Transcript Türkiye Halk Sağlığı Kurumu - Adana Halk Sağlığı Müdürlüğü

T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ
ERKEN TANI VE TEDAVİ PROGRAMI
DERS 4: KALÇA
ULTRASONOGRAFİSİ
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Gelişimsel kalça displazisi
Kalça ekleminde normal gelişiminin embriyonik, fetal ve
infantil dönemlerinde sapmalar nedeniyle oluşan anatomik
bozukluklar spektrumu
Erken tedavide başarı oranı artar
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Risk faktörleri
-GKD’li kardeş
-GKD’li anne, baba, dede, nine, teyze, hala, amca, dayı, kuzen
-İlk doğan kız bebek
-Çoğul gebelik
-Amniyon sıvısı anormallikleri (sıvı azlığı ya da fazlalığı)
-Makat duruş
-Bebeğin ayağında şekil bozukluğu (içe, dışa, yukarı dönüklük)
-Plajiosefali
-Skolyoz
-Pelvik oblisite
-Kalça abduksiyon kısıtlılığı
-Doğumsal tortikollis (boyunda eğrilik)
-Kundaklama
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Patolojik süreç
•Doğumda ligamentöz laksite
• İnstabilite devam ederse  kapsül ve kaslar etkilenir
• Femur başı disloke ise;
-laterale ve postero-superiora yer değiştirme
-labrumda deformasyon
-asetabulumda sığlaşma
-adduktor kaslarda kontraksiyon
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kalça US: Sınırlılıklar
•6 aydan büyük bebeklerde ossifikasyonun ilerlemesi yeterli
US incelemeyi engelleyebilir
•6 aylık ya da daha büyük semptomatik bebeklerde direk grafi
incelemesi de eklenmelidir
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
US Teknik Özellikler
Yenidoğanda 10-12 MHz Lineer
Daha büyük bebeklerde 7Hz Lineer
Triradyat kıkırdak görülemiyorsa daha düşük
frekans
x
Femur başı sekonder ossifikasyon merkezi ileri
kalsifikasyon göstermediği sürece uygulanabilir
Sine özelliği ve ayak pedalı uygun görüntüyü
yakalamada yararlı
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Hasta Hazırlığı
•En uygun zaman 3-6 hafta
•Bu dönemde kalça matüritesi artarken laksite azalmış
•Daha öncesinde fizyolojik laksite yanlış pozitifliği
arttırmakta
•Bezi tam çıkartmadan yanlardan açılmalı
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Ultrasonografi
Uygun ortam
Bebek sakin
Jel vücut ısısında
Pozisyon
- Supin (Ayaklar hekime doğru)
- Dekübitus (sırt yastık-katlanmış havlu ile destekli)
- Graf beşiği
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Ultrasonografi
Statik: morfolojik yöntem : Graf tekniği
Femur başı kapsanma oranı
Dinamik yöntem : Harcke tekniği
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Statik Yöntem: Graf
Standart Plan- Koronal- Midasetabuler
•Nötral pozisyonda
kalça ve dizler yarı
fleksiyonda, supin veya yan
•Prob büyük trokanterin
üzerinde
•Prob pozisyonu vücudun
uzun aksı ile aynı hizada
kenarlara eğilmemeli
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Koronal Bakı
İlyak kanat yatay
Asetabuler çatı keskin sınırlı
Femur başı yuvarlak
Asetabulumun en derin noktası-triradyat kıkırdak
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
İlyak Kanat
Konturu
DOĞRU
YANLIŞ
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Standart Koronal Plan
Ac: Asetabular kıkırdak
C: Kapsül
G: Gluteus kası
GT: Büyük trokanter
H: Kıkırdak femur başı
IL: İlyum
Is: İskiyum
L: Labrum
LT/P :Ligamentum teres/pulvinar komp.
Tr: Triradyat kıkırdak
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Referans Noktaları
İlyak kemik alt kenarı
Asetabular rimin süperior
kemik çatısı
Asetabular tabanın kıkırdak
kısmı: Triradyat kıkırdak
Asetabular labrum
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kemik Tavan
İYİ
YETERSİZ
KÖTÜ
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Labrum
Hipoekojen üçgen yapı
Eklem kapsülünün altında
Perikondral boşluğun inferolateralinde
Femur başına temas eder
Başın eklem kapsülünden ayrıldığı noktada
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kıkırdak Tavan
ÖRTÜYOR
ÖRTMÜYOR
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Graf açısı tiplemesi ve Sonometre
 Kemik çatı gelişimi   açısı
 Kıkırdak çatı gelişimi   açısı
 Üç temel hat
 Taban çizgisi
 Asetabulum kemik çizgisi
 Kıkırdak çatı çizgisi


T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
USG Sınıflama
Tip 1
 >600
Fizyolojik matür kalça
Tip 2a
 50-590, <3 ay
Fizyolojik immatür kalça
Tip 2b
 50-590, >3 ay
Displazik kalça
Tip 2c, D
 43-490
Displazik kalça
Tip 3-4
Disloke kalça
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

Alfa açısı
- açısı ≥ 600  normal
- açısı 50 -590  normal ( ilk üç ayda)
- açısı 50 -590  patolojik (üç aydan sonra)
- açısı < 50 0  patolojik ( her yaşta)
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Sonografik Anatomi
ve
Graf Tiplemesi
Tip 1 kalça
Normal kalça eklemi
Kemik çatı tam ve keskin kenarlı
Kıkırdak labrum homojen hipoekoik
ve başı tam kavrıyor
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Graf Tiplemesi Tablosu
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 1a kalça
 : <55 0
: >60 0
-Taban çizgisi
-Asetabulum kemik çizgisi
-Kıkırdak çatı çizgisi
Kemik köşe keskin
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 1b kalça
 : >55 0
: >60 0
-Taban çizgisi
-Asetabulum kemik çizgisi
-Kıkırdak çatı çizgisi
Kemik köşe hafif künt
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Sonografik Anatomi ve
Graf Tiplemesi
Tip 2 kalça
 Kemik
çatı gelişimi yetersiz
 Kemik çatı yuvarlak
 Kıkırdak labrum başı tam kavrıyor
 Labrum homojen hipoekoik
 Yaşamın ilk 3 ayında
fizyolojik immatürite
 3. aydan sonra displastik kalça
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 2a kalça (<3ay)
 : >55 0
: >50-59 0
-Taban çizgisi
-Asetabulum kemik çizgisi
-Kıkırdak çatı çizgisi
Fizyolojik immatürite
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 2b kalça (>3ay)
 : >55 0
: >50-59 0
-Taban çizgisi
-Asetabulum kemik çizgisi
-Kıkırdak çatı çizgisi
Dizplazik kalça
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 2c kalça
 : <77 0
: 43-49 0
-Taban çizgisi
-Asetabulum kemik çizgisi
-Kıkırdak çatı çizgisi
Dizplazik kalça
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 2c kalça-Bilateral
R
L
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 2c kalça
Statik
Dinamik
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip D kalça
 : >77 0
: 43-49 0
-Taban çizgisi
-Asetabulum kemik çizgisi
-Kıkırdak çatı çizgisi
Dizplazik kalça
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Sonografik Anatomi
Ve
Graf Tiplemesi
Tip 3 kalça
Kemik çatı gelişimi yetersiz
Asetabulum sığlaşmış
Kıkırdak labrum başı kavramıyor
Labrum geniş
III a labrum hipoekoik
III b labrum inhomojen hiperekoik
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 3 kalça
 : >77 0
: <43 0
-Taban çizgisi
-Asetabulum kemik çizgisi
-Kıkırdak çatı çizgisi
Disloke kalça
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip III a
labrum hipoekoik
Tip III b
labrum inhomojen hiperekoik
Histolojik değişiklik +
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
R
L
Tip III b
Tip I
labrum inhomojen hiperekoik
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Sonografik Anatomi
Ve
Graf Tiplemesi
Tip 4 kalça
Femur başı yukarı ve dışa lukse
Asetabulum sığlaşmış
Labrum
•medial – kaudal yöne yer değiştirme
•Artık başın üzerinde değil
•Baş ile ilium arasında
Labrumun yerini belirlemek zor
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 4 kalça
 : >77 0
: <43 0
-Taban çizgisi
-Asetabulum kemik çizgisi
-Kıkırdak çatı çizgisi
Disloke kalça
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 3 ve 4 Kalçalar
Kemik çatı kötü
Kemik köşe düz
Kıkırdak çatı örtmüyor, yukarı yer
değiştirmiş ya da komprese
α < 430 - β > 770
Ayırım perikondriyumun yönü ile
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Graf Sınıflaması
Sonometre
0
0
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
 : 50 0
 : 52 0
50/365 KIZ BEBEK
Tip 2a
Graf Sınıflaması
Sonometre
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip
Alfa açısı
Beta açısı
Tedavi
Tip 1a
> 60
< 55
normal
Tip 1b
> 60
> 55
normal
Tip 2a (+)
Tip 2a (-)
55-59
50-55
> 55
> 55
< 3. ay ise 3.ayda kontrol
> 3. ay ise tedavi
Tip 2b
50-59
> 55
> 3. ay ise tedavi (displazi)
Tip 2c
43-49
< 77
tedavi
(kritik-unstabil kalça)
Tip 2d
43-49
> 77
tedavi (erken dönem
dislokasyon)
Tip 3
< 43
> 77
tedavi (dislokasyon)
Tip 4
< 43
> 77
tedavi (dislokasyon)
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Femur Başı Kapsanma Oranı
•Femur başının asetabuler çatı kemik bölümü ile ne oranda
kapsandığını ölçmeye yöneliktir
•Femur başında meydana gelen lateralizasyon pratik olarak
gösterilebilir
•Nötral pozisyonda ve Barlow manevrası sırasında femur başı
kapsanma oranları karşılaştırılır
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Femur Başı Kapsanma Oranı
Femur başı kapsamı: Morin
 a/b x 100
 % 58  normal
 % 33  patolojik
 çıkıkta kullanılmaz
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
b
a
Kemik Kapsama Oranı
a/b x 100
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Tip 3 Kalça: Femur Başı Kapsanma Oranı
b
Taban çizgisi
a
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
US Gelişimsel Kalça Displazisi
Kalça US GKD tanısında altın standart
Yüksek duyarlılık ,özgüllük
Yaklaşım : Riskli gruba klinik takip eşliğinde kullanılmalı
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
ÖZETLE…….,
Morfolojik değerlendirmede prob ve bebek pozisyonu
önemli
Graf sınıflamasında sadece açısal değerlendirme
yapılmamalı..
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kaynakça
1. Graf R. Guide to Sonography of the Infant Hip. New York, NY:
Thieme Medical; 1987.
2. Graf R. [The use of ultrasonography in developmental dysplasia of
the hip.]. Acta Orthop Traumatol Turc. 2007;41 Suppl 1:6-13.
3. Harcke HT, Grissom LE. Performing dynamic sonography of the
infant hip. AJR 1990;155:837-844.
4. American College of Radiology. ACR Standards 2008: American
College of Radiology Standard for the Performance of the
Ultrasound Examination for Detection of Developmental Dysplasia
of the Hip.