Transcript İşyeri Ortamında Toz

ÇALIŞMA YAŞAMINDA TOZ
Doç.Dr. Nadi Bakırcı
Acıbadem Üniversitesi
Tıp F. Halk Sağlığı A.D.
Sıradan öykü
• Öksürük
• Balgam
• Nefes darlığı olan
• 55 yaşında bir erkek hasta polikliniğinize başvurur
Silikoz - silikotüberküloz, kurşun zehirlenmesi,
mesleksel deri hastalıkları ilk üç sırada
Kaydedilen meslek hastalıkları (SSK-2005)
İşitme kaybı
1%
İnfeksiyon hast.
1%
Deri hastalıkları
3%
Diğer
12%
Kurşun zehirlenmesi
17%
Silikozsilikotüberküloz
66%
Kömür madenciliğinde çalışanlarda “tanı
hızı” en yüksek
Meslek gruplarında tanı konulan meslek hastalığı insidansı (1/100.000)
Kömür madenciliği
800
Elek. Mak. Cihaz imali
60
Metalden eşya imali
9
Nakil araç imali
9
Makina İmal. ve tamiri
8
0
200
400
600
800
1000
Mesleki risk faktörleri temelinde yapılan hastalık
kestirimi (DSÖ)
Yaralanmalar
8%
Lösemi
2%
AC kanseri
10%
Astım
12%
Bel ağrısı
38%
KOAH
14%
İşitme kaybı
16%
Meslek hastalıkları tanılarına göre insidans hızları
(1/100.000) AB-15 ülkeleri (2003)
Kas iskelet sistemi hastalıkları
23,90
İşitme kaybı
11,50
Deri hastalıkları
8,50
Solunum hastalıkları
7,50
Nörolojik hastalıklar
5,90
Kanserler
İnfeksiyonlar
2,70
0,60
TOZ TÜRLERİ ve ÖNEMİ
İNORGANİK
ORGANİK
•Metaller
•Bitkisel
•Kimyasallar
•Hayvansal
•Doğal bileşikler
(mineraller, maden
cevheri)
•Kükürt
•Kömür
Akciğerlerde birikim yaparlar
•Sentetik
Akciğerlerde birikim yapmazlar
Partikül Büyüklüğü (PM)
Solunabilir tozlar (Inhalable dust)
Respirable
< 5 - 10 m
PM10
2.5-10 µm
:kaba (coarse)
PM2.5 :ince (FP)
100 nm - 2.5 µm
PM0.1 :çok ince (UFP)
< 100 nm
Kuantum noktalar
<30 nm
Toz büyüklüğü ve solunum sisteminde
ulaştıkları yerler
Hangi iş kollarında toz tehlikesi vardır?
SANAYİ
Metalin işlenmesi
Tütün sanayii
İplik üretimi ve dokuma sanayii
Seramik sanayii
İnşaat
Tünel yapımı
Taş ocakları, mermer işleri
TARIM
Silo, hatmanlama, çiftlikler
Tozun neden olduğu akciğer hastalıkları
• PNÖMOKONYOZLAR
• Akciğerlerde biriken inorganik tozlarla oluşurlar
Hangi Tozlar?:
Silis tozu, aspest tozu- Silikozis, Aspestozis
Kömür tozu, silikatlar - Kömür işçisi akciğeri
Demir oksit, baryum- Siderozis
Tozun neden olduğu akciğer hastalıkları
• MESLEKİ ASTIM
• İşyerinde karşılaşılan etken ile ortaya çıkan veya alevlenen
astım
Hangi Tozlar?:
Birçok kimyasal maddenin yanında
- Organik tozlar, tarımcılık ve hayvancılık işlerinde
- Ağaç, tahta tozları
- Un
Tozun neden olduğu akciğer hastalıkları
• BİSİNOZİS
• Vardiyanın ilk gününde nefes darlığı ve SFT’de etkilenme
Hangi Tozlar?:
Pamuk, keten, kenevir
Tozun neden olduğu akciğer hastalıkları
• EKSTİNSİK ALLERJİK ALVEOLİT
• Antijenik, organik tozların solunması sonucu gelişen akut ve
kronik tabloları olan akciğer hastalığı
Kimler etkileniyor?
Çiftçiler
Tahıl işçileri
Nemlendiriciler, soğutucular ile çalışanlar
İŞ
SAĞLIK
Bu ilişkiyi neden-sonuç ilişkisi temelinde
anlamak ve işin sağlığı bozucu unsurlarını ortadan
kaldırmak için epidemiyoloji bilgisine ve kanıtları
değerlendirme yeterliliğine gereksinim duyarız.
İŞ ÇEVRESİ
+ ETKEN
TANIMLAMA
DEĞERLENDİRME
KORUMA
İŞÇİ
-Etken (ler)?
-Çevrede bulunma ve
dağılma özellikleri
-Çalışana nasıl ulaşıyor?
-Vücuda nasıl giriyor?
-Çalışanlar kimler
-Yaş, cinsiyet, eğitim,.
-Önceki işleri
-Maruz kalım öyküleri
-Etkenin çevredeki düzeyi?
-İşçiye ne kadar ulaşıyor?
-Sınır değerlerin neresinde?
-Çalışanlar etkilenmiş midir?
-Etkene yönelik
taramalar –Erken tanı
-Maruz kalımın kontrolü
-Kaynakta,
-Ortamda
-Kişide
-İş organizasyonu ile
-Kişiye yönelik koruyucu
önlemler
-Erken tanı ve tedavi
Toza maruz kalımının değerlendirilmesi
Toz yoğunluğu X Maruz kalım süresi
Toza maruz kalımının değerlendirilmesi
Toz yoğunluğunun ölçülmesi
Ortamdan (total toz)
İşçilerden (Kişisel toz örnekleri)
• Gravimetrik toz toplayıcıları
Toz içeriğinin incelenmesi
• Bakteri, mantar, endotoksin
İşyerinde toz yoğunluğu ne düzeyde
olmalıdır?