Transcript ดาวน์โหลดไปดูกันได้เลย

การให้บริการ
่
ช่วยเลิกบุหรี ใน
ร ้านยา
การติดบุหรี่
การให้คาปรึกษาแนะนาในการเลิกบุหรี่
การประเมินระด ับการติดนิโคติน
แนวทางการร ักษาเพือ
่ เลิกบุหรี่
วิธแ
ี ก้ปญ
ั หาเมือ
่ มีอาการอยากบุหรี่
การติดบุหรี่
• ปัจจ ัยทีท
่ าให้คนเสพติดบุหรี่
• Nicotine withdrawal symptoms
• ข้อดีของการเลิกบุหรี่
่ าให้คน
ปั จจัยทีท
เสพติดบุหรี่
สร ้างสัมพันธ ์
ภาวะเสพ
วงเหล้า
ติดทาง
กาแฟ
หลังเบรค สังคม หรือ
่
เพือ
ความเคย
ความสัมพันธ ์
ทัศนคติ ความ
่
เชือ
ภาวะเสพติด
ทางจิตใจ รู ้สึกผ่อนคลาย
คลายกังวล
มีสมาธิ
กระตุน
้ ให้ตนตั
ื่ ว
ภาวะเสพติ
ด
นิ
โ
คติ
น
ชิน
่
ความรู ้สึกดีเมือ
ได้สูดควัน
ภาวะติดนิ โคติน
หากหยุดจะเกิดอาการถอนยา
(Withdrawal symptoms)
Nicotine withdrawal symptoms
อาการถอนนิ โคติน
1. ซึมเศร ้า
หลับ
7. นอนไม่
2. หงุ ดหงิด โมโหง่ าย
กังวล
8. วิตก
3. ไม่มส
ี มาธิ
ง่ าย
9. เหนื่ อย
4. มีไข้
่
น้ าหนักเพิม
5. ปวดท้อง
10. อยากอาหาร
11. ปวด
ข้อดีของการเลิกบุหรี่
่ กสูบบุหรีก่
่ อนอายุ 30 ปี จะลดความเสียงต่
่ อ
• คนทีเลิ
้
โรคมะเร็งปอดได ้เกือบทังหมด
ถ ้าเลิกก่อนอายุ 50 ปี จะ
่
่ ่ง
ลดความเสี
ยงได
้ครึ
งหนึ
่
ภายใน 24 ชวโมง
ั
-ความดันเลือดและชีพจร
กลับสู ่ภาวะปกติ
่ั
่ น
้ มี
ภายใน 48 ชวโมง
-รู ้สึกสดชืนขึ
ชีวต
ิ ชีวา
่ั
ภายใน 72 ชวโมง
-ร ับประทานอาหารอร่อย
้
ขึน
่ั
ภายใน 96 ชวโมง
-รู ้สึกสงบ สบายดีต ัวมาก
้
ขึน
้
ภายใน 3 สัปดาห ์
-ออกกาลังกายได้มากขึน
ปอดทางานดีขน
ึ้
้
ภายใน 2 เดือน
-มีกาลังวังชามากขึน
ภายใน 5 ปี -สุภาพโดยรวมดีขน
ึ้
การให้คาปรึกษาแนะนาในการเลิกบุหรี่
• การให้คาปรึกษาแนะนาในการเลิกบุหรี่
5 A’s technique
• ขนตอนการให้
ั้
บริการ
การให้คาปรึกษาแนะนา
ในการเลิกบุหรี่
5 A’s technique
Ask
Advise
Assess
Assist
Arrange
ถามว่าสู บ
่ อไม่
บุหรีหรื
แนะนาว่าควร
เลิกบุหรี่
ประเมินว่าสนใจเลิก
่ อไม่
บุหรีหรื
่
ช่วยเหลือเพือให้
เลิกบุหรี่
จัดการนัด และ
ติดตาม
้
ขันตอนการให้
บริการ
ผู ้ทีม
่ ารับ
บริการร ้าน
ยา
ถ้าสนใจ
่
เลิกบุหรีใน
1 เดือน
Ask
้
ข้อมู ลพืนฐาน
่
่ ที่
ทัวไป:
ชือ
่
อยู ่ (เพือการ
ติดตาม) อายุ
อาชีพ
กิจกรรมใน
ชีวต
ิ ประจาว ัน
มีใครในบ้านที่
สู บบุหรี่ โรค
มีประวัตส
ิ ูบ
บุหรี่ (current
smoker)
Advise
เชิญชวนให้
เลิกบุนหพัรีบ่
+ แจกแผ่
่
ข้อมู ล
สอบถามประว ัติเคย
+ ประว ัติอาการ
่
เลิกบุหรี
ถอนนิ โคติน
ประเมินระดับการติด
นิ โคติน
่
สอบถามสิงกระตุ
น
้ ให้สูบ ปั ญหา
อุปสรรค / สาเหตุทท
ี่ าให้คด
ิ เลิกบุหรี่ /
การติดทางจิตใจ สังคม ความเคยชิน
่
แนะนาวิธเี ลิกบุหรีโดยไม่
ใช้ยา (ปร ับ
พฤติกรรม) / ยาช่วยเลิกบุหรี่ และวิธใี ช้ /
วิธป
ี ้ องกันการหวนกลับมาสู บ
+ แผ่นพับ
ประกอบการ
กาหนดว ันเลิกบุหรี่ และขอ
อธิบาย
อนุ ญาตในการติดตาม
ติดตาม (ARRANGE)
Timing:
• ติดตามผลเป็ นระยะและพิจารณาส่งต่อถ ้าไม่สามารถ
เลิก
่ ้
บุหรีได
้ั อไป
• แนะนาให ้มีการติดตามในช่วงสัปดาห ์แรก ครงต่
ภายในเดือนแรก
Actions during follow upcontact :
• ให ้กาลังใจเสมอ
• แสดงความยินดีกบั ความสาเร็จ
• ถ ้าหันกลับมาสูบอีก สอบถามทบทวนถึงสาเหตุ และ
่
เริมใหม่
• ประเมินการแนะนาการใช ้ยาช่วยเลิกบุหรี่
การประเมินระด ับการติดนิโคติน
การประเมินระด ับการติดนิโคติน
Fagerstrom Test for Nicotine Dependence
Fagerstrom Test for Nicotine Dependence
(Score)
การประเมินระดับการติดนิ โคติน
Fagerstrom Test for Nicotine Dependence
0 คะแนน
1 คะแนน
2 คะแนน
3 คะแนน
่
่ บบุหรีมวนแรกเมื
่
่
หลังตืนนอนตอนเช้
า คุณเริมสู
อใด
นานกว่า 60
31-60 นาที
นาที
่ นละกีมวน
่
สู บบุหรีวั
< 10 มวน
11-20 มวน
5-30 นาที
ภายใน 5
นาที
21-30 มวน
้
31 มวนขึนไป
่
่ ณรู ้สึกว่าไม่อยากเลิกมากทีสุ
่ ด
บุหรีมวนใดที
คุ
่ ๆ
มวนอืน
มวนแรกใน
ตอนเช้า
-
การประเมินระดับการติดนิ โคติน
Fagerstrom Test for Nicotine Dependence
0 คะแนน
1 คะแนน
2 คะแนน
3 คะแนน
่
คุณรู ้สึกยากลาบากในการไม่สูบบุหรีในเขตปลอดบุ
หรี่
หรือไม่
ไม่รู ้สึก
รู ้สึกลาบาก
ลาบาก
่
คุณสู บบุหรีจ่ ัดในช่วง 1 ชม.แรกหลังตืนนอนมากกว่
า
่
เวลาอืนของวั
น
ไม่
ใช่
่ ณป่ วยจนต้องนอนพักอยู ่บนเตียงเกือบ
ขณะทีคุ
ตลอดเวลา คุณต้องการสู บบุหรี่
ไม่
ใช่
-
-
Fagerstrom Test for Nicotine
Dependence (Score)
Score
Rating
>6
High
dependence
Medium
dependence
Low dependence
5
<4
แนวทางการร ักษาเพือ
่ เลิกบุหรี่
้ าชว
่ ยเลิกบุหรี่
•ใชย
First-line pharmacotherapies
Second-line pharmacotherapies
้ าชว
่ ยเลิกบุหรีใ่ นหญิงตงครรภ์
•ใชย
ั้
้ าชว
่ ยเลิกบุหรี่
•ไม่ใชย
่ ก
แนวทางการร ักษาเพือเลิ
บุหรี่
ใช้ยาช่วยเลิกบุหรี่
ไม่ใช้ยาช่วยเลิกบุหรี่
ยาช่วยเลิกบุหรี่
# First-line pharmacotherapies
Nicotine gum
Nicotine patch
Bupropion SR
# Second-line pharmacotherapies
Clonidine
Nortriptyline
first-line
pharmacotherapies
Nicotine Replacement Therapy
(NRT)
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Gum
• Nicotine polacrilex เป็ น ion-exchange resin
complex Nicotine จะถูกปลดปล่อยออกมาช ้า ๆ
้ และดูดซึมผ่าน oral mucosa
ขณะเคียว
มีการ
่ าให ้มี pH 8.5
ใส่ buffer (NaHCO3, NaCO3) เพือท
่ น weak base จะไม่แตกตัว และดูด
Nicotine ซึงเป็
ซึมผ่าน oral mucosa ได ้ดี
่ ั โคติน มีขนาด 2 และ 4 mg
• หมากฝรงนิ
• ให ้ระดับนิ โคตินสูงสุดในเลือดภายใน 15-30 นาที
่ ใช้ คือ
• เป็ น sugar free ขนาดทีมี
2 mg : < 25 มวน/วันหรือ
FTND 1-6
4 mg :  25 มวน/วันหรือ
FTND >6
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Gum
• วิธบ
ี ริหาร
ยา
ั
สปดาห์
1-6
ั
สปดาห์
7-9
ั
สปดาห์
10-12
ิ้ ทุก 1-2
• ใช ้ 1 ชน
ชว่ ั โมง
ึ
• หรือเมือ
่ รูส
้ ก
อยากสูบบุหรี่
ิ้ ทุก 2-4
• ใช ้ 1 ชน
ชว่ ั โมง
ึ
• หรือเมือ
่ รูส
้ ก
อยากสูบบุหรี่
ิ้ ทุก 4-8
• ใช ้ 1 ชน
ชว่ ั โมง
ึ อยากสูบ
• หรือเมือ
่ รูส
้ ก
บุหรี่
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Gum
่
• หยุดบุหรีขณะใช้
Nicotine gum
• ขนาดยาสูงสุด
–ขนาด 2 mg ให ้ใช ้วันละไม่เกิน 30 ชิน้
–ขนาด 4 mg ให ้ใช ้วันละไม่เกิน 15 ชิน้
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Gum
้
Chewing technique -- เคียวช
้า ๆ จนได ้รสเผ็ด
้ อมหมากฝรงไว
่ ั ้ระหว่างกระพุง้
ซ่า แล ้วหยุดเคียว
้
แก ้มและเหงือก จนรสซ่าหายไป จึงนามาเคียวใหม่
ทาเป็ นระยะสลับกัน อย่างต่อเนื่ อง 30 นาที
่
(chew-and-park technique) โดยเปลียน
่
่
่ ชอ่ ง
บริเวณทีอมด
้วยเพือลดการระคายเคื
องเยือบุ
้
ปาก เทคนิ คการเคียวเช่
นนี ้ จะให ้การดูดซึมช ้าแต่
คงที่
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Gum
่ มที
่ มี
่ ความเป็ นกรด (e.g., coffee,
• งดอาหารและเครืองดื
้
juices, tea, wine, soft drinks) ยกเว ้นนาเปล่
าใน 15
้
นาทีกอ
่ นและระหว่างเคียวยา
เพราะจะทาให ้ pH ของ
้
นาลายลดลง
จนทาให ้การดูดซึมนิ โคตินลดลงด ้วย
้
่ นิโคติน เพราะจะทาให ้เกิดการะคาย
• ไม่ควรกลืนนาลายที
มี
เคืองทางเดินอาหาร
• อาการไม่พงึ ประสงค ์ : การระคายในช่องปาก เจ็บ
่
ปาก ปวดกราม ฟั น ระคายคอ คลืนไส้
สะอึก
ท้องอืด อาหารไม่ย่อย ท้องเดิน
้ ้ใน 1 สัปดาห ์ และปัญหา
– มักทนต่ออาการเหล่านี ได
้ กวิธ ี
น้อยถ ้าเคียวถู
่ ้เสร็จแล ้ว ให ้ทิงให
้ ้มิดชิด (ยังมีนิโคตินหลงเหลือ)
• เมือใช
• FDA Pregnancy Category C
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Patch
่
• 1 แผ่นใช ้ได ้ 24 ชัวโมง
่ ้ขนาด 20 cm2
• ผูท้ สู
ี่ บไม่เกินวันละ 1 ซองให ้เริมใช
ถ ้าสูบเกินกว่านั้นให ้ใช ้ขนาด 30 cm2
่
่
่ บ 3-4 สัปดาห ์
• เริมแปะจากขนาดที
ใกล
้เคียงกับทีสู
่
่ อนกว่า จนถึงอ่อนทีสุ
่ ด
แล ้วเปลียนไปใช
้ขนาดทีอ่
แล ้วก็เลิกใช ้
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Patch
• แผ่นแปะนิ โคติน มี 3 ขนาด
ขนาด 10
cm2
ขนาด 20
cm2
ขนาด 30
cm2
• ปลดปล่อยนิ โคตินวันละ 7 mg
• ปลดปล่อยนิ โคตินวันละ 14 mg
• ปลดปล่อยนิ โคตินวันละ 21 mg
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Patch
สู บ  20 มวน/วัน
ใช้ 20 cm2 (14 mg) 8
สัปดาห ์
ใช้ 10 cm2 (7 mg) 4
สัปดาห ์
สู บ > 20 มวน/วัน
ใช้ 30 cm2 (21 mg) 4
สัปดาห ์
ใช้ 20 cm2 (14 mg) 4
สัปดาห ์
ใช้ 10 cm2 (7 mg) 4
สัปดาห ์
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Patch
่
• ติดแผ่นแปะ 24 ชัวโมง
ยกเว ้นนอนไม่หลับหรือ
ฝันร ้าย
่
่ ดทุกวันเพือป้
่ องกัน
• การติดแผ่นยาควรเปลียนที
ติ
้
การระคายเคืองผิวหนัง ไม่ควรติดซาภายใน
1
สัปดาห ์
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Patch
่ ยบๆไม่เป็ นรอย
• ให ้ติดแผ่นยาไว ้บนผิวหนังส่วนทีเรี
พับ ไม่มข
ี น ไม่มบ
ี าดแผล ไม่มน
ั ตลอด 24
่
ชัวโมง
แม้ขณะหลับ อาบนา้
่ อนและระหว่างใช ้แผ่นติดผิวหนัง
• ต ้องหยุดบุหรีก่
นิ โคติน
่
่
• ควรติดแผ่นยาทันทีทตื
ี่ นนอนในวั
นทีจะหยุ
ดบุหรี่
• อย่าลืมล ้างมือหลังแปะแผ่นยา
่
• ไม่ตด
ั แผ่นยาเพือปร
ับขนาด
Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NRT: Nicotine Patch
่
• อาการข้างเคียง: ระคายเคืองบริเวณผิวหนังทีแปะ
(50%)
– ร ักษาด ้วยยา Topical Corticosteroid หรือ
่
่
Antihistamine และเปลียนบริ
เวณทีแปะ
• อาการข้างเคียง: นอนไม่หลับ (23%), ฝั นร ้าย และปวด
ศีรษะ
้ กหายไปใน 2-3 วัน
– ผลต่อการนอนนี มั
– ถ ้ามีอาการนอนไม่หลับ หรือฝันร ้าย ให ้ดึงแผ่นยาออก
ก่อนนอน
่ ้เสร็จแล ้ว ให ้ทิงให
้ ้มิดชิด (ยังมีนิโคตินหลงเหลือ)
• เมือใช
• FDA pregnancy category D
Nicotine Replacement
Therapy (NRT)
• ห้ามใช้ในกรณี :
– Life Threatening Arrhythmias / Severe or
Worsening Angina Pectoris
– During the immediate post-MI (within 2-4
weeks), Stroke
– Active Temporomandibular Joint Disease (for the
nicotine chewing gum)
– Atopic, Eczematous Dermatitis (for the nicotine
patch)
• ใช้ดว้ ยความระมัดระวังในผู ท
้ มี
ี ่ ประวัต ิ :
– โรคหัวใจและหลอดเลือด, Hypertension,
Hyperthyroidism, Diabetes Mellitus, Active Peptic
Ulcer Disease
ข้อดีของ first line
therapy
• Nicotine gum มีข ้อดี คือ ช่วยลด oral craving และ
่
delay weight gain มีความยืดหยุ่นในการปร ับขนาด เพือ
ควบคุมระดับนิ โคติน บรรเทาอาการถอนได ้ตามต ้องการ แต่อาจ
ไม่เหมาะกับบางอาชีพ หรือบางสถานที่ (ดูไม่สภ
ุ าพ)
• Nicotine patch มีข ้อดี คือ ใช ้ง่าย แปะเพียงวันละครง้ั ให ้
continuous dose ของนิ โคตินตลอดวัน ข ้อเสีย คือ มักพบ
่
skin irritate และไม่สามารถปร ับขนาด เพือบรรเทาอาการ
่
้ ้
ถอนนิ โคตินทีอาจเกิ
ดขึนได
• Bupropion SR มีข ้อดี คือ ใช ้ง่าย เพียงวันละ 2 ครง้ั เหมาะ
่ ภาวะโรคซึมเศร ้าร่วม หรือประวัตอิ าการซึมเศร ้า
กับคนทีมี
่ งที
้ั ผ่
่ านมา อาจใช ้ร่วมกับ NRT
ในขณะอยู่ในช่วงเลิกบุหรีคร
่ ๆ บ ้างเล็กน้อย) ข ้อเสีย คือ
(พบว่ามีประสิทธิภาพดีกว่าใช ้เดียว
นอนไม่หลับ และชัก (rare)
Are pharmacotherapeutic treatments
appropriate for lighter smokers (e.g.,
10-15 cigarettes/day)?
่ ป้ ่ วยได ้ร ับการร ักษาด ้วย first• หลังจากทีผู
line NRT pharmacotherapy แล ้ว
่ สู
่ บลงได ้ แนะนาให ้
สามารถลดจานวนบุหรีที
ลดขนาดนิ โคติน
• สาหร ับ Bupropion SR ไม่จาเป็ นต ้องปร ับ
ลดขนาดยาหากผูป้ ่ วยสามารถลดจานวน
่ สู
่ บลงได ้
บุหรีที
Combination NRT
่
• การใช ้ NRT หลายรูปแบบรวมกันทาให ้เพิม
ประสิทธิภาพในการร ักษามากกว่าการใช ้ NRT
เพียงรูปแบบเดียว
่ ้ร ับการร ักษาด ้วย first-line
• ผูป้ ่ วยทีได
pharmacotherapy ด ้วยยารูปแบบเดียวแล ้วไม่
่ ้ แนะนาให ้ใช ้การร ักษาอย่างอืน
่
สามารถเลิกบุหรีได
ร่วมด ้วย
Non-Nicotine Replacement
Therapy (NRT)
Non-Nicotine Replacement Therapy (NRT)
NNRT: Bupropion sustained release
– MOA : ลดการเก็บกลับ (reuptake
inhibition) ของ Dopamine และ/หรือ
Norepinephrine ในสมอง ทาให ้ไม่คอ
่ ยเกิด
่
อาการขาดนิ โคติน เมือหยุ
ดสูบบุหรี่
่ ้วย 150 mg QAM x 3 days,
– ขนาดยา: เริมด
่ น 150 mg bid x 7 - 12 สัปดาห ์ (ห่าง
เพิมเป็
่
กันอย่างน้อย 8 ชัวโมง)
่ ับประทานยา ก่อนวันทีผู
่ ป้ ่ วย
– ให ้ผูป้ ่ วยเริมร
กาหนดไว ้ว่าจะหยุดสูบ 1-2 สัปดาห ์ (ต ้องใช ้
เวลากว่ายาถึง steady state)
NNRT: Bupropion sustained release
– มีรป
ู แบบ Slow Release (150 mg) - กลืนทัง้
เม็ด
– อาการไม่พงึ ประสงค ์ : นอนไม่หลับ (35-40%)
กระวนกระวาย ปากคอแห ้ง (10%) ปวดศีรษะ มือ
่
สัน
– ข ้อห ้ามใช ้: ผูป้ ่ วยโรค Bulimia หรือ Anorexia
Nervosa, ผูป้ ่ วยโรคลมชัก, ผูท้ ใช
ี่ ้ยา
Monoamine Oxidase Inhibitor (MAOI)
่
(หยุดยา 14 วัน ก่อนเริมยา
Bupropion SR)
NNRT: Bupropion sustained release
• ระวังการใช ้ใน: ผูท้ มี
ี่ ประวัติ Head Trauma, ผูท้ ี่
ได ้ร ับยาลด Seizure Threshold (Tricyclic
Antidepressant, Theophylline, Alcohol,
Antipsychotics, Tramadol), ผูท้ มี
ี่ ภาวะ Severe
Hepatic Cirrhosis, ผูท้ ี่ withdrawal จาก
Alcohol หรือ Benzodiazepine
• ไม่ใช ้เกิน 300 mg/day
่ ้ ให ้
• หากใช ้แล ้ว 7 สัปดาห ์ ไม่สามารถหยุดบุหรีได
หยุดยา โดยสามารถหยุดยาได ้ทันที
• FDA Pregnancy Category B
• Bupropion SR สามารถใช ้ร่วมกับ NRT ได ้
Non-Nicotine Replacement Therapy (NRT)
second-line
pharmacotherapies
Non-Nicotine Replacement Therapy (NRT)
Nortriptyline (TCA)
่ ้ 25-150 mg/day
– ขนาดทีใช
– อาการข ้างเคียง: ง่วงนอน, ปากคอแห ้ง (64-78%),
ท ้องผูก (29-38%), หัวใจเต ้นเร็ว, ลุกแล ้วมีอาการ
หน้ามืด วิงเวียน (49%), ตาพร่า (16%)
่ ้ยา 10-28 วันก่อนวันเลิกบุหรี่ และใช ้
– เริมใช
ติดต่อกัน 6-12 สัปดาห ์
– ระวังการใช ้: ผูป้ ่ วยโรคหัวใจและหลอดเลือด, โรคต ้อ
่ ต่อม
หิน Hyperthyroidism, ประวัตป
ิ ัสสาวะคัง,
ลูกหมากโต และโรคลมชัก
– ข ้อห ้ามใช ้: การใช ้ร่วมกับยาในกลุม
่ MAOIs
– Pregnancy category D
Pregnancy
• Nicotine อาจทาให ้เกิด risks to the fetus neurotoxicity
• Bupropion SR อาจทาให ้เกิด seizures (1 ใน 1,000
patients)
้
• ถ ้าเลือกใช ้ NRT ในหญิงตังครรภ
์ หรือหญิงให ้นมบุตร
ควรพิจารณา
– ใช ้ขนาดยาต่าสุด
่ ้ intermittent,
– เลือก delivery systems ทีให
rather than continuous, drug exposure
(e.g., nicotine gum rather than the nicotine
patch)
่ ชว
่ ทีใช้
่ ยในการเลิก
สารอืนๆ
่
บุ
ห
รี
้
• นายาบ ้วนปาก
– 0.5% Silver nitrate
• ใช ้อมประมาณ 1-2 ฝา นาน 1-2 นาที
แล ้วบ ้วนทิง้
่ ้ อาเจียน
• อย่ากลืน เพราะจะทาให ้คลืนไส
Staying Quit
่ ้สึก
วิธแ
ี ก้ปัญหาเมือรู
อยากสู บบุหรี่
• ดืม
่ น้ าปริมาณมาก
• รับประทานของว่างหรือเคีย
้ ว
หมากฝรั่ง
• ออกกาลังกายหรือทางาน
อดิเรก
• หายใจลึกๆ และกลัน
้ หายใจไว ้
5 วินาที
• พยายามนึกถึงสาเหตุทเี่ ราเลิก