Transcript ۰FE2~1
با نام خدا ریز مغذیها ویتامین آ یک ویتامین محلول در چربی است که در سالمت و کارکرد طبیعی پوست ،چشم و سیستم ایمنی بدن دخالت دارد. عالئم کمبود :پوسته پوسته شدن پوست ،کاهش قدرت ایمنی بدن و ابتال مداوم به بیماریهای عفونی همچنین شبکوری میباشد. منابع :روغن کبد ماهی ،شیر ،زرده تخم مرغ و پیش ساز این ویتامین در سبزیجات برگ سبز و زرد مثل اسفناج ،هویج و پرتغال یافت میشود. ویتامین د ))D یک ویتامین محلول در چربی است که در سالمت استخوانها و دندانها دخالت دارد. عالئم کمبود :در نوزادان مالج دیرتر بسته میشود .در کودکان باعث نرمی استخوان می گردد ٬دندانها دیرتر ظاهر و زودتر فاسد میشود .در بزرگساالن باعث درد استخوان در ناحیه کمر و پشت میشود. منابع :تابش روزی نیم ساعت آفتاب به طور مستقیم بر روی پوست (نه از پشت شیشه ) جگر ٬تخم مرغ ٬کره ٬شیر کلیه کودکان زیر دوسال باید از 15روزگی تا دوسالگی روزانه 25قطره مولتی یا ویتامین آ +د دریافت کنند. ویتامین ب )B1( 1 یک ویتامین محلول در آب است که برای تامین انرژی سلولهای مغز نقش مهمی دارد عالئم کمبود :کاهش اشتها ٬افسردگی٬ ضعف عضالت پا ٬کمبود شدیدش باعث از کار افتادن قلب میشود. منابع :سبوس غالت (گندم و برنج ) ٬ حبوبات (نخود ٬عدس )و جگر ویتامین ب )B2( 2 یک ویتامین محلول در آب است در سوخت و ساز پروتئین چربی و مواد قندی دخالت دارد. عالئم کمبود :زخم و التهاب گوشه لب.٬قرمزی و سوزش زبان ٬سرخ شدن و سوزش چشمها ٬احساس وجود شن در چشم ٬پوسته پوسته شدن پوست ناحیه بین لب و بینی منابع :جگر ٬گوشت ٬شیر ٬قلوه ٬جوانه غالت ٬ حبوبات و ماءالشعیر ویتامین ب )B6( 6 یک ویتامین محلول در آب است در ساختن هموگلوبین(خون) و بعضی از هورمونهای بدن دخالت دارد. کمبود :کاهش رشد ٬کم خونی ٬تشنج ٬ترک گوشه لب ٬گیجی و استفراغ منابع :جگر ٬گوشت ٬شیر ٬زرده تخم مرغ ویتامین ب )B12( 12 این ویتامین نقش مهمی در ساختن سلولها دارد برای رشد طبیعی و سالمت بافت عصبی و تشکیل خون الزم و ضروری است. عالئم کمبود :کم خونی شدید و خطرناک ٬ مشکالت عصبی اسیدفولیک :یکی از ویتامینهای ضروری برای تکثیر سلولها و رشد بدن است و نقش بسیار مهمی در خونسازی دارد. کمبود :موجب کمخونی ٬در دوران بارداری موجب ناهنجاری عصبی در جنین می شود . منابع :تخم مرغ ٬عدس ٬اسفناج ٬قسمتهای تیره کاهو (پختن بیش از حد سبزیجات اسیدفولیک موجود در آنها را از بین میبرد). زنان باردار باید از سه ماه قبل از بارداری یا به محض اطالع از بارداری تا پایان این دوره روزی یک عدد قرص اسیدفولیک بخورند. ید: یک عنصر الزم و ضروری برای بدن است. حیاتی ترین نقش ید شرکت در ساختمان هورمونهای تیروئید میباشد هورمونهای تیروئید پس از ساخته شدن در رشد تکامل جسمی و عصبی ،عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی ، حفظ دمای بدن ،تولید انرژی و سوخت و ساز تاثیر می گذارند. منابع غذایی :غذاهای دریایی مثل ماهی ،میگو و جلبک دریایی هستند .قابل دسترس ترین و ارزانترین منبع ید ،نمک یددار تصفیه شده است طرز نگهداری نمک ید دار نمک یددار نباید در معرض نور مستقیم خورشید یا رطوبت نگهداری شود. نمک یددار را در ظروف بدون منفذ پالستیکی ،چوبی ،سفالی یا ظرف شیشه ای تیره ریخت و درب آن را پس از هر بار مصرف ببندید. ضمنا در آخر پخت و 5دقیقه مانده به صرف غذا نمک ید دار تصفیه شده به غذا اضافه گردد. آهن: یک ماده مغذی مورد نیاز برای ادامه حیات است .آهن اساس ی ترین ماده اولیه برای ساختن گلبولهای قرمز خون است. چه عواملی موجب کمبود آهن و کمخونی فقر آهن میشود؟ کمبود آهن در ر ِژیم روزانه پایین بودن جذب آهن ر ِژیم غذایی (آهن موجود در غذاهای گیاهی مثل حبوبات و سبزیجات به مقدار کم جذب میشود) افزایش نیاز بدن به آهن در دوران بارداری و رشد (کودکی و نوجوانی) دفع نیاز آهن به دلیل خونریزیهای شدید در دوران قاعدگی و یا بیماریهای دستگاه گوارش مثل زخم معده – زخم اثنی عشر – بواسیر و خونریزیهای مکرر بینی در کودکان -ابتل به آلودگیهای انگلی ابتل مکرر به بیماریهای عفونی مثل اسهال و عفونتهای تنفس ی که به علت بی اشتهایی و کم شدن جذب موجب کمبود آهن میشود.شروع نکردن به موقع تغذیه تکمیلی و یا نامناسب بودن آن ،عادات غذایی نامناسب مانند مصرف چای همزمان با غذا یا بلفاصله بعد از آن که جذب آهن را به مقدار زیادی کاهش داده و یا استفاده از نانهایی که با خمیر ورنیامده تهیه شده اند .تخلیه ذخایر آهن در بدن زنان بعلت بارداریهای مکرر و با فاصله کمتر از 3سال. چه افرادی در معرض کمبود آهن و کم خونی قرار دارند؟ • • • • • زنان بویژه زنان باردار کودکان خردسال کودکانی که با شیر مادر تغذیه نمیشوند نوزادان کم وزن کودکان دو تا پنج سال • نوجوانان علئم ابتل به کم خونی فقرآهن : • رنگ پریدگی دائمی زبان و مخاط داخل لبها و پلک چشم ،خستگی زودرس ،سیاهی رفتن چشمها ،بی تفاوتی ،سرگیجه ،سردرد ، بی اشتهایی ،حالت تهوع ،خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها و در مراحل پیشرفته تر کم خونی :تنگی نفس همراه با تپش قلب و تورم قوزک پا مشاهده میشود. توصیه هایی برای پیشگیری از کمخونی : • در برنامه غذایی روزانه خود از مواد غذایی آهن دار مثل گوشت قرمز – مرغ – ماهی – تخم مرغ -سبزیجاتی مثل جعفری و حبوبات مثل عدس و لوبیا استفاده کند. • همرابا غذا ،ساالد شامل :گوجه فرنگی ،کاهو ،کلم ،فلفل سبزدمله ای و یا سبزیجات تازه (سبزی خوردن) و بعد از غذا میوه جات بخصوص مرکبات که حاوی ویتامین ث می باشد استفاده کنند ویتامین ث جذب آهن غذا را افزایش می دهد. • اگر حتی مقدار کمی گوشت به غذاهای گیاهی اضافه شود جذب آهن افزایش می یابد .هنگام استفاده از سویا مقدار کمی گوشت به آن اضافه کنید تا آهن آن بهتر جذب شود در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان خود از انواع خشکبار مثل توت ، آلو ،انجیر خشک ،کشمش که منابع خوبی از آهن میباشد به عنوان میان برگه کنید.. استفاده وعده از نوشیدن چای یک ساعت قبل از غذا و یک تا دو ساعت بعد از صرف غذا خودداری کنید. برای جلوگیری از ابتل به آلودگیهای انگلی اصول بهداشت فردی بخصوص شستن کامل دستها با آب و صابون قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از هر کنند. رعایت را مزاج اجابت بار از توالتهای بهداشتی و آب آشامیدنی سالم استفاده کنند. هنگام مصرف سبزیها آنها را کامل" شسته و ضدعفونی کنند باغچه خانگی سبزیجات را محصور کنند تا باغچه و سبزیها بوسیله حیوانات به تخم انگل آلوده نشود.. در برنامه غذایی خود از غلت و حبوبات جوانه زده استفاده کنند.جوانه زدن غلت و حبوبات باعث افزایش جذب آهن به میزان تقریبا 2برابر میشود. به نانوایان و خانواده ها آموزش دهید برای تهیه نان از خمیر ورآمده استفاده کنند. نانی که از خمیر ور نیامده و با جوش شیرین تهیه شده باشد جذب آهن را کاهش میدهد .بجای جوش شیرین از خمیر ترش برای ور آمدن نان استفاده گردد. جدول آهن یاری گروههای هدف در معرض خطر بر اساس توصیه کمیته علمی آهن یاری: گروه هدف دوز توصیه شده روزانه مدت کودکان 6تا 24ماهه حدود 15قطره سولفات فرو ( آهن) روزانه از 6تا 24ماهگی کودکان 2 – 6سال 30قطره یا 2قاشق 5/1 ccشربت سولفات فرو یکبار در هفته یک دوره سه ماهه ( 12هفته ) در سال کودکان 2 – 6سال 30قطره یا 2قاشق 5/1 ccشربت سولفات فرو یکبار در هفته یک دوره سه ماهه ( 12هفته ) در سال 7 - 14 هر هفته یک قرص سولفات فرو یک دوره سه ماهه ( 12هفته ) در سال گروه هدف دوز توصیه شده روزانه مدت نوجوانان (دختران 14 – 19هر هفته یک قرص سولفات فرو سال و پسران 15 -19سال) یک دوره 4ماهه ( 16هفته در سال) زنان سنین باروری( 49تا 15 سال) هر هفته یک قرص سولفات فرو یک دوره 4ماهه ( 16هفته در سال) زنان باردار و شیرده (روزی یکعدد سولفات فرو و نصف اسیدفولیک یا یک عدد قرص اسید فولیک یک روز در میان از پایان ماه چهارم بارداری تا 3ماه پس از بارداری کلسیم: کلسیم یک عنصر معدنی مهم در بدن است که در ساختمان استخوانها و دندانها یافت میشود .در سلمت استخوان دندان و عملکرد مناسب ماهیچه ها ٬حفظ فشار خون طبیعی و بسیاری دیگر از فعالیتهای بدن دخالت دارد.بر اساس نتایج بررس ی مصرف غذا در کشور در ایران حدود 56 میلیون نفر دچار کمبود کلسیم هستند و هر ایرانی در روز نصف لیوان شیر مصرف میکند .در صورتیکه میزان توصیه شده حداقل 2لیوان شیر است. عوارض ناش ی از کمبود کلسیم چیست؟ در مراحل اولیه کمبود کلسیم مشکالتی نظیر گرفتگی عضالت و اختالالت عصبی ضعف عمومی و اختالالت فشار خون رخ میدهد و بتدریج که کمبود ادمه یابد پوکی استخوان مهمترین عارضه ناش ی از کمبود کلسیم است ایجاد میشود. نیاز بدن به کلسیم بطور تقریبی mg 1000در روز است یک لیوان شیر حدود mg 250کلسیم دارد مصرف روزانه حداقل 2لیوان شیر و مصرف سایر منابع کلسیم مثل سبزیها ( شاهی ،کلم ، استخوان ریز ،کنجد و یا بادام میتواند این نیاز بدن را تامین کند .افرادیکه بخصوص کلم بروکلی) و ماهی به دالیل مختلف نمیتوانند شیر استفاده کنند باید از جانشینهای شیر نظیر ماست و کشک دوغ استفاده کنند یک لیوان شیر برابر با یک لیوان ماست کم چرب ،نصف لیوان کشک یا نصف لیوان ماست چکیده کلسیم دارد. روی: یک عنصر الزم و ضروری برای رشد است در بهبود جراحات ٬بلوغ جنسی و رشد دخالت دارد. عالئم کمبود :باعث کاهش اشتها ٬خستگی مزمن و بروز افسردگی میگردد بنابراین باید روزانه به مقدار کافی از منابع آن استفاده شود. منابع غذایی روی :تخمه کدو٬کنجد ٬سبوس گندم٬ کاکائو٬ ٬آجیل بخصوص بادام وبادام زمینی.