Transcript SNA-te e qartesuara

Standardet nderkombetare te auditimit (SNA):
Trajtimi i SNA-ve ne kontekstin kombetar
Prof. Arnold Shilder, Kryetar i IAASB-ese
Konferenca REPARIS e Bankes Boterore
Amsterdam
5 prill 2011
Roli, objektivat dhe struktura e IAASB-ese
Roli dhe objektivat e IAASB-ese
• Bord i pavarur per caktimin e standardeve qe i sherben
interesit publik duke:
– Caktuar standarde te cilesise se larte te auditimit, analizes,
sigurise tjeter, kontrollit te cilesise dhe sherbimeve perkatese
– Mundesimi i perputhjes se standardeve kombetare me ato
nderkombetare
• Kontribuon per rritjen e cilesise se auditimit ne bote dhe
rritjen e besimit te publikut te raportimi financiar
2
Roli, objektivat dhe struktura e IAASB-ese
Struktura e IAASB-ese dhe procesi i caktimit te standardeve
• IAASB:
– Mblidhet per nje jave te tere, kater here ne vit
– Anetaresi me baze te gjere: 17 anetare, Kryetar me orar te plote,
keshilltare teknike dhe tre vezhgues te perhershem me te drejte fjale
• Grupi Konsultativ Keshillimor
– Mblidhet dy here ne vit, 30 organizata anetare
• Procesi i caktimit te standardeve
– Proces i rregullt konsultimi global dhe transparent, takime te hapura dhe
mbikeqyrje nepermjet Bordit Nderkombetar per Mbikeqyrjen e Interesit
Publik (PIOB)
3
Roli, objektivat dhe struktura e IAASB-ese
Hartimi i deklarimeve per cilesine e larte
• Proces i rregullt rigoroz dhe transparent
– Mbron interesin publik dhe siguron pranim ne shkalle globale
• Konsultim dhe gatishmeri globale
– Dialog me palet kryesore te interesuara
 Percaktuesit e standardeve kombetare te auditimit
 Komisioni i Bazelit, KE, Bordi per Stabilitetin Financiar, IAIS,
IFIAR, IOSCO, Banka Boterore
 Investitore dhe hartues (nepermjet IAASB CAG dhe kontakteve)
 Pale te tjera kryesore te interesuara: IASB, FEE, Forumi i Firmave,
ICGN, organizmat anetare te IFAC, PCAOB
4
Roli, objektivat dhe struktura e IAASB-ese
Hartimi i deklarimeve per cilesine e larte
• Standardet nderkombetare te auditimit (SNA-te)
• Standardet nderkombetare te zotimeve per siguri
(SNZS-ete)
• Standardet nderkombetare te zotimeve per analize
(SNZA-te)
• Standardet nderkombetare te sherbimeve perkatese
(SNSHP-ete)
• Deklarime per praktiken nderkombetare te auditimit
(DPNA-te)
5
SNA-te e qartesuara
SNA-te e qartesuara
• Zhvillim i rendesishem i standardeve te auditimit ne
shkalle nderkombetare
• Rihartimi i 36 SNA-ve dhe ISQC 1
• Qartesi, kuptueshmeri dhe vijueshmeri me e madhe ne
zbatim
– Strukture, parime dhe detyrime te reja
• Gjysma e SNA-ve ne thelb te rishikuara
– Forcojne “auditimin e te menduarit”
– Rrisin cilesine e performances ne shume fusha
• Tani ne fuqi! (nga auditimet per vitin kalendarik 2010)
• Moratorium minimal 2-vjecar per standardet e reja
6
SNA-te e qartesuara
SNA-te
Vleresimi i riskut
dhe reagimi ndaj
risqeve te
vleresuara
Provat e audimit
ISA 200
ISA 300
ISA 500
ISA 600
ISA 700
ISA 800
ISA 210
ISA 315
ISA 501
ISA 610
ISA 705
ISA 805
ISA 220
ISA 320
ISA 505
ISA 620
ISA 706
ISA 810
ISA 230
ISA 330
ISA 510
ISA 710
ISA 240
ISA 402
ISA 520
ISA 720
ISA 250
ISA 450
ISA 530
Parimet dhe
pergjegjesite e
pergjithshme
ISA 260
ISA 540
ISA 265
ISA 550
ISA 560
Perdorimi i
punes se te
tjereve
Konkluzionet e
auditimit dhe
raportimi per te
Fushat e
specializuara
Projekt per qartesine: legjenda
I ri
Rishikuar dhe rihartuar
ISA 570
Vetem rihartuar
ISA 580
Post Clarity (2009 → )
Rishikimi i SNA-ve 610dhe 720
7
7
SNA-te e qartesuara
Ndryshime kryesore nga Projekti per Qartesine
• Bazohet te parimet dhe thekson perdorimin e gjykimit profesional dhe
skepticizmit profesional
• Kerkesa me te forta dhe me te perforcuara ne fushat kryesore :
– Vleresimi i riskut (p.sh.: preventivat dhe palet perkatese)
– Materialiteti dhe perdorimi i tij per vleresimin e anomalive
– Provat e audimit (p.sh.: konfirmimet dhe ilustrimet)
– Perdorimi i punes se te tjereve (p.sh.: auditimet ne grup dhe ekspertet)
– Raportimi dhe komunikimet me auditoret (perfshire me ato te ngarkuar
per qeverisjen)
8
SNA-te e qartesuara
Standardet globale te audimit: Ku jemi tani?
Mbeshtetja e shprehur per SNA-te e qartesuara :
•
•
•
•
•
Organizata Nderkombetare e Komisioneve te Letrave me Vlere (IOSCO)
Komisioni i Bazelit per Mbikeqyrjen Bankare
Bordi per Stabilitetin Financiar
Organizata Nderkombetare e Institucioneve te Larta te Kontrollit (INTOSAI)
Konferenca e Kombeve te Bashkuara per Tregetine dhe Zhvillimin
(UNCTAD)
• Banka Boterore
• Federata Boterore e Kembimeve
Perdorime te tjera te SNA-ve te qartesuara ne nivel global:
• Kongresi INTOSAI (INCOSAI) nepermjet Standardeve Nderkombetare te
Institucioneve te Larta te Kontrollit (ISSAIs)
• Harmonizimi i metodologjive te 22 rrjeteve me te mira te auditimit ne nivel
global
9
SNA-te e qartesuara
Standardet globale te auditimit : Ku jemi tani?
Vendet qe perdorin tashme SNA-te e qartesuara, ose qe
jane angazhuar t’i perdorin ato ne nje te ardhme te afert:
Evrope:
Shqiperia, Belgjika, Bullgaria, Kroacia, Qipro, Republika e Cekise, Danimarka,
Estonia, Finlanda, Gjeorgjia, Greqia, Hungaria, Islanda, Irlanda, Kosova, Letonia,
Lituania, Malta, Hollanda, Norvegjia, Serbia, Sllovakia, Sllovenia, Suedia, Zvicra,
Turqia, Mbreteria e Bashkuar
Azi/ Paqesor:
Australia, Bangladeshi, Kina, Hong Kongu, India, Japonia, Kazakistani, Malajzia,
Mongolia, Nepali, Zelanda e Re, Pakistani, Filipinet, Singapori, Koreja e Jugut, Sri
Lanka
Amerike e Veriut dhe e Jugut:
Brazili, Kanadaja, Guatemala, Guiana, Meksiko, Nikaragua, Panamaja, Trinidad
dhe Tobago, SHBA (kompani private)
Afrike/ Lindje e Mesme:
Botsuana, Kenia, Libani, Lezoto, Malaui, Mauricius, Namibia, Afrika e Jugut,
Svacilandi, Tanzania, Tunizia, Uganda, Emiratet e Bashkuara Arabe (Abu Dabi dhe
Dubai), Zambia, Zimbabve
10
Miratimi dhe zbatimi ne kontekstin kombetar
Raporti i Blerte i KE-se – miratimi i SNA-ve
• Mbeshtetja per miratimin e SNA-ve – mbeshtetje nga organizma
profesionale, firma, autoritete publike, akademi, investitore;
hartues/kompani me pikepamje te ndryshme
• Impakti mbi SME-te/SMP-ete: “Fillimisht, duhet te perpiqemi qe te mos u
shkaktojme SME-eve dhe firmave te vogla dhe te mesme te auditimit
shpenzime te tjera …”
– Eshte kuptuar mire motoja e IFAC-ese “Auditimi eshte auditim”;
shpeshhere citohet publikimi i stafit te IAASB-ese; jane te rendesishem
udhezuesit e Komisionit te SMP-ese lidhur me zbatimin; ED-te per
analiza/perpilime: mund te perdoren nga subjektet e perjashtuara nga
auditimi
• Qeverisja: Nevoja per ta vene theksin te pavaresia, procesi i rregullt,
transparenca e procesit te caktimit te standardeve
– Qeverisja dhe kandidaturat; interesi publik; pjesemarrja e investitoreve –
si mund te permiresohet kjo?
11
Miratimi dhe zbatimi ne kontekstin kombetar
Raporti me rregullatoret e auditimit
• Eshte i rendesishem dialogu ndermjet IAASB-ese dhe rregullatoreve te
auditimit:
– Interpretimi i standardeve; rendesia e gjykimit profesional
– Dokumentacioni i auditimit perpjestimor
– Cfare mesimesh duhen nxjerre nga konkluzionet e inspektimeve
• Kontakte te rregullta mes IAASB-ese dhe IFIAR
– Sesione plenare, grupe pune, takime te posacme
• Evrope: nga EGAOB tek Grupi Evropian per Inspektimin e Auditimit
– Takimi i pare IAASB-EAIG, qershor 2011 (dhe i posacem)
12
12
Miratimi dhe zbatimi ne kontekstin kombetar
Faktoret kryesore per te patur sukses
• Zbatimi i efektshem eshte shume i rendesishem per realizimin e avantazheve
te plota
• Nevoja per miratimin e plote te SNA-ve, perfshire deklarimet perkatese; ISQC
1, Kodi i Etikes per Kontabilistet Profesionale
• Duhen kuptuar dhe duhen shkembyer mendime se si mund te zbatohen SNAte ne menyre perpjestimore me madhesine dhe kompleksitetin e subjektit
– Projekte per t’u dhene asistence SME-ete/SMP-ve; analiza dhe perpilime
• Nuk duhen nenvleresuar sfidat e zbatimit praktik
– Arsimimi/trainimi; metodologjite e auditimit; monitorimi dhe zbatimi
13
Miratimi dhe zbatimi ne kontekstin kombetar
Zbatimi i SNA-ve te qartesuara
• Mbeshtetja e IAASB-ese
– Qendra e IAASB-ese per Qartesine (http://web.ifac.org/claritycenter/index)
– Modulet per SNA-te (11 video + paketa diapozitivesh per SNA-te e
rishikuara)
– Sinjalet e alarmit qe jep stafi i IAASB-ese, pyetje dhe pergjigje dhe
pyetjet qe behen me shpesh
– Modulet per SNA-te lidhur me qartesine
– Projekt per monitorimin e zbatimit
• Komisioni IFAC SMP:
– SNA-te dhe udhezuesit per kontrollin e cilesise
– Mbeshtje per perkthimin e IFAC
14
“Auditimi rigoroz eshte shume i rendesishem per
rivendosjen e besimit dhe sigurise te tregu; ai
kontribuon ne mbrojtjen e investitoreve dhe uljen e
shpenzimeve kapitale te kompanive.”
Raporti i blerte i KE-se, tetor 2010
15
http://www.iaasb.org