Transcript Sunum 1 - Doç. Dr. Dilek ZAMANTILI NAYIR MARMARA

“Değişen
Dünyada
Yönetim
ve Liderlik”
(“Supervision and
Leadership
in a Changing
World”)
2
Doç. Dr. Dilek Zamantılı Nayır
•
•
•
•
Almanya doğumlu (12 yaşına kadar)
Alman Lisesi/IUIF
12 yıl özel sektör (yurt içi – dışı)
12 yıldır üniversite
Dersler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Örgüt Teorisi
İK
Planlama ve Karar Verme
Bilgi Yönetimi
Uluslararası Yönetim
Kurumsal Sosyal Sorumluluk
Örgütsel Davranış
Yenilik Yönetimi
Değişim Yönetimi
Özel eğitimler
• IBSaM (yazın Ing. – Alman öğrencilere)
• Yurt dışı (Almanya)
• Özel sektöre eğitimler
5
Araştırmalar
• AIB, EGOS, EIBA
• Journal of International Management,
Journal of Knowledge Management,
Journal of Management Development,
Industrial Marketing Management,
International Journal of Technology and
Innovation Management
Management Research News
WWW.DILEKNAYIR.COM
Dr. habil. Dilek ZAMANTILI NAYIR
7
1. Saat
“Değişen
Dünyada
Yönetim
ve Liderlik”
(“Supervision and
Leadership
in a Changing
World”)
Programın akışı (Gün 1)
Başlangıç
Bitiş
Akış/içerik
09:30
10:20
50 dakika
10:20
10:30
10 dakika
10:30
11:20
50 dakika
11:20
11:30
10 dakika
11:30
12:20
50 dakika
PLANLAMA VE KONTROL
12:30
13:30
1 saat
Öğle Arası
13:30
14:20
50 dakika
UZUN VAKA - OKUMA
14:20
14:30
10 dakika
14:30
15:20
50 dakika
15:20
15:40
20 dakika
15:40
16:30
50 dakika
16:30
16:40
10 dakika
16:40
17:30
50 dakika
Süre
YÖNETİCİ/LİDER – KISA VAKA 1
KARAR VERME – KISA VAKA 2
UZUN VAKA - TARTIŞMA
ELEMAN ALMA
MOTİVASYON
9
Programın akışı (Gün 2)
Başlangıç
Bitiş
Akış/içerik
09:30
10:20
50 dakika
10:20
10:30
10 dakika
10:30
11:20
50 dakika
11:20
11:30
10 dakika
11:30
12:20
50 dakika
12:30
13:30
1 saat
Süre
KENDİNE LİDERLİK ETMEK – YOLCULUK
KENDİNE LİDERLİK ETMEK – HARİTA
KENDİNE LİDERLİK ETMEK – ENGEBELER VE
ENGELLER
Öğle Arası
10
Yöneticiler ne yapar?
Becerikli bir yönetici, iyi gitmeyen,
başarısız bir ekibi bile ele alıp
başarıya yönlendirebilir.
11
Yöneticiler ne yapar?
O kadar iyi olmayan yöneticiler
de, iyi giden bir kurumu veya
ekibi bile başarısızlığa
sürükleyebilirler
12
Organizasyonlar
Organizasyonlar hedef odaklıdır (ya da en azından
öyle olmalılar)
Organizasyonlar, belirlenmiş hedeflere ulaşmak
amacıyla bir araya getirilmiş ve belirli roller
üstlenmiş bireylerden oluşur.
Bu hususta başarıya ulaşıp ulaşmayacakları ise
yöneticilerine/liderlerine bağlıdır.
13
Peki ya yönetim?
Yönetici, organizasyonun hedeflerine
ulaşabilmesini sağlamakla yükümlüdür.
Planlama
Örgütleme
Eşgüdüm
Liderlik etme
Kontrol
14
Yönetim: Tanım
Yönetim, bunun dışında
yöneticilerin hedeflere ulaşmak
amacıyla kullandıkları tüm
davranışları, insanları, sistemleri,
prosedürleri ve süreçleri içerir
Bölüm yöneticisi ise
belirli bir tip yöneticidir.
15
Yönetici türleri
Üç türde sınıflandırmak mümkündür
Organizasyon seviyesinde
(üst kademe, orta kademe, alt kademe)
Hiyerarşik durumuna göre
(süpervizör, yönetici, müdür, direktör, başkan yardımcısı,
CEO…)
Ünvanına göre
(Satış müdürü, finansman müdürü…)
Bu yöneticilerin hepsi de üstlerine karşı
sorumludur
16
Yönetici tipleri
Pozisyona
göre
Kademesine
göre
Üst kademe
Ünvana göre
CEO, Satış Direktörü
Reklam Direktörü,
Satış Direktörü,
Üretim Direktörü
Üretim yöneticisi,
satış müdürü
Orta kademe
Alt kademe
Yönetim sorumluluğu yok
17
Başka ne yapar yöneticiler?
Çeşitli şeyler
Temsilci (“dış yüz”)
Lider
Bağlantı elemanı
Sözcü
Diğer
18
Başka?
Üst ve orta kademe
yöneticilerin yönettikleri
başka yöneticiler de vardır
Yalnızca en alttaki
yöneticilerin yönettikleri
kişiler işçilerdir
19
Başka?
Üst kademe yöneticileri, planlama ve hedef
belirlemeye daha fazla vakit harcar
20
Orta kademe yöneticiler hedefleri
daha belirgin projeler haline getirir
21
Alt kademe yöneticiler de çalışanların bu
projeleri gerçekleştirmeleri amacıyla günlük
faaliyetleri denetler
22
Acaba sizde yönetici “kumaşı” var mı?
Araştırmalara göre yöneticilerin bazı kişisel
özellikleri ve becerileri var
Sosyal yön
Girişimci yön
23
Acaba sizde yönetici “kumaşı” var mı?
Hangi yetenekler olmalı yöneticilerde?
Analitik yetenekler
İlişkisel yetenekler
Duygusal yetenekler
24
Acaba sizde yönetici “kumaşı” var mı?
Hangi beceriler olmalı yöneticilerde?
Teknik beceriler
İlişkisel beceriler
Kavramsal beceriler
25
Yöneticilik size göre mi?
Bazı unvanlar
Üretim süpervizörü
Satış sorumlusu
Satış müdür
İK müdürü
Şube müdürü
Bölge müdürü
Departman müdürü
Ekip yöneticisi
26
Yöneticinin görevleri, günlük
faaliyetleri, becerileri ve özellikleri
Bunların arasında …
Şikayetleri dinlemek ve çözmek
Çalışanların performansını gözlemlemek
Çalışanları işe almak, eğitmek ve değerlendirmek
Şirketin diğer yöneticileriyle “istişarede bulunmak”
Çalışanlara yol göstermek
27
Yöneticinin görevleri, günlük
faaliyetleri, becerileri ve özellikleri
Bunun için nelerde iyi olmanız gerekiyor?
Kişilerarası ilişkileri iyi yürütmek
Astlarla iletişim kurmak
Başka kişilere yol göstermek ve onların gelişmesini sağlamak
İyi kararlar vermek
28
Yöneticinin görevleri, günlük
faaliyetleri, becerileri ve özellikleri
• Becerileriniz …
• Konuşmak
• İkna etmek
• “Pazarlık” etmek
• Eleştirel
düşünmek
• Aktif olarak
dinlemek
29
Yöneticinin geleceği nedir?
Hemen hemen her sektörde, yönetim
sorumluluğu üstlenebilecek bireylere
ihtiyaç, ekonominin büyümesiyle beraber
artacak.
Reklamcılık, pazarlama, eğitim, mühendislik,
tarımcılık, finans, otelcilik, satın alma … ve
telekomünikasyon
30
Yöneticinin geleceği nedir?
Bazı sanayi dallarında bu ihtiyaç diğerlerine
göre daha fazla olacak
Bilgi/işlem, İK ve eğitim, inşaat, tıp ve sağlık
hizmetleri vb.
31
Yöneticinin değişen dünyası
Demografik trendler işi zorlaştırıyor
Yaşlanma, kadın işgücü, yurt dışı
faaliyetler/çalışmalar, yabancı yöneticilerle
çalışma …
32
Yöneticinin değişen dünyası
• “Y” Nesli – Milenyum çocukları
• Kimdir bunlar??
1977 – 2002 arası doğanlar
“X Nesli”nin yerini alıyorlar (1965 – 1976)
33
Yöneticinin değişen dünyası
“Y” Nesli – Milenyum çocukları
Ne isterler?
Yöneticilerinin adil ve direkt olmasını – kariyer
gelişimiyle ilgilenmelerini
Yaratıcılıklarını “konuşturabilecekleri” görevler
istiyorlar
İlk günden itibaren ciddiye alınmak ve işlerine
damgalarını vurmak istiyorlar
34
Yöneticinin değişen dünyası
“Y” Nesli – Milenyum çocukları
Ne isterler?
Kısa sürede gerçekleştirebilecekleri küçük hedefler
gösterilmesini istiyorlar (ki görevlerini benimsesinler)
Hızlı ve diğerlerinden iyi olmak istiyorlar
35
Yöneticinin değişen dünyası
Küreselleşme, rekabet ve “dünya ölçeğinde iş
çıkarma” baskısı
Maliyetler düşmeli
Çalışanlar daha verimli olmalı
Yapılan iş daha iyi yapılmalı –
daha düşük fiyata
36
Yöneticinin değişen dünyası
Çok değişik gruplara
yöneticilik edeceksiniz!
Cinsiyet
Din
Engelli çalışanlar
Etnik gruplar?
Genç/yaşlı çalışanlar
37
Tüm bunlar yöneticiler için ne anlama
geliyor?
• Güçlü liderlik özellikleriniz/becerileriniz
olmalı
• Astlarınızdan saygı görmeli ve liderlik
özelliklerinizi çalışanları yönetmek ve motive
etmek için kullanmalısınız
38
Tüm bunlar yöneticiler için ne anlama
geliyor?
• Birçok alt kültürle baş etmeyi
öğrenmelisiniz
Çeşitlilik birlikte çalışmayı
zorlaştırabilir
•
•
•
•
Önyargılar
Ayrımcılık
Taciz
Diğer …
39
1. saat/
2. bölüm
“Değişen
Dünyada
Yönetim
ve Liderlik”
(“Supervision and
Leadership
in a Changing
World”)
Liderlik nedir?
Liderlik, başkalarını etkileyerek
onların belirlenmiş
hedeflere kendi istekleriyle
gitmelerini sağlamaktır.
41
Liderlik nedir?
Bir denge halidir …
Sizin beceri ve
özellikleriniz
Nasıl davrandığınız
(liderlik davranışınız)
Durum neyi
gerektiriyorsa
42
En öneml liderlik teorileri
• Liderlikle ilgili üç bilimsel yaklaşım vardır:
Liderin özellikleri ve
becerileri
Liderin davranışı
Durum
43
Kim olduğun önemlidir: Liderlik özellikleri
İlk araştırmacılar, tarihteki başarılı liderleri inceleyerek
onları başarılı kılan özellikleri tespit etmeye çalışmışlar
“Büyük Adam Teorisi”ni benimseyen
araştırmacılar, insanın ancak lider
doğarsa lider olabileceğini öne
sürmüşlerdir – günümüzde bu düşünce
artık benimsenmemektedir
44
Kim olduğun önemlidir: Liderlik özellikleri
Liderlik
özellikleri
• Liderlerin içinde itici güç vardır
• Liderler yönetmeyi isterler
• Liderler dürüsttür
• Liderlerin kendine güveni tamdır
• Liderler zekidir
• Liderler “işi bilir”
45
Bir de “güç “meselesi var
Elinde “güç”ü olmayan liderlere lider bile
denemez, çünkü etki edebileceği kimsesi yok
demektir
İşte otorite sağlamayı öğrenmeniz bu nedenle çok önemlidir
46
“Güç” nerelerden alınır?
• Birçok kaynağı olabilir
Bazı pozisyonlar, diğer bazı pozisyonlardan üstündür
(Yönetim Kurulu başkanı – Fabrika müdürü)
Bir de insanları ödüllendirme gücünüz olabilir
(Ya da yaptırım uygulama/cezalandırma)
47
“Güç” nerelerden alınır?
Uzman gücünüz olabilir
(İnsanlar dediğiniz şeyleri yapar, çünkü uzmanlığınıza güvenirler)
Örnek oluşturma gücünüz olabilir
(Kişisel cazibeniz ya da karizmanız nedeniyle)
Bilgiye sahip olma da size güç verebilir
(Bu bilgileri kontrol edenlerin elinde güç var demektir)
48
“Güç” nerelerden alınır?
Gücünüzün kaynağı ne olursa olsun,
gücünüz MEŞRU olmaldır
Unutmayın: İnsanların
yönlendirilmeyi kendilerinin de
istemesi gerekir.
49
Nasıl davrandığın önemlidir: Liderlik davranışları
• Sizde gerekli özelliklerin bulunması ve elinizde güç
bulunması, başarılı lider olacaksınız anlamına gelmez
• Bunlar yalnızca iyi birer temeldir
Liderin, kişileri hareket geçirmek için belirli
davranışlarda bulunması gerekir
Davranışlar
Ekip,
departman vs.
50
Nasıl davrandığın önemlidir: Liderlik davranışları
Liderin işe ilişkin davranışları,
elemanlarının ne yapmaları
gerektiğini gösterir … ve gerçekten
de öyle davranmalarını sağlar
Liderin insanlara ilişkin davranışları,
direncin kırılması ve motivasyonun
yükselmesini sağlar
51
Nasıl davrandığın önemlidir: Liderlik davranışları
• Ohio State Üniversitesi ve Michigan Üniversitesi’nde
yapılan araştırmalar belirli liderlik tarzları ortaya koymuş
Araştırma Merkezi
İnsan odaklı yönetim
tarzı
İş odaklı yönetim
tarzı
Ohio
Anlayışlı olmak
Yapı oluşturmak
Michigan
Çalışan odaklı
İş odaklı
52
Nasıl davrandığın önemlidir: Liderlik davranışları
• İyi bir şirketi mükemmel bir şirket haline getiren
tek bir liderlik tarzı var mı acaba?
53
Hersey’in Durumsal Liderlik Modeli
• Dört liderlik tarzı
•
Yetki devreden liderlik tarzı
…grup üyelerine karar verme yetkisini devreder
•
Katılımcı liderlik tarzı
…grup üyelerine ne yapılması gerektiğini sorar,
ama son kararı kendi verir
•
“Satışçı” liderlik tarzı
…kararı verir, ama sebeplerini anlatır
•
“Açıklayıcı” liderlik tarzı
…kararı verir ve gruba ne yapılacağını söyler
54
Hayır
Lider davranışı
Fikirlerini
paylaş ve
karar verme
konusunda
yardımcı ol
Elemanın işi yapma isteği
Fikirlerini izah et
ve soru
sorulmasına izin
ver
Evet
Karar verme
yetkisini devret
Açık
yönlendirmeler
ver ve
performansı sıkı
şekilde gözlemle
Evet
Elemanın işi yapma becerisi
55
Hersey’in Durumsal Liderlik Modeli
• Liderlik becerlerinizi nasıl geliştirirsiniz?
Beceri 1 – Gerçekten lider olmak isteyip istemediğinize karar verin.
Beceri 2 – Tarzınızı duruma göre ayarlayın.
Beceri 3 – Hangi durumun geçerli olduğunu anlamak konusunda deneyim
edinin.
Beceri 4 – Size neyin güç verdiğini tespit edin.
Beceri 5 – Muhakeme yeteneğinizi geliştirin.
Beceri 6 –Diğer liderlik özelliklerinizi de geliştirmeye bakın
56
Küçük vaka
Krizdeki ekip
57
Tartışma sorular
1. Sizce Leyla’da liderlik “kumaşı” var mı? Hangi
özellikler onu iyi bir lider yapıyor, hangileri
aleyhine işliyor?
2. Başka bir lider düşünülebilir mi? Yetenekler
ve beceriler açısından mesela Ahmet gibi biri
lider olsa daha mı iyi olurdu?
3. Dönüşümlü liderlik ne gibi
avantajlar/dezavantajlar getirebilir?
58