Transcript ดับลินคอร์ (Dublin Core)

CHAPTER 6
Information Technology
Information and Knowledge Management
Faculty of Informatics, MSU.
หัวข้ อการบรรยาย
•
•
•
•
•
•
เทคโนโลยีสารสนเทศ
อินเทอร์ เน็ต
เมตาดาตา (Metadata)
ดับลินคอร์ (Dublin Core)
AACR2R
MARC
2
เทคโนโลยีสารสนเทศ
อุปกรณ์ หรือเครื่องมือทีเ่ กีย่ วข้ องกับการรวบรวมประมวล เก็บรักษา
และเผยแพร่ ข้อมูลและสารสนเทศ
• ฮาร์ ดแวร์
• ซอฟต์ แวร์
• ฐานข้ อมูล
• การสื่ อสาร/โทรคมนาคม
• กระบวนการประมวลผล
• …
?
3
เทคโนโลยีสารสนเทศ
แนวโน้ มของเทคโนโลยีในอนาคต
Hardware Trend
• Faster and Cheaper
• Smaller and smaller
– Blade Server
– Web Devices
4
เทคโนโลยีสารสนเทศ
แนวโน้ มของเทคโนโลยีในอนาคต
Software Technology and Service Trend
• CMM(Capability Maturity Model) มาตรฐานการพัฒนา
software
• Offshoring แอพพลิเคชั่นในการพัฒนาความเชี่ยวชาญของ
พนักงาน
• MDA (Model Driven Architecture) แนวทางการออกแบบ
สถาปัตยกรรมซอฟแวร์
5
เทคโนโลยีสารสนเทศ
แนวโน้ มของเทคโนโลยีในอนาคต
Software Technology and Service Trend
• SOA (Service-oriented architecture) แนว
สถาปัตยกรรมการออกแบบซอฟต์ แวร์ แอปพลิเคชัน
ให้ มคี วามยืดหยุ่นและเชื่อมโยงระบบเข้ าด้ วยกันได้
• Open Source
6
เทคโนโลยีสารสนเทศ
The Concept
• Cost Effective information display
system
• Digital, Mobile, Flexible & Accurate
• Remotely Manageable
• Maintenance free
• Very Secure
• Wireless
• Hi-Tech
7
อินเทอร์ เน็ต
What is internet?
8
อินเทอร์ เน็ต
อินเทอร์ เน็ตให้ บริการอะไรได้ บ้าง
• Telnet หรือ SSH
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Electronic Mail
News Group
FTP (File Transfer Protocal
WWW (World Wide Web)
Skype, Net2Phone, Cattelecom.com
Netmeeting
ICQ (I Seek You)
IRC (Internet Relay Chat)
Game Online
Software Updating
Palm หรือ PocketPC
WAP (Wireless Application Protocal)
9
เมตาดาตา (Metadata)
• ข้ อมูลทีบ่ อกรายละเอียดของข้ อมูล ซึ่งอาจจะ
เป็ นสิ่ งของ กิจกรรม คน หรือหน่ วยงานก็ได้
• ข้ อมูลทีใ่ ช้ กากับและอธิบายข้ อมูลหลักหรือกลุ่ม
ของข้ อมูลอืน่
• ป้ ายหรือฉลากสาหรับอธิบายว่ าข้ อมูลแต่ ละ
รายการคืออะไร โดยเราไม่ ต้องเสี ยเวลาเปิ ดดูก่อน
10
เมตาดาตา (Metadata)
ตัวอย่ าง เช่ น บัตรรายการในห้ องสมุดสาหรับ
สื บค้ นหนังสื อทีเ่ ก็บข้ อมูลเกีย่ วกับชื่อหนังสื อและ
ตาแหน่ งของหนังสื อ ซึ่งหนังสื อเป็ นข้ อมูลที่
ต้ องการ และบัตรเป็ นข้ อมูลทีอ่ ธิบายรายละเอียด
ของข้ อมูลนั้น
11
เมตาดาตา (Metadata)
ข้ อมูลทีเ่ กีย่ วกับข้ อมูล/
สารสนเทศ
มีประโยชน์ ด้านใด ?
12
ดับลินคอร์ (Dublin Core)
• เป็ นแบบแผน/มาตรฐานของเมตาดาตา
• อธิบายเนือ้ หาและบริบทของงานดิจิตอล/สารสนเทศ
อิเล็กทรอนิกส์
เช่ น วีดทิ ศั น์ เสี ยง ภาพ ข้ อความ และสื่ อผสม
• ปัจจุบันรู ปแบบการสร้ างหรือจัดทาของดับลินคอร์ อยู่
บนพืน้ ฐานของ XML และ Resource Description
Framework (RDF)
13
ดับลินคอร์ (Dublin Core)
สาหรับพรรณาเนือ้ หา
1.
2.
3.
4.
5.
6.
ชื่อเรื่อง(Title) ชื่อของทรัพยากรสารสนเทศ เช่ น ชื่อหนังสื อ ชื่ อวารสาร
ฯลฯ
หัวเรื่อง (Subject) สิ่ งที่อธิบาย เรื่องและเนือ้ หาของสารสนเทศ เช่ น คา
สาคัญ วลีสาคัญ เลขหมู่ หรือ รหัสหมวดวิชา เป็ นต้ น
ลักษณะ (Description) คาอธิบายย่อเนือ้ หาของสารสนเทศ เช่ น บทคัดย่อ
เป็ นต้ น
ภาษา (Language) ภาษาที่ใช้ เรียบเรียงสารสนเทศ
เรื่องทีเ่ กีย่ วข้ อง (Relation) สารสนเทศอืน่ ๆ ทีเ่ กีย่ วข้ อง
ขอบเขต (Coverage) ระยะเวลาหรือขอบเขตของสารสนเทศ
14
ดับลินคอร์ (Dublin Core)
สาหรับพรรณาทรัพย์ สินทางปัญญา
7.
เจ้ าของงาน (Creator) บุคคล องค์ การ ทีร่ ับผิดชอบในเชิงเนือ้ หาของ
สารสนเทศ ปกติชื่อเจ้ าของ ควรใช้ ชื่อทีม่ ตี วั ตน เป็ นรู ปธรรมหรือ
หน่ วยงานทีม่ อี ยู่จริง
8. สานักพิมพ์ (Publisher) ผู้รับผิดชอบผลิตสารสนเทศทีเ่ ผยแพร่
9. ผู้ร่วมงาน (Contributor) บุคคล องค์ การ ทีม่ สี ่ วนร่ วมในการเป็ นสร้ าง
สารสนเทศ เช่ น ผู้แต่ งร่ วม
10. ต้ นฉบับ (Source) ผลงานทีเ่ ป็ นทีม่ าของสารสนเทศ ทุกรู ปแบบ
11. สิ ทธิ (Rights) ข้ อมูลผู้มสี ิ ทธิในหรือเหนือทรัพยากร รวมไปถึงลิขสิ ทธิ์ทาง
กฎหมาย
15
ดับลินคอร์ (Dublin Core)
สาหรับพรรณาลักษณะเฉพาะ
12. ปี (Date) ปี ทีผ่ ลิตผลงานในรู ปแบบปัจจุบัน
13. ประเภท (Type) ประเภทของสารสนเทศ เช่ น
homepage บทความ งานวิจัย นวนิยาย
14. รู ปแบบ (Format) รู ปแบบของสารสนเทศ เช่ น
text/html, ASCII, JPEG image, mpeg file
15. รหัส (Identifier) สั ญลักษณ์ ทีร่ ะบุถึงรายการ
สารสนเทศนั้นๆ เช่ น URL, ISBN, Call No
16
มาตรฐานตามหลักเกณฑ์ การลงรายการแบบแองโกอเมริกนั AACR2R
(Anglo-American Cataloging Rules, second edition, 1998 revision)
• ใช้ โครงร่ าง ISBD (G) มาใช้ ในการปรับปรุงแก้ ไข
AACR
• มาตรฐานสากลทัว่ ไปในการลงรายการทาง
บรรณานุกรม ISBD ( General International Standard
Bibliographic Description)
• แบ่ งโครงร่ างรายการทางบรรณานุกรมออกเป็ น 8
ส่ วน
17
มาตรฐานตามหลักเกณฑ์ การลงรายการแบบแองโกอเมริกนั AACR2R
(Anglo-American Cataloging Rules, second edition, 1998 revision)
1. ส่ วนชื่อเรื่องและการแจ้ งความรับผิดชอบ (title and
statement of responsibility area)
2. ส่ วนฉบับพิมพ์ (edition area)
3. ส่ วนรายละเอียดเฉพาะของวัสดุ(ประเภทของสิ่ งพิมพ์ )
(material or type of publication specific details area)
4. ส่ วนการพิมพ์ การจาหน่ าย ฯลฯ (publication,
distribution, etc. area)
18
มาตรฐานตามหลักเกณฑ์ การลงรายการแบบแองโกอเมริกนั AACR2R
(Anglo-American Cataloging Rules, second edition, 1998 revision)
5. ส่ วนลักษณะทางกายภาพ (physical description
area)
6. ส่ วนชุด (series area)
7. ส่ วนหมายเหตุ (note area)
8. ส่ วนเลขมาตรฐานและข้ อความเกีย่ วกับการได้ รับ
(standard number and terms of availability
area)
19
MARC (Machine Readable Cataloging)
• การลงรายการทางบรรณานุกรมของ หนังสื อ สื่ อ
มัลติมเี ดีย สื่ ออิเล็กทรอนิกส์ หรือสื่ ออื่นๆ
• บันทึกในรู ปแบบทีค่ อมพิวเตอร์ สามารถอ่ านได้ ตาม
มาตรฐาน AACR2R
• ใช้ เป็ นเครื่องมือในการจัดเก็บและค้ นคืน
20
MARC (Machine Readable Cataloging)
มีโครงสร้ างหลัก ดังนี้
1. การแบ่ งเขตข้ อมูลออกเป็ นส่ วนๆ เรียกว่ า เขตข้ อมูล field
เช่ น เขตข้ อมูลผู้แต่ ง เขตข้ อมูลชื่อเรื่อง เป็ นต้ น
2. กาหนดชื่อเขตข้ อมูลให้ เครื่องรู้ จกั โดยใช้ หมายเลข เรียกว่ า
ป้ายระบุขอบเขต tag
3. แต่ ละเขตข้ อมูลมีการแบ่ งออกเป็ นส่ วน ย่ อยๆ เรียก เขต
ข้ อมูลย่ อย
4. มีการลงรายการตัวชี้บอก
21
ข้ อความและภาพประกอบการนาเสนอ
ใช้ เพือ่ การศึกษาเท่ านั้น
ไม่ มเี จตนาพาดพิงบุคคลหรือละเมิดลิขสิ ทธิ์แต่ อย่ างใด
22