Kuptimi i Financave

www.valmirnuredini.tk

Kuptimi i financave

 Shprejha financa rrjedh prej fjales “finis” qe do te thot kufi, fund, mbarim.

 Prandaj ajo eshte ngusht e lidhur me parate, sepse pa para nuk ka financa.

  Nocioni financa perfshine  Mardheniet monetare  Aktet dhe veprimet me te cilat krijohen maredheniet e pronesise juridike te shprehura na para. www.valmirnuredini.tk

Kuptimi i financave

 Individet respektivisht familja per cdo dite fiton para, te ardhura nga puna, nga prona, nga transaksionet tregtare.

 Bisneset gjithashtu parate I perdorin per blerjen e faktoreve te prodhimit, makinave-paisjeve, lendet e para, fuqine punetore etj.

 Qeveria mbledh parate, mjetet financiare, permes instrumeteve shteterore financiare, sic jane: tatimet, taksat, kontributet, doganat, huat publike etj. www.valmirnuredini.tk

Definicioni i financave:

 Financat jane disipline shkencore e cila studion dukurite, mardheniet dhe institucionet e lidhur me 1.

Krijimin ..

2.

3.

4.

5.

Grumbullimin ..

Shperndarjen ..

Rishperdnarjen ..

Shpenzimin dhe dhe udheheqjen me mjete monetare.

E gjithe kjo behet me qellim te plotesimit te nevojave te pergjithshme dhe te procesit te riprodhimit shoqeror. www.valmirnuredini.tk

Format e parase:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Parate primare Parate metalike Parate metalike dhe prerja e tyre (monedha) Bankenota Paraja leter Paraja depozitare (bankare) Paraja kuazi www.valmirnuredini.tk

Parate primare

 Parate kan lindur spontanisht ne kohet e ndryshme te popujt e ndryshem, prandaj edhe format e saj ishin te kushtezuara me kushtet natyrore, ekonomike, kulturore te popujve te ndryshem.

 Ne fillim ne rolin e mjetit te kembimit eshte perdorur ndonje mall I cili eshte ber ekuivalent I pergjithshem I te gjitha mallrave. www.valmirnuredini.tk

Parate metalike

 Me zhvillimin e metutjeshem te shoqerise si dhe rritjes se kembimit te mallrava ne vend te parave primitive ne forme te mallrave jane perdorur metale te ndryshme si paraja.

 1.

2.

3.

Ne fillim per kete qellim jan perdorur: Bankri Hekuri Bronzi 4.

• 5.

Argjendi Ari Per gjdo kembim duhet te mateshin pesha e cdo cope metali. www.valmirnuredini.tk

Parate metalike dhe prerja e tyre (monedha)

 Per te tejkaluar problemin me parat metalike, fillohej qe te shenohet vlera me vule, ne copat e metalit nga ana e bankiereve dhe e tregtareve te njohur dhe te besueshem.

 Me vone prerja e monedhave eshte ber vetem prej arit dhe argjendit .

 Ky sistem eshte quajtur edhe si sistemi I numerimit , kur pagesat jane ber me ane te numerimit te thjesht te parave. www.valmirnuredini.tk

Bankenota

 Gjate zhvillimit te sistemit monetar bankenota apo paraja-leter eshte forma e parase e cila gradualisht rezulton nga njohurite se vlera nominale.  Si surrogat I pare I pareve metalike eshte certifikata.

 Certifikata ishin vertetime me shkrim te argjentareve, te cilet jan mbeshtetur ne emrin e personit I cili ka deponuar arin ose sendet e tjera me vlere. www.valmirnuredini.tk

Paraja leter

 Me shkeputjen e konvertibilitetit ne ari, bankenotat behen para leter si surrogat jokonvertibil I parave metalike.  Para-leter eshte bankenot e cila ka kursin e detyrueshem( sepse nuk mund te shnderrohet ne monedha ari) si mjet ligjor I pagimit per cdokend si para definitive.  Me paraqitjen e parave-leter shteterore mbaron evolucioni I formave te parave metalike, kalohet ne sistemin e parave leter. www.valmirnuredini.tk

Paraja depozitare (bankare)

  Nga funksioni i parase si mjet pagimi rezulton paraja depozitare - paraja bankare - paraja kredie ( krijohen me lejimin e kredive) - paraja llogarie • Paraja depozitare ndahet ne: - depozitat ne llogarine rrjedhese - depozitat afatshkurter - depozitat afatmesem - depozitat afatgjat www.valmirnuredini.tk

Paraja kuazi

 Paraja kuazi eshte nje termin, qe paraqet mjetet monetare te cilat nuk e kryejne funksionin e mjetit te qarkullimit.

 Mirepo, ne cdo kohe mund te shnderrohen ne mjet qarkullimi.  Keto jane mjete monetare likuide te cilat nuk perfshihen ne sasine (masen) monetare.  Parate kuazi gjinden ne forme te depozitave te kursimit, depozitave te gatshme pa afat dhe depozitave te afatizuar deri ne nje vit. www.valmirnuredini.tk

Funksionet e parase

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Paraja si matese e vlerave. Paraja si mjet qarkullimi (ne kembimin e mallrave) Paraja si mjet pagimi Paraja si thesar (ruajtese e vleres) Paraja si para-boterore (zevendeson arin) Paraja si rezerve Paraja si shprehje e aftesise se pagimit dhe likuiditetit www.valmirnuredini.tk

Sistemi monetare

 Sistemi monetar (valutor) gjate zhvillimit historik ka pasur transformim dhe zhvillim shume te hovshem dhe te pabarabarte ne periudha te ndryshme.  Sistemi monetar bashkekohor paraqet rregullimiin monetar me dispozita juridike me te cilat caktohet se cka eshte: 1.

2.

Njesia monetare ne nje shtet si dhe Rregullon te gjitha qeshtjet (problemet) qe kan te bejne me parate ne ate shtet. www.valmirnuredini.tk

Kuptimi i sistemit monetare

 Shteti nepermes sistemin monetare e percakton : 1.

Njesine monetare e cila cilesohet si para ne kufujt shteterore 2.

Cakton dispozitat me te cilat pjesetaret e qarkullimit monetare detyrohen qe ato njesi monetare ti perdorin - ne raportin e brendshem te kembimit - ne raportin e jashtem te kembimit ndaj parave te shteteve tjera www.valmirnuredini.tk

Qarkullimi i parase dhe masa (sasia) monetare

 Ecurite ekonomike varen shume prej qarkullimit te parave dhe prej kryerjes se drejt te funksionit te saj.  Per kete arsye studimi i qarkullimit te parave eshte nje ceshtje me me rendesi e teorise monetare dhe kreditore.  Qeshtja e furnizimit te ekonomise me para, eshte qeshtje kryesore e politikes manetare-kreditore. www.valmirnuredini.tk

Qarkullimi i parase dhe masa (sasia) monetare

 Sasia monetare eshte elementi kryesore I likuiditetit te ekonomise perkatese te procesit te riprodhimit te zgjeruar.  Prandaj, po qe se shkalla e rritjes se sasise se parave rritet me ngadal sesa eshte rritja e shkalles se produktit vendor, atehere ajo eshte shenje e politikes monetare me ndikim deflacionist ne proceset ekonomike, si dhe anasjelltas. www.valmirnuredini.tk

Instrumetet Financiare

 Banka Qendrore i shfrytezon instrumentet e ndryshem financiar per percaktimin e politikave monetare-kreditore.

 Instrumentet financiare jan te ndryshem, por me rendesi kryesisht jane: 1.

2.

3.

4.

5.

Paraja e gatshme Depozitat ne te pare Depozitat e kursimit Depozitat investive dhe Kredite www.valmirnuredini.tk