Transcript รายการ แหล่งข้อมูล

การทารายการหนังสือและการบันทึกข้ อมูล
พรทิพย์ อาจวิชัย
สานักหอสมุด มหาวิทยาลัยนเรศวร
Email : [email protected]
การทารายการหนังสือ
การทารายการหนังสือ/การจัดหมวดหมู่หนังสือ
หมายถึง การจัดแบ่งหรือแยกประเภทหนังสือที่มีอยู่
ในห้ องสมุดออกเป็ นหมวดหมู่ โดยหนังสือที่มีเนื้อหา
เดียวกัน คล้ ายคลึงกัน หรือสัมพันธ์กนั ไว้ ด้วยกัน และ
กาหนดสัญลักษณ์แทนเนื้อเรื่องของหนังสือนั้น ๆ
ตามระบบที่ห้องสมุดเลือกใช้
ระบบการจัดหมวดหมู่ในห้องสมุด
 ระบบทศนิยมดิวอี้
500
ก122
2550
 ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริกน
ั
 ระบบที่ห้องสมุดกาหนดขึ้นเอง
DS
570
ก122
2550
 ใช้ สี / สัญลักษณ์ต่าง ๆ
 กาหนดอักษร / รหัสต่าง ๆ
นว
ก122
2550
ประเภททรัพยากรห้องสมุด
 การแยกประเภทของทรัพยากรที่มีอยู่ในห้ องสมุด
 หนังสือทั่วไป
 หนังอ้ างอิง
 สื่อโสตฯ
 หนังสืออ่านนอกเวลา / นิยาย / การ์ตูน
 ฯลฯ
การแยกประเภทของหนังสือทาให้ งายต่อการจัด Zone หนังสือ และสัมพันธ์กบั
การกาหนดระเบียบยืม-คืน ของห้ องสมุดสามารถแยกระเบียบยืม-คืนที่แตกต่าง
กันตามประเภททรัพยากรได้
ประโยชน์ของการจัดหมวดหมู่
 เพื่อให้ หนังสือที่มเี นื้อหาอย่างเดียวกัน เรียงอยู่ด้วยกัน ทาให้ ผ้ ใู ช้ ห้องสมุดสามารถ





รีบเทียบหนังสือที่มเี รื่องคล้ ายกัน เลือกใช้ ได้ ตามต้ องการ
เพื่อให้ หนังสือที่มเี นื้อเรื่องสัมพันธ์กนั อยู่ใกล้ กนั
เพื่อให้ หนังสือที่มลี ักษณะคาประพันธ์อย่างเดียวกันอยู่ด้วยกัน
เพื่อทราบประเภทของหนังสือที่มอี ยู่ในห้ องสมุดว่าหมวดหมู่ใดมีมากน้ อยเพียงใด
เพื่อตัดสินใจในการจัดซื้อ
เพื่อให้ ผ้ ใู ช้ บริการสามารถค้ นหาได้ อย่างสะดวกรวดเร็ว
บรรณารักษ์สะดวกในการจัดเก็บหนังสือขึ้นชั้นอย่างเป็ นระบบ
ขัน้ ตอนการนาหนังสือเข้าระบบ
1.
2.
3.
ตรวจสอบว่าหนังสือเล่มดังกล่าวมีอยู่ในระบบแล้ วหรือไม่ ?
 ค้ นจาก ชื่อเรื่อง
 ค้ นจาก เลข ISBN
ถ้ าเป็ นหนังสือใหม่ท่ยี ังไม่เคยมีอยู่ในระบบให้ เพิ่มรายการใหม่
ถ้ าหนังสือชื่อเรื่องนั้นมีข้อมูลอยู่ในระบบแล้ ว แต่มีหลายเล่ม หลายฉบับ
ให้ เพิ่ม Item
 Bibliography Record ระเบียนรายการบรรณานุกรมหนังสือ
 Item Record ระเบียนข้ อมูลรายละเอียดตัวเล่มหนังสือ
แหล่งข้อมูลการลงรายการต่าง ๆ ของหนังสือ
รายการ
ผูแ้ ต่ง
ชื่อเรื่ องและการแจ้งความรับผิดชอบ
ครั้งที่พิมพ์
การพิมพ์และการเผยแพร่
ลักษณะรู ปร่ าง
ชื่อชุด
หมายเหตุ
หมายเลขมาตรฐานสากล (ISBN)
แหล่ งข้ อมูล
หน้าปกใน
หน้าปกในหรื อหน้าอื่น ๆ
หน้าปกใน หน้าปกหลัง หรื ออื่น ๆ
หน้าปกใน และอื่น ๆ
สิ่ งพิมพ์ท้ งั เล่ม
หน้าปกใน และอื่น ๆ
แหล่งใดก็ได้
หน้าปกใน หน้าปกหลัง หรื ออื่น ๆ
มาตรฐานการลงรายการด้วย MARC21
MARC21
 MARC (Machine Readable Cataloging) การลงรายการ
บรรณานุกรมหนังสือ โสตทัศนวัสดุ และสื่อต่าง ๆ
รูปแบบที่ให้ เครื่องคอมพิวเตอร์อ่านได้
 เป็ นมาตรฐานการลงรายการแบบสากลนิยมใช้ ท่วั โลก
 สามารถแลกเปลี่ยนข้ อมูลระหว่างกันได้ อย่างสะดวก
MARC21
โครงสร้ าง MARC
Tag
เขตข้ อมูลต่างมีค่าตั้งแต่ 0xx- 9xx
Indicator
ตัวบ่งชี้ มี 2 ตาแหน่งบอกลักษณะและแหล่งที่มาของข้ อมูล
Data
รายละเอียดของข้ อมูล แบ่งย่อยข้ อมูลโดยใช้ Subfield (^)
การลงรายการหนังสือด้วย MARC21
0XX
1XX
2XX
3XX
4XX
ข้ อมูลควบคุม
รายการหลัก
รายการชื่อเรื่อง
ลักษณะทางกายภาพ
รายการแจ้ งชื่อชุด
5XX
6XX
7XX
8XX
9XX
หมายเหตุ
รายการเพิ่มหัวเรื่อง
รายการเพิ่มผู้รับผิดชอบ
รายการเพิ่มชื่อชุด
เขตข้ อมูลสงวนสาหรับ
หน่วยงานกาหนดขึ้นใช้ เอง
MARC21
Tag 0XX เขตข้ อมูลควบคุม
ลงเฉพาะ Tag 008 (Fixed Length data element) มีท้งั หมด
40 ตาแหน่ง บอกลักษณะพิเศษทางบรรณานุกรม ใช้ สาหรับจัดการข้ อมูล
และช่วยในการสืบค้ น
MARC21
Tag 01x-09x เขตข้ อมูลตัวเลขและรหัส
Tag
ความหมาย
020
เลข ISBN หนังสื อ
-
022
เลข ISSN วารสาร
-
050
เลขหมู่ระบบ LC
0
082
เลขหมู่ระบบ DC
0
099
เลขหมู่ที่กาหนดเอง
-
in1 in2
Subfield
^a9742681572
- ^a1234142
4 ^aTD470^bก112 2550
4 ^a500^bก122 2550
- ^aนว^b ก122 2550
-
MARC21
Tag 100
เขตข้ อมูลรายการหลัก (รายการผู้แต่งบุคคล)
ตัวบ่งชี้ 1  0
1
3
ตัวบ่งชี้ 2  -
Tag
ความหมาย
ชื่อต้ น
ชื่อสกุล
ชื่อวงค์ตระกูล
ไม่ระบุ
in1
in2
subfield
100
ผูแ้ ต่งบุคคล (ไทย)
0
-
^aพรทิพย์ อาจวิชยั
100
ผูแ้ ต่งบุคคล (ต่างชาติ)
1
-
^aSmith, John
MARC21
Tag 110
เขตข้ อมูลรายการหลัก (ผู้แต่งนิติบุคคล)
ตัวบ่งชี้ 1  1
2
ตัวบ่งชี้ 2  -
Tag
ความหมาย
ชื่อตามกฎหมาย
ชื่อลงรายการตามคาที่ปรากฎ
ไม่ระบุ
in1 in2
subfield
110
ผูแ้ ต่งนิติบุคคล
2
-
^aมหาวิทยาลัยนเรศวร
110
ผูแ้ ต่งนิติบุคคล (ระบุหน่วยงาน
ย่อย)
2
-
^aมหาวิทยาลัยนเรศวร.^bสานักหอสมุด
MARC21
Tag 245
เขตข้ อมูลชื่อเรื่องและส่วนความรับผิดชอบ
ตัวบ่งชี้ 1 
0
1
0-9
ตัวบ่งชี้ 2 
Tag
ความหมาย
ไม่มีผ้ ูแต่ง
มีผ้ ูแต่ง
จานวนตาแหน่งอักขระที่ไม่ต้องการให้ มีผลกับการสืบค้ น
in1
in2
0
0
1
245
Subfield
^aการพัฒนาทรัพยากรสารสนเทศ
0 ^aการพัฒนาทรัพยากรสารสนเทศ /^bสมชาย ใจดี
^aA book of abstract algebra /^cCharles C. Pinter
^aAn introduction to 3D AutoCAD /^cThomas A.
3
Yawood
1
รายการชื่อเรื่ อง
และความรับผิดชอบ
1
2
1
4
^aThe wind in the willows /^cKenneth Grahame
MARC21
Tag 250 เขตข้ อมูลครั้งที่พิมพ์
ตัวบ่งชี้ 1
ตัวบ่งชี้ 2
- ไม่ระบุ
- ไม่ระบุ
Tag
ความหมาย
in1
in2
250
ครั้งที่พิมพ์
-
-
Subfield
^aพิมพ์ครั้งที่ 2
MARC21
Tag 260 เขตข้ อมูลส่วนการพิมพ์และการเผยแพร่
ตัวบ่งชี้ 1
ตัวบ่งชี้ 2
Tag
ความหมาย
260
การพิมพ์และการ
เผยแพร่
- ไม่ระบุ
- ไม่ระบุ
in1 in2
-
-
Subfield
^aกรุ งเทพฯ :^bโอเดียนสโตร์,^c2550
^a[ม.ป.ท] :^b[ม.ป.พ.],^c2550
MARC21
Tag 300 เขตข้ อมูลลักษณะทางกายภาพของวัสดุ
ตัวบ่งชี้ 1
ตัวบ่งชี้ 2
Tag
ความหมาย
300
ลักษณะรู ปร่ างของวัสดุ
- ไม่ระบุ
- ไม่ระบุ
in1 in2
-
-
Subfield
^a230 หน้า :^bภาพประกอบ
MARC21
Tag 490 เขตข้ อมูลชื่อชุด
Tag
ตัวบ่งชี้ 1
0 ไม่มีการรายเพิ่มชื่อชุด
ตัวบ่งชี้ 2
1 มีรายการเพิ่มชื่อชุด
- ไม่ระบุ
ความหมาย
in1
in2
Subfield
490
ชื่อชุด
0
-
^aชุดโลกธรรมชาติ
490
ชื่อชุด
1
-
^aชุดโลกธรรมชาติ
830
รายการเพิ่มชื่อชุด
-
0
^aโลกธรรมชาติ
MARC21
Tag 500 เขตข้ อมูลหมายเหตุท่วั ไป
ตัวบ่งชี้ 1
ตัวบ่งชี้ 2
Tag
500
ความหมาย
หมายเหตุ
- ไม่ระบุ
- ไม่ระบุ
in1
in2
-
-
Subfield
^aที่ระลึกสัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ ปี 2550
MARC21
Tag 6XX เขตข้ อมูลหัวเรื่อง
ตัวบ่งชี้ 1 ตรวจสอบจาก http://www.loc.gov/marc/
ตัวบ่งชี้ 2 ตรวจสอบจาก http://www.loc.gov/marc/
Tag
ความหมาย
in1
in2
600
หัวเรื่ องบุคคล
0
4
650
หัวเรื่ องทัว่ ไป
0
4
650
หัวเรื่ องทัว่ ไป
0
4
651
หัวเรื่ องภูมิศาสตร์
0
4
Subfield
^aคึกฤทธิ์ ปราโมช
^aภาษาไทย^xการศึกษาและการสอน
^aเทคโนโลยีสารสนเทศ
^aพิษณุโลก^xประวัติศาสตร์
MARC21
Tag 7XX
คน)
เขตข้ อมูลรายการเพิ่ม (ผู้รับผิดชอบมากว่า 1
ตัวบ่งชี้ 1 เหมือน Tag 1xx
ตัวบ่งชี้ 2 เหมือน Tag 1xx
Tag
ความหมาย
700 รายการเพื่อชื่อผูแ้ ต่งบุคคล
รายการเพิ่มชื่อผูแ้ ต่งนิติ
710
บุคคล
in
1
in
2
0
-
^aสมชาย รักชาติ
2
-
^aโรงเรี ยนสุ รนารี วทิ ยา
Subfield
MARC21
Tag 830
เขตข้ อมูลรายการเพิ่มชื่อชุด
ตัวบ่งชี้ 1
- ไม่ระบุ
ตัวบ่งชี้ 2
0-9 จานวนตาแหน่งอักขระที่ไม่ต้องการให้ มีผลกับการสืบค้ น
ความหมาย
Tag
in1
in2
Subfield
490
ชื่อชุด
1
-
^aชุดโลกธรรมชาติ
830
รายการเพิ่มชื่อชุด
-
0
^aโลกธรรมชาติ
MARC21
Tag 9xx
เขตข้ อมูลสงวนสาหรับหน่วยงานกาหนดขึ้นใช้ เอง
ตัวบ่งชี้ 1
- ไม่ระบุ
ตัวบ่งชี้ 2
- ไม่ระบุ
Tag
ความหมาย
949
สานักหอสมุดใช้ระบุชื่อผู ้
วิเคราะห์ /บันทึกข้อมูล
in1
in2
-
-
Subfield
^aพรทิพย์
ตัวอย่างการลงรายการด้วย MARC21
ตัวอย่างการแสดงรายการหนังสือ
Item Record
ให้ รายละเอียดและสถานะของหนังสือเล่มนั้น ๆ ดังนี้
แบบฝึ กหัด