Transcript Demans

Plan
Demans, tanımlar
 Her unutkanlık demans mıdır ?
 Alzheimer Hastalığı
 Diğer demanslar
 Kanıta dayalı değerlendirme


Tanı algoritması ve özet
DEMANSI NASIL
TANIYALIM ?
Prof.Dr. Abdulkadir Koçer-2012
Demans / Bunama ?

Demans, beyin hastalığına bağlı
olarak bilişsel fonksiyonlarındaki
kötüleşmeyi ifade eder

Daha önceki bilinen bir seviyeden
geriye gidiş
Yavaş, sinsi başlangıç ve ilerleme
 Geri dönüşsüz, >6 ay
 Sosyal yaşantıyı ve çalışma
kapasitesini olumsuz etkiler

Demans Sendromu
MSS’ nin edinsel ve multifaktöriyel nedenlerle hasarlanması
sonucu, bilinç bulanıklığı olmaksızın,
birden fazla kognitif alanın bozukluğu
(bellek, yargılama, soyut düşünce, dil vb.)
ile birlikte
non kognitif değişikliğin olması ve
(kişilik ve davranışlarda),
bununla ilintili olarak günlük yaşam aktivitelerinin eskisi
düzeyinde sürdürülememesine neden olan,
doğal seyri açısından kalıcı, sıklıkla da ilerleyici bir klinik
tablodur.
Demans sendromunun
semptomatolojisi
Demansın
sonsuz yüzü
vardır ve ne çıkacağını
kestirmek zordur
1. Kognitif
2. Davranışsal
3. İşlevsel
(GYA’lar)
Demans önemli bir sağlık
problemi
45
40
35
%
30
25
20
15
10
5
0
70
75
80
Age
85
90
95
Sınıflandırma

Birincil Dejeneratif Demanslar (60%)




Vasküler Demans (30%)



Alzheimer hastalığı (AH)*
Fronto-temporal lober dejenerasyon
Lewy cisimciği demansı ve Parkinson hastalığı
Küçük damar hastalığı – Stratejik enfarkt
Multi enfarkt demansı
İkincil, demansa neden olan hastalıklar
(10%)

Depresyon, tümörler, enfeksiyonlar, metabolik
hastalıklar vs.
Alzheimer Hastalığı ?





Yavaş ilerleyici dejeneratif hastalık
Kolinerjik nöronlar ve sinaptik
bağlantıların destrüksiyonu ile giden
Ety ?
Beta amyloid üretimi ve tau proteininin
hiperfosforilize olması
Yaş
Demanslı hastaların >50%
Demans Nadir
BİR HASTALIK
DEĞİL!

-
Yaş ilerledikçe görülme sıklığı
artar.
 65 yaşın üzerindeki nüfusun %
2 - 4’ünde değişik derecelerde
demans görülürken
 80 yaşın üzerindeki bireylerde
bu oran % 20' lere kadar
çıkmaktadır.
Türkiye’de ortalama 250.000
hasta ve %10 tedavi alıyor
AH’nın ilerlemesi
Bağımsız yaşam
Hafif
Şiddetli
Orta
Bellek
Yönelim
Dezoryantasyon
Bilişsel
bozulma
Son dönem
Afazi
Apraksi
Ajitasyon
İdrar ve gayta problemleri
Beslenme problemleri
Motor problemler
Yanıtsızlık
Yatağa bağımlı
Disfaji
Enfeksiyonlar
Fonksiyonel
bozulma
Yıl
HKY




(Petersen 2003)
Normal değil, demanslı değil(DSM IV, ICD 10)
Bilişsel defisit
-Bildirme
-Objektif klinik testlerle ortaya konmuş
GYA etkilenmemiş
Geçiş süreci ???
Normal
Yaşlanma
Demans
HKY
Zaman (yıl)
Erken demans ?
MMSE>26
Normal
MMSE>24-26 6-25% yılda
HBY
1-2% yılda
MMSE<24
AH
Tanı amaçlı neler yapılabilir ?
Öykü*
 Erken dönemde önemli bir problem

-Anormal mi ?
-Bellek ? Diğer bilişsel işlevler ?
-İlerleyici mi ?
-İkincil bir nedenle ilişkili mi ?
-Birincil demansı düşündüren yeterli veri var
mı ?
Anormal mi ?
“Hayat hatırlamaktır”
 Fatura unutma, randevu problemi…
 Dezoryantasyon (kaybolmalar) !
 GYA ve fonksiyonlarını etkileyen bir
sorun !
 “Unutkanlıkla ilgili detayları
akrabalarından aldığımız hastalar” !

Tanı çalışması
“Kaynaklar”
“Kriterler”
Klinik öykü
Muayene
Görüntüleme
MRI veya BBT
SPECT / PET
EEG
BOS / Kan
NPT
DSM-IV/
NINCDS
Tanı
Medial Temporal Lobe Atrophy
Examples-SPECT
Alzheimer
Frontotemporal
dementia
Vascular Dementia
Alzheimer Hastalığı
Tanı
Kriterleri
ALZHEIMER HASTALIĞI-Klinik
Tanı Kriterleri
En yaygın biçimde kullanılan iki tanı
aracı;
1. DSM-IV: Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders,4’üncüsü.
2. NINCDS-ADRDA: National Institute of Neurol
and Comm Dis and Stroke and AD and
Rel.Dis.Ass.
NINCDS-ADRDA’nın UYARILARI
*Ani başlangıç
*Fokal nörolojik bulgular
*Hastalığın erken evrelerinde
nöbetler ve/veya denge ve yürüyüş
bozukluğu
ALZHEIMER HASTALIĞI
Non-kognitif Alanlar
*Davranışsal problemler
bulgular
Depresyon
Psikotik
*Gündelik Yaşam Aktiviteleri(GYA)
Tanı için gerekli şart - 1
Kognitif yıkım edinilmiş olmalıdır
 mesleki
ve sosyal işlevleri
etkileyecek düzeyde olmalı
 daha önceden varolan daha yüksek
bir işlev düzeyinden düşüşe yol
açmalıdır
Tanı için gerekli şart - 2
Tek bir kognitif alandan ziyade birden çok
alanda kötüleşme olmalıdır
Bellek bozukluğunu + aşağıdakilerden az
bir tanesini içeren bozukluk olmalı
 Afazi
 Apraksi
 Agnozi
 Yürütücü işlev bozukluğu
Tanı için gerekli şart - 3
Koma gibi herhangi bir uyanıklık
bozukluğu bu tablonun nedeni olmamalıdır
Diğerleri;
1. Akut konfüzyon
2. Delirium
(Madde kötüye kullanımı, toksinler, genel tıbbi
bozukluk..)
Demans, SSS ve sistemik hastalığa bağlı değildir.
Demans psikiyatrik hastalığa bağlı değildir
AH ?

1.
2.
3.
AH benzeri demans tanısı için;
Bellek kaybının başkalarınca da
tasdik edilmesi
Birden çok kognitif alanda kaybın
göterilmesi
Sekonder demans nedenlerinin
dışlanması (varsa muhtemel AH)
AH- Makroskopi
AH- Mikroskopi
*Senil(Nöritik)Plaklar
*Nörofibriller İğcikler
*Nöronal kayıp-subreaktif gliozis
*Granulovakuoler Dejenerasyon
Not: Bu bulgulara ileri yaşlılıkta ve diğer bazı
nörodejeneratif hastalıklarda da rastlanabilmektedir.
Nöritik plaklar
Nörofibriler yumaklar
AH - Laboratuvar
LR+ for different diagnostic tests.
AD vs Controls (SBU data up to 2004)
Method
Nstudier
Nind.
LR+
Neuropsych .test
(MMSE
Clock test
APOE
EEG
MR/CT
SPECT/PET
CSF t-tau
CSF p-tau
5
1
5
78
6
14
14
20
12
742
316
381
38000
638
1600
1315
2555
1129
14,3
9)
10
2,0
3,9
9,0
4,2
11,8
9,6
CSF Ab
5
422
6
Kılavuzlar bize neler söyler ?

EFNS
BT ve MRG kullanılmalı (+ NICE)
 SPECT ve PET – şüphe varsa (NICE: ”mutlaka”)
 EEG (CJD veya epileptik nöbet) (NICE: yalnızca

CJD)

APOE genotiplemesi ???
Ab
Tau
Kombinasyon tedavisi ???
ApoE
Chol
Inflam
OS