Transcript 4 serv EPI 2015

บริการให้วคั ซีนอย่างไร
จึ งจะปลอดภัยทั้งผูใ้ ห้และผูร้ บั
• เจ้ าหน้ าทีต่ ้ องมีความรู้ และปฏิบัติได้
ตามเกณฑ์ มาตรฐาน
• มีวคั ซีน อุปกรณ์ ทไี่ ด้ คุณภาพ (ไม่หมดอายุ,กระบอก
ฉีด เข็มมีขนาดทีเ่ หมาะสม) และเพียงพอ
เป้าหมาย (เริม่ ม.ค. 2558)
เป้ าหมาย
 เด็กอายุ <1 ปี
ได้ รับ
BCG HB3 DTP3 OPV3 MMR1
 เด็กอายุ 1 ปี
ได้ รับ
JE1 และ 2
 เด็กอายุ 1 ปี ครึ่ง
ได้ รับ
DTP4 OPV4
 เด็กอายุ 2 ปี ครึ่ง
ได้ รับ
JE3 และ MMR2
 เด็กอายุ 4 ปี
ได้ รับ
DTP5 OPV5
 หญิงมีครรภ์
ได้ รับ
dT ครบชุดตามเกณฑ์
 นักเรียน ป.1
ได้ รับ
MMR2 (เฉพาะ ปี การศึกษา 2558)
 นักเรียน ป.6
ได้ รับ
dT
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
การเตรียม
วัคซีน
สาหรับฉีด
การจัดท่ าเด็กเพือ่ ฉีดวัคซีน
• ตาแหน่ งทีฉ่ ีดทีเ่ หมาะสม?
• ห้ าม ฉีดเข้ าสะโพก...เพราะ
– อาจไม่ เข้ ากล้ ามเนือ้
– ภูมคิ ุ้มกันต่ อตับอักเสบบีขนึ้ ไม่ ดี
– กรณี BCG อาจทาให้ มกี ารติดเชื้อซ้าเติมง่ าย
– อาจเป็ นอันตราย หรือมีการบวมไปกดเส้ นประสาท
Sciatic ได้
วิธีการให้ วคั ซีน
1.
2.
3.
4.
การกิน (Oral route)
การฉีดเข้ าในหนัง (Intradermal route)
การฉีดเข้ าใต้ หนัง (Subcutaneous route)
การฉีดเข้ ากล้ ามเนือ้ (Intramuscular
route)
เข้ ากล้ ามเนือ้ : HB DTP-HB DTP dT TT
เข็ม No.23-26 ยาว 5/8-1 ¼ นิว้
เข้ าใต้ ผวิ หนัง (SC) : MMR JE
เข็ม No.26 ยาว ½ นิว้
เข้ าในหนัง (ID) : BCG
เข็ม No.26 ยาว ½ นิว้
1. การกิน (oral route)
ใช้ กระตุ้นภูมคิ ุ้มกันเฉพาะทีใ่ นลาไส้
นอกเหนือจากในเลือดได้
เช่ น วัคซีนโปลิโอ วัคซีนไข้ ทัยฟอยด์ ชนิดกิน
2. การฉีดเข้ าในชั้นผิวหนัง
(intradermal หรือ intracutaneous route)
โดยฉี ด เข้ า ในหนั ง ให้ เ ป็ นตุ่ ม นู น ขึ้น ควรใช้ เข็ ม
ขนาด 26G ยาว ½ นิ้ว การฉีดวิธีนี้ทาให้ แอนติเจนเข้ าไป
ทางระบบน้าเหลือ งได้ ดี สามารถกระตุ้น ภู มิคุ้ ม กันชนิ ด
เซลล์ เป็ นสื่ อได้ ดี (Cell-mediated immune response)
เช่ น วัคซีนวัณโรค วัคซีนพิษสุ นัขบ้ า
2. การฉีดเข้ าในหนัง
(intradermal หรือ intracutaneous route)
การฉี ด วั ค ซี น วั ณ โรคในทารกแรกเกิ ด ควรฉี ด ที่
ต้ นแขนเพือ่ ให้ สามารถตรวจสอบแผลเป็ นได้ ง่าย ไม่ ควรฉีด
ที่สะโพกเพราะอาจเกิดการติดเชื้อซ้าเติมได้ ง่าย เนื่องจากอยู่
ใกล้ ผ้ าอ้ อม ซึ่ ง อาจเปื้ อนอุ จ จาระ ปั ส สาวะได้ และ
ตรวจสอบแผลเป็ นได้ ไม่ สะดวกเท่ าบริเวณแขน
BCG
Complications
BCG should not be given at
buttock or hip:
- irritation from diaper
- contamination with urine/
stool
- difficult to examine scar
เทคนิคการฉีดวัคซีนเข้ าในหนัง
 ทาความสะอาดผิวหนังเด็กด้ วยนา้ สะอาด
 แทงเข็มให้ ปลายเข็มหงายขึน้ เกือบขนานกับผิวหนัง
แล้ วค่ อยๆ ฉีดเข้ าในชั้นตืน้ สุ ดของผิวหนัง
(จะรู้ สึกมีแรงต้ านและตุ่มนูนปรากฏขึน้ ทันที มีลกั ษณะ
คล้ ายเปลือกผิวส้ ม)
 หากฉีดลึกเกินไป จะไม่ เห็นตุ่มนูนเปลือกผิวส้ ม ให้ ถอน
เข็มออกแล้ วฉีดเข้ าใหม่ ขนาด 0.1 มล.
ในบริเวณใกล้ เคียงกัน
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
BCG Complications
3. การฉีดเข้ าใต้ ผวิ หนัง (subcutaneous route)
ควรใช้ เข็ม ขนาด 26G ยาว ½ นิว้ การฉีดให้ ต้ังเข็มทามุม
45 องศากับผิวหนัง
มักจะใช้ กับวัคซี นที่ไม่ ต้องการให้ ดูดซึ มเร็ วเกินไป เพราะ
อาจเกิดปฏิกริ ิยารุ นแรง
เช่ น วัคซี นรวมหัด-คางทูม-หัดเยอรมัน วัคซี นไข้ ทัยฟอยด์
วัคซีนไข้ สมองอักเสบ วัคซีนสุ กใส
ในเด็ก เล็ก ควรฉี ด บริ เ วณกึ่ง กลางต้ น ขาด้ า นหน้ า ค่ อ นไป
ทางด้ านนอก ส่ วนในเด็กโตและผู้ใหญ่ ควรฉีดทีต่ ้ นแขน
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
กลุ่มโรคติดต่ อที่ป้องกันได้ ด้วยวัคซี น
4. การฉีดเข้ ากล้ ามเนือ้ (intramuscular route)
เป็ นการฉี ด ลึ ก ลงถึ ง ชั้ น กล้ า มเนื้ อ ควรตั้ งเข็ ม
ทามุมฉากกับผิวหนัง ขนาดของเข็มที่ใช้ ขึน้ กับขนาดตัว
ของเด็ก โดยประมาณขนาดของเข็ม
เช่ น วัคซี นรวมคอตีบ ไอกรน บาดทะยัก (DTP)
วัคซีนรวมคอตีบ บาดทะยัก (DT, dT) ตับอักเสบบี
การกาจัดอุปกรณ์ ทใี่ ช้ แล้ ว
3 วัคซีน
BCG
HB
DTP-HB
OPV
หลังเปิ ดขวดแล้ว
วิธีการให้ วัคซีน/โด๊ส
ให้ใช้ภายใน
แรกเกิ ด ภายใน  2 ชัว่ โมง
ฉีดเข้ าใน 0.1 มล.
7 วันหลังคลอด (สภากาชาดไทย) หนัง
 6 ชัว่ โมง (Serum
(ID)
0.05 มล.
Institute of India)
และอายุ >1
ปี 0.1 มล.
อายุ ที่รบั วัคซีน
 ภายใน24 ชม.
หลังคลอด
 1 เดือน กรณี
แม่เป็ นพาหะ
2,4,6 เดือน
2,4,6 เดือน 1 ปี
ครึ่ง และ 4 ปี
8 ชัว่ โมง
ฉีดเข้ า
กล้ ามเนื ้อ
(IM)
0. 5 มล.
8 ชัว่ โมง
ฉีดเข้ า
กล้ ามเนื ้อ
(IM)
กิน
0.5 มล.
8 ชัว่ โมง
2-3 หยด
ขึ ้นกับบริ ษัท
ขนาด
ไซริงค์
1 มล.
ขนาด
เข็มฉีด
ยาว ½ นิ ้ว
1 มล. / 3 23 -26 G
มล.
ยาว 5/8 11/4 นิ ้ว
1 มล.
หรื อ 3
มล.
-
23 -26 G
ยาว 5/8 11/4 นิ ้ว
-
วัคซีน
MMR
หลังเปิ ดขวดแล้ว
อายุ ที่รบั วัคซีน
วิธีการให้ วัคซีน/โด๊ส
ให้ใช้ภายใน
ขนาด
ไซริงค์
9-12 เดือน
0.5 มล.
1 มล. / 3
มล.
ยาว½ นิ ้ว
0.5 มล.
1 มล. / 3
มล.
ยาว½ นิ ้ว
0.5 มล.
1 มล. / 3 23-26 G
มล.
ยาว 5/8 11/4 นิ ้ว
6 ชัว่ โมง
(สายพันธุ์
Jeryl Lynn)
MMR
(SC)
ป. 1
6 ชัว่ โมง
(สายพันธุ์
Urabe)
DTP
ฉีดเข้ าใต้
ผิวหนัง
ขนาด
เข็มฉีด
ฉีดเข้ าใต้
ผิวหนัง
(SC)
1 ปี ครึ่ง, 4 ปี
8 ชัว่ โมง
ฉีดเข้ า
กล้ ามเนื ้อ
(IM)
วัคซีน
อายุ ที่รบั วัคซีน
JE
หลังเปิ ดขวดแล้ว
วิธีการให้ วัคซีน/โด๊ส
ให้ใช้ภายใน
1 ปี ครึ่ง 2 ครัง้
สายพันธุ์
ห่างกัน 1 เดือน
Nakayama และ 2 ปี ครึ่ง
8 ชัว่ โมง
JE
8 ชัว่ โมง
สายพันธุ์
Beijing
1 ปี ครึ่ ง 2 ครัง้
ห่างกัน 1 เดือน
และ 2 ปี ครึ่ง
ขนาด
ไซริงค์
ฉีดเข้ าใต้ • เด็ก <3 ปี
ผิวหนัง 0.5 มล.
(SC)
• เด็ก >3 ปี
1 มล.
1 มล.
ฉีดเข้ าใต้ • เด็ก <3 ปี
ผิวหนัง 0.25 มล.
(SC)
• เด็ก >3 ปี
0.5 มล.
1 มล.
ขนาด
เข็มฉีด
ยาว½ นิ ้ว
ยาว½ นิ ้ว
วัคซีน
dT
หลังเปิ ดขวดแล้ว
วิธีการให้ วัคซีน/โด๊ส
ให้ใช้ภายใน
8 ชัว่ โมง
ฉีดเข้ า
0.5 มล.
นั ก เรี ยน ป. 1
ใ ห้ วั ค ซี น โ ด ย ดู
กล้ ามเนื ้อ
จากประวั ติ ก าร
(IM)
ได้ รับวัคซีน DTPHB/DTP ในอดีต
อายุ ที่รบั วัคซีน
นั ก เรี ยน ป. 6
ให้ วัคซีนทุกคน
ห ญิ ง มี ค ร ร ภ์
ขึ น้ กั บ การได้ รั บ
วัคซีนDTP/dT/TT
ในอดีต
ขนาด
ไซริงค์
1 มล.
หรื อ 3
มล.
ขนาด
เข็มฉีด
23-26 G
ยาว 5/8 11/4 นิ ้ว
หลักการทั่วไปในการให้ วคั ซีน
 ถ้ าเด็กไม่ ได้ มารับวัคซีนตามนัด ไม่ ต้องเริ่มต้ นใหม่ ไม่ ว่าจะนานเท่ าใด
เพราะเซลล์ เคยถูกกระตุ้นแล้ วและยังจาได้
 ถามประวัตท
ิ ุกครั้งก่ อนให้ วคั ซีน
ว่ าเคยมีประวัติ AEFI หลังจากได้ รับวัคซีนครั้งที่ผ่านๆ มาหรือไม่
 วัคซีนหลายชนิดให้ พร้ อมกันได้ โดยให้ คนละตาแหน่ งที่ฉีด
 ห้ ามให้ ก่อนกาหนดระยะห่ าง/ระหว่ างครั้ง
การให้ ห่างเกินกาหนดไม่ ทาให้ ภูมิคุ้มกันลดลง
กราฟแสดงการตอบสนองของภูมิตา้ นทาน
HOT
 เด็กกาลังมีไข้ เลือ่ นกาหนดนัดออกไปอย่ างน้ อย 1 สั ปดาห์

เด็กทีเ่ คยมีประวัติชัก ต้ องให้ ยากันชัก

เด็กทีเ่ คยมีประวัติมีไข้ หลังฉีดวัคซีน
ครั้งนีต้ ้ องให้ กนิ ยาลดไข้

หลังฉีดวัคซีนควรให้ สังเกตอาการต่ อ 30 นาที
•ทารกคลอดก่อนกาหนด ควรให้ วคั ซีนอย่ างไร?
– ทารกคลอดก่ อนกาหนด ให้ วคั ซีนเหมือนทารกครบกาหนด
โดยให้ ตามอายุหลังเกิดเหมือนเด็กปกติ (ไม่ต้องทดเวลาที่ก่อน
กาหนด)
– ทั้งนีย้ กเว้ น ตับอักเสบบี (HBV) เพราะทารกทีอ่ ายุน้อยกว่ า
37 สั ปดาห์ หรือนา้ หนักแรกเกิดน้ อยกว่ า 2 กก. จะตอบสนอง
ต่ อ HBV เมือ่ ฉีดแรกเกิดได้ ไม่ ดี ดังนั้น......
• ถ้ าแม่ เป็ นพาหะฉีดHBV แรกเกิดเป็ นเข็มแถม และให้ เริ่ม
ฉีดเข็มแรกเมือ่ อายุ 1 เดือน
กรณีเด็กที่ติดเชื้อ HIV หรือ อาจจะติดเชื้อ HIV
• ให้ วคั ซีนได้ เหมือนเด็กปกติทุกอย่ าง ยกเว้ น
- ไม่ ให้ BCG ถ้ ามีอาการ (ได้ แก่ เด็กทีไ่ ม่ ได้ รับเมือ่ แรกเกิด)
- ให้ OPV หรือ IPV ก็ได้
- ไม่ ให้ MMR ถ้ า CD4 <15%
- วัคซีนเสริม ที่ควรพิจารณาให้ วัคซีนไข้ หวัดใหญ่ ,
VZV ( ถ้ า CD4 >15%), Hib, PCV-7, HAV
 วิธีการให้ วคั ซีนให้ปฏิบต
ั ิตามคาแนะนา
เช่ น การฉีดเข้ ากล้ าม ใต้ หนัง ในหนัง และรับประทาน
 ตาแหน่งของการฉีด - ปลอดภัย/ถูกต้อง
เด็กเล็ก : กึง่ กลางต้นขาด้านหน้า ค่อนไปด้านนอก
เด็กโต/ผูใ้ หญ่ : ต้นแขน
 ขนาดถูกต้องตามกาหนดในฉลากกากับ
• การผสมกับน้ ายาทาละลาย
• การให้วคั ซีนในเด็กทีม่ ีอายุมาก
ประเด็นของวัคซีน JE
• ถ้ าให้ วคั ซีนแล้ วเด็กมีผนื่ เกิดขึน้ ครั้งต่ อไปต้ องงดไหม
– ถ้ าผืน่ เกิดเร็ว (ภายใน 1-2 ชม ) ควรงดเข็มถัดไป
– ถ้ าผืน่ เกิดขึน้ ช้ า ให้ เข็มถัดไปได้ พิจารณาให้
antihistamine ป้องกัน หรือเตรียมรักษา
Urticaria Following JE Vaccine
2555
หรือเข็มกระต้ ุนครั้งสุดท้ าย
2 ปี ครึ่ง