Transcript dosyayı indir - egitimgonulluleri.net

Halil ALTINOK
Daire Başkanı
İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRKLERDE
EĞİTİM
Bu dönemde, Türk toplumlarının eğitim
anlayışı ve uygulamaları,
yaşama biçimlerinin etkisiyle
şekillenmiştir.
İSLAMİYETTEN SONRA TÜRKLERDE
EĞİTİM
Türklerin İslamiyeti benimsemeleri
onların eğitimine yeni özellikler
kazandırmış
ve
eğitim
tarihi
bakımından bunun birtakım önemli
ve sürekli sonuçları olmuştur.
İSLAMİYETTEN SONRA TÜRKLERDE
EĞİTİM
Türk toplumlarının yeni dinle ve
yeni değerlerle teması, gazi ve veli
insan tiplerini ortaya çıkarmıştır. Eski
savaşçı, cihangir, alp (yiğit) tipinin
özellikleri bu yeni tiplerin özellikleri
ile kaynaşmıştır.
İSLAMİYETTEN SONRA TÜRKLERDE
EĞİTİM
Türkler İslâmiyet’te bilimin yüce
tutulduğunu
görmüşler,
bu
da
kendilerinin köklü bilim sevgilerini
sürdürmelerini kolaylaştırmıştır.
İÇ ASYA MÜSLÜMAN TÜRKLERİ VE
KARAHANLILARDA EĞİTİM
Karahanlılar döneminde Farabi, İbni
Sina, Birûni gibi dünya eğitim ve
bilim tarihinde yer tutan bilim
adamları yetişmiştir.
Eğitim tarihimizde, “eğitim bilimi” ne
ilişkin ilk görüşler de başta Farabi
olmak üzere bu düşünürler
tarafından ileri sürülmüştür.
Farabi’nin Eğitim İlişkin Görüşleri
(870–950)
Devlet başkanı milletin
eğitimcisidir yani öğretmenidir.
Öğretmen öğrencilerle-Sokrat gibitartışmayı bilmelidir.
Öğretimde Mantık ve Felsefe’ye yer
verilmelidir.
Öğrencinin öğrenme isteğinin
sürdürülmesine çalışılmalıdır.
İbni Sina’nın Eğitim Görüşleri
(980–1037)
Kendisine Aristoteles ve Farabi’den
sonra gelen “üçüncü öğretmen”
anlamında muallim-i sâlis denmiştir.
SELÇUKLULARDA EĞİTİM
İlk Selçuklu medreseleri 1040 yıllarında
Nişabur’da Tuğrul Bey tarafından
kurulmuştur. Alpaslan döneminde 1067’de
Bağdat’da Nizamiye medreseleri adıyla
önemli kurumlar açılmıştır.
Medresenin hocası olan müderrisler,
Hükümdar veya Vezir tarafından atanır,
genellikle ölüncüye kadar görevde
kalırlardı.
OSMANLILARDA EĞİTİM
Medreseler çok yaygın ve güçlü örgün
eğitim kurumları haline gelmiş,
Azınlık çocuklarının üst düzeyde
yönetici yetiştirildikleri Enderun adında
önemli bir örgün eğitim kurumu ortaya
çıkmıştır.
OSMANLILARDA EĞİTİM
Fatih Sultan Mehmet, Eyüp ve Ayasofya
medreselerinde, sıbyan mektebi muallimi
olacaklar için, genel medreselerden farklı bir
program öngörmüştür. Bu programda;
Adâb-ı Mubahase ve Usûl-i Tedris adında
derse yer verilmiş. Bu tartışma kuralları ve
öğretim yöntemi anlamına gelmektedir.
Fıkıh dersinin bulunmayışı, Fatih, böyle bir
dersi ilkokul öğretmeni olacaklar için yararlı
bulmamıştı.
Osmanlılarda saray eğitim ve
öğretim kurumları
Enderun Mektebi
Şehzadegân Mektebi
Meşkhane
TANZİMAT DÖNEMİNDE ÖĞRETMEN
YETİŞTİRME (1839-1876)
1789 Fransız devrimine kadar eğitim
doğuda olduğu gibi Batıda da din
ağırlıklıydı. Din adamları aynı
zamanda öğretmendi.
Dünyada ilk öğretmen yetiştiren
kurum Fransız Devriminden sonra
Fransa’da açılmıştır.
TANZİMAT DÖNEMİNDE ÖĞRETMEN
YETİŞTİRME
16 Mart 1848’de İstanbul Fatih
semtinde ortaöğretimin ilk kademesi
durumunda olan Rüştiye
mekteplerine öğretmen yetiştirmek
amacıyla ilk Darülmuallimin açıldı.
TANZİMAT DÖNEMİNDE ÖĞRETMEN
YETİŞTİRME
1868 Darülmuallimin-i Sıbyan
1870 Darülmuallimat (Kız Öğretmen
Okulu)
1870’ler Taşra Darülmualliminleri
1914 Ana Muallime Mektebi
OSMANLILARDA EĞİTİM
Türkiye’yi kurtaracak eğitimdir, eğitimin
öncüsü ise öğretmenlerdir.
Öğretmenlik bir sanattır, özel metotları ve
kuralları vardır.
Öğretmen okullarının tek amacı öğretmen
yetiştirmek olmalı ve buna hizmet etmelidir.
Köy için ayrı öğretmen yetiştirilmelidir.
Öğretmenlik mesleğinin itibarı
yükseltilmelidir.
CUMHURİYET DÖNEMİ
ÖĞRETMEN YETİŞTİRME POLİTİKALARI
Türk eğitim sisteminin politikaları
Atatürk’ün eğitime ilişkin görüş ve
düşünceleri, T.C. Anayasası, eğitim ve
öğretimi düzenleyen mevzuat, hükümet
programları, kalkınma planları ve milli
eğitim
şuraları
esas
alınarak
düzenlenmektedir.
Atatürk’ün eğitime ilişkin görüş ve
düşünceleri
Öğretmenler; yeni nesli, cumhuriyetin
fedakâr öğretmen ve eğitimcileri, sizler
yetiştireceksiniz. Yeni nesil sizin eseriniz
olacaktır… Cumhuriyet; fikren, ilmen, fennen,
bedenen kuvvetli ve yüksek karakterli
koruyucular ister. Yeni nesli, bu özellik ve
kabiliyette yetiştirmek sizin başarınız,
cumhuriyetin başarısı olacaktır.(1924)
T.C. ANAYASASI
Devletin eğitim ve öğretimle ilgili
temel görevleri
10. maddede, din ve vicdan
hürriyeti,
24. madde eğitim ve öğretim hakkı
ve ödevi,
42. madde ve diğer maddelerle
düzenlenmiştir.
1739 Sayılı Milli Eğitim Temel
Kanunu
43. Madde: “Öğretmenlik genel kültür,
özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon
verilmek suretiyle sağlanan özel bir ihtisas
mesleğidir.”
45. Madde: “Öğretmen adaylarında genel
kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik
formasyon bakımından aranacak nitelikler
Milli Eğitim Bakanlığınca tespit olunur.”
Milli Eğitim Şuraları
1939-2010 yılları arasında 18 şura
gerçekleştirilmiştir.
Bu şuralardan özellikle, 7. (1962), 11.
(1982) ve 18. (2010) Milli Eğitim
Şuraları
öğretmen
yetiştirme
konusuna geniş yer vermiştir.
III. Milli Eğitim Şurası
1946
Sekiz yıllık okul düşüncesi bu şurada
tartışılmıştır.
Temel eğitim için gereksinim duyulan
öğretmenlerin ise iki yıllık yüksek
dereceli eğitim enstitüleri durumuna
getirilen
öğretmen
okullarınca
yetiştirilmesi önerilmiştir.
VII. Milli Eğitim Şurası
1962
İlk öğretmen okullarının öğretim
sürelerinin uzatılması uygun görülmüş,
bu okullardan ilkokula dayalı
bulunanların 7 yıl, ortaokula dayalı
bulunanların da 4 yıla çıkarılması,
Eğitim enstitülerinin bütün bölümlerinin
öğrenim sürelerinin üç yıla çıkarılması
uygun görülmüştür.
XI. Milli Eğitim Şurası
1982
Şuranın gündemi tamamen hizmet
öncesi ve hizmet içi öğretmen ve
eğitim uzmanı yetiştirme konusuna
ayrılmıştır.
Üniversiteler ile MEB’in yakın bir
işbirliği içinde bulunmaları zorunlu
görülmüştür.
XIV. Milli Eğitim Şurası
1993
Öğretmen yetiştirmede, Milli Eğitim
Bakanlığı ile YÖK arasında sürekli bir
işbirliği
sağlamak
amacıyla
Öğretmen Yetiştirme Koordinasyon
Kurulu oluşturulması için gerekli
yasal düzenlemelerin yapılması.
XVII. Milli Eğitim Şurası
2006
Öğretmenlik bir uzmanlık mesleği
olarak lisansüstü düzeyi kapsayacak
bir eğitim programına bağlanmalıdır
ve
uygulama
süreci
sürekli
değerlendirilerek geliştirilmelidir.
XVIII. Milli Eğitim Şurası
2010
•Öğretmen yetiştirme programlarının,
öğretmen yeterlilikleri bağlamında
geliştirilmesi,
•Öğretmenlik uygulamasının
geliştirilmesi ( intörn) öğretmen
kararlaştırılmıştır.
Kalkınma Planları
•1960 lı yıllardan sonra planlı
kalkınma dönemi başlamış ve 19632013 yılları arasında 9 kez beş yıllık
kalkınma planı (BYKP) hazırlanmış
olup belirlenen hedefler şöyledir.
Birinci Beş Yıllık Kalkınma
Planı(1963-1967)
Öğretmenlik mesleğinin cazip hale
getirilmesi.
İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı(19681972)
Temel eğitimin gerektirdiği nitelik ve
nicelikte sınıf ve branş
öğretmenlerinin hızla yetiştirilmesi.
Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı
(1979-1983)
Öğretmen yetiştiren yüksekokulların
asıl kaynağı öğretmen okulları
olması.
Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
(1985-1989)
Yabancı dil ve özel eğitim öğretmeni
yetiştirmeye ilişkin tedbirlerin
alınması.
Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
(1985-1989)
Zorunlu eğitim süresinin sekiz yıla
çıkarılması.
Öğretmenlik mesleğinin cazip hale
getirilmesi.
Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
(2001-2005)
Öğretmenliğin çekici hale getirilmesi.
Nitelikli öğretmen yetiştirme ve yurt
düzeyinde dengeli dağılımı üzerinde
durulması.
Sözleşmeli statüde eğitim personeli
istihdamı konusunda çalışmaların
başlatılması.
Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı
(2007-2013)
Öğretmen niteliğinin geliştirilmesi.
Öğretmen yeterliklerinin sürekli
olarak geliştirilmesi.
Yeterliklerin kazandırılabilmesi için
hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimde
etkin yöntemler uygulanması.
1923–1983 DÖNEMİNDE ÖĞRETMEN
YETİŞTİRME
Cumhuriyetin başlangıç yıllarından
beri eğitim hizmetlerinin topluma
yaygınlaştırılması
kapsamında
özellikle
ilkokullara
öğretmen
yetiştirme sorunu hükümetlerin her
dönem üzerinde önemle durdukları
eğitim
alanı
olma
özelliğini
korumuştur.
İlkokullara Öğretmen Yetiştirme
1923-81
döneminde,
Türkiye’de
ilkokullara öğretmen yetiştirmenin
temel kaynağı;
-İlk öğretmen okulları,
-Köy enstitüleri
-İki yıllık eğitim enstitüleri
olmuştur.
İlköğretmen Okulları
Öğretim süresi 5 yıldan 1931-1932’de 6
yıllık okullar haline getirilmiştir.
İlköğretmen okullarının sayısı 1940-41
öğretim yılında 27 iken, 1950-51 öğretim
yılında ise 89’a çıkmıştır.
1970-1971
öğretim
yılından itibaren
İlköğretmen okullarının öğretim süresini
kademeli olarak, ilkokul üzerine yedi yıla,
ortaokul üzerine dört yıla çıkarılmıştır.
İki Yıllık Eğitim Enstitüleri
1974-75 öğretim yılından itibaren iki
yıllık eğitim enstitüleri açılmıştır.
Böylece, yükseköğretim düzeyinde
ele alınmaya başlamıştır.
20 Temmuz 1982 tarihinde bu
enstitüler eğitim yüksekokulu adıyla
üniversite çatısı altında alınmıştır.
Köylere Öğretmen Yetiştirme
Cumhuriyet hükümetlerini köyler için
ayrı öğretmen yetiştiren kurumlar
açmaya yöneltmiştir.
Bu süreç, 1927 de Köy Muallim
Mekteplerinin açılmasıyla başlamış,
1954 yılında Köy Enstitülerinin
kapanmasıyla tamamlanmıştır.
Köy Muallim Mektepleri
1926’da 789 sayılı Maarif Teşkilatına
Dair Kanunun 7. Maddesince köy
muallim mekteplerinin açılması
öngörülmüş.
İlkokul üzerine iki yıl öğrenim süreli
olan bu okullar, Türkiye’nin ilk özgün
pedagojik deneyimi olarak
görülebilir.
Köy Enstitüleri
Köy Enstitüleri, 17 Nisan 1940 tarih
ve 3803 sayılı yasaya dayanarak
kurulmuştur.
Köy eğitmeni ve köye yarayan diğer
meslek erbabını yetiştirmek üzere
ziraat
işlerine
elverişli
arazisi
bulunan yerlerde Maarif Vekilliğince
köy enstitüleri açılır.
Köy Enstitüleri
1940-53 yılları arasında 21 okul, 15 bin
öğretmen ve 2.000 sağlık elamanı
yetiştirmiştir.
1954 yılında 6 yıllık ilköğretmen okulu
adı altında yeniden düzenlenmiştir.
Köy ve şehir okullarına farklı kaynaktan
öğretmen yetiştirme uygulaması sona
ermiştir.
Ortaokullara Öğretmen Yetiştirme
Ortaokullara öğretmen yetiştirmede
temel kaynak üç yıllık eğitim
enstitüleri olmuştur.
Üç Yıllık Eğitim Enstitüleri
Türkçe öğretmeni yetiştirmek amacıyla
1923-27 öğretim yılında Konya’da
açılan “Orta Muallim Mektebi”
olmuştur.
Liselere Öğretmen Yetiştirme
1923-1981 yılları arasında liselere
öğretmen yetiştirmede iki kaynaktan
söz edilebilir. Bunlar;
Yüksek öğretmen okulları
Üniversitelerdir.
Yüksek Öğretmen Okulları
Bu eğitim kurumu 1954-55 öğretim
yılına kadar kendi türünde tek okul
olarak öğretmen yetiştirme işlevini
sürdürmüştür. Lise öğretmenlerine
duyulan ihtiyacın giderek artması
karşısında 1959 yılında Ankara’da,
1964 yılında İzmir de birer yüksek
öğretmen okulu daha açılmıştır.
Üniversiteler
1982 yılına değin öğretmen yetiştirme
görevi bütünüyle Milli Eğitim
Bakanlığı’na verilmiş ise de,
üniversitelerimizde öğretmen
yetiştirmede sürekli olarak önemli bir
kaynak olmuştur.
Üniversiteler
Bu gelişmeler;
1.Sınırlı olan öğretmen kaynakları çoğalmış
ve çeşitlilik göstermiştir.
2.Türkiye öğretmeni yetiştirme konusunda
sürekli arayış içinde olmuştur.
3. Köye öğretmen yetiştirme konusu, ayrı bir
politika olarak uzun yıllar sürdürülmüştür.
4.Öğretmen yetiştiren okullar zamanla
yurdumuzun her tarafına açılmaya
başlanmıştır.
Üniversiteler
5. Eğitim enstitülerinde uygulanan
hızlandırılmış eğitim, öğretmen yetiştirme
tarihinde en olumsuz yöntem olarak
bilinmektedir.
6.Öğretmen yetiştiren kurumların öğretim
süreleri sürekli olarak uzatılmış,
yükseköğrenim düzeyine çekilmiştir.
7.Öğretmenlerin genel kültür, özel alan bilgisi
ve meslek formasyonu bakımından
yetiştirilmeleri yasal bir esasa bağlanmıştır.
ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE YENİ MODEL
Eğitim Fakülteleri 1982-2010
Türkiye 1968-1981 yılları arasında
çok sorunlu; siyasal-sosyalekonomik çalkantılı bir dönem
geçirdi.
MEB’in 1981 YÖK yasası ile
öğretmen yetiştirme işini tamamıyla
üniversitelere devretmesinde büyük
bir etken olmuştur.
MEB’DE 1990-2010 DÖNEMİ
1989 yılında Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi
Genel Müdürlüğü kuruldu
Öğretmenlik bursu ile zeki, yetenekli
öğrencilere öğretmenlik mesleğine geçmesi
sağlandı.
MEB-YÖK-Üniversite-Okul işbirliği
sağlanmaya başlandı.
Her tür kademedeki öğretmenlerin en az
lisans düzeyinde yetişmesi sağlandı.
MEB’DE 1990-2010 DÖNEMİ
Hizmetiçi eğitimde önemli düzenlemeler
oldu.
Öğretmen liseleri Anadolu öğretmen liseleri
olarak yeniden yapılandırıldı.
Milli Eğitim Akademisin hizmet binası
tamamlandı. Yasası hazırlandı henüz
meclisten geçmedi.
ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN
YENİDEN YAPILANDIRILMASI(1997)
Yeniden yapılanma ile;
ilköğretime öğretmeliği programları
geliştirilerek 4 yıllık lisans düzeyinde
kaldı.
İlk ve ortaöğretime hizmet veren
yabancı dil, müzik ve beden eğitimi
öğretmenlileri geliştirilerek 4 yıllık
lisans düzeyinde kaldı.
ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN
YENİDEN YAPILANDIRILMASI
Ortaöğretim öğretmenliği programları iki
şekilde düzenlendi:
1. Eğitim fakülteleri tarafından yürütülen
lise/ortaöğretim öğretmenliği 5 yıl
(3,5+1,5=5) süreli tezsiz yüksek lisans
programı (Bu program sürekli olup
tezsiz yüksek lisans için herhangi bir
sınav şartı aranmıyor)
ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN
YENİDEN YAPILANDIRILMASI
2. Fen Edebiyat Fakülteleri
mezunlarından öğretmen olmak
isteyenlerin 1,5 yıl tezsiz yüksek
lisans yapmalarıdır.
Bu programlara giriş sınavla ücretli
olup YÖK’ün sağladığı kontenjan
nispetinde yapılmaktadır.
ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN
YENİDEN YAPILANDIRILMASI
Pedagojik formasyon derslerinin sayısı
ve kredisi artırıldı.
Öğretmenlik uygulaması dersi ilk kez 1
yarıyıllık sürede verildi, ayrıca okul
deneyimi/okullarda gözlem öğretmenlik
dersleri konuldu.
Öğretmenlik
uygulaması
yönergesi
hazırlandı ve uygulamaya konuldu.
ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN
YENİDEN YAPILANDIRILMASI
Özel öğretim yöntemleri konusunda
yurtdışında öğretim elamanı yetiştirildi.
Her öğretmen adayının ana alanı yanına
birde yan alanı oldu.
YÖK bünyesinde YÖK ve MEB den seçilen
üyelerden oluşan Öğretmen Yetiştirme Türk
Milli Komitesi kuruldu.
ÖĞRETMEN YETİŞTİREN KURUMLARIN
YENİDEN YAPILANDIRILMASI
2006 yılında öğretmen yetiştirme
programlarında MEB’ın ilköğretimdeki
program düzenleme çalışmalarına paralel
tedbirler almak üzere yeniden düzenlenmiştir.
2009 yılında YÖK’ün kararıyla öğretmen
yetiştirme sisteminde bir değişiklik daha
yapıldı. Fen edebiyat fakülteleri mezunlarının
tezsiz yüksek lisansla öğretmen olmalarına
son verildi.
ÖĞRETMEN
YETERLİKLERİ
Öğretmen Yeterlikleri
Öğretmen
Yeterlikleri
Genel
Yeterlikler
Özel Alan
Yeterlikleri




Yeterlik alanı (ana yeterlik)
Kapsam
Alt yeterlik
Performans göstergesi
A
• Kişisel ve Mesleki Değerler – Meslekî Gelişim
B
• Öğrenciyi Tanıma
C
• Öğretme ve Öğrenme Süreci
D
• Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme
E
• Okul Aile ve Toplum İlişkileri
F
• Program ve İçerik Bilgisi


Toplam 16 alanda hazırlanmıştır.
Hazırlanma sürecinde Paydaş Görüşler
Araştırması yapılmıştır.
Özel Alan Yeterliklerinin belirlenmesine ilköğretim
kademesi öğretmenlerinden başlanmıştır.
YETERLİK ALANI: 1-ÖĞRENME-ÖĞRETME
SÜRECİNİ PLANLAMA VE DÜZENLEME
Yeterlik: 2. Öğretim sürecinde öğretim programı doğrultusunda öğrenme
ortamları düzenleyebilme
Bütün öğrencilerin
Performans Göstergeleri:
Öğrenme
ortamını,
öğretim
programındaki
mevcut
etkinlikler
doğrultusunda
düzenlemenin
önemini bilir.
A1
Öğrenme ortamını
öğrencilerin ilgi,
yetenek ve
gereksinimlerini,
becerilerini ve
bireysel
farklılıklarını
dikkate alarak
düzenler.
A2
ilgi ve
gereksinimlerini
dikkate alarak
derse aktif
katılımlarını
sağlamaya ve
başarılarını
artırmaya yönelik
ortamlar oluşturur.
A3
o
Özel Alan Yeterlikleri - Ortaöğretim



Ortaöğretim öğretmenlerine yönelik Özel
Alan Yeterlikleri
Çalışılan Alanlar (9 Alan)
Çalışılması Planlanan Alanlar (8 Alan)
Özel Alan Yeterlikleri - Ortaöğretim
Yeterlik alanları:



Alan Bilgisi
Alan Eğitimi Bilgisi
Tutum ve değerler
 Öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimlerinde,
 Öğretmen yetiştirme politikalarının
belirlenmesinde,
 Öğretmenlerin seçiminde,
 Öğretmenlerin hizmet içi eğitiminde,
 Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme
programlarının hazırlanması ve
geliştirilmesinde,
 Öğretmenlerin iş başarımları ve
performanslarının değerlendirilmesinde.
kullanılması beklenmektedir.
Eğitim çalışanları
(yönetici-öğretmen)
mesleki yeterliklerini planlı ve
sürekli olarak nasıl
geliştirebilirler?
Okul Temelli Mesleki
Gelişim (OTMG)
Okul içinde ve dışında
yönetici ve öğretmenlere;
 Mesleki bilgi, beceri, değer
ve tutumlarını
geliştirmelerinde,
 Etkili öğrenme ve öğretme
ortamları oluşturmalarında
destek sağlayan süreçler
bütünüdür.

Öğretmen Yeterlikleri




Genel Yeterlikler
Özel Alan Yeterlikleri
Okul Temelli Mesleki Gelişim
Performans Yönetim Sistemi
ÖĞRETMEN YETİŞTİRME VE EĞİTİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
oyegm.meb.gov.tr
[email protected]
ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ VE OTMG
otmg.meb.gov.tr
[email protected]