Transcript KARSİNOJENLER - Orhan Canbolat

KARSİNOJENLER
Karsinojenler,
• Neoplazi oluşturabilme gücüne sahip,
Kimyasal
Fiziksel
Viral ajanlar
• Etkileri, genellikle doza bağımlı, birikimli ve geri dönüşümsüzdür,
• Karsinojenle karşılaşan organizmada, malign değişiklik oluşmadan önce,
genellikle latent bir devre olur.
• Karsinojenlere karşı duyarlılıkta tür, soy ve cinsiyet farklılıkları vardır.
• Karsinojenler,
• Doğrudan DNA ile etkileşen genotoksik,
• DNA dizisinde bir değişiklik oluşturmadan hücrenin fenotipini değiştiren
epigenetik
olarak da sınıflandırılırlar.
• Genotoksik bileşikler doğrudan etki edebilir veya biyotransformasyonla
aktiflenebilirler.
• Epigenetik olarak etki eden bileşikler hücre bölünmesini sık olarak uyaran
promotörlerdir.
KİMYASAL KARSİNOJENLER
Chemical Exposure (air, water, food, etc.)
Internal Exposure
Metabolic Activation
Macromolecular Binding
DNA
RNA
Detoxication
Protein
(Biomarker)
Biologically Effective Dose
X
Efficiency of Mispairing
X
Cell Proliferation
Initiation
Williams J.A., Carcinogenesis 22:209-14 (2001)
FİZİKSEL KARSİNOJENLER
• İyonize edici ışınlar: x-ve gamma ışınları, alfa ve beta partikülleri
• Non-ionizing ışınlar: UV
• Diğer fiziksel faktörler: aspest, oksijen radikalleri
Radyasyon,
• Hücresel DNA’yı doğrudan hasara uğratarak,
– Mutasyonlara,
– Kromozomal kırıklara,
– Anormal yapıların oluşmasına
yol açmaktadır.
VİRAL KARSİNOJENLER
• Retroviruses: genom RNA, gag (kor proteinler), pol (revers transkriptaz),
env (virion), viral onkogenler
• İnsan Papillomavirusları: genom DNA, HPV’nin 16 ve 18 serotipleri,
E6 (p53 ile) ve E7 (Rb ile) proteinleri
• Hepatit B and C Virusları: (tumor suppressor genler ve onkogenler
üzerinden)