Transcript STRATEJİK PLANLAMA

STRATEJİK PLANLAMA
Stratejik Yönetim
Program
Değerlendirme
Performans
İzleme ve
Raporlama
Stratejik
Planlama ve
Toplam Kalite
Planlaması
Sürekli
İyileştirme
Döngüsü
Program
Uygulama
Uludağ Üniversitesi
Kaynak
(İnsan, Sermaye,
Bilgi Teknolojileri)
Planlaması
Bütçeleme
2
Stratejik Yönetim
• Kalite Yönetimi ve Stratejik Planlamanın
ortak temel unsurları:
– Paydaş odaklı hizmet ve ürünlerin geliştirilmesi,
– Takım ruhu ve personel katılımının vurgulanması,
– Sonuçlara yönelik performans ölçümlerinin
kullanılması,
– Verilerin toplanması ve yorumlanmasına yönelik
olma,
– Etkin ve etkili kaynak yönetim ve dağılımını
içerme.
Uludağ Üniversitesi
3
Stratejik Planlama Süreci
• Neredeyiz?
–
Durum analizi
• Nereye ulaşmak istiyoruz?
–
–
–
Misyon ve İlkeler
Vizyon
Stratejik Amaçlar ve Hedefler
• Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?
–
Faaliyetler, Projeler ve Bütçe
• Başarımızı nasıl izler ve değerlendiririz?
–
–
İzleme
Değerlendirme ve Performans Ölçümü
Uludağ Üniversitesi
4
Stratejik Planlama Nedir?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Sonuçların planlanmasıdır.
Değişimin planlanmasıdır.
Gerçekçidir.
Kaliteli yönetimin aracıdır.
Hesap verme sorumluluğuna temel oluşturur.
Katılımcı bir yaklaşımdır.
Günü kurtarmaya yönelik değildir.
Bir şablon değildir.
Salt bir belge değildir.
Sadece bütçeye dönük değildir.
Bütçenin planı değil, planın bütçeyi yönlendirmesi
gerekir.
Uludağ Üniversitesi
5
Stratejik Planlama Ekibi
Planlama Ekibinin Oluşturulması Aşamasındaki Sorular:
• Planlama ekibinde kuruluşun temel birimleri temsil
ediliyor mu?
• Ekip üyeleri stratejik planlama sürecinin gerektirdiği bilgi
ve becerileri taşıyor mu?
• Ekip üyeleri kuruluş hakkında yeterli bilgiye sahip mi?
• Ekip üyeleri kuruluşun hedef kitlesi veya müşterilerini
yeterince tanıyor mu?
• Ekip üyeleri stratejik planlama çalışmalarına yeterli
zaman ve enerji ayırabilecek durumda mı?
• Planlama süreci boyunca ekipte süreklilik sağlanabilecek
mi?
Uludağ Üniversitesi
6
Stratejik Planlama Süreci
• Neredeyiz?
–
Durum analizi
• Nereye ulaşmak istiyoruz?
–
–
–
Misyon ve İlkeler
Vizyon
Stratejik Amaçlar ve Hedefler
• Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?
–
Faaliyetler, Projeler ve Bütçe
• Başarımızı nasıl izler ve değerlendiririz?
–
–
İzleme
Değerlendirme ve Performans Ölçümü
Uludağ Üniversitesi
7
Durum Analizi
Kapsamı:
• Kuruluşun iç yapısının analizi (kuruluşun görev ve
yetkilerinin, performansının, sorunlarının,
potansiyellerinin, kurumsal kültürünün, insan
kaynaklarının, teknolojik düzeyinin, vb. analizi).
• Çevre analizi (kuruluşun faaliyet gösterdiği ortamın ve dış
koşulların analizi).
• Kuruluşun gelecekte karşılaşabileceği ve etkilenebileceği
gelişmelerin analizi.
• İlgili tarafların (kuruluşun hedef kitlesi ve kuruluş
faaliyetlerinden olumlu/olumsuz yönde etkilenenlerin)
analizi.
Uludağ Üniversitesi
8
Durum Analizi
Temel Yöntem: GZFT (SWOT) Analizi
Kuruluş İçi
Analiz
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Çevresel
Analiz
Fırsatlar
Tehditler
Uludağ Üniversitesi
9
Kuruluş İçi Durum Analizi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kuruluşun geçmişi, mevzuatı ve bu mevzuat gereği görevleri
Kuruluşun genel bürokrasi içindeki yeri ve yönetim yapısı
Kuruluş içi iletişim ve karar alma süreci
Kuruluş personelinin sayısı ve nitelikleri
Kuruluşun yararlandığı değişik finansman kaynakları
Kuruluş çalışanlarının motivasyon düzeyi ve kuruluşun
durumuna dair değerlendirmeleri ve beklentileri
Kuruluşun teknolojik alt yapısı ve teknolojiyi kullanma düzeyi
Kuruluşun araç ve bina envanteri ve diğer varlıkları
Kuruluş faaliyetlerini izleme ve değerlendirme sistemi
Kuruluşun gerçekleştirdiği ve yürütmekte olduğu önemli
faaliyetler ve projeler
Uludağ Üniversitesi
10
Çevresel Durum Analizi
• Kuruluşun faaliyet alanında dünyadaki durum ve gelişme
eğilimleri
• Kuruluşun faaliyet alanında ülkemizdeki durum ve gelişme
eğilimleri
• Dünyada ve ülkemizdeki temel eğilimler ve sorunlar arasında
kuruluşu yakından ilgilendiren kritik konular. Bu konuların
kuruluşu nasıl ve ne yönde etkileyeceği
• Kuruluşun faaliyetleri ile alanıyla ilgili kalkınma planı, sektörel
ve bölgesel plan ve programlarda yer alan amaç, ilke ve
politikalar ve bunlar arasındaki uyum
• Kuruluşun faaliyetlerini yürütürken karşılaştığı temel riskler ve
belirsizlikler
Uludağ Üniversitesi
11
Hedef Kitle ve İlgili Taraflar Analizi
Hedef kitle veya müşteri:
Bir kurumun, ürettiği hizmetleri ve/veya
mallarını kullanan, alan ve yararlanan kişi ve
gruplardır.
İlgili taraflar:
Bir kurumdan, doğrudan veya dolaylı, maddi
veya manevi, olumlu veya olumsuz yönde
etkilenen kişi veya gruplardır.
Uludağ Üniversitesi
12
Hedef Kitle ve İlgili Taraflar Analizi
Temel Noktalar:
• Faaliyetlerini sürdürmesi için kuruluşa girdi sağlayan
kuruluş dışı birimler
• Kuruluş faaliyetlerinin yürütülmesi sürecinde işbirliği
yapılması gereken temel kurum ve kuruluşlar
• Öncelik sırasına göre kuruluşun ilgili olduğu ve hizmet
sunduğu kesimler ve bu kesimlerin kuruluş ile ilgili temel
beklentileri
• Hedef kitle ve diğer ilgililerden gelen görüş ve şikayetleri
değerlendirme sistemi
• Hedef kitle ve diğer ilgililerin kuruluş çalışmaları ile ilgili
tatmin düzeylerinin nasıl ölçüldüğü/ölçülebileceği
Uludağ Üniversitesi
13
Durum Analizinde Varsayımlar
• Varsayımların belirlenmesi büyük ölçüde kuruluş içi analiz
ve çevre analizine dayanmaktadır.
• Kuruluş içi analiz ve çevre analizinde; sosyo-kültürel
faktörler, teknolojik faktörler, siyasi ortam, hukuki
şartlar, makro ekonomik faktörler ve uluslar arası
sistemden kaynaklanan faktörler incelendikten sonra,
rakipler, müşteriler, kamu kuruluşları, üreticiler ve
sendikalar gibi ilgili tarafların eğilimleri birer varsayım
olarak stratejik plana yansımalıdır.
• Varsayımlar stratejik planlamanın tüm aşamalarında her
birim için ortak bir baz teşkil edecektir. Dolayısıyla, tüm
bölümlerde aynı varsayımların kullanımı sağlanmalıdır.
Uludağ Üniversitesi
14
Stratejik Planlama Süreci
• Neredeyiz?
–
Durum analizi
• Nereye ulaşmak istiyoruz?
–
–
–
Misyon ve İlkeler
Vizyon
Stratejik Amaçlar ve Hedefler
• Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?
–
Faaliyetler, Projeler ve Bütçe
• Başarımızı nasıl izler ve değerlendiririz?
–
–
İzleme
Değerlendirme ve Performans Ölçümü
Uludağ Üniversitesi
15
Geleceğe Bakış
•
•
•
•
•
Misyon Bildirimi
Vizyon Bildirimi
İlkeler Bildirimi
Stratejik Amaçlar
Hedefler
Uludağ Üniversitesi
16
Misyon Bildirimi
• Misyon kuruluşun üst yönetimi tarafından planlama
ekibi ile birlikte geliştirilir.
• Kuruluşun sunduğu tüm hizmet ve faaliyetleri
kapsayan bir şemsiye kavramdır.
• Daha alt seviyedeki birimlerin misyon bildirimleri
ise, birim yöneticileri ve diğer ilgili personel
tarafından kuruluşun misyon bildirimine uyumlu bir
şekilde geliştirilir.
Uludağ Üniversitesi
17
Misyon Bildirimi
Misyon Bildiriminin Esasları:
• Kısa, açık ve çarpıcı şekilde ifade edilir.
• Hizmetin yerine getirilme sürecini değil, hizmetin
amacını tanımlar.
• Yasal düzenlemelerle kuruluşa verilmiş olan görev ve
yetkiler çerçevesinde belirlenir.
• Kuruluşun hizmet verdiği kişi ve kuruluşlar belirtilir.
• Kuruluşun sunduğu hizmet ve/veya ürünler
tanımlanır.
Uludağ Üniversitesi
18
Misyon Bildirimi
Misyon Bildirimi İçin Cevaplanması Gereken Sorular:
• Kuruluşun var olma nedeni nedir?
• Kuruluş kimlere hizmet sunuyor?
• Kuruluş hangi alanda çalışıyor?
• Kuruluş hangi ihtiyaçları karşılıyor?
• Kuruluşun yerine getirmek zorunda olduğu yasal
görevler nelerdir?
• Kuruluşun amacı ilk kurulduğundan bu yana değişti
mi?
Uludağ Üniversitesi
19
Vizyon Bildirimi
Vizyon kuruluşun geleceğini sembolize eder. Kuruluşun
uzun vadede neleri yapmak istediğinin güçlü bir
anlatımıdır. Değişimin kritik faktörüdür. Vizyon bir
kuruluşun farklı birimleri arasında birleştirici bir
unsurdur.
Vizyon bildirimi kuruluşun kendisi için istediği
geleceğin iddialı ve aynı zamanda ulaşılabilir bir
ifadesidir.
Uludağ Üniversitesi
20
Vizyon Bildirimi
Güçlü bir vizyon:
• İdealisttir; yürekten gelmesi, hissedilmesi gerekir.
• Özgündür; kuruluşa aidiyeti belirgindir.
• Ayırt edicidir; kuruluşun vizyonunu diğerlerinden ayırt edici
özelliğe sahiptir.
• Çekicidir; kuruluş içinden olan ve olmayan kişilerin ilgisini
çeker.
İyi ifade edilmiş bir vizyon:
• Kısa ve akılda kalıcıdır.
• İlham verici ve iddialıdır.
• Gelecekteki başarıları ve ideal olanı tanımlayıcıdır.
• Tüm kuruluş çalışanları, hizmet sunulan kitle ve diğer kişiler
için çekicidir.
Uludağ Üniversitesi
21
Vizyon Bildirimi
Vizyon Bildirimi İçin Cevaplanması Gereken Sorular:
• Kuruluşun ideal geleceği nedir?
• Kuruluş vatandaşlar, diğer kuruluşlar ve siyasi
otorite tarafından nasıl algılanmak istiyor?
• Kuruluşun bir vizyon ifadesi var mı? Varsa,
yenilenmesi gerekiyor mu?
Uludağ Üniversitesi
22
İlkeler Bildirimi
• İlkeler, kuruluşun vizyonu ve misyonunun gerisinde
yatan değer ve inançların temelidir. Bu ilkeler
kuruluşun kararlarına, seçimlerine ve stratejilerinin
belirlenmesine rehberlik eder.
• İyi ifade edilmiş bir ilkeler bildirimi aşağıdaki gibi
olmalıdır:
– Temel değerleri ve inançları açık ve kesin bir dille ortaya
koymalıdır.
– Çalışanların işlerini en iyi şekilde yapacakları şartlara ilişkin
temel düşünceyi belirtmelidir.
– Kuruluşun vizyonunu gerçekleştirmesini sağlayacak sistem
ve süreçleri desteklemelidir.
Uludağ Üniversitesi
23
İlkeler Bildirimi
İlkeler bildirimi üç temel alana ilişkindir:
– Kişiler: Kuruluş çalışanları ve kuruluş dışındaki kişiler
– Süreçler: Kuruluşun yönetim, karar alma ve hizmet üretimi
süreci
– Performans: Kuruluşun ürettiği hizmet ve/veya ürünlerin
kalitesine yönelik beklentiler
İlkeler Bildirimi İçin Cevaplanması Gereken Sorular:
– Kuruluşun çalışma felsefesi nedir?
– Kuruluşun çalışmalarına temel teşkil eden değerler,
standartlar ve idealler nelerdir?
– Kuruluşun personeli tarafından benimsenen değerler ve
inançlar nelerdir?
Uludağ Üniversitesi
24
Stratejik Amaçlar
• Stratejik amaçlar belirli bir zaman diliminde
kuruluşun ulaşmayı hedeflediği kavramsal
sonuçlardır.
• Stratejik amaçlar ve hedefler stratejik
planlama sürecinde kuruluşun “Nereye
ulaşmak istiyoruz?” sorusuna cevap verir.
Uludağ Üniversitesi
25
Stratejik Amaçlar
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Fırsatlar
Kurumun güçlü yönleri
ile çevreden gelen
fırsatları eşleştiren
stratejiler
Fırsatları kullanmak
amacıyla zayıf
yönleri ortadan
kaldırmaya
yönelik stratejiler
Tehditler
Güçlü yönleri kullanarak
dış tehditleri bertaraf
etmeye yönelik
stratejiler
Kurumsal zayıflıkların dış
tehditleri etkili kılmasını
önleyecek savunma
stratejileri
Uludağ Üniversitesi
26
Stratejik Amaçlar
Stratejik amaçların özellikleri:
• Misyon, vizyon ve ilkelerle uyumlu olmalıdır.
• Kuruluşun misyonunu yerine getirmesine katkıda bulunmalıdır.
• İddialı, ama gerçekçi ve ulaşılabilir olmalıdır.
• Kuruluşun şimdiki durumundan gelecekteki arzu edilen
durumuna dönüşümünü sağlayabilecek nitelikte olmalıdır.
• Ulaşılmak istenen noktayı açık bir şekilde ifade etmeli, ancak
buna nasıl ulaşılacağını ayrıntılı olarak açıklamamalıdır.
• Stratejik planlama sürecinin daha sonraki aşamaları için bir
çerçeve sunmalıdır. Hedeflerin gerçekleştirilmesinde yol
gösterici olmalıdır.
• Kuruluşun öncelikleri ve durum analizi sonuçlarına göre
şekillenmelidir.
• Orta vadeli bir zaman dilimini kapsamalıdır.
• Önemli dışsal değişiklikler olmadığı sürece değiştirilmemelidir.
Uludağ Üniversitesi
27
Stratejik Amaçlar
Stratejik Amaçların Oluşturulması İçin Cevaplanması
Gereken Sorular:
• Kuruluş misyonunu yerine getirmek için neler
yapmalıdır?
• Kuruluş kısa ve orta vadede neleri başarmayı
amaçlamaktadır?
• Kuruluşun şu andaki faaliyetleri dış çevre ile uyumlu
mudur, değilse ne değişmelidir?
• Kuruluş diğer kamu kuruluşları ile ortak amaçlara
sahip midir?
Uludağ Üniversitesi
28
Hedefler
Hedefler, stratejik amaçların gerçekleştirilebilmesi için ortaya
konulan spesifik ve ölçülebilir alt amaçlardır. Stratejik
amaçların aksine, hedefler sayısal olarak ifade edilirler ve
daha kısa vadeyi kapsarlar. Bir stratejik amacı
gerçekleştirmeye yönelik olarak birden fazla hedef
belirlenebilir.
Hedeflerin özellikleri:
• Yeterince açık ve anlaşılabilir ayrıntıda olmalıdır.
• Ölçülebilir olmalıdır.
• İddialı olmalı, fakat imkansız olmamalıdır.
• Sonuca odaklanmış olmalıdır.
• Zaman çerçevesi belli olmalıdır.
Uludağ Üniversitesi
29
Hedefler
Hedeflerin Oluşturulması İçin Cevaplanması Gereken Sorular:
• Hedefler, kuruluşun misyon, vizyon, ilkeler ve stratejik
amaçları ile tutarlı mı?
• Hangi spesifik sonuçlara ulaşmaya çalışılıyor? Sonucu etkileyen
faktörler nelerdir?
• Bir stratejik amaca ilişkin hedefler gerçekleştirildiğinde o
stratejik amaca ulaşılabiliyor mu?
• Hedefi belirli bir süre içinde gerçekleştirme zorunluluğu var
mı?
• İstenilen sonuçlara ne kadar zamanda ulaşılabilir?
• Bu hedeflere ulaşmak için sağlanan gelişme nasıl ölçülür?
• Kıyaslama noktaları nelerdir? Ne kadar gelişme sağlanabilir?
Uludağ Üniversitesi
30
Stratejik Planlama Süreci
• Neredeyiz?
–
Durum analizi
• Nereye ulaşmak istiyoruz?
–
–
–
Misyon ve İlkeler
Vizyon
Stratejik Amaçlar ve Hedefler
• Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?
–
Faaliyetler, Projeler ve Bütçe
• Başarımızı nasıl izler ve değerlendiririz?
–
–
İzleme
Değerlendirme ve Performans Ölçümü
Uludağ Üniversitesi
31
Uygulama Stratejisi
• Stratejik Amaç ve Hedefleri gerçekleştirecek
Faaliyetlerin (Projelerin) Belirlenmesi
• Önceliklerin Belirlenmesi
• Sorumlulukların Belirlenmesi
• Bütçelendirme
Uludağ Üniversitesi
32
Faaliyet ve Projeler
Misyon
Stratejik
Amaç 1
Hedef 1.1
Vizyon
İlkeler
Stratejik
Amaç 2
Hedef 1.2
Faaliyet 1.1.1
Faaliyet 1.2.1
Faaliyet 1.1.2
Faaliyet 1.2.2
Hedef 2.1
Hedef 2.2
Stratejik
Amaç 3
Hedef 3.1
Faaliyet 1.2.2
Uludağ Üniversitesi
33
Faaliyet ve Projeler
Faaliyetlerin Ortaya Konulması Sürecinde Cevaplanması Gereken
Temel Sorular
• Hedefin yerine getirilmesi sürecinde faaliyetin rolü ve önemi
nedir?
• Hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik olarak kullanılacak yol
ve yöntemler tanımlanmış mıdır?
• Hangi ölçülebilir kriterler (performans kriterlerine baz olan)
üzerine kuruludur?
–
–
–
–
Hangi sürede biteceği
Miktarı
Maliyeti
Kalitesi
• Hedefleri ve altında yer alan faaliyetleri yerine getirmekten
sorumlu olan birimler kimlerdir ve sorumlulukları nelerdir?
Uludağ Üniversitesi
34
Eylem Planları
• Bir stratejik amaca ait her bir hedef için gerekli olan uygulama
stratejisi oluşturulurken, proje ve faaliyetleri gerçekleştirecek
birimler, gerekli yetki ve sorumluluklar, süre ve kaynak
gereksinimi doğru belirlenmelidir.
Stratejik Amaç
Hedef
1
1.1
Faaliyet
Faaliyet/Proje
Aşamaları
1.1.1
Sorumlu
Kişiler/Birimler
Zaman Çizelgesi
Gerekli Kaynaklar
Aşama 1
Aşama 2
Uludağ Üniversitesi
35
Eylem Planları
• Uygulamada karşılaşılan güçlüklerin giderilmesine yönelik
tedbirlerin alınmasının hedeflere ulaşılmasında önemli
bir faktör olduğu unutulmamalıdır.
Stratejik Amaç
Hedef
Faaliyetler
1
1.1
İç Kısıtlar
Dış Engeller
Nasıl
Aşılacak
Başarım Nasıl
Ölçülecek
Faaliyet 1.1.1
Faaliyet 1.1.2
Uludağ Üniversitesi
36
Önceliklendirme
Kaynak ve harcama yapısının mevcut durumu ve potansiyeli
nedeniyle, faaliyet ve projelerin önceliklendirilmesi gereklidir.
• Önceliklendirme yapılırken; kuruluşun yetki alanı dahilinde,
–
–
–
–
–
–
kalkınma planları,
yıllık programlar,
bölgesel programlar,
hükümet programları,
ekonomik programlar
varsa özel düzenlemeler başta olmak üzere politika oluşturulması
sürecinde tanımlanan belgeler
esas olarak alınır.
• Önceliklendirmede ilkeler:
sürdürülebilirlik, etkinlik, verimlilik, etki düzeyi ve uygunluk
Uludağ Üniversitesi
37
Bütçelendirme
• Kuruluşlar mevcut bütçe uygulamasından hareketle
stratejik planlarını oluşturmayacaklar; tam tersine
hazırlayacakları stratejik planlarını esas alarak
bütçe yapılarını yeniden şekillendireceklerdir.
• Program bütçe sistemi açısından bakıldığında
– stratejik amaçlar = programlara,
– hedefler = alt programlara,
– faaliyet ve projeler = alt programlar altında yer alan
faaliyet/projelere
karşılık gelmektedir.
Uludağ Üniversitesi
38
Bütçelendirme
• Her bir hedefin faaliyetlerle ifade edilmesi
sonrasında faaliyetlerin bütçe ile ilişkisinin
kurulması gerekmektedir.
• Temel amaç, bütçe hazırlanması sürecinde
kaynak ve maliyet yapılarının ortaya
konulması suretiyle her bir politikanın
maliyetini ölçebilmenin yanında
harcamaların önceliklendirilmesi sürecine de
yardımcı olmaktır.
Uludağ Üniversitesi
39
Kaynak Tablosu
• Kuruluş, elde ettiği ve gelecek dönemde elde etmeyi
öngördüğü tüm gelirleri gösteren kaynak tablosunu
hazırlar.
Kaynaklar
Cari Yıl (t)
Bütçe Yılı (t+1)
Takip Eden
İlk Yıl (t+2)
Takip Eden
İkinci Yıl (t+3)
Konsolide Bütçe
Döner Sermaye
Özel Hesaplar
Dış Kaynak
Diğer
Uludağ Üniversitesi
40
Maliyet Tablosu
• Kuruluş kaynak yapısıyla uyumlu olarak stratejik
amaçları ve hedefleri altında faaliyet ve projelerinin
bütçeleme amaçlı maliyet yapılarını belirler.
Stratejik Amaç
Hedef
Faaliyetler
1
1.1
Cari Yıl (t)
Bütçe Yılı (t+1)
Takip Eden
İlk Yıl (t+2)
Takip Eden
İkinci Yıl (t+3)
Faaliyet 1.1.1
Faaliyet 1.1.2
Uludağ Üniversitesi
41
Stratejik Planlama Süreci
• Neredeyiz?
–
Durum analizi
• Nereye ulaşmak istiyoruz?
–
–
–
Misyon ve İlkeler
Vizyon
Stratejik Amaçlar ve Hedefler
• Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?
–
Faaliyetler, Projeler ve Bütçe
• Başarımızı nasıl izler ve değerlendiririz?
–
–
İzleme
Değerlendirme ve Performans Ölçümü
Uludağ Üniversitesi
42
İzleme ve Değerlendirme
• İzleme stratejik planda ortaya konulan
hedeflere ilişkin gerçekleşmelerin sistematik
olarak takip edilmesi ve raporlanmasıdır.
• Değerlendirme ise, uygulama sonuçlarının
stratejik amaç ve hedeflere kıyasla ölçülmesi
ve söz konusu amaç ve hedeflerin tutarlılık
ve uygunluğunun analizidir.
Uludağ Üniversitesi
43
İzleme ve Değerlendirme
Temel Sorular:
•
•
•
•
•
Ne Yaptık?
Başardığımızı Nasıl Anlarız?
Uygulama Ne Kadar Etkili Oluyor?
Neler Değiştirilmelidir?
Gözden Kaçanlar Nelerdir?
Uludağ Üniversitesi
44
İzleme
İzleme Raporunun Kapsamı:
• Stratejik amaçlar
• Hedefler
• Faaliyet ve projeler (Söz konusu planların
uygulanmasından sorumlu daire, bölüm, birim ve
sorumluların konumu gibi bilgileri içermelidir.)
• Gerçekleşmeler konusunda açıklamalar ve yorumlar
• Mevcut durum hakkında bilgiler
Uludağ Üniversitesi
45
Değerlendirme
Performans Ölçümü ve Değerlendirmesi
• Yönetimin etkinliğini sağlar.
• Ölçülebilen hedefler daha kolay gerçekleştirilebilir.
• Hizmetlerin kalitesini artırır.
• Bütçenin geliştirilmesine ve gözden geçirilmesine
yardımcı olur.
• Kamu kaynaklarının neden söz konusu faaliyetlere
harcandığı sorusunun cevaplandırılmasına yardımcı
olur.
• Hesap verme sorumluluğuna ve performans
denetimine temel oluşturur.
Uludağ Üniversitesi
46
Değerlendirme
Performans Göstergeleri
• Performans göstergeleri, stratejik planın
başarısının ve özellikle uygulama
sonuçlarının ölçülmesini sağlayan araçlardır.
• Bir performans göstergesi, ölçülebilirliğin
sağlanması bakımından miktar, zaman, kalite
veya maliyet cinsinden ifade edilir.
Uludağ Üniversitesi
47
Değerlendirme
Performans Göstergelerinin Sınıflandırması
• Girdi
• Çıktı
• Sonuç
• Etkinlik
• Kalite
Uludağ Üniversitesi
48
Performans Göstergeleri
• Girdi: Bir ürün veya hizmetin üretilmesi için gereken
beşeri, mali ve fiziksel kaynaklardır. Girdi
göstergeleri, ölçmeye esas olan başlangıç durumunu
yansıtırlar.
• Çıktı: Üretilen ürün ve hizmetlerin miktarıdır. Çıktı
göstergeleri, üretilen mal ve hizmetlerin niceliği
konusunda bilgi vermesine rağmen, amaçlar ve
hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı veya üretilen mal
veya hizmetin kalitesi ve etkinliği konusunda tek
başına açıklayıcı değildir.
Uludağ Üniversitesi
49
Performans Göstergeleri
• Sonuç: Elde edilen çıktıların, stratejik amaç ve
hedeflerin gerçekleştirilmesinde nasıl ve ne ölçüde
etkili olduklarını gösterirler. Sonuç göstergeleri
stratejik amaç ve hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını
ortaya koymaları bakımından en önemli performans
göstergeleridir.
• Etkinlik: Birim çıktı başına girdi veya maliyettir.
Etkinlik göstergeleri verimlilik ve maliyet etkinliğini
ölçerler. Girdiler ile çıktılar veya sonuçların ilişkisini
de gösterirler.
Uludağ Üniversitesi
50
Performans Göstergeleri
• Kalite: Mal veya hizmetlerden
yararlananların veya ilgililerin beklentilerinin
karşılanmasında ulaşılan düzeydir
(güvenilirlik, doğruluk, davranış biçimi,
duyarlılık ve bütünlük gibi ölçüler).
Uludağ Üniversitesi
51
Performans Göstergesi Örnekleri
• Girdi: Bakım onarım için asfalt miktarı
• Çıktı: Bakım onarımı yapılan karayolu uzunluğu
• Sonuç: Bakım onarımı yapılan karayollarında ulaşım
hizmetlerindeki iyileşme (zaman tasarrufu, kaza
sayılarında azalma, vb.)
• Etkinlik: Birim karayolu başına bakım onarım
maliyeti (maliyet/çıktı)
• Kalite: Bakım onarımı yapılan karayollarında
öngörülen süre içinde tekrar bakım ve onarım
ihtiyacı göstermeyenlerin oranı
Uludağ Üniversitesi
52
Performans Göstergeleri Nitelikleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Anlamlılık (Stratejik amaç ve hedeflerle ilgisi)
Kapsamlılık (Stratejik amaç ve hedeflerin tüm yönleri)
Geçerlilik (göstergenin ölçmeye çalıştığı hedefi temsili)
Sorumluluk (bir birimle bağlantısı)
Dengelilik (birden fazla göstergenin uyumu)
Nesnellik (tanımının net ve açıklığı)
Basitlik (hesaplanma ve yorum kolaylığı)
Güvenilirlik (veri setinin tutarlılığı ve zamanla karşılaştırılabilirliği)
Ulaşılabilirlik (verinin kolay ve uygun maliyetle toplanabilmesi)
Kullanışlılık (karar alma ve öğrenmede etkililiği)
Sahiplenme (ilgili tarafların anlamlı bulması)
Uludağ Üniversitesi
53
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
Kuruluş Düzeyinde Stratejik Planlama Çalışmaları
• Stratejik planlama ile kamu kuruluşlarının, kalkınma planları
ve programlarda yer alan politikalar ve makro hedefler
çerçevesinde kendi stratejik planlarını hazırlamaları ve gelecek
dönemlerde kuruluş bütçelerini bu planda öngörülen kuruluş
misyonu, vizyonu, amaç ve hedefleri doğrultusunda
oluşturmaları gerekmektedir.
• DPT Müsteşarlığı, halen sekiz kuruluşta yürütülen pilot
çalışmalarda yönlendirme, izleme ve değerlendirme işlevini
üstlenmiştir. Elde edilen sonuçlara bağlı olarak Mayıs 2003’de
yayımlanan Stratejik Planlama Kılavuzu geliştirilmekte ve
uygulamanın tüm kamu kuruluşlarına yaygınlaştırılmasına
yönelik mevzuat düzenleme çalışmaları yürütülmektedir.
Uludağ Üniversitesi
54
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
Yürütülen Başlıca Çalışmalar
Aşağıda sıralanan pilot kuruluşlarda 2003/14 ve 2004/37 sayılı Yüksek
Planlama Kurulu Kararları uyarınca stratejik planlama çalışmaları
yürütülmektedir:
–
–
–
–
–
–
–
–
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (Çalışmalar devam etmektedir.)
Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı (Taslak plan hazırlandı.)
Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü (Taslak plan ve performans programı hazırlandı.)
Karayolları Genel Müdürlüğü (Çalışmalar devam etmektedir.)
Hacettepe Üniversitesi (Taslak plan hazırlandı.)
Denizli Valiliği İl Özel İdaresi (Çalışmalar devam etmektedir.)
İller Bankası Genel Müdürlüğü (Taslak plan hazırlandı.)
Kayseri Büyükşehir Belediyesi (Çalışmalar devam etmektedir.)
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 9. maddesi
uyarınca DPT Müsteşarlığınca Stratejik planlama uygulamasına ilişkin
yönetmelik Haziran 2005 tarihine kadar yayımlanacaktır.
Performans esaslı bütçeleme çalışmaları, stratejik planlama ile bütünlük
teşkil etmekte ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. İlgili
kılavuz taslağı internet üzerinden görüşe açılmıştır.
Uludağ Üniversitesi
55
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
Mahalli İdarelerde Stratejik Planlama
• Belediyeler
5018 sayılı Kanunun yanısıra 5272 sayılı Belediye ve 5216 sayılı Büyükşehir
Belediyesi Kanunları ile nüfusu 50 binin üzerindeki belediyeler stratejik
plan hazırlamakla yükümlüdürler. İçişleri Bakanlığının 2005/36 sayılı
Genelgesi ile belediye stratejik planlarının mahalli idareler genel
seçimlerinden itibaren altı ay içinde (ilk stratejik planın ise bir yıl içinde),
performans planlarının da ilgili olduğu yıl başından önce hazırlanması ve
bunların bütçeye esas teşkil etmesi gerektiği bildirilmiştir. Ancak, o tarihe
kadar 5018 sayılı Kanun gereğince DPT Müsteşarlığınca seçilecek
belediyelerde stratejik planlar hazırlanacaktır. Söz konusu belediyelerin
seçimi çalışmaları yürütülmektedir.
•
İl Özel İdareleri
5018 sayılı Kanunun yanısıra 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ile İl Özel
İdareleri, mahalli idareler genel seçimlerinden itibaren altı ay içinde
stratejik plan ve ilgili olduğu yıl başından önce de yıllık performans
programı hazırlamakla yükümlüdürler.
Uludağ Üniversitesi
56