬
‫جراحش آقای دکتر جوانمرد مشورت ميکند و دکتر‬
‫جوانمرد پس از معاينه بيمار ضرورت عمل جراحی‬
‫اورژانس را تاييد می کند‪.‬‬
‫• الف) آقای ايرانی به خيرخواهانه بودن‬
‫اقدامات و ضرورت عمل شک دارد‪.‬‬
‫• ب) آقای ايرانی مطمئن است که پزشکان‬
‫خير او را ميخواهند و نياز به عمل جراحی‬
‫است‪.‬‬
‫مورد ‪2‬‬
‫• در يک بررسی عمومی متوجه مي شويد که تست ‪ HCV‬شما مثبت است‪.‬‬
‫در همين حال که بسيار نگران هستيد‪ ،‬دچار تصادف و شکستگی ساق پا می‬
‫شوید‪ .‬متخصصین ارتوپدی جراحی را برای برگرداندن سالمت پای شما الزم‬
‫میدانند اما به خاطر تست مثبت؛ هر یک درمان شما را به پزشک و بیمارستان‬
‫دیگری حواله میدهد و حاضر نيستند شما را جراحی کنند‪.‬‬
‫مورد ‪3‬‬
‫• متاسفانه به دلیل بی احتیاطی منزلتان دچار اتش سوزی می شود‪ .‬به اتش‬
‫نشانی زنگ میزنید‪ .‬انها سر حوصله خود را به منزل شما می رسانند‪ .‬حریق را‬
‫که می بینند حساب و ک تاب میکنند و به شما می گویند اول ‪ 5‬میلیون تومان به‬
‫حساب ایستگاه اتش نشانی ما بریز تا اتش را خاموش کنیم‪ .‬شما عصبانی می‬
‫شوید و این انتظار را غیر منصفانه میدانید‪ .‬به شما می گویند یعنی خانه ات ‪5‬‬
‫میلیون تومان نمی ارزد که حاضر نیستی برای حفظش پول بدهی؟ واسه‬
‫عروسی و جشن هاتون خوب خرج می کنید به ما که می رسه همه تون بدبخت‬
‫و بیچاره می شوید؟‬
‫همه از پزشکان انتظار داريم تا تامین سالمت بیمارشان را اولويت اول‬
‫کارشان قرار دهند‬
‫خود ارزيابی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫آيا از شنيدن مشکالت مردم خسته نميشوم؟‬
‫آيا دغدغه سالمت مردم را دارم؟‬
‫آيا راحتی و درآمد پزشکی را با مشاغل پولساز مقايسه ميکنم؟‬
‫آيا عاشق حرفه پزشکی هستم و هر روز زندگی حرفه ای ام از‬
‫درمان دردمندان لذت می برم ولو کار پرزحمتی است؟‬
‫آيا بهتر نيست تغيير رشته بدهم تا شغلی که انتظارات مرا‬
‫برآورده کند کسب کنم و تا يک عمر نارضايتی شغلی نداشته‬
‫باشم و مخارج غير ضروری را برای منافع خودم به مردم‬
‫تحميل نکنم‪.‬‬
‫”حرفه“ و ”کسب و کار“‬
‫حرفه‪:‬‬
‫ريشه کلمه حرفه ”‪ ,“profession‬کلمه التين ”‪ “professio‬است به‬
‫معني‪:‬‬
‫” اعالم عمومي که به شکل قول دادن باشد‪“.‬‬
‫”حرفه ها دسته اي از مشاغل هستند که خود را به شکل ارائه دهندگان‬
‫خدمت ارزنده اجتماعي معرفي مي کنند و رعايت عملکرد حرفه اي‬
‫خود را بشکل اعالم عمومي قول مي دهند‪“.‬‬
‫کسب و کار‪:‬‬
‫فعاليتهايي است که به منظور کسب منفعت از فروش کاال يا خدمات‬
‫انجام ميشود )‪.(business‬‬
‫‪profession‬‬
‫خصوصيات حرفه‪:‬‬
‫• خدمت ارزنده و اساسي اجتماعي را برآورده مي کند‬
‫• اشتغال به حرفه عموما ً نياز به دانش يا مهارت تخصصي‬
‫دارد‬
‫• جامعه به اعضاء اين حرفه امتيازات خاصي را اعطا مي کند‪.‬‬
‫• جامعه از آنها انتظار دارد در ارائه خدمت اجتماعي منافع‬
‫خدمت گيرنده را مبنای تصميم گيری های حرفه ای اش قرار‬
‫دهد نه منافع شخصی خودش را‪.‬‬
‫مثالهاي بارز حرفه‪:‬‬
‫‪‬پزشکي‬
‫‪‬حقوق‬
‫حرفه اي بودن‬
‫• حرفه اي بودن يك خصوصيـت ذاتـي يا‬
‫حق موروثي نيست بلكه امتيازي است كه‬
‫جامعه اعطا مي كند‪.‬‬
‫• ابقاء اين امتياز بستگي به باور جامعه به‬
‫قابل اعتماد بودن اعضاء آن حرفه دارد‪.‬‬
‫• براي قابل اعتماد بودن‪ ،‬حرفه اي ها بايد‬
‫به تعهدات حرفه خود پايبند باشند‪.‬‬
‫انتظارات متقابل پزشک و‬
‫بيمار‪/‬مردم‬
‫انتظارات بيمار‪/‬مردم‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫خير خواهي‬
‫رازداري‬
‫خدمت نوع دوستانه‬
‫درستکاري و شرافت‬
‫قابل اعتماد بودن‬
‫پاسخگويي و شفافيت‬
‫احترام به حق انتخاب بيمار‬
‫ارائه توصيه هاي عملي‬
‫ارتقاء سطح سالمت جامعه‬
‫‪Cruess R, Cruess S, 2007‬‬
‫انتظارات پزشکان‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫اعتماد‬
‫اتونومي و حق قضاوت مستقل‬
‫مسئوليت پذيري بيمار در سالمتي‬
‫اش‬
‫سطح قابل قبول زندگي‬
‫پاداش مالي ‪ /‬غير مالي‬
‫انتظارات متقابل نظام سالمت و‬
‫بيمار‪/‬مردم‬
‫انتظارات بيمار‪ /‬مردم‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫کيفيت مطلوب خدمات سالمت‬
‫دسترسي به خدمات‬
‫خدمات عادالنه‬
‫هزينه قابل قبول خدمات‬
‫شفافيت سياست ها‬
‫پاسخگويي‬
‫‪Cruess R, Cruess S, 2007‬‬
‫انتظارات نظام سالمت‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫استفاده صحيح از منابع سالمتي‬
‫شراکت در مسئوليت سالمتي‬
‫خود‬
‫فيدبک دادن به سيستم سالمت‬
‫حمايت از سياستهاي سالمت‬
‫عمومي‬
‫قرارداد اجتماعي‬
‫جامعه‬
‫حرفه پزشکی‬
‫پزشک‬
‫انتظارات‬
‫وظايف‬
‫‪Professionalism‬‬
‫بيمار‬
‫‪Professionalism-Definition‬‬
‫• ‪ :ABIM‬خصوصيات و رفتاري که در خدمت تفوق منافع‬
‫بيمار بر منافع خود است‪.‬‬
‫• ‪ :RCP‬مجموعه اي از خصوصيات‪ ،‬ارزشها‪ ،‬رفتار و‬
‫مهارتهاي ارتباطي است که الزمه اعتماد مردم به‬
‫پزشکان است‪.‬‬
‫• ترجمه فارسی واژه پروفشناليسم به تعهد حرفه اي‬
‫منشور پروفشناليسم پزشکي‬
‫‪ ‬تعهد به مسؤوليتپذيری حرفهاي‬
‫‪ ‬تعهد به ارتقاء توانمندي حرفهاي‬
‫‪ ‬تعهد به صداقت با بيماران‬
‫‪ ‬تعهد به رازداري بيمار‬
‫‪ ‬تعهد به حفظ رابطه مناسب با بيماران‬
‫‪ ‬تعهد به ارتقا كيفيت خدمات مراقبتها‬
‫‪ ‬تعهد به بهبود دسترسي به خدمات‬
‫‪ ‬تعهد به توزيع عادالنهي منابع محدود‬
‫‪ ‬تعهد به توليد دانش‬
‫‪ ‬تعهد به حفظ اعتماد از طريق مديريت صحيح‬
‫تعارضات منافع‬
‫خصوصيات رفتارحرفه اي‬
‫پزشکي‬
‫• نوع دوستي‬
‫• وظيفه شناسي و مسئوليت پذيري )‪(Duty & Responsibility‬‬
‫• شرافت و درستکاري )‪(Honor and Integrity‬‬
‫• احترام به ديگران )‪(Respect for others‬‬
‫• تعالي شغلي )‪(Excellence‬‬
‫• عدالت )‪(Justice‬‬
‫)‪(Altruism‬‬
‫نوع دوستي‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ارجحيت دادن منافع بيمار بر منافع خود‬
‫توجه نشان دادن به خواستههاي بيمار‬
‫صرف وقت و حوصله براي توضيح اطالعات به بيمار‬
‫صرف وقت و حوصله براي آرامش بخشيدن به بيمار ناخوش‬
‫تالش براي کاستن از رنج و درد بيمار از تمام راههاي ممکن‬
‫دلسوزانه گوش دادن به نگرانيهاي بيمار‬
‫وظيفهشناسي‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫به موقع رسيدن‬
‫قابل اعتماد بودن‬
‫از سرپرست پيروي کردن‬
‫انجام وظائف محوله به طور كامل و به موقع‬
‫پاسخ به احضارها و تلفنها به نحوي كه سر وقت و به موقع‬
‫باشد‪.‬‬
‫رعايت ضوابط و مقررات‬
‫همكاري مناسب در كار تيمي‬
‫انتقال کامل مسئوليت‬
‫احترام به ديگران‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫احترام و حفظ شأن انساني بيماران و خانواده ايشان چه در‬
‫حضور آنها و چه در غياب ايشان‬
‫معرفي خود و اعضاي تيم به بيمار و خانوادهاش‬
‫مورد خطاب قرار دادن بيمار به شكلي مناسب‬
‫استفاده از اصطالحاتي كه براي بيمار قابل فهم باشد‪ ,‬در‬
‫صحبت با بيمار‬
‫رعايت رازداري‬
‫حفظ حريمهاي الزم در موقعيتهاي شغلي و آموزشي‬
‫احترام به ساير اعضاء تيم خدمات سالمت و اهميت قائل شدن‬
‫به نقش ايشان در همکاري تيمي‬
‫درستي و شرافت‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫رفتار صادقانه (راستگويي‪ ,‬انصاف‪ ،‬رك بودن‪ ،‬خوش قول‬
‫بودن)‬
‫رفتار مناسب شأن پزشكي چه در رفتار‪ ،‬چه در صحبت و چه‬
‫در نحوه لباس پوشيدن و آراستگي‬
‫صداقت با بيماران و اجتناب از بزرگنمايي توانمنديهاي خود‬
‫اظهار نظر فقط در مورد موضوعاتي كه در حيطه تخصص‬
‫اوست‪.‬‬
‫عدم مشارکت در تقلب(دادن و گرفتن) در آزمونها‬
‫پذيرفتن مسؤوليت كار خود‬
‫تعالي شغلي‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫جستوجوي فعال فيدبكها‬
‫نگرش نقادانه به خود و توانايي تشخيص حيطههايي از توانمندي‬
‫و دانش خود كه نياز به ارتقاء دارد‬
‫شناختن محدوديتهاي خود و کمک گرفتن از ديگران در‬
‫موارديکه دانش و مهارت خودش کافي نيست‬
‫احساس مسؤوليت براي بازآموزي خود‬
‫شركت در راندها‪ ،‬سمينارها و ساير فعاليتهاي آموزشي‬
‫مطالعه بر اساس ‪ case‬هاي بيمار مراجعه كننده‪.‬‬
‫عدالت‬
‫• تصميم گيري بر مبناي هزينه اثر بخشي‬
‫• عدم تبعيض در ارائه خدمات سالمت بر اساس نژاد‪ ،‬قوميت‪،‬‬
‫جنس‪ ،‬سن و ‪...‬‬
‫چالشهاي بيرونی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تخصصي شدن پزشکی‬
‫محدوديت منابع‬
‫ديوان ساالري‬
‫تجاري شدن‬
‫مشتري محوري‬
‫افت سطح اخالق عمومی‬
‫چالشهاي دروني رفتار حرفه اي‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تكبر‬
‫طمع‬
‫سوء استفاده از قدرت‬
‫فقدان وجدان كاري‬
‫تعارض منافع‬
‫تعارض منافع‬
‫)‪(Conflict of Interest‬‬
‫• موقعيتهايي که هدف اوليه در خطر مخدوش شدن به دليل منافع‬
‫شخصي است‪.‬‬
‫• خود ارجاعي‬
‫• تسهيم درآمد ‪fee splitting‬‬
‫• دريافت هداياي قابل توجه شرکتهاي دارويي و تجهيزات پزشکي‬
‫تدوين ضوابط رفتار حرفه ای‬
‫پزشکی دانشگاه‬