Transcript KONSUMI I ENERGJISE ELEKTRIKE NE FAMILJE
KONSUMI I ENERGJISE ELEKTRIKE NE FAMILJE
Lavdi Konjari
Pergjegjese e Sektorit te Struktures se Tarifave Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
KONSUMI I ENERGJISE ELEKTRIKE NE FAMILJE • • • • • Energjia elektrike eshte nje produkt shume bazik per aktivitetin e shoqerise njerezore prandaj perdorimi racional i saj eshte e shprehje e veprimit te efektit rregullator.
Me cmimet e energjise elektrike lidhen ne menyre te drejtperdrejte efektet sociale qe shkaktohen mbi shtresat e ndryshme te popullsise.
Mbrojtja sociale e shtresave ne nevoje trajtohet nga strukturat e Qeverise dhe nuk eshte detyrim ligjor i drejtperdrejt i ERE.
ERE bashkepunon me institucionet qeveritare per te marre informacion lidhur me trajtimin e kesaj kategorie ne menyre qe ne vleresimin e tarifave te energjise elektrike, te behet e mundur analiza per kete shtrese.
Vendimet e viteve te fundit mbi cmimet e energjise elektrike per familjaret, mbeshteten ne sistemin me dy blloqe. Blloku i pare 300 kwh/muaj .
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
KONSUMI I ENERGJISE ELEKTRIKE NE FAMILJE 1985-2008 • • • Ndryshimi i sistemit politik solli permbysje te struktures se konsumit te energjise elektrike Faktore te rritjes se konsumit familjar: – Uri e popullates per pajisje elektroshtepiake – Cmimi i ulet, perdorimi i energjise elektrike per ngrohje Nga 7.7% te sasise se furnizuar (1985) ne 36.3% ne vitin 2008.
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
KONSUMI I ENERGJISE ELEKTRIKE NE FAMILJE 1985-2008 Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
KONSUMI I ENERGJISE ELEKTRIKE NE FAMILJE 1985-2008 Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
KONSUMI I ENERGJISE ELEKTRIKE NE FAMILJE 1985-2008 • 1985- 1991 rritja vjetore e konsumit 24GWh/vit.
• 1991- 2001 rritja vjetore e konsumit 194 GWh/vit ose 8 here me shume • Konsumi familjar ne vitin 1991 402.1 GWH • Konsumi familjar ne vitin 2001 2339.4 GWH • Konsumi familjar ne vitin 2008 perbente 57 % te energjise elektrike te faturuar.
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
KONSUMI I ENERGJISE ELEKTRIKE NE FAMILJE Sherbimet qe ofrohen nga perdorimi i energjise elektrike per nevoja familjare: a- Per ndricim elektrik te baneses b- Per gatim familjar c- Per uje te ngrohte sanitar d- Per ngrohje banese e- Per freskimin e baneses f- Per ruajtjen ushqimesh (frigorifer) g- Larje e teshave me makine larese h- Per informim & edukim viziv me TV i – Per ambientet e perbashketa 100 % e familjeve 80 % 95 % 30% 100 % 100 % 100 % Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
ANALIZE E KONSUMIT FAMILJAR TE VITIT 2008
Intervali i Konsumit Numri i konsumatoreve Energjia e fatururar per familjare per cdo cdo interval interval konsumi Konsumi mesatar/familje per cdo interval kWh/Muaj
1-100 101-200 201-250 251-300 301-400 401-500 501-600 >600
Totali
0
Konsumatore %
181,291 128,627 189,048 73,983 81,388 85,820 44,450 31,468 36,286
852,361
21.3
15.1
22.2
8.7
9.5
10.1
5.2
3.7
4.3
100.0
kWh %
0 106,631,572 352,335,434 203,378,238 280,421,174 0.0% 4.9% 16.1% 9.3% 12.8% 372,729,455 245,624,134 17.0% 11.2% 213,728,469 413,284,925 9.8% 18.9%
2,188,133,401 100.0% kWh/Muaj
0.0
69.1
155.3
229.1
287.1
361.9
460.5
566.0
949.1
213.9
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
ANALIZE E KONSUMIT FAMILJAR TE VITIT 2008
• • • • • Duke perjashtuar konsumatoret me konsum mujor zero, konsumi mesatar specifik rezulton 271.7 kWh/Muaj Konsumi mesatar faktik qe merr ne konsiderate edhe humbjet jo teknike (759 GWh) rezulton 365.9
KWh/muaj.
Duke perjashtuar konsumatoret me konsum zero 473 mije abonente konsumojne deri ne 300 KWh/muaj ose 55.5%.
Energjia deri ne 200 KWh/muaj konsumohet nga 317mije konsumatore familjare ose 37.3 %.
Gjykojme se konsumatoret me te ardhura te pakta bejne pjese ne nivelin e konsumit familjar te energjise elektrike deri ne 200 KWh/muaj Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STRUKTURA E KONSUMIT FAMILJAR TE ENERGJISE ELEKTRIKE Studimet Paraprijese • • Konkluzione te Studimit te AKE – 220 kWh/muaj –energjia minimale e domosdoshme per nevojat jetike (gatim, ndricim, larje teshash me makine, informacion audioviziv, frigorifer).
– 300 kWh/muaj-energjia minimale mbi te cilen fillon perdorimi i saj per ngrohje banese.
Konkluzione te Studimit te Deconit – Ne 2001 kerkesa normale per energji elektrike, duke perjashtuar ngrohjen e baneses dhe ujin e ngrohte sanitar per nje familje, ne Tirane, 254 kWh/muaj (277 kWh/muaj me HJT) e ne fshat 147 kWh/muaj (170 kWh/muaj me HJT).
– Ne 2015 parashikohet qe nevoja maksimale per energji e nje familje ne Tirane te jete 317 kWh/muaj dhe ne fshat 277 kWh/muaj.
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
PARIMET METODOLOGJIKE PER STUDIMIN NGA ERE • • • Studimi i ERE – produkt i nje pune te perbashket me institucionet qe trajtojne politikat sociale dhe te mbrojtjes se shtresave ne nevoje.
INSTAT, nepermjet “Anketes se Matjes se Nivelit te Jeteses – LSMS-2008”, siguron nje baze te gjere te dhenash mbi gjendjen ekonomike te shtresave ne nevoje.
ERE studimin per konsumin e energjise elektrike ne familje e trajton nga mundesite financiare te shtresave ne nevoje per te paguar faturen e energjise elektrike.
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
PARIMET METODOLOGJIKE PER STUDIMIN NGA ERE (vazhdim) • • • Nepermjet mekanizmit te cmimit te energjise elektrike, ERE synon te dekurajoje perdorimin e energjise elektrike per ngrohje te baneses dhe per gatim.
Kombinimi i politikave subvencionuse te Qeverise, me sistemin tarifor te diferencuar sipas shkalles se konsumit te energjise elektrike.
Vleresimi i nevojes per energji elektrike per konsum familjar bazohet ne strukturen e familjes se sotme mesatare shqiptare prej 4 personash (INSTAT).
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
PARIMET METODOLOGJIKE PER STUDIMIN NGA ERE (vazhdim) • Pjese e studimit eshte matja e konsumit specifik te energjise elektrike per disa sherbime elektroshtepiake qe mundeson percaktimin e konsumit specifik te ketyre sherbimeve brenda limiteve te bllokut te pare dhe brenda limiteve te konsumit te energjise pa ngrohje dhe gatim.
• Respektojme arsyetimin e BB dhe AKE-se se energjia per gatim eshte pjese ne nevojat e domosdoshme familjare per energji elektrike.
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STUDIMI NGA ERE ERE ka konsideruar seriozisht : 1- Politikat energjetike per mbrojtjen e konsumatoreve familjar ne nevoje.
2- Politikat e derisotme qeveritare per mbrojtjen e konsumatoreve ne nevoje.
3- Kategorite perfituse (pa te ardhura, me aftesi te kufizuar, invalide, pension,page nen limit) 4- Percaktimi i vleres se kompensimit financiar.
5- Skema e subvencionit 6- Kushtezimet per perfitimin e subvencionit me pagesen e konsumit te energjise elektrike.
7- Treguesit statistikor te buxhetit familjar per energji elektrike Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STUDIMI NGA ERE (Treguesit Statistikore te Buxhetit Familjar per Energji Elektrike) • • Sipas te dhenave nga projektit: “Anketa e matjes se nivelit te Jeteses – LSMS-2008” te kryer nga INSTAT rezulton se buxheti mujor familjar per energji elektrike eshte ; – – Familjet me te ardhura te pakta Familjet me te ardhura jo te pakta 1,775 lek/muaj ose 7 % 2,385 lek/muaj ose 5.3 % Sasia mujore e energjise qe familjet me te ardhura te pakta mund te paguajne eshte 211kwh/muaj ; ( a x 7 )1.2 = 1775 a—sasia e kerkuar mujore e energjise elektrike ne kwh 7– tarifa e energjise elektrike per bllokun e pare 7lek/kwh 1.2 vlera e TVSH-se (20% e vleres) Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STUDIMI NGA ERE (Analize) • Ne analizen e deritanishme, shqyrtimi i nevojes minimale te domosdoshme per energji elektrike per konsumatoret me te ardhura te pakta: – eshte shqyrtuar nga pikpamja sociale dhe ekonomiko-financiare (marredheniet ndermjet ketyre konsumatoreve, mbeshtetjes financiare nga Qeveria, te ardhurave mesatare mujore, shpenzimeve per energji elektrike dhe sasise se konsumuar te energjise elektrike ) – Jane analizuar te dhenat e OSSH (marredhenia: nr i konsumatoreve familjare - energji e konsumuar per cdo interval konsumi 0-600 kWh) Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STUDIMI NGA ERE (Analize) Kategoria sociale e familjeve me te ardhura te pakta ben pjese ne grupin e konsumatoreve te OSSH-se me konsum mesatar mujor deri ne 250 kWh/Muaj Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STUDIMI NGA ERE (Konsumi i energjise elektrike ne familje) • • • • Fatura e energjise elektrike (perfshi TVSH) per konsumin e bllokut te pare ekzistues prej 300 kwh/muaj rezulton 2520 leke.
Buxheti mesatar mujor per pagesen e energjise elektrike nga familjet ne nevoje eshte 1775 leke/muaj.
Blloku ekzistues prej 300 kwh/muaj i percaktuar nga ERE per te cilen fillon perdorimi i energjise elektrike per ngrohje dhe qe synon dekurajimin e perdorimit te energjise elektrike per ngrohje eshte me i madh nga ai qe duhej te ishte sipas analizes per ti sherbyer vetem familjeve ne nevoje.
Nga pikpamja e aftesise paguese te familjeve ne nevoje, blloku i pare do te ishte i arsyeshem te jete ne masen 210 kwh/muaj. Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
Lloji I sherbimit Ndricim elektrik Ftohje me frigorifer Informacion me TV dhe video Informacion me marres satelit Ngrohje uji sanitar Larje teshash me makine larese Gatim me energji elektrike Konsum ne mjediset e perbashketa Informacion me sistem audio Hekurosje Teshash Per bllokun e pare dhe per 300 kwh Per 210 kwh/muaj Per 300 kwh/muaj % 24.2
9.57
8.49
12.85
27.45
8.07
3.20
KWH 50 22 18 27 58 17 7 % 11.6
10.69
9.63
2.01
19.33
10.05
7.07
3.76
3.38
KWH 35 32 29 6 58 31 21 11 10 Pesha specifike ne % , e energjise elektrike per cdo lloj sherbimi ndaj energjise totale Freskim me ventilator Pastrim me fshese elektrike Freskim mjedisi me kondicioner 6.17
13 2.52
12.11
8 36 Larje enesh me makine 4.17
14 Perdorim kompjuteri 2.84
9 Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STUDIMI NGA ERE
Skema elektrike principiale e aparatit mates multifunksional Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
1.
2.
STUDIMI NGA ERE Konkluzione ERE e ka per detyre, qe reformen e cmimeve te energjise elektrike ta trajtoje me shume kujdes, duke ruajtur balancat e duhura per mbulimin e kostove te furnizimit me energji elektrike, rritjen e performances se kompanive dhe ruajtjen e nivelit te arritur te cilesise se jetes se qytetareve.
Ne kushtet kur konsumi i energjise elektrike per nevoja shtepijake kundrejt energjise elektrike te faturuar eshte determinues (57%), rendesi merr konsumi racional dhe me eficience i kesaj energjie. Niveli i humbjeve jo teknike eshte atribut kryesisht i konsumatoreve familjare, qe shpie ne rritjen e paperligjur te cmimeve te energjise elektrike.
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STUDIMI NGA ERE 3. Veprimtaria e ERE-s duhet te mbetet nje veprimtari rregullatore ndersa politikat mbrojtese per kategorite sociale mbeten pergjegjesi e institucioneve shteterore duke synuar drejt mekanizmave te subvencioneve direkt nga shteti.
4. Nepermjet studimeve te konsumit familjar te energjise elektrike krijohet per ERE-n nje baze njohjeje per te adoptuar struktura cmimesh qe synojne te marrin ne konsiderate te gjithe faktoret ndikues per vendosjen sa me racionale dhe te drejte te cmimeve dhe tarifave te energjise elektrike.
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
STUDIMI NGA ERE Rekomandime – Te inkurajohet perdorimi i paneleve diellore termik me nje kosto sa me te ulet per perfitimin e ujit te ngrohet sanitar.
– Perdorimi i llampave elektrike per ndricim me eficience te larte si dhe i te gjitha pajisjeve elektroshtepiake me rendiment te larte ndikon ne rritjen e eficenses se energjise dhe pakesimin e kerkeses.
– Te synohet qe mekanizmi i subvencionimit direkt nga shteti te perqendrohet vetem ne grupin e konsumatoreve ne nevoje pasi te saktesohen listat e ketyre konsumatoreve.
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010
Faleminderit per vemendjen
Konferenca e ERE s “Sektori i Energjise ne Shqiperi, Sfidat dhe Rregullimi” Tirane, 7 Tetor 2010