Transcript Charakterystyka działalności przedsiębiorstw

1. Działalność gospodarcza jest to takie postępowanie, w
którym środki do dyspozycji zostają tak użyte, by osiągnąć możliwie
najwyższy (optymalny)- w danych warunkach – stopień zaspokojenia
potrzeb. Aby osiągnąć optymalne zaspokojenie potrzeb, należy podjąć na
wstępie decyzję dotyczącą wytwarzania dóbr i usług oraz określić stopień
zapotrzebowania na nie.
Działalność gospodarcza, podobnie jak każda inna działalność człowieka
dążąca do osiągnięcia określonego celu, podlega ogólnym zasadom
racjonalnego działania.
Zasada racjonalnego działania może być sformułowana
w wyrażeniu rzeczowym lub wartościowym. W wyrażeniu
rzeczowym oznacza, że należy tak gospodarować, aby
przy zastosowaniu określonych ilościowo środków w
postaci pracy, maszyn, urządzeń, materiałów itp.
wytworzyć jak najwięcej dóbr (zasada maksymalizacji
efektów), lub tak, aby uzyskać określoną wielkość
produkcji przy jak najmniejszym zaangażowaniu środków
(zasada minimalizacji środków). W ujęciu wartościowym
racjonalizacja działania oznacza, że należy tak
postępować, by przy zaangażowaniu określonej kwoty
pieniężnej osiągnąć jak największy zysk, lub tak, aby
wygospodarować z góry określony zysk przy minimalnym
nakładzie pieniężnym.
Działalność gospodarcza to zespół celowych i planowych czynności
człowieka, uwzględniający zasady racjonalnego postępowania, który
zmierza do złagodzenia deficytu dóbr w stosunku do zapotrzebowania na
nie.
2. Przedsiębiorca i jego cechy
Przedsiębiorcą, czyli prowadzącym działalność gospodarczą, jest osoba
fizyczna, osoba prawna i posiadająca zdolność prawną jednostka
organizacyjna niebędąca osobą prawną, prowadząca we własnym
imieniu działalność gospodarczą.
Nasze ustawodawstwo przewiduje, że przedsiębiorca może podjąć
działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru
przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do
Ewidencji Działalności Gospodarczej. Wpisowi do Krajowego Rejestru
Sądowego podlegają spółki handlowe, a wpisowi do Ewidencji
Działalności Gospodarczej przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi.
Rejestr przedsiębiorców KRS jest prowadzony przez wydziały
gospodarcze sądów rejonowych. Ewidencji Działalności Gospodarczej
prowadzą gminy właściwe dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, a
organem ewidencyjnym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Prowadzenie działalności gospodarczej nie
wymaga w zasadzie zezwolenia władz
administracyjnych. Wyjątkiem od tej zasady są
niektóre ściśle określone rodzaje działalności,
wymagające uzyskania koncesji, zezwolenia,
licencji lub wpisu do rejestru działalności
regulowanej.
CECHY PRZEDSIĘBIORSTWA:
-Odrębność organizacyjna oznacza, że przedsiębiorstwo stanowi wydzieloną z
całości gospodarki narodowej jednostkę organizacyjną mającą określoną
nazwę i siedzibę.
- odrębność terytorialna polega na tym, że maszyny, urządzenia, budynki,
budowle przedsiębiorstwa zajmują określony i wydzielony teren.
- odrębność ekonomiczna wiąże się z posiadaniem przez przedsiębiorstwa
własnego mienia w postaci środków produkcji, którymi dysponuje
samodzielnie w celu wykonania swych zadań gospodarczych i społecznych.
- odrębność prawna przedsiębiorstw jest prawnym wyrazem odrębności
organizacyjnej i ekonomicznej. Odrębność tę przedsiębiorstwo uzyskuje z
chwilą wpisania do rejestru przedsiębiorstw, znajdującego się we właściwym
sądzie, gdyż wówczas określa się, że przedsiębiorstwo nabyło osobowość
prawną, czyli stało się osobą prawną.
3. Formy własności przedsiębiorstw
Przedsiębiorstwa prywatne
Do sektora prywatnego należą;
-spółdzielnie, będące własnością członków tworzących organizacje
spółdzielczą:
- jednostki stanowiące własność organizacji społecznych (np.
stowarzyszeń twórczych i organizacji zawodowych), politycznych i
związków zawodowych;
- jednostki prywatne krajowe lub zagraniczne o różnej formie
organizacyjno-prawnej, np. osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą, spółki handlowe i cywilne, fundacje, jednostki organizacji
wyznaniowych.
Indywidualna działalność gospodarcza
Działalność gospodarczą można prowadzić w różnych formach organizacyjnoprawnych.
W podstawowej klasyfikacji podmioty gospodarcze dzieli się na
przedsiębiorstwa jednoosobowe i spółki. Przedsiębiorstwo jednoosobowe
jest prowadzone przez osobę fizyczną, która zarejestrowała indywidualną
działalność gospodarczą w Ewidencji Działalności Gospodarczej.
Przedsiębiorstwo takie stanowi część składową majątku właściciela i nie ma
osobowości prawnej.
Spółka - to związek dwóch lub
więcej osób, które działają dla wspólnego
celu, np. osiągnięcia zysku z
prowadzonej działalności gospodarczej.
Wspólnicy łączą posiadane środki, co
pozwala im na prowadzenie działalności
na większa skalę niż w przedsiębiorstwie
jednoosobowym.
SPÓŁKI
SPÓŁKI PRAWA
CYWILNEGO
SPÓŁKI
HANDLOWE
SPÓŁKI
OSOBOWE:
SPÓŁKI
KAPITAŁOWE:
-Spółka jawna
-Spółka z
ograniczoną
odpowiedzialnością
- spółka partnerska
- spółka
komandytowa
- spółka
komandytowoakcyjna
- spółka akcyjna
Spółki handlowe
Spółki handlowe są spółkami powstałymi na podstawie ustawy z dnia 26.07.2000r.
Kodeks spółek handlowych. Ustawa ta reguluje tworzenie, organizację,
funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcenia spółek
handlowych
Kodeks wprowadza podział spółek na:
a) osobowe
b) kapitałowe
Spółka jawna – jest to spółka osobowa, która prowadzi
przedsiębiorstwo pod własną firmą. Zawiązuje się ją na podstawie umowy,
zawartej przez wspólników na piśmie pod rygorem nieważności; nie wymaga
ona formy aktu notarialnego. Umowa spółki jawnej powinna zawierać:
- firmę,
- siedzibę spółki,
- określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartości,
- przedmiot działalności,
- czas trwania spółki (jeśli jest określony).
Wkładem wniesionym do spółki mogą być:
-Rzeczy (np.. Samochód, nieruchomość, materiały),
- prawa (np.. Patenty),
- inne świadczenia na rzecz spółki (np.. Świadczenia pracy).
Wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki
solidarnie i bez ograniczenia całym swoim majątkiem wraz ze
spółką. Oznacza to, że wierzyciel spółki może żądać
uregulowania całej należności albo od jednego wspólnika, albo
od kilku wspólników bądź też od wszystkich i od całej spółki.
Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. Za
prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje
wynagrodzenia, ale ma prawo do udziału w zyskach spółki.
Wspólnikom nie wolno wykonywać działalności sprzecznej z
interesami spółki. Dotyczy to zwłaszcza działań
konkurencyjnych.
Spółka partnerska
Spółka partnerska jest spółką osobową utworzoną przez wspólników w
celu wykonywania wolnego zawodu. Partnerami w spółce mogą być
wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania następujących
zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa itd.
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego
partnera oraz dodatkowe oznaczenie „i partner” lub „spółka partnerska”, a
także określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.
Umowa spółki partnerskiej powinna zawierać określenie wolnego zawodu
wykonywanego przez partnerów w ramach spółki, przedmiot działalności,
nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną
odpowiedzialność za zobowiązania spółki na tych samych zasadach, co
wspólnicy spółki jawnej. W wypadku, gdy spółkę reprezentują tylko
niektórzy partnerzy, umowa powinna zawierać ich imiona i nazwiska,
firmę, siedzibę spółki, czas trwania spółki oraz określenie wkładów
wnoszonych przez każdego z partnerów i ich wartość.
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki
powstałe w związku z wykonywaniem wolnego zawodu w spółce
przez pozostałych partnerów. Każdy partner ma prawo
reprezentować spółkę samodzielnie. Jeżeli jednak umowa
przewiduje, że prowadzenie spraw spółki powierza się zarządowi,
wówczas tylko zarząd reprezentuje spółkę na zewnątrz. Zarząd
spółki partnerskiej działa na zasadach ustalonych dla zarządu spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością.
Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu
notarialnego. Spółka podlega wpisowi do sądowego rejestru
przedsiębiorstw.
Spółka komandytowa
Spółkę komandytową- podobnie jak spółkę jawną i spółkę
partnerską-zalicza się również do spółek osobowych.
Podstawowa różnica między nimi polega na tym, że w spółce
komandytowej wyróżniamy dwie kategorie wspólnikówkomplementariusze i komandytariuszy. W spółce tej musi być
co najmniej jeden komplementariusz i jeden komandytariusz.
Do pierwszej należą wspólnicy odpowiadający za
zobowiązania spółki wobec wierzycieli w sposób
nieograniczony, czyli całym swoim majątkiem.
Komandytariusze odpowiadają za zobowiązania spółki tylko
do wysokości sumy komandytowej, często równej wysokości
wniesionego wkładu.
Umowa spółki musi być zawarta w formie aktu notarialnego.
Powinna zawierać:
-firmę i siedzibę spółki,
-przedmiot działalności,
-czas trwania spółki,
-wysokość wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika,
-sumę komandytową, czyli zakres odpowiedzialności każdego
komandytariusza.
Spółkę reprezentują komplementariusze, którzy mają prawo i
obowiązek prowadzenia spraw spółki. Komandytariusz może
reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnik. Spółka komandytowa
podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców.
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, w której co najmniej
jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczenia za
zobowiązania spółki wobec wierzycieli, a także co najmniej jeden wspólnik
jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.
Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych.
Spółkę tworzy się na podstawie statutu (a nie umowy, jak pozostałe spółki
osobowe).
Statut spółki zawiera:
-firma i siedziba spółki
-przedmiot działalności
-czas trwania
-oznaczenie wkładów wnoszonych przez komplementariuszy
-organizacje walnego zgromadzenia i rady nadzorczej.
Nie jest wymagana notarialna forma statutu.
Spółkę reprezentują komplementariusze.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Do utworzenia spółki z ograniczona odpowiedzialnością, powołanej
w każdym celu prawnie dopuszczalnym, potrzebny jest jeden lub
więcej założycieli.
Umowa spółki powinna być zawiązana w formie aktu notarialnego.
W praktyce spółka z ograniczona odpowiedzialnością jest
określana skrótowo jako „spółka z o.o.” lub „sp. z o.o.”
Spółka ta podlega wpisowi do rejestru sądowego i ma osobowość
prawną.
Wspólnicy, jako współwłaściciele spółki, wnoszą do spółki wkłady w
formie pieniężnej lub niepieniężnej, które tworzą kapitał zakładowy
spółki. Wkład w formie niepieniężnej, np. w postaci maszyn,
urządzeń, surowców, nosi nazwę aportu. Kapitał zakładowy spółki
jest rozkładany na udziały o równej lub nierównej wysokości,
zależnie od umowy spółki. Obowiązujące przepisy przewidują, ze
kapitał zakładowy spółki z o.o. powinien wynosić co najmniej 50 000
złotych. Powiększenie kapitału własnego spółki może nastąpić w
drodze dopłat do wkładów lub przyjęcia dodatkowych wspólników do
spółki, co musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w rejestrze spółki.
Są dwa odrębne rodzaje majątku: majątek spółki oraz majątek osobisty
wspólników.
Wyjątkiem są tu zobowiązania z tytułu podatków wobec Skarbu Państwa, bo
wtedy wspólnicy będący członkami zarządu spółki odpowiadają za tego
rodzaju zobowiązania solidarnie, całym swoim majątkiem.
Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie są najczęściej
zaangażowani bezpośrednio w prowadzenie przedsiębiorstwa, jeżeli nie są
członkami władz spółki.
Władzami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są:
-zgromadzenie wspólników
-rada nadzorcza
-komisja rewizyjna
-zarząd.
Spółka akcyjna
Spółka akcyjna jest spółka kapitałową o osobowości prawnej, tworzoną przez
notarialnie sporządzony statut spółki oraz wpis do Krajowego Rejestru
Sądowego i posiadającą kapitał zakładowy.
Charakterystyczną cechą spółki akcyjnej jest kapitał zakładowy spółki,
zwany kapitałem akcyjnym, o minimalnej wysokości 500 tys. Złotych, który
dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej.
Udziałowcy spółki, czyli akcjonariusze, odpowiadają za zobowiązania spółki
tylko do wysokości posiadanych przez nich akcji, a więc nie odpowiadają
swym majątkiem osobistym. Wyjątkiem są tu akcjonariusze będący członkami
zarządu spółki akcyjnej, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki wobec
Skarbu Państwa z tytułu zaległych podatków solidarnie, całym swoim
majątkiem.
Akcje na okaziciela nie mają zapisu wskazującego właściciela
akcji i dlatego akcjonariusz może je zbywać na rzecz innych osób bez
formalności, gdyż samo posiadanie takiej akcji jest dowodem udziału w
spółce.
Akcje imienne są również zbywalne, lecz na ich sprzedaż musi
zazwyczaj wyrazić zgodę zarząd spółki.
Akcje uprzywilejowane może wydawać akcje o szczególnych
uprawnieniach. Uprzywilejowanie akcji może dotyczyć na przykład
przyznania jednej akcji większej liczby głosów niż jeden, nie większej
jednak niż dwa glosy, przyznania akcjom wyższego udziału w podziale
zysku i większego udziału w podziale majątku spółki w razie jej likwidacji.
Władzami spółki akcyjnej- podobnie jak spółki z o.o.- są:
-walne zgromadzenia
-rada nadzorcza
-komisja rewizyjna
-zarząd.