Transcript มัลติมิเตอร์ - Physics AJ.TOR

มัลติมิเตอร์
อ.วัฒนะ รัมมะเอ็ด
มัลติมเิ ตอร์ แบบดิจิตอล
มัลติมเิ ตอร์ แบบอนาลอก
ส่ วนประกอบสาคัญในการใช้ มลั ติมเิ ตอร์ ข้างต้ นวัดปริมาณ
ทางไฟฟ้ า (ซึ่งแสดงหมายเลขไว้ แล้ ว )
สายวัดมิเตอร์ (โพรบ) สี แดงบวก(+) สี ดาลบ(-)
1. ทีป่ รับการชี้ศูนย์ ใช้ สาหรับการปรับให้ เข็มชี้ก่อนใช้ ทาการวัด
2. ปุ่ มเลือกปริมาณทีจ่ ะวัดและระดับขนาด เป็ นปุ่ มทีผ่ ู้ใช้ จะต้ องบิดเลือก
ว่ าจะใช้ เครื่องวัดปริมาณใดซึ่งมีท้งั หมด 4 ปริมาณ แต่ ละปริมาณมีช่วง
การวัดให้ เลือกดังนี้
- ACV :0-10 V , 0-50V , 0-250V , และ 0-1000V สาหรับวัดความต่ าง
ศักย์ ไฟฟ้ ากระแสสลับ 4 ช่ วง
- DCV :0-0.2 V , 0-0.5V ,0-2.5V,0-10V , 0-50V , 0-250V และ 0-1000V
สาหรับวัดความต่ างศักย์ ไฟฟ้ากระแสตรง 7 ช่ วงการวัด
- DCA :0-50A , 0-2.5mA , 0-25m Aและ 0-0.25A สาหรับวัด
กระแสตรง 4 ช่ วงการวัด
_  :  1 สาหรับวัดความต้ านทาน อ่านค่ าได้ 0-2k
 10 สาหรับวัดความต้ านทาน อ่านค่ าได้ 0-20k
 1k สาหรับวัดความต้ านทาน อ่านค่ าได้ 0-2000k หรือ 2 M
 10k สาหรับวัดความต้ านทาน อ่านค่ าได้ 0-20M
3. ช่ องเสี ยบสายวัดขั้วบวก
4. ช่ องเสี ยบสายวัดขั้วลบ
5. ช่ องเสี ยบสายวัดขั้วบวกกรณีวดั กาลังออก (out put)
ของ
สั ญญาณความถี่เสี ยง
6. ปุ่ มปรับแก้ศูนย์ โอห์ ม (0 adjust knob ) ใช้ เพือ่ ปรับให้ เข็ม
ชี้โอห์ มเมื่อนาปลายวัดทั้งคู่มาแตะกันก่อนทาการวัดความต้ านทานในแต่
ละช่ วงการวัด
7. แผงหน้ าปัด
8.เข็มชี้
9. สายวัด ประกอบด้ วยสาย 2 เส้ น (สี แดงสาหรับขั้วบวกและสี ดาสาหรับขั้ว
ลบ) แต่ ละเส้ นต่ อปลายเสี ยบเครื่องวัด (ปลายสั้ น) และปลายสาหรับวัด
(test probe) ซึ่งเป็ นปลายยาว
สเกลการวัด บนหน้ าปัดของมัลติมิเตอร์ มีสเกลเรียงลาดับจาก
บนลงล่างดังนี้ (ดูจากเครื่องวัดประกอบด้ วย)
1. สเกลวัดความต้ านทาน () ด้ านล่างของสเกลมีกระจกเงาเพือ่ ช่ วยแก้
ความคลาดเคลือ่ นในการอ่านเนื่องจากแพรัลแลกซ์ (parallax)
2. สเกลวัดความต่ างศักย์ กระแสตรง (DCV) และกระแสตรง(DCA)
3.สเกลวัดความต่ างศักย์ กระแสสลับ(ACV)
4.สเกลวัดกระแสสลับ(ACA)(มัลติมิเตอร์ ที่ไม่ สามารถวัดกระแสสลับได้ จะ
ไม่ มีสเกลนี)้
5. สเกลวัดการขยายกระแสตรงของทรานซิสเตอร์ (hFE)
6.สเกลวัดกระแสรั่วของทรานซิสเตอร์ (LEAK , ICEO , LI)
7. สเกลวัดความต่ างศักย์ ระหว่ างปลายขณะวัดความต้ านทาน (LV)
8.สเกลวัดกาลังออกของสั ญญาณความถี่เสี ยง(dB)
การเตรียมการก่ อนทาการวัด
การปรับแก้การชี้ศูนย์ ของเข็มชี้ ให้ ดาเนินการดังนี้
- วางเครื่องวัดบนพืน้ โต๊ ะให้ อยู่ในแนวราบ
- ยังไม่ ต้องต่ อสายเสี ยบใดๆกับเครื่องวัด
- ดูทเี่ ข็มชี้ว่าอยู่ในแนวทับกับขีดศูนย์
- ถ้ าเข็มชี้ตรงขีดศูนย์ พอดี(ดังภาพ) เครื่องวัดพร้ อมที่จะใช้ งานได้
- แต่ ถ้าเข็มชี้ไม่ ตรงขีดศูนย์ จะต้ องใช้ ไขควงปลายแบนหมุนที่ปรับ
การชี้ศูนย์
การวัดความต่ างศักย์ กระแสตรง (DC Voltage)
วัดความต่ างศักย์ ระว่ างขั้วของเซลล์ไฟฟ้า
- ให้ แน่ ใจว่ าเมื่อเริ่มต้ นเข็มชี้อยู่ทศี่ ูนย์ ของสเกล
- บิดปุ่ มเลือกปริมาณทีว่ ดั ไปที่ DCV ในช่ วงสเกลที่เหมาะสม
เช่ น 0-10 V สาหรับถ่ านไฟฉาย , 0-50 V สาหรับแบตเตอรี่รถยนต์
- เสี ยบสายวัดสี แดงเข้ าทีช่ ่ องเสี ยบสายวัดขั้วบวก (+) และเสี ยบสายวัดสี
ดาเข้ าทีช่ ่ องเสี ยบสายวัดขั้วลบ (-)
- นาปลายวัดขั้วบวกแตะกับขั้วบวกของเซลล์ไฟฟ้า และนาปลายวัดขั้ว
ลบแตะกับขั้วลบของเซลล์ไฟฟ้า ดังภาพ
- อ่านค่ าความต่ างศักย์ ระหว่ างขั้วเซลล์ไฟฟ้าจากสเกลการวัด(DCV)
การวัดความต่ างศักย์ กระแสสลับ (AV Voltage)
1.วัดความต่ างศักย์ กระแสสลับจากหม้ อแปลงโวลต์ ต่า
- เสี ยบเต้ าเสี ยบ (plug) ของหม้ อแปลงโวลต์ ต่าเข้ ากับเต้ ารับ (outlet)
แล้วเปิ ดสวิตซ์ ให้ ทางาน
- ตั้งปุ่ มเลือกปริมาณทีจ่ ะวัดของเครื่องวัดไปที่ ACV ในช่ วงทีม่ ีค่า
สู งกว่ า 12 V
- แตะปลายวัดทั้งสองเข้ ากับขั้ว 0 และขั้ว 12 V ของหม้ อแปลงโวลต์ ต่า
โดยไม่ คานึงถึงขั้วบวก-ลบ
-บันทึกค่ าที่วัดได้
-เปลีย่ นไปวัด ACV ระหว่ างขั้ว 0 กับ 12 , 0 กับ 8 , 0 กับ 5 , 0 กับ 2 , 2
กับ 5 , 5 กับ 12 , 2 กับ 12 ตามลาดับ บันทึกค่ าในตาราง
ครั้งที่ ความต่ างศักย์ ระหว่ างขั้วที่ระบุไว้ ความต่ างศักย์ ที่วัดได้ (V)
(V)
1
0 กับ 12
2
0 กับ 8
3
0 กับ 5
4
0 กับ 2
5
2 กับ 5
6
5 กับ 12
7
2 กับ 12
วัดความต่ างศักย์ กระแสสลับโวลต์ สูง
- ตั้งปุ่ มเลือกปริมาณทีจ่ ะวัดของเครื่องวัดไปที่ ACV ในช่ วง 250 V
- ตรวจสอบดูว่าสายวัด ปลายวัดส่ วนทีเ่ ป็ นฉนวนไฟฟ้า มีรอยฉีกขาด
หรือแตกร้ าวชารุดทีใ่ ดหรือไม่ ถ้ ามีให้ เปลีย่ นใช้ สายวัดทีไ่ ม่ ชารุด
- ใช้ มือจับปลายเฉพาะส่ วนที่เป็ นฉนวนให้ ห่างจากส่ วนที่เป็ นโลหะเป็ น
ระยะพอสมควร
- นาปลายวักแต่ ละปลายสั มผัสแต่ ละปลายสั มผัสกับขั้วไฟฟ้าในเต้ ารับ
ไฟฟ้า 220 โวลต์
- บันทึกผลค่ าทีอ่ ่านได้
ลองสลับขั้วปลายสายวัดดูว่าผลทีอ่ ่านได้ จะเปลีย่ นแปลงหรือไม่
การวัดปริมาณกระแสตรง (DC )
1.
2.
3.
4.
- ต่ อวงจรไฟฟ้า โดยใช้ ความต่ างศักย์ จากแบตเตอรี่เท่ ากับ 6 V
- ถ้ าต้ องการวัดปริมาณกะแสที่ผ่านตัวต้ านทานนี้ ต้ องดาเนินการดังนี้
ตั้งปุ่ มเลือกปริมาณทีจ่ ะวัดไปที่ DC (ในช่ วงทีม่ ีค่าสู งสุ ดก่อน คือ 0.25 A)
ต่ อปลายวัดทั้งสองปลายเข้ าเป็ นส่ วนหนึ่งของวงจรทีเ่ รียกว่า อนุกรมกับ
วงจร เพือ่ ให้ กระแสที่ผ่านตัวต้ านทานผ่ านเครื่องวัดด้ วย ดังภาพ โดย
ต่ อขั้วบวก-ลบให้ ถูกต้ องด้ วย
ถ้ าเข็มชี้เพียงเล็กน้ อย ควรปรับเลือกสเกลการวัดให้ เป็ นช่ วงค่ าต่าลงหนึ่ง
ขั้น คือ 25 mA แล้วบันทึกค่ าทีว่ ดั ได้
ลองเปลีย่ นความต่ างศักย์ ที่จ่ายออกจากแบตเตอรี่เป็ น 4.5 V , 3 V , 1.5 V
ตามลาดับ แล้วบันทึกผล
ครั้งที่
1
2
3
4
ความต่ างศักย์ ของ
แบตเตอรี่
กระแสทีผ่านตัว
ต้ านทาน
การวัดค่ าความต้ านทาน โดยอ่านค่ าบนสเกลความต้ านทานมีลาดับการ
ปฏิบัติดังนี้
1. จะต้ องตั้งย่ านวัดหรือตั้งเรนจ์ ของการวัดความต้ านทาน
- เรนจ์ ความต้ านทานของมัลติมเิ ตอร์ มี 4 เรนจ์ คือ x1, x10, x1K และ
x10K ดังรูป จากรูปเป็ นการแสดงการตั้งสวิตช์ เลือกเรนจ์ ของมิเตอร์ ไว้ ที่
เรนจ์ X1ถ้ าบิดสวิตช์ ขนึ้ เป็ นการตั้งเรนจ์ X10, X1K และX10K
ตามลาดับ ส่ วนค่ ามิลลิแอมป์ (mA) และค่ าไมโครแอมป์ ทีก่ ากับอยู่ที่
เรนจ์ x1, X10 และ X1K เป็ นค่ าของกระแสสู งสุ ดของเรนจ์ เช่ น x1, 150
mA หมายความว่ า ที่เรนจ์ x1 เกิดกระแสสู งสุ ดขณะวัดสู งสุ ด 150 มิลลิ
แอมป์
ตารางการตั้งย่ านวัดให้ เหมาะสม เรนจ์ ค่ าต่าสุ ดและค่ าสู งสุ ดทีใ่ ช้ วดั ได้
ค่ าทีค่ วรใช้ วดั
X1 0.2-2K โอห์ ม 0-50 โอห์ ม
X10 2-20K โอห์ ม 50-2K โอห์ ม
X1K 200-2M โอห์ ม 2K-50Kโอห์ ม
X10K 200K-20M โอห์ ม 50K-20M โอห์ ม
- ก่อนวัดจะต้ องตั้งเรนจ์ ให้ เหมาะสมกับค่ าความต้ านทานของจุดวัด จะทา
ให้ ค่าทีอ่ ่านได้ จาการวัดมีความเที่ยวตรง หรือมีความแม่ นยาสู ง ดังแสดง
ในตาราง
- ถ้ าเป็ นจุดวัดทีไ่ ม่ ทราบว่ าค่ าความต้ านทานประมาณเท่ าไร ให้ ต้งั เรนจ์ X1
วัดก่อน ถ้ าวัดแล้วเข็มมิเตอร์ ไม่ ขนึ้ หรือขึน้ น้ อย ก็ค่อยเปลีย่ นไปใช้ เรนจ์
ทีส่ ู งขึน้ ไป พยายามให้ เข็มมิเตอร์ อยู่กลางหน้ าปัด
การวัดค่ าความต้ านทาน
- นาสายวัดสี แดงเสี ยบแจ็ก + และสายวัดสี ดาเสี ยบแจ็ก - ของมิเตอร์
- ถ้ าเป็ นการวัดทีต่ ้ องการทราบค่ าความต้ านทานทีถ่ ูกต้ องแน่ นอน
จะต้ องทาการปรับซีโร่ ห์โอห์ มก่อน โดยการนาปลายสายวัดทั้งสองมา
แตะกัน จะทาให้ เข็มมิเตอร์ ขนึ้ ไปประมาณสุ ดสเกลด้ านขวามือแล้วให้ ทา
การปรับปุ่ ม 0 โอห์ มแอดจัส (ADJ) จนเข็มมิเตอร์ ชี้ไปทีต่ าแหน่ ง 0
โอห์ มในสเกลโอห์ มพอดี และในระหว่ างการวัด เมื่อจาเป็ นต้ องเปลีย่ น
เรนจ์ ความต้ านทานทีส่ ู งขึน้ หรือต่าลง เพือ่ ให้ เหมาะสมกับค่ าความ
ต้ านทานของจุดวัดนั้น ต้ องทาการปรับซีโร่ ห์โอห์ มก่อนทาการวัดทุกครั้ง
เพือ่ ให้ ค่าความต้ านทานทีถ่ ูกต้ อง
- ถ้ าเป็ นการวัดที่ต้องการเพียงทราบค่ าความต้ านทานโดยประมาณจะไม่
ทาการปรับซีโร่ ห์โอห์ มก็ได้