Transcript เครื่องมือการจัดการความรู้ - คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เครื่ องมือการจัดการความรู ้
Knowledge Management Tools
ผศ.ดร. วิภาดา เวทย์ประสิ ทธิ์
ภาควิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
Email : [email protected]
บันไดสี่ขนั ้ สู่การเรียนรู้ (Learning)
4
เรียนรู้
เลียนแบบ พัฒนาต่อยอด
3 เลียนรู้
รับมา ทาเลียนแบบ
2
รับรู้
แต่อาจไม่ได้นาไปใช้
1
ไม่รู้
ไม่รู้ ไม่ชี้ vs. ไม่รู้ แล้วชี้
2
เครื่ องมือของการจัดการความรู ้
 ชุมชนแนวปฏิบตั ิ
(Communities of Practice – CoP)
 ฐานความรู้ความสาเร็จ
(Best Practices Databases)
 ฐานความรู้บทเรี ยน
(Lessons Learned Databases)
 แหล่งผูร้ ู้ในองค์กร
(Center of Excellence – CoE)
3
เครื่ องมือของการจัดการความรู ้ (ต่อ)
 การเล่าเรื่ อง (Story Telling)
 ทบทวนหลังการปฏิบตั ิ




(After Action Reviews – AAR)
การใช้ที่ปรึ กษาหรื อพี่เลี้ยง
(Monitoring Programs)
การเสวนา (Dialogue)
เพื่อนช่วยเพื่อน (Peer Assist)
ฟอรัม ถาม-ตอบ (Forum)
4
เครือ
่ งมือจัดการความรู ้
(Knowledge
Management Tools)
ื การ
จากหนั งสอ
จัดการความรู ้
่ ารปั ญญาปฏิบต
สูก
ั ิ
โดย อ.บดินทร์ วิจารณ์
Mapping โดย ภก.ประชาสรรณ์ แสนภักดี
Download ได ้จาก www.prachasan.com
5
ชุมชนนักปฏิบต
ั ิ
(Community of
Practice : CoP)
6
ชุมชนนักปฏิบตั ิ CoP
แนวปฏิบัติ
Domain
ชุมชน
ชุมชนแห่งการปฏิบตั ิ เปรี ยบเหมือนเก้าอี้สามขา
7
ชุมชนนักปฏิบตั ิ CoP
เป นกลุ มคนที่มารวมตัวกันอย างไม เป
นทางการ
มีวตั ถุประสงค เพื่อแลกเปลี่ยนเรี ยนรู
สร างองค ความรู ใหม ๆ
มาจากคนที่อยู ในกลุ มงานเดียวกัน
หรื อมีความสนใจในเรื่ องใดเรื่ องหนึ่งร วมกัน
มีความไว วางใจและความเชื่อมัน่ ในการ
แลกเปลี่ยน
ความรู ระหว างกันและกัน เป นสิ่ งที่สาคัญ
8
ชุมชนนักปฏิบตั ิ CoP
มีความแตกต างจากการจัดตัง้ ทีมงาน
เนือ
่ งจากเป นการร วมกัน.......อย างสมัครใจ
........
ควรมีการบันทึกสงิ่ ทีเ่ รียนรู ระหว างกัน
ให แรงจูงใจหรือรางวัล....
ิ ทีใ่ ห ความร วมมือและ
สําหรับสมาชก
แลกเปลีย
่ นเรียนรู
เพือ
่ เป นตัวอย างแก คนอืน
่ ๆต อไป
ควรส งเสริมให CoP มีการเติบโตและขยายตัว
9
สร้างชุมชนนักปฏิบตั ิ
Expert 5%
Training Professional
40%
Expert in Community
of Practice 100%
10
CoP พัฒนาสู่ LO
CoP3
CoP4
CoP2
CoP5
CoP6
CoP1
CoP7
CoP8
Create
CoP10
CoP9
CoP11
Learn
Share
CoP1
Use
Capture
11
ระดับการเข าร วมใน ชุมชนนักปฏิบัติ (CoP)
แสดงระดับการเข าร วมในชุมชนนักปฏิบตั ิ (CoP)
12
้ ป
การใชที
่ รึกษาหรือพีเ่ ลีย
้ ง
(Mentoring System)
–เป นวิธีการถ ายทอดความรู แบบตัวต อตัว
–เป นวิธีการหนึ่งในการสอนงานและให คาแนะนาอย าง
ใกล ชิด
–นอกจากจะให คาปรึ กษาในด านการงานแล ว ยังเป
นที่ปรึ กษาในเวลามีป ญหาหรื อสับสน
–ที่สาคัญพี่เลี้ยงจะต องเป นตัวอย างที่ดีในเรื่ องพฤติกรรม
จริ ยธรรม และการทางานให สอดคล องกับความต อง
13
การทบทวนหลังการปฎิบต
ั ิ
(After Action Review - AAR)
เป นกิจกรรมที่ใช ทบทวนหรื อประเมินผลของกิจกรรมชุมชนนัก
ปฏิบตั ิ (CoP) ในแต ละครั้งว ามีจุดดีจุดด อย รวมทั้งโอกาสและ
อุปสรรค อย างไรในการทา CoP เพื่อเป นข อมูลในการ
ปรับปรุ งการทา CoP ในครั้งต อไปให ดีข้ ึน รวมทั้งเป นการเป
ดโอกาสให สมาชิกในกลุ มได เสนอแนะข อคิดเห็นต
างๆเพื่อการปรับปรุ งการทา CoP ให สอดคล องกับเป าหมายขอ
งกลุ มและเป าหมายของสมาชิก
14
AAR (After Action Review)
คําถามในการทํา AAR
1. สิ่ งทีบ่ รรลุเป าหมายคืออะไร
2. สิ่ งทีเ่ กินความคาดหวังคืออะไร
3. สิ่ งทีต่ ํ่ากว่ าความคาดหวังคืออะไร
4. คิดจะกลับไปทําอะไรต อ
15
การเสวนา
(Dialogue)
16
ฐานความรู ้บทเรียน
(Lesson Learned)
• ฐานความรู
(Knowledge Bases)
– เป นการเก็บข อมูลความรู ต างๆ ที่องค กรมี ไว ใน
ระบบฐานข อมูล
– สามารถเข าถึงข อมูลได ตลอดเวลาผ านระบบอินเทอร
เน็ต อินทราเน็ต หรื อระบบอื่นๆ ได อย างสะดวกรวดเร็ วและถูกต
อง
– ควรคานึงถึงความพร อมของโครงสร างพื้นฐานเพื่อสนับสนุน
17
ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศด
วย
ฐานความรู ้บทเรี ยน
18
วิธป
ี ฎิบต
ั ท
ิ เี่ ป็ นเลิศ
BP
(Best Practice - BP)
• การจัดเก็บความรู และวิธีปฏิบตั ิที่เป นเลิศในรู ปของ
เอกสาร
– เป นการจัดเก็บข อมูลขององค กรในรู ปแบบง ายๆ
– เพือ่ ความสะดวกในการค นหาและนาไปใช
– จัดทาฐานความรู ของวิธีปฏิบตั ิที่เป นเลิศ อาจได จาก
การทาการเทียบเคียง (Benchmarking)
19
การสกัดความรู ้
20
การสกัดความรู ้
Rice
Varieties
Type Harves
t time
s
(วัน)
Yield
(กก./ไร่ )
environ
resistible
pest/disease ment
ปทุมธานี 1
ข้าวเจ้า
125
650774
เพลี้ยกระโดดสี น้ าตาล
เพลี้ยกระโดดหลังขาว
โรคไหม้
โรคขอบใบแห้ง
พื้นที่นา
ชลประทาน
ภาคกลาง
กข 10
ข้าว
เหนียว
130
660
โรคไหม้
-
ดอก
พะยอม
ข้าวเจ้า
145150
250
โรคไหม้
โรคใบจุดสี น้ าตาล
โรคใบขีดสี น้ าตาล
ปลูกเป็ นพืช
แซมในสวน
ยาง
21
แหล่งผู ้รู ้ในองค์กร
(Center of Excellence
- CoE)
22
แนวปฏิบตั ิ :TKC กลุ่มโรคเบาหวาน ผูเ้ ชี่ยวชาญ
23
แนวปฏิบตั ิ :TKC กลุ่มโรคเบาหวาน ผูเ้ ชี่ยวชาญ
24
การเล่าเรือ
่ ง
(Story Telling)
• สร างความสมดุลระหว างความน า
สนใจในการบรรยายเรื่ องและเนื้อหาที่ต
องการสื่ อ
25
เข้าใจง่าย
เล่าจากมุมมองของคนสาคัญคนใดคนหนึ่ง
มีการสอดแทรกแนวคิด
เกิดขึ้นไม่นาน
เป็ นเรื่ องจริ ง
เล่าสั้นๆ หนึ่งเรื่ องมีประเด็นเดียว
จบลงด้วยความสุ ข
เป็ นตัวเชื่อมต่อความรู ้ ความเข้าใจในผูฟ้ ังให้เกิด
ความคิดใหม่ๆ
กระตุน้ ให้ผฟู ้ ังนาบทเรี ยนไปใช้กบั งานของตนเอง
ไม่ทาให้เกิดช่องว่างของการรู ้กบั การปฏิบตั ิ
เล่าเรื่ องในประเด็นเดียวกันแต่สะท้อนความรู ้/วิธีการ
คนละแบบ
ลักษณะ
ข้ อดี
STORY
TELLING
ข้อควรคานึง
ผลทีไ่ ด้
ก่อให้เกิดความรื่ นรมย์
ถ่ายทอดข่าวสาร
รักษาวัฒนธรรม
สร้างพันธภาพ สร้างชุมชน
 เกิดการเปลี่ยนแปลงขององค์กร
26
ให้ผฟู้ ังตัดสิ นใจเอง
เล่าเฉพาะเหตุการณ์และผลที่เกิดขึ้น
วิเคราะห์คุณค่าของเรื่ องที่จะเล่า
ใช้ภาษาพูดง่ายๆ
เพือ
่ นชว่ ยเพือ
่ น
(Peer Assist)
27
เวทีถาม-ตอบ
(Forum)
–จัดการประชุมหรื อกิจกรรมอย างเป นกิจ
ลักษณะอย างสม่าเสมอ
–เช นการสัมนา และการประชุมทางวิชาการ
28
อืน
่ ๆ
(Others)
• สมุดหน าเหลือง (Yellow Pages)
• จัดตั้งทีมข ามสายงาน (CrossFunctional Team)
• การสับเปลี่ยนงาน (Job Rotation) และการ
ยืมตัวบุคลากรมาช วยงาน (Secondment)
29