Transcript Slide 1
ارزیابی و مدیریت عوامل خطرزای سالمت Dr. bijari Community medicine specialist گذار اپیدمیولوژیک oبیماریهای عفونی کاهش پیدا کرده و امید زندگی افزایش پیدا کرده است. oبار بیماریهای غیرواگیر بدلیل شیوه زندگی ناسالم افزایش پیدا کرده است. oظهور بیماریهای نوپدید و بازپدید oکشورهای در حال توسعه همزمان گرفتار بار ناش ی از بیماریهای واگیر و غیر واگیر و بیماریهای نوپدید و باز پدید هستند. تعیین کننده های سالمت • • • • • تغذیه عوامل خطر محیطی و شغلی شیوه زندگی رشد جمعیت فقر تغذیه • • • • • • • 75سال قبل مشکالت مهم تغذیه ای شامل:کمبود غذای کافی و سالم ،عدم آگاهی از نیازهای تغذیه ای و عدم درک ارتباط تغذیه با سالمت و بیماری بود. شیوع باالی عفونت ها و انگلها :سوءتغذیه امروز بیشتر مشکالت 75سال پیش حل شده اما هنوز در کشورهای درحال توسعه بین فقرا و مهاجران مشکالت تغذیه ای کنونی :مصرف بیش از حد چربی اشباع و ترنس ، کربوهیدرات ونمک و مصرف کم فیبر و غالت افزایش چاقی و بیماریهای قلبی عروقی ،دیابت وپوسیدگی دندان رژیم غذایی ناسالم برای کاهش وزن کشاورزی مدرن ممکن است منجر به ایجاد غذای safeنشود. عوامل خطر محیطی و شغلی • • • • آلودگی هوا تاثیر گازهای گلخانه ای بر الیه ازون تاثیر صنعتی شدن:آلودگی محیط کار افراد فقیر به احتمال بیشتر در معرض آلودگی های هوا ،آب و خاک شیوه زندگی • • • • تعیین کننده اصلی سالمت :شرایط زندگی و چگونگی پاسخ مردم به آنها «سبک زندگی» :ترکیبی از فعالیتهای خاص و موقعیتهای محیطی است که منعکس کننده الگوی زندگی است که شامل تعامل بین رفتارها ،محیط، فرهنگ و موقعیتهای اقتصادی – اجتماعی است که هر یک بر روی سالمت، بیماری ،ناتوانی و مرگ ومیر مؤثرند. سیگار ،الکل ،رژیم غذایی ،فعالیت فیزیکی ارتباط سالمت با سیستم های حمایت اجتماعی رشد جمعیت رشد جمعیت در کشورهای در حال توسعه 4برابر کشورهای توسعه یافته: • افزایش نسبت افراد جوان به کل جمعیت • در کشورهای توسعه یافته افزایش رشد جمعیت افراد مسن باعث مشکالت جدید فقر فقرا بدالیل: • تغذیه ناکافی • مواجهه مزمن با شرایط زندگی ناسالم • محدود کردن دسترس ی به مراقبت های سالمت • عدم دسترس ی به آموزش در معرض قرارگرفتن بیشتر عوامل خطرساز سالمت عدم قدرت برای ارتقای سالمت ریسک فاکتورهای اصلی oسیگار oفعالیت فیزیکی oچاقی و تغذیه سیگار oمسئول %20مرگ ومیرعلتی oوابستگی مزمن و عود شونده oموثرترین رویکرد :ترکیب درمان دارویی و مداخالت درمانی سیگار oمشاوره : oدارو درمانی 1/5:تا 2برابر پرهیز بیشتر جایگزین نیکوتین patch :نیکوتین ،آدامس نیکوتین ،اسپری ، زیر زبانی داروهای غیر نیکوتینی :خط اول:بوپروپیون خط دوم :نورتریپتیلین ،کلونیدین درمانهای ترکیبی فعالیت فیزیکی 30تا 45دقیقه ورزش متوسط در بزرگساالن و 60دقیقه در کودکان • کاهش وزن ،کاهش ریسک بیماریهای قلبی عروقی ،دیابت • کاهش ریسک کانسرهای : کولورکتال ،پستان ،آندومتر چاقی • %34افراد overweightو %30/5چاق • چاقی کالس 3از % 0/8در سال 90به %2/2در سال 2002رسیده است. • طبقه بندیBMI : دور کمر نسبت دور کمر به باسن عوارض چاقی • • • • • • • • • دیابت و اختالل در تست تحمل گلوکز HTN دیس لیپیدمی مشکالت تنفس ی بیماری کرونری قلبی نارسایی احتقانی قلب استئوآرتریت اختالالت سایکولوژیک و….. • پیشگیری از چاقی :اولیه ،ثانویه و ثالثیه • پیشگیری اولیه :تغییر محیط ،رژیم غذایی ،فعالیت فیزیکی • کل مقدار انرژی 1200تا 1600کالری ،کاهش مصرف چربی محدودیت مصرف غذاهای با کالری باال و پروتئین با سایز باال محدودیت غذاهای با دنسیتی انرژی باال دارو درمانی برای چاقیBMI>30 :یا BMI>27با عوارض Siburtamine orlistat تغذیه الگوی تغذیه سالم میوه و سبزی 5 :تا 9بار کربوهیدرات4:تا 8بار(غالت کامل) پروتئین 3تا 7بار ماهی و مغزها چربی 4-3بار اسیدهای چرب تک زنجیره ای شیرینی :تا 75کالری روزانه تغذیه و بیماریهای مزمن • • • • • هیپر لیپیدمی و بیماریهای کرونری قلب هایپرتانسیون دیابت کانسر استئوپروزیس هیپر لیپیدمی و بیماریهای کرونری قلب • • • • • کاهش مصرف چربی تا کمتر از %30 افزایش مصرف فیبرهای قابل حل افزایش مصرف سویا افزایش مصرف مغزها افزایش مصرف امگا3 رژیمهای درمانی در بیماریهای قلبی عروقی oکل چربی%35-25: oاسید چرب اشباع کمتر از %7 oاسید چرب تک زنجیره ای تا %20 oاسید چرب چند زنجیره ای تا %10 oکلسترول تا 200گرم oفیبر 20تا 30گرم oپروتئین حدود %15 oکل کالری برحسب نیاز متعادل با وزن ایده ال هایپرتانسیون • • • • • • کاهش وزن ورزش منظم تاثیر کمی بر در کاهش فشارخون دارد. کاهش مصرف نمک هم در درمان و هم در پیشگیری کلسیم ،منیزیم و پتاسیم :تاثیر کمی کافئین افزایش Bpمی شود بطور کلی :کاهش مصرف نمک ،گوشت و چربی و افزایش مصرف میوه سیزی دیابت • ر ِژیم با فیبر باال و گالیسمیک ایندکس پایین :تاخیر در شروع دیابت • فعالیت فیزیکی مقاومت به انسولین را بهبود می بخشد. • رژیم غذایی HTNو بیماریهای قلبی را رعایت کنند. • پیشگیری اولیه: حفظ وزن نرمال فعالیت فیزیکی منظم مصرف فیبر باال کانسرها • یک سوم مورتالیتی کانسرها با رژیم غذایی مرتبط است. چاقی چربی حیوانی اشباع افزایش ریسک کانسر پروتئین حیوانی الکل فعالیت فیزیکی میوه و سبزی کاهش ریسک کانسر استئوپروزیس • • • • • افزایش توده استخوانی کلسیم و vitD کاهش توده استخوانی پروتئین حیوانی و نمک جلوگیری از جذب کلسیم کافئین افزایش مصرف vit Aکاهش دنسیتی و افزایش ریسک شکستگی هیپ منیزیم و فسفر نقش کمی دارند. سناریو • • • • • آقای 55ساله ،شغل وکیل با شکایات زیر مراجعه می کند: خستگی ،بی خوابی ،درد زانو وهیپ ،کوتاهی تنفس هنگام باال رفتن از پله و عالئم گوارش ی مختصر بیمار در خصوص داشتن بیماری قلبی نگران است چون پدرش در سن 58 سالگی از سکته قلبی فوت کرده و برادرش در 60سالگی تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر قرار گرفته است. معاینه بالینی بیمار نروال است. برای بیمار تست ورزش درخواست می شود که نتیجه آن طبیعی می باشد. سناریو (ادامه) • • • • • • در شرح حال از بیمار :روزی یک پاکت سیگار می کشد،شیوه زندگی بدون تحرک داردBMI=31. فشارخون بیمار borderlineو کلسترول خون باالست. شما به بیمار می گویید :درمورد داشتن بیماری قلبی نگران نباشد. درباره سیگار کشیدن و الگوی غذا خوردن و انجام ورزش از بیمار سوال می کنید بیمار پاسخ می دهد که شما گفتید که من مشکل قلبی ندارم .من هفتهای 80 تا 90ساعت کار می کنم و وقتی برای ورزش کردن یا ترک سیگار ندارم و چرا باید ایکار را انجام دهم. شما چه پاسخی می دهید؟