Transcript Te mesuarit per sipermarrjen

Ministria e Ekonomise,
Tregtise & Energjitikes
31 janar 2012
Universiteti Politeknik Tirane
Projekti SEECEL
 Insitucioni i parë per implementimin e politikave te BE-se per
SME-te, SBA
 Zhvillimi i Kapitalit Njerezor ne vendet e para-aderimit ne BE
 Mbështetja financiare: nga Komisioni Evropian (IPA) dhe
Qeveria kroate (MoELE)
 Shtetet anëtare te SEECEL:
• Shqipëria
• Bosnja dhe Hercegovina
• Kroacia
• Kosova *
• Maqedonia **
• Mali i Zi
• Serbia
• Turqia
Te mesuarit per sipermarrjen
 Reforma ne edukimin 9 vjecar (ISCED 2)
 Reforma ne edukimin ne shkollen e mesme (ISCED 3)
 Reforma ne edukimin ne shkollat e larta e
universitete (ISCED 5 &6)
Me kontributin e Qendres se te Mesuarit per
Sipermarrjen te Europes Juglindore me qender ne
Kroaci jane pergatitur kompetencat kyce per
nivelin 2 dhe nivelin 5&6 dhe po implementohet
ne shkolla pilot.
Kuadri i Kualifikimit europian
Kuadri Europian për kompetencat kyçe të
të mësuarit për sipërmarrjen
1. Komunikimi në gjuhën amtare
2.Komunikimi në gjuhë të huaj
3.Kompetenca e matematikës
4.Kompetenca digitale
5.Mësim për të mësuarit
6. Kompetenca sociale
7.Sensi i inisiativës dhe i sipërmarrjes
8. Informimi kulturor
ISCED 5/6
 Student sipërmarrës -
1. të identifikoje mundësitë për aktivitete, pra, te kene njohuri të mira për
botën e punës;
2. Te jetë i vetëdijshëm për pozicionin e sipermarrjes;
3. te planifikoje, organizoje, menaxhoje, të delegoje,te analizoje, te
komunikoje;
4. te përfaqësojnë dhe të negociojnë;
5. te punojnë si në menyre individuale ashtu dhe në ekipe;
6. gjykatës për të identifikuar pikat e forta dhe dobësitë, si dhe
të marrë rreziqe;
7. te marrë iniciativën, të jetë pro-aktive, të jenë të pavarur dhe inovative në
jetën personale, shoqërore dhe në punë;
8. të jenë të motivuar dhe të vendosur në lidhje me arritjen e qellimeve
• Universitet sipërmarrës – të veprojë si qendra e inovacionit,
kërkimit dhe edukimit, lidhje me botën e biznesit dhe nxit te mesuarin per
sipermarrjen
• Rezultate -cfarë studentet duhet të njohin dhe të jenë në gjëndje të bëjnë
Modulet per te mesuarin
per sipermarrjen
Kultura e
sipermarrjes
Procesi i
sipermarrjes
Sipermarrja
ne praktike
Te dhena makroekonomike per
Shqiperine, v 2010 -2011
Rritja ekonomike, (v.08) 7,9%; (v.09) 3,3%; (V10)3,9%
GDP per capita: 3,677 USD ;
Inflacioni 3,6 %;
Papunesia 13,5%;
Kontributi i sektorit privat: 82% ne GDP & 82% ne
punesim
99,9% e sektorit privat jane SME.
Kontributi SME: 73% ne GDP dhe 71% ne punesim
Remitancat 690 mln Euro ose 27,5% me pak se 2008
dhe qe perbejne 7% te GDP
FDI, 826 Mln Euro ose 9,4% e GDP nga 6,7% in 08
Exportet 1,17 Miliard Euro, 12% e GDP ose 50% me
shume se 2009
Credia per sektorin privat 39,6% e GDP
Ndermarrjet aktive ne Shqiperi,
viti 2010
 Numri total i ndermarrjeve aktive
100,687
 26,4% drejtohen nga femra




Micro (1-9) – 95.7 %
Te Vogla (10-49) – 3 ,5%
Te Mesme (50-249) – 0.7 %
Te Medha (+250) – 0.1 %
Medium,
0.7%
Large,
0.1%
Small,
3.5%
62% jane te vetepunesuar
Ndermarrje te reja 2010
16,433
 1,65% rritje e kompanive ne krahasim
me nje vit me pare
 3,1% rritja e te punesuarve per vitin
2010 ne krahasim me vitin 2009
Micro,
95.7 %
Bizneset sipas sektoreve ekonomik - 2010
 Tregtia – 44.4%
 Industria – 9.9%
 Hotele, restorante – 15.6%
 Transport & tele-
kommunikacion – 10.3%
 Sherbime te tjera– 13.9%
 Ndertim – 4.2%
 Peshkim – 1.7%
11
Numri i sipermarresve sipas gjinise dhe
sektoreve ne %
120.0
100.0
5.5
6.7
17.6
29.9
26.7
33.9
80.0
Femra
60.0
Meshkuj
94.5
93.3
40.0
82.4
70.1
73.3
Tregtia
Turizmi
66.1
20.0
0.0
Industria
Ndertimi
Transporti
Sherbime te tjera
Numri i sipermarrjeve sipas prefekturave
ne %
45
38.5
40
35
30
25
20
11.8
15
10
5
8.9
6.7
3.9
1.8
8.4
7.3
6.1
2.8
0.9
2.8
0
13
Strategjia per Biznes dhe Investime,
2007-2013
 Hartimi i strategjise per te mesuarin per sipermarrjen;
(edukimi formal dhe joformal, programi nacional i trainimeve);
 Reduktimi i barrierave administrative, one stop shop per







regjistrimin e biznesit dhe per licensimin e biznesit
Krijimi dhe implementimi i fondit te konkurueshmerise2007-13
Hartimi dhe implementimi iprogramit strategjik te inovacionit
dhe teknologjise ne SME 2011-2016;
Krijimi dhe implementimi i fondit te inovacionit 2011-2014;
Krijimi & funksionimi i Inkubatioreve teknologjik te Biznesit
Krijimi i parqeve Industrial
Krijimi i Njesise se Ndermjetesimit te inovacionit, BRIC;
Permiresimi i aksesit ne finance te SME-ve
Strategjia e
Universitetit
Staf I
kualifikuar
Politika
kombetare per te
mesurin per
sipermarrjen
Network
Universitetbiznes
Nxitja e kultures se sipermarrjes
Nxitja e Kultures se Sipermarrjes
Hartimi i strategjise se
sipermarrjes
Analiza e kurrikulave te
Edukimit 9 vjecar
Programe per edukimin
e sipermarrjes ne nivelin
elementar
Programne trainime per
te rinjte
Zhvillimi I kurrikulave te
sipermarrjes ne
edukimin profesional
Permiresimi i
aftesive per
punesim
Nxitja e sipermarrjes
kreative
TNA
Zhvillimi i
programeve per
artizanatin
Programe trainimi
per sipermarresit
Programe per grate
dhe te rinjte
Vetevleresimi i politikave te SME-ve
sipas SBA
5
4.5
4
3.6
3.5
1.5
1
0.5
0
4
3.4
3.56
2.87
2.55
2
4
3.2
3
2.5
3.87
3
Te mesuarit per sipemarrjen
5
4.5
4
3.5
3
3
3
3
3
3
3
3
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
2
2
2
2
2
2
2
Çfarë është të mësuarit gjatë gjithë jetës
 Në kuptimin e ngushtë: njohuri, aftësim dhe qëndrime
të nevojshme për të filluar dhe vazhduar një biznes të
vogël
 Në kuptim të gjerë: mënyra sipërmarrëse e të
menduarit:
 qëndrim pozitiv duke perfshirë njohuritë e nevojshme
dhe aftësimin drejt bazës së sipërmarrjes dhe mësimit
ekonomik pa një focus direkt në fillimin e një biznesikompetenca kyce
 Aktivitete te lidhura me zhvillimin e sipermarrje
potenciale – nxitje e konkurueshmerise
Zhvillimi personal
(konfidenca, motivimi, nxitja e deshirës për arritje dhe
veprime te gjalla)
Zhvillimi i biznesit
(të mësuarit për ekonominë, financat teknike, dhe
aftësimi për përfshirjen në vetëpunësim, punësim dhe
sipërmarrje që mund të drejtojë vetëpërmirësimin)
Zhvillimi i Aftësive sipërmarrëse
(trainim në aftesimin social, krijimin e rrjeteve, zgjidhje
kreative e problemeve, kërkimi i mundësive, intervista,
prezantimi, drejtimi i grupit, bashkëpunimi me
komunitetin, veprimet me administratën, normat e
kulturës lokale dhe si ato ndikojnë në biznes etc.)
.
FALEMINDERIT!
Tefta Demeti,
E mail: [email protected]