Transcript Betsi Cadwaladr

Betsi Cadwaladr
(Merched yn oes
Fictoria)
Ysgrifennu Adroddiad
Haf Llewelyn
Beth rydan ni’n wybod am Betsi
Cadwaladr?
• Erthyglau
• Llyfrau
• Gwybodaeth am Florence Nightingale
• Gwybodaeth am nyrsio ddoe a heddiw
• Betsy – D. Thorp (Gwasg y Bwthyn)
Ar fin cael ei gyfieithu.
Adroddiad
Beth ydi adroddiad? Mae adroddiad yn
sôn am bwnc mewn ffordd ffeithiol.
Defnyddiwch adroddiad i drefnu ac
ysgrifennu ffeithiau fel y byddan nhw’n
hawdd dod o hyd iddynt, a’u deall.
 Teitl yr adroddiad fydd y pwnc.
 Defnyddir paragraffau i drefnu
gwybodaeth.
 Defnyddir geirfa benodol sy’n perthyn
i’r pwnc.
 NID yw wedi ei drefnu’n gronolegol.
 Fel arfer bydd wedi ei ysgrifennu yn y
presennol.
Enghreifftiau:







Cywaith ysgol ar bwnc penodol
Llyfr gwybodaeth ar gyfer twristiaid
Cofnod mewn gwyddoniadur
Llyfr gwybodaeth
Llythyr
Erthygl gylchgrawn
Pamffled gwybodaeth
PWRPAS
Cyflwyno gwybodaeth
ffeithiol am bwnc
arbennig,
Bywyd Betsi Cadwaladr
•
•
•
•
•
IAITH
Iaith ffurfiol
• Yn y presennol, fel arfer , ag
eithrio adroddiadau
hanesyddol.
• Geirfa pwnc penodol e.e.
Crimea, rhwymau, anafiadau
NODWEDDION
Y pennawd fydd yn dweud beth fydd y pwnc.
Cynnwys ffeithiau perthnasol.
Bydd angen trefnu’r wybodaeth yn baragraffau neu isbenawdau
Gellir cynnwys lluniau, diagramau a thablau .
Gellir ychwanegu paragraff i orffen yn cynnwys ffaith neu
stori ddiddorol.
Ysgogi - Cartŵn Cysyniad
Doedd yna ddim cyfle
i ferched weithio yn
oes Fictoria.
Byddai merched yn gwneud
beth fyddai eu teuluoedd
nhw yn ei ddweud wrthyn
nhw am wneud.
Doedden nhw ddim yn
credu fod merched
mor glyfar a bechgyn.
Grid Ged, Annog cwestiynu
Rydw i’n Gwybod
Cafodd Betsi ei geni yn
Pen Rhiw, Y Bala
Rydw i eisiau gwybod
Rydw i wedi darganfod
Cynllunio
• Bydd angen trafod pa wybodaeth sydd angen ei
gynnwys.
• Pa wybodaeth sydd yn berthnasol?
• Darllen a deall.
• Ffaith a Barn.
• Gellir defnyddio Siart Pry Cop/Swigod Dwbl/ Diagram
Venn...
• Cartwnau cysyniad
Ffaith a Barn
Roedd Betsi yn nyrsio yn ystod rhyfel y
Crimea.
Gwraig ystyfnig a phenderfynol oedd
Betsi.
Ffermwr a phregethwr oedd tad Betsi.
Nid oedd ei theulu yn deall ei gwaith o
gwbl.
Roedd Betsi yn trin pawb yn gyfartal.
Defnyddio Siart Pry Cop i drefnu
gwybodaeth
Cefndir y rhyfel
Cefndir Betsi
Gwaith merched yn
oes Fictoria
Gwaith Betsi, a’i
effaith
Canlyniad i
waith Betsi a
nyrsus tebyg.
Diagram Venn
Tebyg
Gwahanol
Florence
Nightingale
Gwahanol
Betsi
Cadwaladr
Lindysyn
Geirfa.
Strwythur
brawddeg.
Pa
wybodaeth?
Trefnu
paragraffau.
Bwydo Geirfa
• Bydd angen cyflwyno set o eiriau perthnasol i’r
thema ar ddechrau’r uned waith.
• Chwarae digon o gemau i sicrhau defnydd cyson
o’r eirfa, fel mai’r geiriau cywir fydd yn cael eu
defnyddio.
• Heriwch!! Peidiwch a chymryd na fydd plentyn
yn gallu defnyddio geiriau anodd. O’i glywed
ddigon o weithiau bydd yn ymgynefino ag o.
• Rhoi her MMMM (sleid nesaf)
• Gemau fel ‘Gair a Diffiniad’, ‘Bingo geiriau’.
a ‘SBLAT’.
Meddwl
Mêt
Mr/Mrs/Miss
Sblat!
Brain, Buddy, Book, Boss!
anobaith
rhwymau
briwiau
lleddfu
Fedrwch chi feddwl am ddiffiniad i’r rhain?
Ysgrifennwch eich diffiniad ar bapur bach a’i
guddio.
Newidiwch eich diffiniadau gyda grŵp arall.
Chwarae’r gêm Sblat!
Diffiniad: lleddfu
Lleihau rhywbeth,
neu gwneud
rhywbeth neu
rhywun deimlo yn
well.
Diffiniad: rhwymau
Diffiniad: briwiau
Diffiniad: anobaith
SBLAT
Betsi
Strwythur
brawddeg
ysai
ynghanol y
brwydro
yn rhoi
cymorth
am gael
bod
Rhannwch y pump cerdyn yna gofynnwch i’r
plant geisio rhoi eu cerdyn nhw ar ddechrau
brawddeg yn eu tro. Sawl gwahanol fersiwn
o’rfrawddeg fedren nhw ei gwneud?
Strwythur
brawddeg
Annog defnyddio cysyllteiriau i
wella strwythur brawddeg.
Yn rhoi cymorth, ysai Betsi am gael bod yngahnol
y brwydro, …
oherwydd
ond
felly
er fod
Pa
wybodaeth?
Cefndir yn y Bala
Gwaith merch yn
Oes Victoria
Cychwyn ei gyrfa,
teithio’t byd
Cyfarfod gyda
Florence
Ei gwaith fel nyrs
yn y rhyfel
Diwedd ei bywyd
Pam ei bod yn
bwysig?
Defnyddio’r lindysyn i fyfyrio ar ein
dysgu
• Ydi fy ngeirfa i yn ddigon diddorol?
• Ydw i wedi defnyddio geirfa benodol?
• Ydw i wedi amrywio dechrau fy mrawddegau/
• (Bl 5/6) Oes gen i frawddegau wedi eu cysylltu
gyda chysylltair? Ydi fy mrawddegau yn aml
gymalog?
• Ydw i wedi trefnu’r wybodaeth mewn
paragraffau yn effeithiol?
Brawddegau llinell ffawd
Tybed sut byddai Betsi yn teimlo wrth feddwl ein bod yn cofio
amdani hi heddiw?
Aeth yn ôl i Lundain i fyw gyda’i chwaer, roedd hi’n dlawd iawn.
Yn y Bala, doedd dim byd cyffrous i’w wneud, dim ond gwneud
bwyd a golchi dillad.
Tra’n crwydro’r byd gwelodd Betsi ryfeddodau anhygoel.
Nid oedd Betsi yn cytuno gyda Florence, roedd hi am fynd i faes
y frwydr i helpu’r milwyr.
Er ei bod yn hen wraig, gweithiodd Betsi yn ddi-flino i achub
bywydau’r milwyr.
Sylweddolodd Betsi fod gan ferched waith pwysig i’w wneud.
Roedd clwyfau milwyr Rhyfel y Crimea yn ddychrynllyd.
Llinell Ffawd
Trefnu Nodweddion
• Beth yw prif nesgeseuon stori Betsi Cadwaladr?
Dwi’n meddwl fod Betsi wedi
ein dysgu i ddilyn ein
breuddwyd , does dim byd yn
amhosibl.
Dwi’n meddwl fod stori Betsi
yn dweud wrthan ni am fynd i
ffwrdd i weithio.
Beth yw eich barn chi?
Dwi’n credu...
Dwi’n credu...
Dwi’n credu...
Dwi’n credu...
Dwi’n credu...
Pyramid Pwysigrwydd
Dyma’r neges bwysicaf
Eithaf pwysig
Dim mor bwysig
Mat Bwrdd
• Beth am roi sefyllfa fodern i’r plant e.e.
‘Mae Jac am fod yn beldroediwr, ac am ymuno â gwersi
sgiliau, ond mae ei rieni yn meddwl y dylai gario mlaen
gyda’r gwersi hwylio, gan ei fod yn cael hwyl dda arni.
Dydi Jac ddim wedi cael ei ddewis i dîm pêl droed yr
ysgol eto, ond mae ei ffrindiau i gyd yn mynd i’r gwersi
sgiliau pêl droed.’
Mat Bwrdd
Mae Jac am fod yn
beldroediwr...