Transcript titull
Sistemet e Shperndare dhe
Sistemet e Internetit
Analize sistemesh informacioni dhe modelim
Leksion 11
Iralda Mitro
1
Objektivat
Percaktimi i koncepteve client/server, LAN, databazat e
shperndara
Ambjentet file server dhe client/server
Alternativat e sistemeve te shperndare
Standardet e dizenjimit te sistemeve Internet-based
Manaxhimi i aplikacioneve Web dhe te dhenave online
Iralda Mitro
2
Iralda Mitro
3
Procesi i dizenjimit te sistemeve te shperndare
dhe internetit
• I ngjashem me dizenjimin e sistemeve ne nje
vend te vetem
• Per shkak te ndertimit te sistemit ne disa
vende (multi-location), duhet te konsiderohen
ceshtje te tjera dizenjimi
• Projekti ka rrezik per te deshtuar sepse ka nje
numer te madh komponentesh
• Disa ceshtje perfshijne:
– reliability, availability, survivability, performance
Iralda Mitro
4
Rezultatet
• Nje dokument qe konsolidon informacionin e
dizenjimit te sistemit:
– Pershkrimin e cdo perberesi/faqeje
– Pershkrimin e perdorimit te te dhenave per cdo
faqe
– Pershkrimin e procesit te biznesit per cdo faqe
Iralda Mitro
5
Dizenjimi i sistemeve per
Local Area Networks (LAN)
• Konfigurimet kryesore LAN
– Arkitektura File Server
– Arkitektura Client/Server
Iralda Mitro
6
Arkitektura File Server
• Nje pajisje qe manaxhon veprimet me skedare
dhe ndahet mes disa PC kliente te lidhur ne
LAN
• Perdorimi i DBMS ne nje file server:
– Nje kopje e DBMS ndodhet ne file server dhe
kopjet konkurrente gjenden ne PC e klientit.
– Cdo manipulim i te dhenave kryhet ne PC e
klientit.
Iralda Mitro
8
Limitimet e File Server
• Zhvendosje e te dhenave
– Tabela te tera transferohen ne vend te rekordeve
• Duhen workstation te klienteve te fuqishme
– Cdo klient duhet te mbaje nje DBMS te tere
• Kontroll i te dhenave i decentralizuar
– Kontroll konkurent I te dhenave, recovery, dhe siguri
Iralda Mitro
9
Arkitektura Client/Server
• Procesimi i aplikacioneve ndahet midis
klientit dhe serverit
• Klienti manaxhon nderfaqen e
perdoruesit
• Serveri i Database eshte pergjegjes per
ruajtjen e te dhenave dhe procesimin e
query
Iralda Mitro
10
Klienti: software front-end qe mundeson nderfaqen e
perdoruesit dhe funksione per manipulimin e te dhenave
Database engine: DBMS software back-end qe ekzekutohet
ne server per te mundesuar procesimin e bazes se te
dhenave dhe akses i ndare midis klienteve
Iralda Mitro
11
Application Program Interface (API)
• Blloqe per ndertimin e Software qe sigurohen
per standardizimin e moduleve per kembim te
dhenash midis klienteve dhe serverave
• API mund te perdoren per komunikimin midis
klienteve dhe cdo lloj DBMS (DB2, SQL Server,
MySQL, Oracle)
Iralda Mitro
12
Avantazhe dhe rreziqe te Client/Server
• Avantazhe
– Perfiton nga teknologjite e mikrokompjuterave
– Procesimi kryhet afer me burimin e te dhenave
• Permireson kohen e pergjigjes
• Redukton trafikun e rrjetit
– Lehteson perdorimin e GUI
– Inkurajon pranimin e sistemeve te hapur
• Kujdes
– Migrim i veshtire nga file server ne client/server
– Ceshtje e perputhshmerise
– Dizenjim sistemi i limituar dhe mjete per monitorimin e
performances
Iralda Mitro
13
File Server vs. Client/Server
Iralda Mitro
14
Arkitektura Client/Server me 3 shtresa
• Tre aplikacione logjike te ndryshme
– Manaxhimi i te dhenave
– Prezantimi
– Analiza
• Middleware
– Kombinim i hardware, software, dhe teknologjive
te komunikimit qe bashkojne 3 aplikacione te
ndryshme ne nje ambjent te vetem
• Application Server
– Server ku kryhet analiza e te dhenave
Iralda Mitro
15
Avantazhet e arkitekturave me tre
shtresa
• Aplikacionet mund te particionohen ne menyren me
te pershtatshme per nevojat e organizates
• Modifikim i lehte: kodi i aplikacionit gjendet ne
serverin e aplikacionit, ndaj ndryshimet kryhen
vetem atje
• Mirembajtje e lehte: analiza e te dhenave eshte e
vecuar nga nderfaqja e perdoruesve, ndaj ndryshimi i
njeres mund te behet pavaresisht nga tjetra
Iralda Mitro
16
Menyrat e dizenjimit te arkitekturave
Client/Server
•
•
•
•
•
•
Distributed Presentation
Remote Presentation
Remote Data Management
Distributed Function
Distributed Database
Distributed Processing
Iralda Mitro
17
Distributed Presentation
Freshen up delivery of existing server-based applications,
typically running on legacy mainframe computers, to distributed
clients using screen scrapper technology
Iralda Mitro
18
Remote Presentation
All data presentation functions are on the client, providing
greater flexibility of presentation than the distributed
presentation option.
Iralda Mitro
19
Remote Data Management
All software except data management is on client, this is closest
to the traditional client/server mode.
Iralda Mitro
20
Distributed Function
Analysis functions are split between client and server, with all
presentation on client and all data management on server.
Requires coordination between analysis function on client and
server, making it difficult to develop and maintain.
Iralda Mitro
21
Distributed Database
Client has all functionality, except that data storage and
management is shared between client and server. A distributed
database is unstable, and it is very difficult to ensure
compatibility and communication between client and server.
Iralda Mitro
22
Distributed Processing
Combines distributed function and distributed database,
maximizing flexibility of analysis and data management
Iralda Mitro
23
Dizenjimi i sistemeve te Internetit
• Shume zhvillime te reja sistemesh fokusohen ne
aplikacione te bazuara ne Internet (per procesim te
brendshem, B2B business-to-business, dhe businessto-consumer)
• Ceshtje kryesore dizenjimi:
–
–
–
–
–
–
Standarde
Ndarja e permbajtjes nga pamja
Evolucioni ne te ardhmen
Konsistenca e faqes
Manaxhimi i faqes
Manaxhimi i te dhenave Online
Iralda Mitro
24
Standardet e dizenjimit ne Internet
• Tipet e standardeve:
– Domain naming (BIND): menyre per te perkthyer emrat e
domain ne adresa IP Internet Protocol
– Hypertext Transfer Protocol (HTTP): nje protokoll
komunikimi per shkembimin e informacionit ne internet
– Hypertext Markup Language (HTML): gjuha standarde per
prezantimin e permbajtjes ne Web nepermjet tag-eve
Iralda Mitro
25
Ndarja e permbajtjes nga shfaqja
• HTML ka limitime per shkak te orientimit te tag-eve
• eXtensible Markup Language (XML) eshte zhvilluar
per te ndare permbajtjen nga shfaqja
• XML: nje gjuhe Interneti qe u lejon dizenjuesve te
krijojne tag-e te tyre qe perfaqesojne te dhenat e
transmetuara midis aplikacioneve
Iralda Mitro
26
Zhvillimi i metejshem
• Levizja nga desktop PC tek klientet
– Shume procesime dhe ruajtje te dhenash ndodhin
ne server
• Perdorimi i pajisjeve mobile wireless
– Wireless Access Protocol (WAP): version wireless i
HTTP
– Wireless Markup Language (WML): version
wireless i HTML
Iralda Mitro
27
Konsistenca e faqeve
• Kerkohet qe te gjitha faqet e nje website te kene te
njejten pamje konsistente (look-and-feel)
• Menyra per konsistence:
– Cascading Style Sheets CSS
• Disa rregulla qe i tregojne nje Web browser-i se si te prezantoje nje
dokument
– Extensible Style Language (XSL)
• Specifikim per ndarjen e stilit nga permbajtja kur gjenerohet
dokumenti HTML
Iralda Mitro
28
Iralda Mitro
29
Ceshtje te manaxhimit te faqes
• Besnikeria e klienteve dhe besimi
– Perfitohen nga
•
•
•
•
•
•
•
Cilesia e Design
Pamja e pare
Permbajtje me kuptim, korrekte dhe aktuale
E lidhur me pjesen tjeter te Web
Siguria e te dhenave
Personalizimi
Kostumizimi
Iralda Mitro
30
Ceshtje te manaxhimit te faqes
• Faqet duhet te jetojne pergjithmone
– Bookmark-et nga klientet
– Linqe nga faqe te tjera
– Referues nga motoret e kerkimit
– Permbajtja e vjeter shton vlere
• Siguria e sistemit dhe lehtesia e perdorimit
– “Remember my password”
– Perdorimi i cookies
Iralda Mitro
31
Online Transaction Processing (OLTP)
• Pergjigje e menjehershme ndaj kerkesave te
perdoruesit
• Dizenjuar per te trajtuar transaksione te
shumta njeheresh
• Luan rol te madh ne aplikacionet e-commerce
Iralda Mitro
32
Online Analytical Processing (OLAP)
• Mjete software grafike qe mundesojne analize
komplekse te te dhenave qe ruhen ne nje
database.
• Serveri OLAP eshte komponenti kryesor
• Efikas per serite kohore dhe analizen e trendit
Iralda Mitro
33
Shkrirja e procesimit te transaksioneve dhe
analitik
Iralda Mitro
34
Data Warehousing
• Koleksionimi i te dhenave per mbeshtetjen e
vendimeve
• Vecorite
– Subject-oriented: organizohet rreth ceshtjeve kyce
– Integrated: te dhenat mblidhen nga disa sisteme
operacionale dhe standardizohen
– Time-variant: te dhenat permbajne dimensione kohore
– Nonvolatile: te dhenat nuk mund te modifikohen nga
perdoruesit
Iralda Mitro
35
Hapa per ndertimin dhe perdorimin e nje
Data Warehouse
• Ekstrakton te dhenat nga disa burime dhe
baza te dhenash
• Transformon, integron dhe ngarkon te dhenat
• Data warehouse eshte nje ambjent read-only
• Perdoruesit aksesojne nepermjet gjuheve
query dhe mjeteve analitike
Iralda Mitro
36
Iralda Mitro
37
Iralda Mitro
38