Transcript มาตรฐานคุณภาพการให้บริการวัคซีน

ี
มาตรฐานคุณภาพการให้บริการว ัคซน
พอพิศ วรินทร์เสถียร
ี และโรคติดเชอ
ื้ เฉียบพล ันของระบบหายใจในเด็ ก
กลุม
่ โรคติดต่อทีป
่ ้ องก ันได้ดว้ ยว ัคซน
้ หา
เนือ

ความรูท
้ ว่ ั ไปเกีย
่ วก ับการสร้างเสริมภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันโรค

ี
มาตรฐานคุณภาพการให้บริการว ัคซน
การสร้างเสริมภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันโรค
(Immunization)
 เป้าหมายสูงสุด คือ การกวาดล้างโรคให้หมดไป
หรือกาจ ัดโรคให้หมดไป
 จุดมุง่ หมาย ณ ปัจจุบ ันในการให้ว ัคซนี คือ
การป้องก ันโรคของบุคคลและกลุม
่ คน รวมทงั้
ชุมชนนน
ั้ ๆ ด้วย
การสร้างเสริมภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันโรค
้ เอง (Active Immunization)
ภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันทีร่ า่ งกายสร้างขึน
การติดเชอื้ ตามธรรมชาติ (natural infection)
การฉีดว ัคซนี (immunization)
ภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันทีไ่ ด้ร ับมา (Passive Immunization)

่ อิมมูโนโกบุลน
จากคน เชน
ิ , พลาสมา
ั เชน
่ เซรุม
จากสตว์
่
กลุม
่ ที่ 1 ท็อกซอยด์ (toxoid)
้ ้ องก ันโรคทีเ่ กิดจากพิษ (toxin) ของเชอ
ื้ แบคทีเรีย
 ใชป
ิ้ พิษ แต่ย ังสามารถ
ผลิตโดยนาพิษของแบคทีเรียมาทาให้สน
่ ว ัคซน
ี คอตีบ
กระตุน
้ ให้รา
่ งกายสร้างภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันได้ เชน
ี บาดทะย ัก
ว ัคซน
 ถ้าเคยฉีดมาแล้วหลายครงั้ หรือร่างกายมี
้
ภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันสูงอยูก
่ อ
่ นแล้ว อาจเกิดปฏิกริ ย
ิ ามากขึน
ทาให้มอ
ี าการบวม แดง เจ็บบริเวณทีฉ
่ ด
ี และมีไข้ได้
้ื ตาย (inactivated หรือ killed vaccine)
ี ชนิดเชอ
กลุม
่ ที่ 2 ว ัคซน
แบ่งออกเป็นกลุม
่ ย่อยได้ 2 กลุม
่ คือ
ี ทีท
2.1 ว ัคซน
่ าจากแบคทีเรียหรือไวร ัสทงต
ั้ ัวทีท
่ าให้ตายแล้ว
(whole cell vaccine หรือ whole virion vaccine)
ี ทีท
ื้ แบคทีเรียม ักจะทาให้เกิดปฏิกริ ิยา
ว ัคซน
่ าจากเชอ
บริเวณทีฉ
่ ด
ี บางครงอาจมี
ั้
ไข้ดว้ ย อาการม ักจะเริม
่ หล ังฉีด
3-4 ชว่ ั โมงและจะคงอยูป
่ ระมาณ 1 ว ัน
บางครงอาจนานถึ
ั้
ง 3 ว ัน
้ื ตาย (inactivated หรือ killed vaccine)
ี ชนิดเชอ
กลุม
่ ที่ 2 ว ัคซน
ต ั ว อ ย่ า ง ข อ ง ว ั ค ซ ี น ใ น ก ลุ่ ม นี้ ไ ด้ แ ก่
ี ไอกรน ว ัคซ น
ี อหิว าตกโรค ว ัคซ น
ี โปลิโอชนิดฉีด
ว ัคซ น
ว ั ค ซ ี น พิ ษ สุ น ั ข บ้ า
ว ั ค ซี น ไ ว ร ั ส ต ั บ อ ั ก เ ส บ เ อ
ี ไข้สมองอ ักเสบเจอีชนิดนา้
ว ัคซน
 ว ั ค ซ ี น ก ลุ่ ม นี้ ม ั ก จ ะ ต้ อ ง เ ก็ บ ไ ว้ ใ น ตู ้ เ ย็ น
ห้า มเก็ บในตู ้แ ช่ แ ข็ ง เพราะจะท าให้แ อนติเ จนเส ื่อ ม
คุณภาพ
้ื ตาย (inactivated หรือ killed vaccine)
ี ชนิดเชอ
กลุม
่ ที่ 2 ว ัคซน
2 . 2 ว ัค ซ ี น ที่ ท า จ า ก บ า ง ส่ ว น ข อ ง แ บ ค ที เ รี ย ห รื อ ไ ว ร ัส
ทีเ่ กีย
่ วก ับการสร้างภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ัน (subunit vaccine)
ี ในกลุม
ว ัคซน
่ นี้ ม ักมีปฏิกริ ย
ิ าหล ังฉีดน้อย
ี ในกลุม
่ ว ัคซน
ี ต ับอ ักเสบบี ว ัคซน
ี ไข้หว ัดใหญ่
ว ัคซน
่ นี้ เชน
ี ฮบ
ิ (Haemophilus influenzae type b)
ว ัคซน
ี ไอกรนชนิดไร้เซลล์ (acellular pertussis vaccine)
ว ัคซน
ี ไข้ท ัยฟอยด์ชนิดวีไอ (Vi vaccine) ว ัคซน
ี นิวโมคอคค ัส
ว ัคซน
ี ชนิดเชอ
ื้ เป็นอ่อนฤทธิ์ (live attenuated vaccine)
กลุม
่ ที่ 3 ว ัคซน
 ทาจากเชอ้ื ทีย่ ังมีชวี ติ อยูแ่ ต่ทาให้ฤทธิอ์ อ่ นลงแล้ว
ี โปลิโอชนิด กิน ว ัคซน
ี MMR ว ัคซน
ี สุกใส
เช่น ว ัคซน
ี BCG ว ัคซน
ี ไข้ท ัยฟอยด์ชนิดกิน
ว ัคซน
 เมือ่ ให้เ ข้าไปในร่างกายแล้วจะย งั ไม่มปี ฏิกริ ยิ าท นั ที
ม ักมีอาการไข้ประมาณ ว ันที่ 5 ถึงว ันที่ 12 หล ังฉีด
 ต้องเก็ บไว้ในอุณหภูมติ า่ ตลอดเวลา (cold
chain)
ื้ จะตาย การให้ว ค
ี จะ
้ เช อ
เพราะถ้า อุ ณ หภูม ส
ิ ู ง ขึน
ั ซน
ไม่ได้ผล
ตารางสร้างเสริมภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันโรค
ี
ชนิดว ัคซน
อายุ
แรกเกิด
BCG, HB
2 เดือน
OPV1, DTP1 - HB1
4 เดือน
OPV2, DTP2 - HB2
6 เดือน
OPV3, DTP3 - HB3
9 เดือน
MMR
18 เดือน
OPV4, DTP4, JE1, JE2
2.5 ปี
JE3
4 ปี
OPV5, DTP5
7 ปี (ป. 1)
MMR
12-16 ปี (ป. 6)
dT
หญิงมีครรภ์
ี )
้ ก ับประว ัติร ับว ัคซน
dT 3 ครงั้ (ขึน
ี HB กรณีเด็กคลอดจากแม่ทเี่ ป็นพาหะ (HBsAg+ve)
การให้ว ัคซน
อายุ
แรกเกิด
ี
ชนิดว ัคซน
HB1
HB1
1 เดือน
HB2
HB2
2 เดือน
DTP - HB1
HB3
DTP - HB2
HB4
4 เดือน
6 เดือน
DTP – HB3
HB5
หมายเหตุ :
ี ทุกชนิด ถ้าไม่สามารถเริม
 ว ัคซน
่ ให้ต ามกาหนดได้
ก็เริม
่ ให้ท ันทีทพ
ี่ บครงแรก
ั้
ี ทีต
 ว ัคซน
่ อ
้ งให้มากกว่า 1 ครงั้ หากเด็ กเคยได้ร ับ
วค
ั ซ ี น มาบ้า ง แล้ว และไม่ ม าร บ
ั ครง
ั้ ต่ อ ไปตาม
ก าหนดน ด
ั ให้ว ค
ั ซ ีน คร งั้ ต่อ ไปน น
ั้ ได้ท น
ั ทีเ มือ
่ พบ
เด็ก โดยไม่ตอ
้ งเริม
่ ต้นครงที
ั้ ่ 1 ใหม่
กราฟแสดงการตอบสนองของภูมต
ิ า้ นทาน
คาถาม
? หากท่านพบเด็กอายุ 3 ปี
ครึง่
ี เจอี 1 ครงั้ เมือ
มีประว ัติได้ร ับว ัคซน
่ 2 ปี ผ่านมาแล้ว
ี JE หรือไม่/อย่างไร
ท่านจะให้ว ัคซน
คาตอบ
ฉีด JE เข็มที่ 2 ต่อได้เลย
้ น
ขนาดทีใ่ ชข
ึ้ ก ับสายพ ันธุท
์ ใี่ ช ้
 Beijing strain ฉีดครงละ
ั้
0.5 ml.
 Nakayama strain ฉีดครงละ
ั้
1.0 ml.
้ นาดผูใ้ หญ่)
้ ายุ > 3 ปี จึงต้องใชข
(เด็กรายนีอ
น ัดฉีดเข็มที่ 3 ห่างจากเข็มที่ 2 อย่างน้อย 1 ปี
ี ในเด็กน ักเรียน
การให้ว ัคซน
น ักเรียน ป.1
ี MMR ทุกคน
 ว ัคซน
ี บีซจ
ี ี มีขอ้ กาหนดในการให้ด ังนี้
 ว ัคซน
ี ในอดีตระบุวา่ ได้ร ับว ัคซน
ี บีซจ
ี ี
 ถ้าเด็กมีบ ันทึกประว ัติการได้ร ับว ัคซน
(สมุดบ ันทึกสุขภาพแม่และเด็กหรือทะเบียน/บ ัญชเี ด็ก)
ี อีก (ถึงแม้จะไม่มรี อยแผลเป็นจากบีซจ
ี ี ก็ ตาม)
ไม่ตอ
้ งให้ว ัคซน
ี บีซจ
ี ี ในอดีตไม่ได้
 หากตรวจสอบประว ัติการได้ร ับว ัคซน
ี ี ไม่ตอ
ี อีก
แต่เด็กมีรอยแผลเป็นบีซจ
้ งให้ว ัคซน
ี ี และไม่มบ
ี บีซจ
ี ี
 ถ้าเด็กไม่มรี อยแผลเป็นจากบีซจ
ี ันทึกว่าได้ร ับว ัคซน
ี บีซจ
ี ี 1 ครงั้
ในอดีตจากสมุดบ ันทึกสุขภาพแม่และเด็ก ต้องฉีดว ัคซน
ี dT/OPV ให้สอบถามประว ัติการได้ร ับว ัคซน
ี
 ว ัคซน
ในอดีต
ข้อพิจารณาในการให้ dT /OPV ป.1
ประวัติการได้รับ
วัคซีนDTP/OPV
(ครัง)
จานวนครังที่ต้อง
ได้รับ
กาหนดการให้วัคซีน
ไม่เคยได้รับ/
ไม่แน่ใจ
3
ป.1 จานวน 2 ครัง ห่างกัน
อย่างน้อย 1 เดือน แล้วติดตามให้
เมื่อเด็กเรียน ป.2 อีก 1 ครัง
1
2
ป. 1 จานวน 1 ครัง แล้วติดตามให้
เมื่อเด็กเรียน ป. 2 อีก 1 เข็ม
2, 3, 4
1
ป. 1 จานวน 1 เข็ม
5
0
-
น ักเรียน ป. 6
ว ัคซนี dT ทุกคน
คาถาม
?
ี ในโรงเรียนเทอมแรก
ในขณะทีเ่ ข้าไปให้บริการว ัคซน
ี
ท่านพบเด็ก ป.1 อายุ 7 ปี ไม่ทราบประว ัติร ับว ัคซน
ี ี ทีต
แต่พบมีรอยแผลเป็นบีซจ
่ น
้ แขนซา้ ย
ี อะไรบ้าง กีค
ท่านจะให้ว ัคซน
่ รงั้ มีระยะห่างอย่างไร
คาตอบ
ี MMR
 ให้ว ัคซน
ี dT หยอด OPV และเฝ้าระว ัง AEFI
ฉีดว ัคซน
(ครงที
ั้ ่ 1)
 ถ้าไม่มป
ี ญ
ั หาตามไปให้ dT และ OPV อีก 1 ครงั้
(ครงที
ั้ ่ 2) โดยห่างจากครงแรกอย่
ั้
างน้อย 1 เดือน
และเฝ้าระว ัง AEFI
 ถ้าไม่มป
ี ญ
ั หาตามไปให้ dT และ OPV อีก 1 ครงั้
ั้ ป.2
ึ ษาหน้า เมือ
(ครงที
ั้ ่ 3) ในปี การศก
่ อยูช
่ น
ี ในหญิงมีครรภ์
การให้ว ัคซน
ี ป้องก ัน dT จาแนกตามประว ัติการได้ร ับ
การได้ร ับว ัคซน
ี ทีม
่ นประกอบของว ัคซน
ี บาดทะย ัก
ว ัคซน
่ ส
ี ว
(DTP-HB/DTP/dT/TT)
/
3
0, 1, 6
1
2
0, 6
2
1
3
10
0
3
10
1
2
6
-
การใช ้ dT แทน TT ในหญิงมีครรภ์
ึ ษา “ภูมค
การศก
ิ ม
ุ ้ ก ันโรคคอตีบในกลุม
่ อายุ 10-19 ปี
ในจ ังหว ัดหนองคายปี 2540”
ั สตยาวุ
ั
ว ันชย
ฒพ
ิ งศ ์ วีระ ระวีกล
ุ ละม ัย ภูรบ
ิ ัญชา และคณะ
 กลุม
่ อายุ 10-14 ปี
มีระด ับภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันทีไ่ ม่สามารถป้องก ันโรคคอตีบ
ร้อยละ 14.6
 กลุม
่ อายุ 15-19 ปี
มีระด ับภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันทีไ่ ม่สามารถป้องก ันโรคคอตีบ
ร้อยละ 23.3
ึ ษา “สภาวะของระด ับภูมค
การศก
ิ ม
ุ ้ ก ันต่อโรคคอตีบของประชากร
อาเภอหว้านใหญ่ จ ังหว ัดมุกดาหาร 2540”
ั ์ อยูเ่ จริญ และคณะ
พรศกดิ
 กลุม
่ อายุ 10-19 ปี
มีระด ับภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันทีไ่ ม่สามารถป้องก ันโรคคอตีบ
ร้อยละ 14.5
 กลุม
่ อายุ 20-39 ปี
มีระด ับภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันทีไ่ ม่สามารถป้องก ันโรคคอตีบ
ร้อยละ 24.7
ความปลอดภ ัยของ dT ในหญิงมีครรภ์ ?
 Advisory Committee of Immunization Practice (ACIP-US)
ี TT มาก่อน
 แนะนาให้ใช ้ dT ในหญิงมีครรภ์ทไี่ ม่มป
ี ระว ัติได้ร ับว ัคซน
่ อ
 dT ไม่ใชข
้ ห้ามใชใ้ นหญิงมีครรภ์
 Scientific Advisory Group of Experts (SAGE-WHO)
 dT มีความปลอดภ ัยในประชากรทุกกลุม
่ อายุ รวมทงหญิ
ั้
งมีครรภ์
 dT สามารถให้ในหญิงมีครรภ์ได้ทก
ุ ระยะของการตงครรภ์
ั้
Arthus Reaction
คาถาม
? หญิงตงครรภ์
ั้
รายหนึง่ มาฝากครรภ์ทส
ี่ ถานบริการ
ี ป้องก ัน
้ ป
ของท่าน หญิงรายนีม
ี ระว ัติได้ร ับว ัคซน
บาดทะย ักในอดีตมาแล้ว 2 ครงั้ ครงสุ
ั้ ดท้าย
ี dT หรือไม่/
เมือ
่ 3 ปี มาแล้ว ท่านจะให้ว ัคซน
อย่างไร
คาตอบ
ี ดีทใี ห้ 1 ครงั้ ท ันที
ฉีดว ัคซน
 แล้วแนะนาให้กระตุน
้ อีกครงในอี
ั้
ก
10 ปี ข้างหน้า
คาถาม
? หญิงตงครรภ์
ั้
อายุ 18 ปี
ท้องแรกมาฝากครรภ์ใน
ี ทีส
เดือนนี้ มีประว ัติร ับว ัคซน
่ ถานบริการของท่านตงแต่
ั้
ั้ ป.6 ได้
แรกเกิด คือ ได้ร ับ DTP 5 ครงั้ และเมือ
่ อยูช
่ น
dT 1 ครงั้ ท่านจะให้ dT หรือไม่/อย่างไร
คาตอบ
ี dT ในการตงครรภ์
ไม่ตอ
้ งฉีดว ัคซน
ั้
ครงนี
ั้ ้
แนะนาให้กระตุน
้ อีกครงอี
ั้ ก 10 ปี ข้างหน้า
ว ัตถุประสงค์
1
2
(2555)
การกวาดล้างโรคโปลิโอให้หมดไป
กาจ ัดโรคบาดทะย ักในทารกแรกเกิด ให้เหลือไม่เกิน 1 ต่อ 1,000
ี รายอาเภอ
เด็กเกิดมีชพ
3
4
5
กาจ ัดโรคห ัดในผูป
้ ่ วย ให้เหลือไม่เกิน 1 ต่อประชากรล้านคน ภายในปี 2563
ลดอ ัตราป่วย

คอตีบ
< 0.02 ต่อประชากรแสนคน (8 ราย)

ไอกรน
< 0.08 ต่อประชากรแสนคน (50ราย)

โรคไข้สมองอ ักเสบเจอี
< 0.25
ต่อประชากรแสนคน
(150 ราย)
อ ัตราการเป็นพาหะโรคต ับอ ักเสบบี ในเด็กอายุตา
่ กว่า 5 ปี < ร้อยละ 0.5
เป้าหมาย
ี
้ ทีร่ ับผิดชอบได้ร ับว ัคซน
ประชากรเป้าหมาย ในพืน
 เด็กอายุ <1 ปี
ได้ร ับ
BCG HB3 DTP-HB3 OPV3
และห ัด
 เด็กอายุ 1 ปี ครึง่
ได้ร ับ
DTP4 OPV4 และ JE2
 เด็กอายุ 2 ปี ครึง่
ได้ร ับ
JE3
 เด็กอายุ 4 ปี
ได้ร ับ
DTP5 OPV5
 หญิงมีครรภ์
ได้ร ับ
dT ครบชุดตามเกณฑ์
 น ักเรียน ป.1
ได้ร ับ
MMR
 น ักเรียน ป.6
ได้ร ับ
dT
ี
มาตรฐานคุณภาพการให้บริการว ัคซน
ี
มาตรฐานคุณภาพการให้บริการว ัคซน
กระบวนการให้บริการ





เตรียมกลุม
่ เป้าหมายผูม
้ าร ับบริการ
คาดประมาณจานวนผูม
้ าร ับบริการในแต่ละกลุม
่ เป้าหมาย
ี
วิธก
ี ารให้ว ัคซน
การจ ัดทาทะเบียนข้อมูลผูร้ ับบริการ
ี ตามเกณฑ์
การติดตามกลุม
่ เป้าหมายให้มาร ับว ัคซน
การเตรียมความพร้อมกรณีฉุกเฉิน

ี เบือ
ี กรณีเกิด
้ งต้นแก่ผร
การเตรียมการเพือ
่ กูช
้ พ
ู ้ ับว ัคซน
anaphylaxis

ี
การจ ัดเตรียมว ัสดุอป
ุ กรณ์ และยาทีจ
่ าเป็นในการกูช
้ พ
ี
มาตรฐานคุณภาพการให้บริการว ัคซน
กระบวนการให้บริการ
เตรียมกลุม
่ เป้าหมายผูม
้ าร ับบริการ

คาดประมาณจานวนผูม
้ าร ับบริการในแต่ละกลุม
่ เป้าหมาย

ี
วิธก
ี ารให้ว ัคซน
 การจ ัดทาทะเบียนข้อมูลผูร้ ับบริการ
 การติดตามกลุม่ เป้าหมายให้มาร ับว ัคซนี ตามเกณฑ์
ี
กลุม
่ เป้าหมายการให้ว ัคซน
เด็กก่อนว ัยเรียน
เด็กแรกเกิด
เด็กน ักเรียน
ั้
ึ ษาปี ที่ 1
ชนประถมศ
ก
กลุม
่ เป้าหมาย
หญิงมีครรภ์
เด็กน ักเรียน
ั้
ึ ษาปี ที่ 6
ชนประถมศ
ก
เตรียมกลุม
่ เป้าหมายผูม
้ าร ับบริการ
ี
มีระบบการน ัดกลุม
่ เป้าหมายทีม
่ าร ับว ัคซน
้ ทีท
(ทงในและนอกพื
ั้
น
่ รี่ ับผิดชอบ)
ี มพู
- มีบ ัตรน ัด, การน ัดหมายในสมุดสช
- โปรแกรมคอมพิวเตอร์
- การเตือนผูป
้ กครองผ่านทางหอกระจายข่าว
ื่ ให้ อสม. ชว
่ ยน ัด
- มีรายชอ
- ฯลฯ
ี
มาตรฐานคุณภาพการให้บริการว ัคซน
กระบวนการให้บริการ
 เตรียมกลุม
่ เป้าหมายผูม
้ าร ับบริการ
คาดประมาณจานวนผูม
้ าร ับบริการในแต่ละกลุม
่ เป้าหมาย

ี
วิธก
ี ารให้ว ัคซน
 การจ ัดทาทะเบียนข้อมูลผูร้ ับบริการ
 การติดตามกลุม่ เป้าหมายให้มาร ับว ัคซนี ตามเกณฑ์
คาดประมาณจานวนผูม
้ าร ับบริการ
ในแต่ละกลุม
่ เป้าหมาย
1. ประมาณการจานวนเป้าหมายทีน
่ ัดหมายมาร ับ
้ หล่งข้อมูลต่างๆ ด ังนี้
ี โดยใชแ
ว ัคซน
ี
 โปรแกรมคอมพิวเตอร์ทบ
ี่ น
ั ทึกข ้อมูลการนัดหมายมารับวัคซน
ื่ กลุม
 บัญชรี ายชอ
่ เป้ าหมายทีน
่ ัดหมายทัง้ ในพืน
้ ที่
และนอกพืน
้ ทีร่ ับผิดชอบ
ี ของกลุม
 ทะเบียนติดตามการได ้รับวัคซน
่ เป้ าหมาย
(แบบ 0119 รบ 1 ก/3)
ื่ ผู ้รับบริการฉีดวัคซน
ี สร ้างเสริมภูมค
 บัญชรี ายชอ
ิ ุ ้มกันโรค
ในนักเรียน
คาดประมาณจานวนผูม
้ าร ับบริการ
ในแต่ละกลุม
่ เป้าหมาย
2. คาดประมาณกลุม
่ เป้าหมายรายใหม่ทอ
ี่ าจมา
ร ับบริการ โดยพิจารณาจากค่าเฉลีย
่ ผูม
้ าร ับ
บริการรายใหม่ 3 เดือนย้อนหล ัง
3. รวบรวมเป็นข้อมูลจานวนกลุม
่ เป้าหมาย
ทงหมดที
ั้
จ
่ ะต้องให้บริการ
ี
วิธก
ี ารให้ว ัคซน
1. การกิน (oral route)
้ ระตุน
ใชก
้ ภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันเฉพาะทีใ่ นลาไส ้
นอกเหนือจากในเลือดได้
่ ว ัคซน
ี โปลิโอ ว ัคซน
ี ไข้ท ัยฟอยด์
เชน
ชนิดกิน
้ : HB
ฉีดเข้ากล้ามเนือ
DTP-HB DTP dT TT
้ ม No.23-26 ยาว 5/8-1 ¼ นิว้
ใชเข็
ฉีดเข้าใต้ผวิ หน ัง (SC) : MMR JE
้ ม No.26 ยาว ½ นิว้
ใชเข็
ฉีดเข้าในหน ัง (ID) : BCG
ใชเ้ ข็ม No.26 ยาว ½ นิว้
2. การฉีดเข้าในหน ัง
(intradermal หรือ intracutaneous route)
้ ควรใช ้
โดยฉีดเข้าในหน ัง ให้เป็นตุม
่ นูนขึน
เข็ มขนาด 26G
ยาว ½ นิว้ การฉีดวิธน
ี ท
ี้ าให้
แอนติเจนเข้าไปทางระบบนา้ เหลืองได้ด ี สามารถ
ก ร ะ ตุ ้ น ภู มิ คุ ้ ม ก ั น ช นิ ด เ ซ ล ล์ เ ป็ น ส ื่ อ ไ ด้ ดี
(Cell-mediated immune response)
่ ว ัคซน
ี ว ัณโรค ว ัคซน
ี พิษสุน ัขบ้า
เชน
ี เข้าในหน ัง
เทคนิคการฉีดว ัคซน
้ เกือบขนาน
 แทงเข็มให้ปลายเข็มหงายขึน
ั้ น
้
ก ับผิวหน ัง แล้วค่อยๆ ฉีดเข้าในชนตื
ึ มีแรงต้านและตุม
สุดของผิวหน ัง (จะรูส
้ ก
่
้ ท ันที มีล ักษณะคล้ายเปลือก
นูนปรากฏขึน
้ )
ผิวสม
 หากฉีดลึกเกินไป จะไม่เห็นตุม
่ นูนเปลือก
้ ให้ถอนเข็มออกแล้วฉีดเข้าใหม่
ผิวสม
ขนาด 0.1 มล. ในบริเวณใกล้เคียงก ัน
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
BCG
Complications
BCG should not be
given at buttock or hip:
- irritation from diaper
- contamination with urine/
stool
- difficult to examine scar
3. การฉีดเข้าใต้ผวิ หน ัง (subcutaneous route)
ควรใชเ้ ข็ ม ขนาด 26G
ยาว ½ นิว้ การฉีดให้ตงเข็
ั้
ม
ทามุม 45 องศาก ับผิวหน ัง
มก
ั จะใช ้ ก บ
ั วค
ั ซ ี น ที่ไ ม่ ต ้อ งการให้ดู ด ซ ึ ม เร็ วเกิน ไป
เพราะอาจเกิดปฏิกริ ย
ิ ารุนแรง
่ ว ัคซน
ี MMR,ว ัคซน
ี ไข้ท ัยฟอยด์, ว ัคซน
ี JE ว ัคซน
ี
เชน
สุกใส
ในเด็ กเล็ กควรฉีดบริเวณกึง่ กลางต้นขาด้านหน้าค่อนไป
่ นในเด็กโตและผูใ้ หญ่ควรฉีดทีต
ทางด้านนอก สว
่ น
้ แขน
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
้
4. การฉีดเข้ากล้ามเนือ
(intramuscular route)
ั้
้ ตงเข็
เป็นการฉีดลึกลงถึงชนกล้
ามเนือ
ั้
ม
้ น
ทามุมฉากก ับผิวหน ัง ขนาดของเข็ มทีใ่ ชข
ึ้ ก ับ
ขนาดต ัวของเด็ก โดยประมาณขนาดของเข็ม
เ ช่ น ว ั ค ซ ี น DTP- HB, ว ั ค ซ ี น DTP,
ี dT , ว ัคซน
ี HB
ว ัคซน
้ ล ังเปิ ดขวดว ัคซน
ี
ระยะเวลาทีใ่ ชห
้ ายในเวลา (ชว่ ั โมง)
หล ังเปิ ดขวด/ ผสมแล้วให้ใชภ
ภายใน 2 ชว่ ั โมง
BCG
ภายใน 6 ชว่ ั โมง
ภายใน 8 ชว่ ั โมง
MMR
HB DTP-HB
OPV DTP JE dT
เลือกเข็มฉีดยาและไซริงค์
ี ทีฉ
ี
เหมาะสมก ับขนาดว ัคซน
่ ด
ี และวิธก
ี ารให้ว ัคซน
เข็ม draw วัคซีน ไม่ควรใหญ่กว่า
เบอร์ 21
No.
2
1
ขนาด 3 มล. ขนาด 1 มล.
No.20 No.18
ไซริงค์ขนาด 1 มล.
ไซริงค์ขนาด 3 มล.
้ ับว ัคซน
ี ใชก
ี ทีม
สามารถใชไ้ ด้ก ับทุกว ัคซน
่ ข
ี นาดต่อโด๊ส
้ ไป
ตงแต่
ั้
0.5 มล.ขึน
ี ไข้สมองอ ักเสบเจอีจาแนกตามสายพ ันธุ ์
ว ัคซน
ี และขนาดฉีด
ขนาดบรรจุ อายุผร
ู ้ ับว ัคซน
ชนิดของ
สายพ ันธุ ์
Beijing
strain
Nakayama
strain
ขนาดบรรจุ
ต่อขวด
0.5 มล.
1.0 มล.
อายุผร
ู ้ ับ
ี
ว ัคซน
ขนาดฉีด
ครงละ
ั้
น้อยกว่า 3 ปี
0.25 มล.
้ ไป
3 ปี ขึน
0.5 มล.
น้อยกว่า 3 ปี
0.5 มล.
้ ไป
3 ปี ขึน
1.0 มล.
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
การจ ัดทาทะเบียนข้อมูลผูร้ ับบริการ
ื่ นามสกุล อายุ ทีอ
* บ ันทึก ชอ
่ ยู่ ชนิด และ ครงที
ั้ ไ่ ด้ร ับ
ี ในกลุม
ว ัคซน
่ เป้าหมาย
กลุม
่ เด็กแรกเกิด
ั้ ป.1 และ ป.6
กลุม
่ น ักเรียนชน
กลุม
่ เด็กก่อนว ัยเรียน
กลุม
่ หญิงมีครรภ์
การจ ัดทาทะเบียนข้อมูลผูร้ ับบริการ
ี (lot.no.) และลาด ับขวดว ัคซน
ี ของ
* บ ันทึกเลขทีว่ ัคซน
ผูร้ ับบริการในแต่ละราย เพือ
่ ใชใ้ นการตรวจสอบผูไ้ ด้ร ับ
ี ร่วมขวดร่วม lot.no. เดียวก ัน
ว ัคซน
การประเมินผลงาน EPI
ผลการให้บริการวัคซีน
(Performance)
ผลความครอบคลุม
ของการได้รบั วัคซีน
(Coverage)
ยึดผูใ้ ห้บริการเป็ นหลัก
ยึดเด็กในพื้นที่รบั ผิดชอบได้รบั
วัคซีนเป็ นหลัก
= จานวนเด็กผูม้ ารับบริการทัง้ หมด
= จานวนเด็กในพื้นที่รบั ผิดชอบที่ได้รบั วัคซีน
จานวนเด็กในพื้นที่รบั ผิดชอบทัง้ หมด
จานวนเด็กในพื้นที่รบั ผิดชอบทัง้ หมด
ี ตามเกณฑ์
การติดตามกลุม
่ เป้าหมายให้มาร ับว ัคซน
ี ของกลุม
 มีทะเบียนติดตามการได้ร ับว ัคซน
่ เป้าหมาย
ทีเ่ ป็นปัจจุบ ัน
ี ทงที
 มีการบ ันทึกว ันทีก
่ ลุม
่ เป้าหมายได้ร ับว ัคซน
ั้ ่
ได้ร ับจากสถานบริการตนเองและสถานบริการอืน
่
 มีระบบติดตามกลุม
่ เป้าหมายทีไ่ ม่มา
แบบ 0119 รบ. 1 ก/3
ทะเบียนติดตามให้บริการสร้างเสริมภูมค
ิ ม
ุ ้ ก ันโรคสาหร ับเด็กก่อนว ัยเรียน
หมูท
่ ี่
xxxx
ตาบล
xxxx
อาเภอ
xxxx
จ ังหว ัด
xxxx
หมายเหตุ : ข้อมูล ณ ว ันที่ 24 มิ.ย. 2553
เด็กอายุ 1 ปี
ลาด ับที่
่ -สกุล
ชือ
ว ันเดือนปี
เกิด
่ มารดา
ชือ
หรือ
ผูป
้ กครอง
HB
ทีอ
่ ยู่
เด็กอายุ
3 ปี
เด็กอายุ 1 ½ ปี
DTP-HB
OPV
BCG
DTP
OPV
JE
JE
เข็ มที่ 4
ครงที
ั้ ่ 4
เข็ มที่ 1
เข็ มที่ 2
M/MMR
เข็ มที่ 1
เข็ มที่ 1
เข็ มที่ 2
เข็ มที่ 3
ครงที
ั้ ่ 1
ครงที
ั้ ่ 2
ครงที
ั้ ่ 3
เข็ มที่
3
เด็กอายุ 4 ปี
DTP
เข็ มที่ 5
OPV
ครงที
ั้ ่ 5
1
ด.ญ. XX
18 มีค.49
XXXX
XX
19มีค.49
18มีค.49
22พ.ค.49
24 ก.ค.49
25ก.ย. 49
22พค.49
24กค.49
25กย. 49
20ธค.50
22กย.51
22กย.51
22กย.51
25ตค.51
27ตค.52
25มีค.53
25มีค.53
2
ด.ช. XX
3 เมย.49
XXXX
XX
4เมย.49
3เมย.49
22มิย. 49
24ส.ค. 49
25ต.ค. 49
22มิย. 49
24สค.49
25ตค. 49
มค. 50
25ตค.51
25ตค.
51
25ตค. 51
22พย.
51
24พย.
52
22เมย.
52
22เมย.
52
3
ด.ญ. XX
15 มีค.50
XXXX
XX
16มีค.50
15มีค.50
23พค. 50
26กค. 50
24กย. 50
23พค. 50
26กค. 50
24กย. 50
20ธค. 50
22กย.51
22กย.51
22กย.51
25ตค.51
ตค. 52
29เมย.53
29เมย.53
4
ด.ญ. XX
22 สค.50
XXXX
XX
23สค.50
22สค.50
24ตค. 50
26ธค. 50
28กพ. 51
24ตค. 50
26ธค. 50
28กพ. 51
22พค.51
26กพ.52
26กพ.52
26กพ.52
26มีค.52
25มีค.53
5
ด.ช. XX
27 มิย.51
XXXX
XX
28มิย.51
27มิย.51
28สค. 51
30ตค. 51
25ธค. 51
28สค. 51
30ตค. 51
25ธค. 51
23เมย.52
24ธค.52
24ธค. 52
24ธค. 52
21มค.53
6
ด.ช. XX
1 พย. 51
XXXX
XX
2พย. 51
1พย. 51
22มค. 52
26มีค. 52
28พค. 52
22มค. 52
26มีค. 52
28พค. 52
27สค. 52
27พค.53
27พค.53
27พค.53
24มิย.53
7
ด.ญ. XX
19 มิย.52
XXXX
XX
20มิย.52
19มิย.52
27สค. 52
22ตค. 52
24ธค. 52
27สค. 52
22ตค. 52
24ธค. 52
25 มีค.52
8
ด.ช. XX
24 กค.52
XXXX
XX
25กค.52
24กค.52
24กย. 52
26พย. 52
21มค. 53
24กย. 52
26พย. 52
21มค. 53
22เมย.53
9
ด.ญ. XX
2 ตค. 52
XXXX
XX
3 ตค. 52
2 ตค. 52
24ธค. 52
25กพ. 53
27พค. 53
ธค. 52
25กพ. 53
27พค. 53
10
ด.ช. XX
3 ตค.52
XXXX
XX
4 ตค.52
3 ตค.52
24ธค. 52
25กพ. 53
27พค. 53
24ธค. 52
25กพ. 53
27พค. 53
การจ ัดเตรียมว ัสดุอป
ุ กรณ์และยาทีจ
่ าเป็น
ี กรณีเกิด Anaphylaxis หรือมีอาการรุนแรง
ในการกูช
้ พ
1.
ี ต้องผ่านการอบรมวิธก
ี เบือ
้ งต้น
ผูฉ
้ ด
ี ว ัคซน
ี ารกูช
้ พ
2.
ี /ผูป
ให้ความรูแ
้ ละข้อมูลแก่ผร
ู ้ ับว ัคซน
้ กครองเด็ก
3.
ั
ี พ ักรอสงเกตอาการ
จ ัดเตรียมสถานทีใ่ ห้ผร
ู ้ ับว ัคซน
4.
ั
ี พ ักสงเกตอาการ
ให้ผร
ู ้ ับว ัคซน
อย่างน้อย 30 นาที
5.
่ ยเหลือเบือ
ี กรณีเกิด
้ งต้นแก่ผร
มีแผน/ผ ัง การชว
ู ้ ับว ัคซน
anaphylaxis หรือมีอาการรุนแรง
6.
่ ผูป
มีแผน/ผ ัง การสง
้ ่ วยไปร ับการร ักษาต่อ
ี จร
ประเมินผู ้ป่ วย ตรวจการหายใจ ความดันโลหิต ชพ
ึ ต ัว ทา CPR
กรณีไม่รส
ู้ ก
ให้ออกซเิ จน เปิ ดทางเดิน
หายใจให้โล่ง นอนราบ
ให้ Adrenaline 1:1000
้ (ฉีดคน
ฉีดเข้ากล้ามเนือ
ละข้างก ับแขน/ขาทีฉ
่ ด
ี
ี )
ว ัคซน
ึ ต ัว ให้นอนศรี ษะตา่
เมือ
่ ผูป
้ ่ วยรูส
้ ก
และดูแลให้รา
่ งกายอบอุน
่
ให้ออกซเิ จน
่ ยเหลือ ปรึกษาแพทย์ รพ......โทร......
ตามผูช
้ ว
แนวทางในการดูแล
ี เบือ
เพือ
่ กู ้ชพ
้ งต ้นแก่
ี กรณีเกิด
ผู ้รับวัคซน
Anaphylaxis
กรณีให้ Adrenaline แล้วไม่ดข
ี น
ึ้
ภายใน 10-20 นาที
ให้ฉด
ี ซา้ ขนาดเดิมได้
อีกแต่ไม่เกิน
3 ครงั้
ี จร การ
บ ันทึกการตรวจร่างกาย ว ัดชพ
หายใจ ความด ันโลหิตรวมทงผลการร
ั้
ักษา
่ บ ันทึกพร้อม
เวลาให้ยา ขนาดยาทีใ่ ห้ สง
ผูป
้ ่ วย (ติดต่อห้องฉุกเฉิน รพ.... โทร....)
รายงานการเกิด
Anaphylaxis ตามระบบ
่ ต่อกรณีเกิด
แผนการสง
Anaphylaxis ภายหล ัง
ี
ได้ร ับว ัคซน
ี ให้
เมือ
่ เกิดอาการภายหล ังได้ร ับว ัคซน
แจ้ง ผอ.รพ.สต. ทราบ
(คุณ.........โทร.......)
เพือ
่ 1. ประสานคนข ับรถ Refer
(คุณ ...... โทร.........)
2. ประสานห้องฉุกเฉิน
รพ.......... (โทร.................)
่ ต่อผูป
3. สง
้ ่ วยโดยเจ้าหน้าที่
พยาบาล
การจ ัดเตรียมว ัสดุอป
ุ กรณ์และยาทีจ
่ าเป็น
ี กรณีเกิด Anaphylaxis หรือมีอาการรุนแรง
ในการกูช
้ พ
1. Adrenaline (Epinephrine)
2. IV Set
3. Normal saline or Ringer’s Lactate
4. Ambu Bag
5. Face mask
6. Endotracheal Tube (เบอร์ 3.5 or 4 สาหร ับเด็ก)
7. Laryngoscope
Adrenaline (1:1000)
ก่อนฉี ดทุกครัง้ ต้องได้รบั ความเห็นชอบจากแพทย์ก่อน
Set Intravenous Fluid
Normal
saline
Ringer’s
lactate
Ambu bag สาหร ับเด็กและผูใ้ หญ่
Oxygen face mask
สาหร ับเด็กและผูใ้ หญ่
สาหร ับเด็กทารก
่ อ
่ ยหายใจ
อุปกรณ์ใสท
่ ชว
Stylet
Endotracheal
tube
Laryngoscope
อย่ างน้ อยควรมีเบอร์ 3.5 และ 4.0
Endotracheal tube
Stylet
Laryngoscope