Transcript File

Management Information Systems
MANAGING THE DIGITAL FIRM, 12TH EDITION
Kapitulli 7
TELEKOMUNIKACIONET, INTERNETI,
DHE TEKNOLOGJITE PA TEL
VIDEO CASES
Case 1: Duke udhetuar ne Internet dhe ne Teknologjite Patel
Case 2: Sistemet e unifikuar te komunikimit me bashkëpunimin Virtual: IBM dhe Forterra
Video mësimore 1: AT & T lancon Cisco telepresence
Video mësimore 2: CNN telepresence
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Objektivat mesimore
• Cilat janë komponentet kryesore të rrjeteve të
telekomunikacionit dhe teknologjite kryesore të rrjeteve?
• Cilat janë mediat kryesore të transmetimit të
telekomunikacionit dhe llojet e rrjeteve?
• Si funksionojne Internet dhe teknologjite e Internetis dhe si
ata mbështesin komunikimin dhe e-biznesin?
• Cilat janë teknologjitë kryesore dhe standardet për rrjetat pa
tel, komunikimi, dhe aksesi në Internet?
• Pse janë të vlefshme për biznesin identifikimi me radio
frekuenca (RFID) dhe rrjetet patel te sensoreve?
2
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Hyundai Heavy Industries krijon një kantier detar Wireless
• Problem: Hapësira per ndërtimin e anijeve është shumë
e madhe (4.2 sq mi) dhe komplekse për të ndjekur
inventarin në kohë reale, efikasitet i kufizuar
• Zgjidhja: Rrjet patel me shpejtesi te madhe i ndërtuar
nga KT Corp, duke përdorur sensorë radio, notebooks,
celularët, kamera Web
• Ilustron:
– Aftësive të fuqishme dhe zgjidhjet e ofruara nga
teknologjia e rrjeteve bashkëkohore
– Përdorimi i teknologjive sensor radio për të ndjekur
inventarit
3
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
• Tendencat e Rrjetave the Komunikimeve
– Konvergjence:
• Rrjetet telefonike dhe rrjetet kompjuterike konvergojnë në nje rrjet
të vetëm dixhital duke përdorur standardet e Internetit
• P.sh. kabllo kompanitë kabllore që ofrojnë shërbim e zëri
– Broadband:
• Me shume se 60% e perdoruesve te Internetit ne U.S.
Internet kane akses broadband
– Brez te gjere (broadband) pa tel:
• Zë dhe komunikimet e të dhënat, si dhe aksesi në Internet
janë duke u zhvilluar gjithmone e me shume mbi platformat
me brez te gjere pa tel
4
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
• Cfare eshte nje rrjet komjuterash?
– Dy ose me shume komjutera
– Pjeset kryesore ne nje rrjet te thjeshte
•
•
•
•
•
•
Kompjuter klient
Komputer server
Nderfaqet e rrjetit (Network interfaces) (NICs)
Mjedisi lidhes
Sistemi operativ i rrjetit
Hub ose switch
– Routers
• Paisje e perdorur per te rrugezuar paketat ndermjet rrjetave te
ndryshme, duke siguruar qe te dhenat e derguara arrijne ne
adresen e sakte
5
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
Pjeset e nje rrjeti te thjeshte kompjuterash
FIGURE 7-1
6
Ilustruar këtu është një rrjet shumë i thjeshtë kompjuterash, i përbërë nga kompjuterat, një sistem operativ
i rrjetit i ndodhur ne nje komjuter server të dedikuar, kabllo (instalime) që lidhin pajisjet, kartat nderfaqe te
rrjetit (NICs), switches, dhe një router.
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
• Komponentet e rrjeteve në kompanitë e mëdha
– Qindra rrjete te zonës lokale (LAN) të lidhura me rrjetin
korporativ te te gjithe firmes
– Servera të ndryeshme të fuqishem
• Web site
• Rrjetet e brendeshme (intranet) te korporates, rrjetet e jashtem
(extranet)
• Sistemet backend
–
–
–
–
7
LAN pa tel I levizeshem (Mobile wireless LAN) (Rrjetet Wi-Fi)
Sistem videokonference
Rrjet telefonik
Telefonat pa tel celularë
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
Infrastruktura e
rrjetit te korporates
Infrastruktura e rrjetit te sotme
te korporatave është një
koleksion i rrjetave të
ndryshme nga rrjeti publik
telefonik, në Internet, në
rrjetet lokale te korporatave që
lidhin grupe qe punojne
bashke, departamentet, ose
katet e zyrave..
FIGURE 7-2
8
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
• Teknologjitë kryesore te rrjeteve
– Informatika Klient / server
• Modeli i shpërndarë kompjuterik
• Klientët të lidhur përmes rrjetit të kontrolluar nga
kompjuter server i rrjetit
• Server përcakton rregullat e komunikimit për rrjetin
dhe i ofron çdo klienti një adresë në mënyrë të tjerët
mund ta gjejne ate në rrjet
• Ka zëvendësuar kryesisht informatikin e centralizuar
mainframe
• Internet: Zbatimi më i madh i informatikës klientit /
server
9
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
• Teknologjitë kryesore te rrjeteve (vazhdim)
– Kycja me pakete (Packet switching)
• Metoda e ndarjes te mesazheve dixhitale në pjese
(paketa), dërgimi i paketave përgjatë rrugezimeve të
ndryshme të komunikimit mbasi ata të bëhen të
disponueshme, dhe pastaj rigrupimi i paketave në
destinacion
• Rrejtat e meparshme me kucje me qark kerkonin
qarkun e plote pike-me-pike
• Kycja me paketa eshte me efikase ne perdorimin e
kapacitet komunikues te rrjetit
10
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
Rrjetat me kycje me pakete dhe komunikimet me pakete
FIGURE 7-3
11
Të dhënat janë të grupuara në pako të vogla, të cilat transmetohen të pavarura mbi kanale të ndryeshm te
komunikimit dhe rigrupohen në destinacionin e tyre përfundimtar.
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
• Teknologjitë kryesore te rrjeteve (vazhdim)
– TCP/IP dhe lidhja (connectivity)
• Lidhja ndermjet kompjuterave behet e mundur nga protokollet
• Protokolle: Rregulla qe drejtojne transmetimin e informacionit
ndermjet dy pikave
• Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP)
– Standart i perbashket ne mbare boten I cile eshte baza e Internetit
• Modeli refrence i Departmentit te mbrojtjes per TCP/IP
– Kater shtresa
1. Shtresa e aplikimit
2. Shtresa e transportit
3. Shtresa Internet
4. Shtresa e nderfaqies se rrjetit
12
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
Modeli i references se
TRANSMISSION
CONTROL PROTOCOL/
INTERNET PROTOCOL
(TCP/IP)
Kjo figure illustron kater shtresat
e modelit te references se TCP/IP
per komunikime
FIGURE 7-4
13
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
• Signjalet: digitale vs. analoge
– Modem: Perkthen sinjalet digitale ne forme analoge
• Tipet e rrjetave
– Rrjetat e zones lokale (Local-area networks) (LANs)
• Rrjeta te zones kampus (CANs)
• Peer-to-peer
• Topologjite: yll, bus, unaze
– Rrjetat metropolitane dhe te zones se gjere
• Rjetat e zones se gjere (Wide-area networks) (WANs)
• Rrjetat e zones metropolitane (MANs)
14
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
FUNKSIONET E MODEM-it
FIGURE 7-5
15
Një modem është një pajisje që përkthen sinjalet digjitale në formë analoge (dhe anasjelltas) në mënyrë që
kompjuterat te mund të transmetojëne të dhënat mbi rrjetet analoge të tilla ajo telefonike dhe rrjetet
kabllore.
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
Topologjite e
Rrjetave
Tre topologjite baze te rrjetave
jane yll, bus dhe unaze.
FIGURE 7-6
16
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
• Mjedisi i transmetimit fizik
– Tel i perdredhur (Twisted wire) (modems)
– Kabell koaksial
– Fiber optike dhe rrjetat optike
• Dense wavelength division multiplexing (DWDM)
– Mjedisi i transmetimit pa tel dhe paisjet
• Mikrovale
• Satelitet
• Telefonat celulare
– Shpejtesi a e transmetimit (hertz, brezi)
17
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Telekomunikacioni dhe Rrjetat në botën e sotme të Biznesit
Sistemi i transmetimit satelitore i BP
FIGURE 7-7
18
Satelitët e komunikimit ndihmojne PB te transferoje të dhënave sizmike në mes të anijeve të eksplorimit të
naftës dhe qendrave kërkimore në Shtetet e Bashkuara.
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
• Cfare eshte Interneti?
• Adresimi ne Internet dhe Arkitektura
– Sistemi i emrave te zonave (The Domain Name
System)
• Strukture hierarkike
• Zonat Top-level
– Arkitektura e Internetit dhe drejtimi
• Pa manaxhim formal: IAB, ICANN, W3C
– Interneti i ardheshem: IPv6 dhe Internet2
19
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
THE DOMAIN NAME
SYSTEM
Sistemi Domain Name është
një sistem hierarkik me një
domain rrënjë,të nivelit të
lartë domainave, të nivelit të
dytë domainave dhe
kompjuterat në nivelin e tretë.
FIGURE 7-8
20
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
Arkitekura e rrjetit
te INTERNETIT
Shtylla kurrizore e Internetit
lidhet me rrjetet rajonale, te cilat
nga ana e tyre ofrojnë akses per
ofruesit e shërbimeve të
Internetit, per firma të mëdha,
dhe per institucionet qeveritare.
Pikat e hyrjes në rrjet (PKA) dhe
shkëmbimet metropolitane të
Zonës (Maes) janë shpërndarës
ku shtylla kurrizore kryqëzon
rrjeteve rajonale dhe lokale dhe
ku pronarët e shtyllave kurrizore
lidhen me njëri-tjetrin.
FIGURE 7-9
21
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
Beteja mbi neutralitetin e rrjetit
Read the Interactive Session and discuss the following questions
• Çfarë është neutraliteti i rrjetit? Pse Interneti ka operuar nën
neutralitet te rrjetit deri në këtë moment në kohë?
• Kush është në favor të neutralitetit te rrjetit? Kush është kundër?
Pse?
• Çfarë do të jetë ndikimi mbi përdoruesit individuale, bizneset, dhe
qeverine nëse ofruesit e Internetit kalojne në një model të
shërbimit me nivele?
• A jeni në favor të legjislacionit qe perforcon neutralitetin e rrjetit?
Pse ose pse jo?
22
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
• Sherbimet e Internetit
–
–
–
–
–
–
–
–
23
E-mail
Chatting and instant messaging
Newsgroups
Telnet
File Transfer Protocol (FTP)
World Wide Web
VoIP
Virtual private network (VPN)
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Internet Global
Informatika CLIENT/SERVER ne INTERNET
FIGURE 7-10
24
Kompjuterat e klient ku ekzekutohen shfletuesi web dhe programe të tjera mund të hynjne në një rrjet të
shërbimeve në servera mbi Internet. Këto shërbime mund ekzekutohen (run) të gjithë në një server të
vetëm ose në shume serverat të specializuar.
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
Si punon Zeri mbi IP (VOICE OVER IP)
FIGURE 7-11
25
Një thirrje telefonike VoIP digitalizon dhe thyen një mesazh zanor në pako të të dhënave që mund të
udhëtojnë nëpër rrugë e ndryshme para se të rigrupohen në destinacionin përfundimtar. Një procesor
prane destinacionin te thirrjes, i quajtur gateway, rregullon pakot në mënyrë të duhur dhe i drejton ato për
tek numri i telefonit të marrësit ose tek adresa IP e kompjuterit marres.
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Nje rrjet virtuale
private duke
perdorur
INTERNETIN
Interneti Global
Kjo VPN është një rrjet privat i
kompjuterëve të lidhur duke
përdorur një lidhje të sigurtë
"tunel" mbi Internet. Ajo
mbron të dhëna e
transmetuara në Internetin
publike me kodimin e të
dhënave dhe "mbështjellje" e
tyre brenda Internet Protocol
(IP). Duke shtuar një këmishë
rreth një mesazh të rrjetit për
të fshehur përmbajtjen e saj,
organizatat mund të krijoni një
lidhje privat që udhëton
përmes Internetit publik.
FIGURE 7-12
26
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
MONITORIMI I PUNONJESVE NE RRJETA: Jo etik apo biznes I mire?
Read the Interactive Session and discuss the following questions
• A duhet manaxheret te monitorojne emailat dhe
perdorimin e Internetit nga punonjesit? Pse ose pse jo?
• Pershkruaj nje rregullore efektive per perdorimin e emailit dhe Webit ne nje Kompani.
• A duhet manaxheret te njoftojne punonjesit qe veprimet
e tyre ne Web po monitorohen? Apo manaxheret duhet t
emonitorojne ne menyre sekrete? Pse ose pse jo?
27
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
• World Wide Web
– HTML (Hypertext Markup Language):
• Formaton dokumentat per tu shfaqur ne Web
– Hypertext Transfer Protocol (HTTP):
• Standart komunikimi i perdorur per te transferuar faqet Web
– Uniform resource locators (URLs):
• Adresat e faqeve Web
– P.sh.. http://www.megacorp.com/content/features/082602.html
– Serverat Web
• Software per te mbajtur dhe manaxhuar faqet Web pages
28
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
• The World Wide Web (vazhdim)
– Search engines (makinat e kerkimit)
• Filluan ne fillim te viteve 1990 si programe relativisht te
thjeshte qe perdornin indekset e fjaleve celes
• Sot, burimi kryesor I t eardhurave nga reklamat ne
Internet nepermjet marketingut te search engine, duke
perdorur algoritme komplekse dhe teknologjite e rankimit
t efaqeve per te gjetur rezultatet
– Shopping bots
• Perdorim agjentat inteligjete ne software per te kerkuar
ne Internet information per blerje
29
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
Si punon Google
Makina e kerkimit Google
është vazhdimisht në zvarritje
(kerkim) ne Web, duke
indexuar përmbajtjen e çdo
faqe, duke llogaritur
popullaritetin e saj, dhe duke
ruajtur faqet ne mënyrë që të
mund të përgjigjet shpejt
kërkesave të përdoruesve për
të parë një faqe. I tërë procesi
zgjat rreth një gjysmë sekonde.
FIGURE 7-13
30
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
Makinat e kerkimit kryesore Web ne U.S.
FIGURE 7-14
31
Google makina kerkuese me a perhapur ne Web, dke perpunuar 72 perqind te te gjithe kerkimeve ne Web.
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
• Web 2.0
– Kater karakteristika percaktuese
1.
2.
3.
4.
Interaktive
Kontrol perdoruesi ne real-time
Pjesmarrje social
Permbajtje e gjeneruar nga perdoruesi
– Teknologjitë dhe shërbimet mbas këtyre karakteristikave
32
•
Cloud computing
•
•
•
•
Blogs/RSS
Mashups & widgets
Wikis
Rrjete social
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Interneti Global
• Web 3.0 − Webi Semantik
– Perpjekre e W3C per te shtuar kuptim ne Webin ekzistues
– Te behet kerkimi me relevant per perdoruesin
• Vizione te tjera
–
–
–
–
–
Informatike me “inteligjente”
3D Web
Pervasive Web
Rritje e cloud computing, SaaS
Lidhje e gjithaneshme ndermjet paisjeve te levizeshme
dhe paisjeve te tjera te aksesit
– Te behet Web nje eksperience me e plote
33
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
• Sistemet Celulare
– Standarte konkurues sherbimin celular
• CDMA: United States
• GSM: Ne pjesen tjeter te botes, plus AT&T and T-Mobile
– Rrjetat e gjenerates se trete (3G)
• Te pershtateshme per akses me brez te gjere te Internetit
• 144 Kbps – 2Mbps
– Rrjetat 4G
• Plotesisht me kycje me pakete
• 100 Mbps – 1Gbps
34
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
• Rrjetat pa tel te kompjuterave dhe aksesi i Internetit
– Bluetooth (802.15)
• Lidh gjer me 8 paisje ne nje zone 10-m
• I perdorshem per rrjetat personale (PANs) dhe ne biznes
per te transmetuar te dhena nga paisjet e dores ne
transmetues te tjere
– Wi-Fi (802.11)
• Grup standartesh: 802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n
• Te perdorur per LAN pa tel dhe akses pa tel te Internetit
• Perdor pika te aksesit: Pisje me marres/dhenes radio per
te lidhur paisjet pa tel ne nje LAN pa tel
35
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
NJE RRJET
BLUETOOTH (PAN)
Bluetooth lejon shume paisje,
dule perfshire telehona
celulare, PDAs, keyboards dhe
maus pa tel, PCs, dhe prinetra,
te nderveprojne pa tel me
njeri-tjetrin ne nje zone 10
metra. Gjithashtu Bluetooth
mund t eperdoret per te lidhur
PC tme njeri-tjetrin.
FIGURE 7-15
36
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
Nje LAN PA TEL
802.11
Kompjutera Mobile laptop të
pajisur me karta ndërfaqe rrjeti
lidhje me LAN me tel duke
komunikuar me Piken e Aksesit
(Access Point). Pika e aksesit
përdor valët e radios për të
transmetuar sinjalet e rrjetit
nga rrjeti me tel tek adapterat
e klientave, qe konvertojne ato
në të dhënat që paisja mobile
mund të kuptojnë. Adapteri i
klientit pastaj transmeton të
dhënat nga pajisje të lëvizshme
(mobile) përsëri në pikën e
aksesit, e cila dërgon të dhënat
në rrjetin me tel.
FIGURE 7-16
37
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
• Rrjetat pa tel te kompjuterave dhe aksesi i
Internetit
– Wi-Fi (vazhd.)
• Hotspots: Pika Aksesi ne vende publike per te ofruar nje
mbulim pa tel maksimal ne nje zone specifike
• Karakteristika te dobeta sigurie
– WiMax (802.16)
• Distance akses pa tel deri ne 31 miles
• Kerkon antena WiMax
• Sprint Nextel po nderton rrjet WiMax si baze per rrjetat
4G
38
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
• Radio frequency identification (RFID)
– Përdorin paisje te vegla me mikroprocesorët te
ngulitur që përmbajnë të dhëna për një artikull dhe
vendin, dhe antena
– Paisjet transmetojne sinjale radio në distanca të
shkurtra për lexuesit të veçanta RFID, të cilat dërgojnë të
dhëna nëpërmjet rrjetit në kompjuter për përpunim
– RFID Aktive: kane bateri, të dhënat mund
të rishkruhen, distance është qindra metra, më të shtrenjta
– RFID Pasive: Distanca eshte me e shkurter, gjithashtu me
te vogla, me te lira, e furnizur nga energjia e transmetimit
radio
39
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
• Radio frequency identification (RFID) (vazhd.)
– Perdorime te zakoneshme:
• Pagesa automatike
• Ndjekje madhrash ne nje rrjet furnizimi
– Kerkon nga kompanite te kene hardware
dhe software special
– Zvogelimi i cmimit i ben RFID te
perdorshme nga shume kompani
40
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
SI PUNON RFID
FIGURE 7-17
41
RFID përdor transmetues radio me fuqi te ulet për të lexuar të dhënat e ruajtura në një tag në distanca duke
filluar nga 1 inç në 100 metra.Lexuesi kap të dhënat nga tag dhe i dërgon ato në një rrjet tek një kompjuter
për përpunim.
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Revolucioni Pa Tel
• Rrjetat pa tel te sensoreve (WSNs)
– Rrjeta e qindra apo mijra paisjeve pa tel te nderlidhura
te cilat jane ngulitr ne mjedisin fizik per te dhene matje
nga shume pika ne hapesira te medha
– Devices have built-in processing, storage, and radio
frequency sensors and antennas
• Kerkojne fuqi te vogel, bateri qe zgjasin shume dhe aftesi
te durojne ne fushe pa mirembajtje
– Te perdorur per te monitoruar sigurine e ndertesave,
per te dedektuar substanca te rrezikshme ne ajer, per
te monitoruar ndryshime te mjedisit, trafikun, ose
aktivitete ushtarake
42
© Prentice Hall 2011
Management Information Systems
CHAPTER 7: TELECOMMUNICATIONS, THE INTERNET,
AND WIRELESS TECHNOLOGY
Nje Rrjete pa tel
sensoresh
Revolucioni Pa Tel
Rrathet e vegjel përfaqësojnë
nyje të nivelit të ulët dhe
rrathet më të mëdha
përfaqësojnë nyje te nivelit te
lartë. Nyjet nivelit më të ulët
dergojne të dhëna tek njëritjetri ose tek nyje të nivelit të
lartë, të cilat transmetojnë të
dhënat më shpejtë dhe të
përshpejtojë performancën e
rrjetit.
FIGURE 7-18
43
© Prentice Hall 2011