Transcript PowerPoint
SEMINAR: NUTQNING GRAMMATIK TUZILISHINI SHAKILLANTIRISH. Reja: 1)Grаmmаtiq xаtoliqlаrni tuzаtish; grаmmаtiq shаkllаrgа mаxsus o’rgatish. 2)Bolаlаr nutqninggrаmmаtiq to’g’riligi ustidа ish olib borishdа muаmmoli nutq vаzifаlаri, 3) ijodiy topshiriqlаrning o’rni vа vаzifаsi. 4) BolаlаrninG til tuzilmаsini o’zlаshtirishlаri: nutqninG leqsik, Grаmmаtiq tomonlаrini shаKllаntirish Tayanch tushunchalari: О‘zlаshtiriish - Tа’sir - Influence Muruvvаt - Humanity Tаsаvvur - Presentation Ijtimoiy - Public Siyosiy - Political Sаdoqаt - Devotion Nаzаriya - Theory Аsosiy - Main Tаmoyil - Sklonnost' Obektiv - Lens Yondаshuv - Approach It Be Masterred Lug‘atni takomillashtirishga: Antonimlar о‘tkir-о‘tmas, achchiq-chuchuk ………………………… Kо‘p ma’noli sо‘zlar: Sinonimlar hexra, aft, yuz, bet ……….. Nutqning tovush madaniyati тоvush talaffuzi, talaffuz, tinglay olish qobiliyati, ohang ifodaliligi nutqda faol qо‘llashga taalluqlidir о‘tkir pichoq, achchiq qalampir, achchiq til. Ye.I.Tixeyeva nutqni rivojlantirish mashg’ulotlariga nisbatan qo’yadigan asosiy talablari qatorida bolalar qiziqishlari va tajribalari, ularni jonli o’tkazish, harakatlanish va sinab ko’rish imkoniyatlari bilan aloqasini olg’a suradi. O’z davrining ilmiy yutuqlari doirasida Ye.I.Tixeyeva quyidagilarni ishlab chiqqan: bolalarni maktabda ta'lim olishga tayyorlovchi uyushtirilgan dasturiy mashg’ulotlarni o’tkazish metodikasi; maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini, fikrlashini rivojlantirish va ularga ona tilini o’qitish metodikasi; original didaktik material tizimi va undan Maktabgacha talimda foydalanish metodikasi. Nutqning tovush madaniyatini tarbiyalash ham til borlig‘ini eng oddiy anglashni shakllantirish bilan о‘zaro bog‘liqdir. Maktabgacha yoshdagi katta bolalar sо‘zlar, tovushlar, qofiyalar bilan faol о‘ynaydilar. Ular sо‘z jaranglagandagi umumiy va alohida jihatlarni payqay oladilar, artikulyatsion jihatdan bir-biriga yaqin bо‘lgan tovushlarni (S-SH, S-Z) farqlay oladilar, maqol, matal va tez aytishlardagi 4-5 ta sо‘zda uchragan tovushlarni sezadilar. Lug’atni rivojlantirish, nutqning tovush madaniyatini tarbiyalash, grammatik to’g’rilikni shakllantirish ravon nutq tuzish usullarini o’zlashtirish (bog’lovchilar, o’rin-hol, leksik takrorlashlar, sinonimlar yordamida gaplarni bog’lash vositalari; tavsiflash, bayon qilish tuzilmasi) bilan uzviy bog’liqdir. Nutqning tovushli tomonini rivojlantirish Tilni amalda о‘zlashtirish ona tilining barcha tovush birliklarini - tovush – bо‘g‘in – ibora - - matn tinglab ajratib olish va ularni tо‘g‘ri talaffuz qilishni nazarda tutadi, shuning uchun maktabgacha yoshdagi bolada tovushni talaffuz qilishni shakllantirish borasidagi ishlar muntazam ravishda olib borilishi lozim. Ohang, tembr, pauza, urg‘ulashning turli xillari tovush ifodaliligining muhim vositalari hisoblanadi. Adabiyotlar ro`yhati: 1. Qodirova. F.R. Qodirova R.M. Bolalar nutqini rivojlantirish nazariyasi va metodikasi. -T.: Istiqlol. 2006. 2. Qodirova. F.R. Qodirova R.M. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ikkinchi tilni o’rgatish metodikasi. -T.: Sano-Standart. 2004. 3. Qodirova R.M. Maktabgacha yoshdagi bolalarda dialogik nutqni rivojlantirishning ruhiy omillari. -Sariog’och. 1998.