** **** ******* *****
Download
Report
Transcript ** **** ******* *****
پاییز 1390
...........................................................
...........................................................
........................................
..........
..................
.........
استاد :
تلخیص و تهیه اسالید :
تالیف دکتر حسین رحمان سرشت
................
...........
................
جلد دوم :دوران پساتجددگرایی ،پست مدرنیزم
از تجددگرایی تا پساتجددگرایی
تئوری های سازمان و مدیریت
خالصه کتاب
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
2
نظریه حس گری سازمانی
بوم شناسی جمعیتی سازمان ها
طراحی ساختار و مدیریت سازمان های از بیرون کنترل شونده
نهادینگی جدید در سازمان ها
شرح و بسط تئوری عاملیت (کارگزاری)
مفهوم تئوری ذی نفعان سازمان و نتایج ضمنی
کاربردها و محدودیت های مقوله پیچیدگی در تئوری و راهبرد سازمان
تئوری های سازمانی در مسیر پساتجدد گرایی
شرح و بسط مفهوم سرمایه اجتماعی و مروری بر الگوهای اندازه گیری
از فرمایشات امیر المؤمنین حضرت علی (ع)
براي هريک از زيردستان و کارکنان خود کاري کن تا او را نسبت به همان کار مؤاخذه و بازرسي کني زيرا اين روش سزاوارتر است تا اينکه کارهايت را به يکديگر وانگذارند
هدايت و رهبري
براي هريک از زيردستان
و کارکنان خود کاري تعيين کن
تقسيم کار /تخصصي شدن کار
تا
برنامه ريزي،
نظارت.کنترل و ارزشيابي
سازماندهي
بسيج منابع و امکانات
او را نسبت به همان کار
مؤاخذه و بازرسي کني
زيرا
کاراي ي +اثربخشي =
بهروري (روش بهينه)
اين روش سزاوارتر است
تا اينکه
کارهايت را به يکديگر وانگذارند
هماهنگي
ارتباطات
4
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
نظریه حس گری سازمانی
Sensemaking in organization
Karl E.Weick
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
5
حس گری
خلق کردن و آفرینش آنچه تعبیر می شود.
فرآیند کامل حس گری به آنچه در جریان بوده
و در جریان است ظاهری منظم می دهد.
6
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
هفت ویژگی حس گری سازمانی
.1بر هویت سازی مبتنی ست.
.2بازپس نگر و بازسازنده های پایان ناپذیر تجربه های گذشته
است.
.3اجرایی کننده محیط های معنی دار است.
.4جنبه اجتماعی دارد.
.5مداوم است.
.6با شواهد سروکار دارد و بر منتخبی از آن ها تمرکز می یابد.
.7به ظاهر درست می نماید ،ولی دقیق نیست.
7
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
ده نصیحت وایک به مدیران و سایر افراد سازمان
.1از بی نظمی نهراسید.
.2هیچگاه در لحظه ای از زمان یک کار انجام نمی دهید.
.3اقدام بی سامان و منظم نسبت به بی اقدامی منظم ترجیح دارد.
.4غالبا ً مهم ترین تصمیمات نامشهودترین آن هاست.
.5راه حل قطعی وجود ندارد.
.6فایده مندی را زیر پا گذارید.
.7نقشه سرزمین است.
.8شمای سازمانی را دوباره ترسیم کنید.
.9سازمان ها را بعنوان نظام های تکاملی ببینید.
.10خود را پیچیده کنید.
8
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
بوم شناسی جمعیتی سازمان ها
Population ecology of organizations
Micheal T.Hanan – John Freeman
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
9
برخی شباهت های محیط سازمانی با محیط زیست
10
ظهور و افول هر
گروه از سازمان ها
متاثر از محیط ها و
شرایط خاص است.
حیات هر گروه از
سازمان ها بوسیله
یک یا چند مجموعه
سازمانی دیگر
محدود می شود.
برخی شکل های
سازمانی که امکان
تطبیق با شکل های
جدید و شرایط و
دگرگونی ها را
دارند واجد بقا
هستند.
وقتی رقابت میان
سازمان ها به سطح
غیرقابل ارتقایی
برسد،تعدادی از
سازمان ها از دور
خارج می شوند.
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
برخی مفاهیم این تئوری
.1ارتقای دیدگاه های کهنه نسبت به سازمان به سطحی باالتر.
.2مطالعه گروهی سازمان ها با توجه به شرایط دربرگیرنده آن ها.
.3بررسی دالیل تنوع و ظهور و افول سازمان ها.
.4هرقدر یک شکل سازمانی بیشتر باشد مشروعیت آن بیشتر
خواهد بود.
11
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
چرخه عمر اشکال سازمانی مختلف
12
هرقدر یک شکل سازمانی بیشتر
شود،سازمان های بیشتری برای
ورود تالش کرده و این شکل
سازمانی مشروعیت می یابد.
دوره متزلزل ابتدایی که در
آن حق زیستن نوع خاص
سازمانی سؤال برانگیز
است.
اشباع مجموعه سازمانی
کاهش جاذبه
خروج برخی از سازمان ها
انحالل و مرگ و میر،
افزایش تعداد خارج
شوندگان تا جایی که بقای
باقیمانده ها آسان گردد.
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
خالصه یا نتیجه تئوری
جوامع سازمانی با سازمان های خاص از طریق
«گزینش» و«جایگزینی» بهتر از«تطابق» قادر
به تغییرند.برای ایجاد تغییر یا پاسخگویی به تغییر
سازمانی جدید ایجاد نمایید.هیچ شکل سازمانی
بهترین نیست.
با توجه به این نظریه تالش های مدیریت برای
همگامی با تغییرات سؤال برانگیز خواهد بود.
13
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
سازمان های از بیرون کنترل شونده
)(از دیدگاه اتکای به منابع
The External Control Of Organization
(A Resource Dependence Perspective)
J.Pfeffer - G.R Salancik
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
14
برخی مفاهیم این تئوری
سازمان ها به محیط وابسته
اند.
(محدودیت ها و کنترل های
بیرونی)
رد تفکری که سازمان ها را
کنشگران مستقل و
خودهدایتگر و دارای آزادی
برای پیگیری اهداف خود می
داند.
تالطم محیطی رو به افزایش
ساختار سازمان ها را غیر
متمرکز خواهد ساخت.
15
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
عوامل تشدید وابستگی به محیط و کنترل شدن از بیرون
.1مالکیت چند منبع بوسیله یک فعال یا کنشگر اجتماعی
.2اهمیت منبع برای سازمان،فعالیت ها و بقای آن
.3عدم دسترسی به منبع از جایی دیگر
.4مشهود بودن رفتار و فعالیت در معرض کنترل
.5صالحدید و سلیقه کنشگراجتماعی در زمینه تخصص ،دسترسی و استفاده از
منابع حساس.
.6صالحدید و سلیقه سازمان و توانایی آن برای انجام اقدام موردنظر
.7عدم کنترل سازمان بر منابعی که برای کنشگر اجتماعی حساسیت دارد.
.8توانایی کنشگر اجتماعی در القای اولویت های خود به سازمان.
16
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
ابهام زدایی
استقالل رأی
اعمال متناقض
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
17
نقش های سه گانه مدیر
نمادین
جوابگویی
راهنمایی
18
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
دیدگاه مینتزبرگ در مورد نقش های مدیر
Interpersonal
Roles
• Figurehead
• Leader
• Liaison
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
Informational
Roles
Decisional
Roles
• Monitor
• Disseminator
• spokesperson
• Entrepreneur
• Disturbance
handler
• Resource
Allocator
• Negotiator
19
نقش نمادین مدیر
وقتی که اقدامات سازمان به محدودیت های آنارتباط نداشته باشد،مطرح است.
-محیط سازمان است که عملکرد آن را ایجاد می کند.
اعمال مدیریت در کارکرد سازمان نقشی ندارد. مدیر،نماد سازمان و نماد موفقیت و شکست آن است.20
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
تغییر مدیریت
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
21
نقش جوابگویی مدیر
وقتی مطرح است که فعالیت های سازمان پاسخی به تقاضاهایمحیطی باشد.
فقط نماد پنداشتن مدیران معقوالنه نیست.آن ها منشأ اثرند. -مدیر کسی ست که توقعات،خواست ها و محدودیت های بیرونی را
جذب و تعبیر کرده و به آن ها جواب می دهد.
-تصمیم در مورد اینکه به چه خواسته هایی ترتیب اثر داده شود و
چه مواردی نادیده انگاشته شود.
22
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
نقش راهنمایی مدیریت
این نقش زمانی مطرح است که مدیریت بتواند محدودیت ها ومحیط را برای تأمین منافع سازمان اداره نماید.
هدایت سازمان به سوی محیط مساعدتر ارزیابی دقیق شرایط و محدودیت های محیطی -این نقش در مدیران سازمان های کوچک کامالً غیر قابل
تصور است.
23
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
سست کردن رشته های وابستگی
آزادی عمل برای سازمان ها مفید است و سازمان ها همواره
در تالش برای کاهش کنترل بیرونی بر فعالیت هایشان هستند.
تمایز واحدهای
سازمانی ازهم
ادغام
توسعه و
نوآوری
24
کاهش
وابستگی
ها
متنوع
سازی
محصوالت
متنوع
سازی تأمین
کنندگان
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
نهادینگی جدید در سازمان ها
New Institutionalism In Organization
Walter W.Powell - Paul J.Dimaggio
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
25
جان مطلب
نظریه نهادینگی از نظریه ماکس وبر درمورد کارکرد بوروکراسی نشأت
می گیرد.
سازمان ها به مجرد اینکه در قلمروی خاص خود استقرار می یابند و جا
می افتند،الجرم به سوی همگرایی بوروکراتیک میل می کنند .این
همگرایی از فشارهایی که محیط برای نهادی شدن به سازمان ها وارد می
سازد ناشی می شود.
ظهور ساختار مشترک سازمان ها را ( که با رویکردهای هماهنگ همراه
است) یک شکلی یا همشکلی نهادینه می نامیم.
26
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
همشکلی نهادینه از سه راه موجب تطابق و هماهنگی می شود.
همشکلی اجباری
همشکلی تقلیدی
از واکنش به نامعلومی ها و ابهام های محیطی بوجود می آید. سازمان ها ناگزیر با مسائل دارای ابهام و نامعلومی روبرو هستند.جستجوگری دراین نامعلومی ها نسخه برداری از فعالیت های موفقیت آمیز مشابه را نتیجه می
دهد(.همرنگ جماعت شدن)
-راه حلی زنده و کم هزینه است که احساس ناامنی را کاهش می دهد.
همشکلی هنجاری
27
این نوع همشکلی را فشارهای سیاسی موجب می شود. گاهی فشارها جنبه تشویقی و انگیزاننده دارند. -فشارهای قهری اغلب منجربه تطابق و هماهنگی ظاهری می شوند.
در اثر حرفه ای شدن مدیران و کارشناسان ظاهر می شود. مدیران سازمانی به جای آنکه از جهت چارچوب های کلی نظری به اعضای سازمانخود شباهت داشته باشند ،با همتایان خود در سازمان های دیگر قرابت پیدا می کنند.
گزینش افراد رده های باالی سازمانی ،مهم ترین راه بسط همشکلی هنجاری ست.Theories Of Organizations
Omid Golparvar
شرح و بسط تئوری
)عاملیت (کارگزاری
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
28
رابطه کارگزاری بیانگر آن ست که یک طرف (کارفرما
یا صاحب سرمایه) کاری را به دیگری (کارگزار یا
مرئوس) ارجاع می دهد یا تفویض می نماید و او به
نمایندگی از طرف کارفرما آن را انجام می دهد.
حل تضادهای میان تمایالت و اهداف کارفرما و عامل او.
آیا عامل واقعا ً کاری را که می گوید انجام می دهد یا خیر؟
29
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
کلیت تئوری کارگزاری
فکر اصلی
روابط کارفرما-کارگزار باید بیانگر سازماندهی
کارآمد اطالعات و هزینه های ریسک پذیری باشد.
واحد تجزیه و تحلیل
قرارداد میان کارفرما و کارگزار
تصورات در مورد طبیعت بشر
خودخواهی – عقالنیت محدود – ریسک گریزی
تصورات در مورد ماهیت انسان
تضاد منافع جزئی میان اعضای سازمان
کارایی بعنوان معیار ثمربخشی
عدم تقارن اطالعاتی بین کارفرما و کارگزار
تصورات در مورد اطالعات
اطالعات بعنوان کاالی قابل خرید
مسائل مربوط به قرارداد
کارگزاری (ضایعه اخالقی و گزینش معیوب)
تسهیم ریسک
قلمرو مسئله
روابطی که درآن کارفرما و کارگزار هدف هایی
تقریبا ً متمایز و ریسک پذیری های متفاوت دارند
30
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
تئوری کارگزاری در دو مسیر تکوین یافته است:
تحقیقات
کارفرما-کارگزاری
تئوری عاملیت مبتنی
بر یافت باوری
•
•
•
•
•
شناسایی موقعیت هایی که در آن ها
احتماالً تناقض اهداف بوجود می آید.
ایجاد سازوکارهایی برای محدود
ساختن رفتارهای خودخواهانه
جنبه ریاضی کمتر
در شرکت های بزرگ دولتی
نقش هیئت مدیره بعنوان سامانه ای
اطالعاتی که سهامداران بوسیله آن
بتوانند مدیران را کنترل نمایند.
31
•
•
•
•
•
شامل نتایج آزمون پذیر متعددتری
ست.
عرضه یک تئوری عمومی
انتزاعی
جنبه ریاضی بیشتر
به سختی به عمل در می آید.
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
10فرض موجود در تئوری کارگزاری
32
1
• هنگامی که قرارداد بین کارفرما و کارگزار بر نتیجه مبتنی باشد به احتمال زیاد
کارگزار به شکلی که منافع کارفرما را تأمین کند عمل خواهد کرد.
2
• اگر کارفرما اطالعات الزم برای تحت نظر قرار دادن رفتار کارگزار در اختیار
داشته باشد به احتمال زیاد کارگزار در جهت تأمین منافع کارفرما گام برخواهد داشت.
3
• سامانه های اطالعاتی با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای مستقیم و با قراردادهای
نتیجه مدار رابطه ای معکوس دارند.
4
• ابهام در نتیجه با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای مثبت و با قراردادهای نتیجه مدار
رابطه ای منفی دارند.
5
• ریسک گریزی کارگزار با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای مثبت و با قراردادهای
نتیجه مدار رابطه ای منفی دارد.
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
10فرض موجود در تئوری کارگزاری
6
• ریسک پذیری کارفرما با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای منفی و با قراردادهای
نتیجه مدار رابطه ای مثبت دارد.
7
• تضاد منافع کارفرما و کارگزار با قراردادهای رفتارمدار رابطه منفی و با قراردادهای
نتیجه مدار رابطه ای مثبت دارد.
8
• قابلیت برنامه ریزی وظیفه با قراردادهای رفتارمدار رابطه مثبت و با قراردادهای
نتیجه مدار رابطه ای منفی دارند.
9
• قابلیت سنجش نتایج با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای منفی و با قراردادهای نتیجه
مدار رابطه ای مثبت دارند.
10
• مدت زمان رابطه بین کارفرما و کارگزار با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای مثبت و
با قراردادهای نتیجه مدار رابطه ای منفی دارد.
33
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
5توصیه برای بکارگیری تئوری کارگزاری
تمرکز بر سامانه های اطالعاتی،نامعلومی نتیجه و ریسک
توجه به زمینه مربوط به تئوری
تعمیم موضوع در زمینه های غنی تر
استفاده از تئوری های گوناگون
نگرشی فراتر از علم اقتصاد
34
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
مفهوم
تئوری ذی نفعان سازمان
و
نتایج ضمنی
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
35
ذی نفعان سازمانی
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
36
چارچوب یا الگوی داده-ستاده شرکت
سرمایه
گذاران
مشتریان
بنگاه
عرضه
کنندگان
کارکنان
37
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
چارچوب یا الگوی ذی نفعان شرکت
گروه های
سیاسی
بنگاه
مشتریان
جوامع
38
سرمایه
گذاران
دولت
کارکنان
عرضه
کنندگان
اتحادیه
های
تجاری
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
تئوری ذی نفعان در یک نگاه
جنبه های مختلف
تئوری
• توصیفی-تجربی
• افزاری
• هنجاری
عرضه باروش های متعدد
ارزشیابی با شیوه های متعدد
نقش تئوری
• توجیه هدایت ساختار و عملیات شرکت های
جاافتاده(سودده)
تعریف شرکت از دیدگاه این تئوری
• شخصیتی سازمانی با کنشگران متعدد که از طریق
سازمان به دنبال مقاصد و توقعاتی هستند که معموالً باهم
در تضادند.
کلی و جامع و نه بی محتوا
از موانع مهم تکوین تئوری
تنها به بیان اینکه سازمان ذی
نفعانی دارد اکتفا نمی کند.
• ابهام نهفته در ماهیت و هدف آن
• ارائه مفاهیم تلویحی و ضمنی توسط مطبوعات مدیریتی
درمورد این تئوری
پیش بینی رفتار سازمان
39
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
کاربرد و محدودیت های مقوله
پیچیدگی در تئوری و راهبرد سازمان
40
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
تئوری پیچیدگی
تئوری پیچیدگی که سامانه های پویای غیرخطی را مطالعه می کند مدعی
ارائه چارچوب نظری راهگشایی ست که می تواند برای حاالت مختلف
صنایع ،الگویی ویژه و متناسب عرضه کند.هرچند این تئوری در شکل
کلی در حوزه علوم فیزیکی و زیستی صورت بندی شده است .فهم
پیچیدگی سازمان ها و محیط یکی از سنت های دیرین تئوری سازمان
است .تئوری پیچیدگی ما را در درک چگونگی یادگیری سازمان ها
کمک می کند.
41
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
تئوری آشوب و تئوری شبکه
واژه «پیچیدگی » بصورت مفهومی گسترده هم آشوب و هم شبکه ها را دربر می گیرد.
هردوی این تئوری ها بدنبال ایجاد پیوندی میان غیرقابل پیش بینی بودن سامانه های پویای
غیرخطی از یک سو و نظم اصولی و ساختمند با یکدیگرازسوی دیگر می باشند.
تئوری آشوب تنها بدنبال معدودی تابع ریاضی متقین سامانه است ،اما تئوری شبکه در این
حد ساده نیست و برای مدل سازی تعداد زیادی معادله که با قوانین منطقی ساده به هم مربوط
شده اند ،مورد استفاده است.
مدل های شبکه ای بیشتر در پی یافتن نظم و الگوهای سامانه های پیچیده هستند،درحالی که
تئوری آشوب بدنبال مدلسازی نتیجه پیامدها می باشد.
42
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
کاربرد تئوری پیچیدگی
مدل سازی سامانه های
اقتصادی
مدلی برای شرکت ها و
صنایع
غیرممکن بودن برنامه ریزی بلندمدت
کاربرد تئوری
پیچیدگی در راهبرد
وقوع غیرمترقبه دگرگونی عمده
ساختمندی و قابلیت پیش بینی کوتاه مدت
سامانه های پیچیده
43
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
تئوری های سازمانی در
مسیر پساتجددگرایی
(مروری بر آثار مورگان)
)(POSTMODERNISM
44
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
تئوری های سازمان و مدیریت در گذر زمان
دوره
نیمه اول قرن بیستم
ویژگی ها
نظریه پردازان
تولد تئوری های عمده سازمان و ماکس وبر،فردریک تیلور،هنریفایول،مری پارکر فالت ،کیولیک،
مدیریت
ظهور بنیانگذاران علم مدیریتاورویک،التون مایو،چستر بارنارد،
سلزنیک و . ...
دهه های 1950و 1960
دوره اوج ظهور تئوری هایسنتی
نقد و بررسی ضمنی یا صریحنظریه های قبلی
-عرضه برخی نظریه های جدید
گلدنر ،برنز ،استاکر ،بولدینگ ،
چرچمن ،جون وودوارد ،کروزییر،
مارچ ،سایمون ،پیو ،هیکس ،
سییرت ،الرنس و لورش ،چندلر،
امری و تریست و ...
1970به بعد
دوره جدید نظریه های سازمانی ویژگی:فقدان مبنای فلسفی یاعدم ذکر صریح آن و دیدگاه های
نظریه پرداز.
شدت یافتن انتقاد از نظریه هایگذشته
حنان و فریمن ،آلدریچ ،فیفر و
ساالنسیک ،هیج ،سیلورمن ،
چایلد ،گلدمن ،بورل و مورگان
و . ...
45
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
نگرش های نوگرا – مورگان و بوروئل
مورگان در کتابی که بعنوان مؤلف دوم با همکاری بوروئل در
1979منتشر ساخت،زمینه را برای اظهار عقاید کامالً جدید
خود فراهم کرد .بوروئل و مورگان در کتاب«دیدگاه های
جامعه شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان»سعی خود را برای
ارائه چارچوب نظری جدیدی به منظور تقسیم بندی نظریه های
سازمانی به کار می برند.
46
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
اثرات و نتایج نظرات مورگان
ایجاد افق هایی جدید برابر
افرادی که در جستجوی
زمینه هایی نو بودند.
مرجع بسیاری از
پژوهش ها
بهانه ای جهت ترتیب دادن
کنفرانس ها و سمینارها
آگاهی از تفاوت ها و شباهت
های نظریه های جدید و قدیم
تقسیم بندی نظریه های
سازمانی براساس
مفروضاتی که در مورد
ماهیت علوم اجتماعی در
بطن خود دارند.
چارچوبی جدید برای تفسیر
و توجیه روش های مختلف
غنا بخشیدن به علوم
اجتماعی و نظریه های
سازمانی
47
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
چارچوب دوبعدی
ذهنی گرایی
جامعه شناسی
دگرگونی بنیادین
48
عینی گرایی
جامعه شناسی
نظم و تمکین
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
مثالواره های چهارگانه جامعه شناسی
جامعه شناسی دگرگونی بنیادی
ساخت باوری بنیادی
انسان گرایی بنیادی
تئوری اجتماعی روسی تئوری تضاد مارکسیسم مدیترانه ایمعاصر
فردباوری آنارشیستی تئوری انتقادی -وجودباوری فرانسوی
ذهنی گرایی
عینی گرایی
جامعه شناسی کارکردگرا
عینیت باوری تئوری نظام اجتماعی -تئوری همگرایانه
جامعه شناسی تأویلی
معناگزارانه
جامعه شناسی پدیدارشناختی هرمنوتیک -پدیدارشناسی
جامعه شناسی نظم و تمکین
49
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
دگرگونی های بنیادهای نظریه های
سازمانی
حرکت به سوی پساتجددگرایی
50
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
پارادایم یا مثالواره (نمونه اعلی)
پارادایم نوعی جهان بینی ،دیدگاه کلی و راهی برای بازگشایی پیچیدگی
جهان واقعی ست .بدین سان مثالواره ها در ژرفنای جامعه پذیری
پذیرندگان آن مثالواره ها و در درون بکاربرندگان عملی آن ها «که به
پذیرندگان می گویندچه چیز مهم ،چه چیز منطقی و چه چیز مشروع
است» ریشه دارند .مثالواره ها هنجاری هستند.مثالواره ها بی نیازی از
مالحظات وجودی و شناخت شناسی خالقان خود بوجود آورده و به استفاده
کنندگانشان می گویند که چه کنند.
میشل پاتون
51
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
پساتجددگرایی
• تالطم
(حرکت
تجددگرایی
• ثبات
پیش تجددگرایی
• سکون
پرشتاب و سرسام آور)
(بی
حرکتی نسبی)
مرز یک دوره با دوره ای دیگر را نمی توان بطور قطع و یقین تعیین کرد .همچنان کهمظاهر یک دوره را در دوره های دیگر می توان مشاهده کرد.
-گذر از هر دوره به دوره بعدی یک شبه صورت نگرفته است.
معیارها یا ویژگی های متغیر:تغییر جمعیت ،مهاجرت ها ،توسعه راه ها و وسایل ارتباطی ،افزایش تنوع طلبی افراد ،کم
شدن منابع در عین شدت یافتن رقابت ،تغییر باورها ،تغییر در شرایط بقا ... ،
52
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
دوره
توضیحات
پیش تجددگرایی
پدرساالری ،به ارث رسیدن حق حاکمیت ،اداره امور سنتی ،تولید یدی با استفاده از ابزارهای ساده ،
امور تجاری و بازرگانی زیرنظر دولت ،رعیت محسوب شدن کشاورزان و صنعتگران و تجار ... ،
تجددگرایی
از وقتی شروع شد که انسان خود را کشف کرد ،هنگامی که خرد به عنوان مهم ترین خصلت انسان
مورد توجه قرار گرفت ،جرأت دانستن ،نظریه های تجددگرایی دو دسته اند:منظم و انتقادی ،سرمایه
داری جدید ،اخالق پروتستانیزم ،تجددگرایی را از لحاظ نظریه های سازمان و مدیریت به 4دوره
تقسیم کرده اند که ویژگی این دوران به ترتیب آزادگرایی ،بوروکراسی ،تطبیق پذیری و مدیریت ملوک
الطوایفی می باشد . ... ،
پساتجددگرایی
سؤال انگیز نمودن مثالواره های تجددگرایی ،کاهش منابع طبیعی ،توقعات جدید در محیط کار ،آلودگی
محیط زیست ،سلب شدن تدریجی اعتماد نسبت به نهادهای استقرار یافته ،تضادهای اجتماعی ،افزایش
پوچ باوری ،عدم ارائه تعریفی روشن از پساتجددگرایی ،فلسفه دانستن پساتجددگرایی ،عدم اعتقاد به
اینکه انسان محور جهان اجتماعی ست ،
53
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
هفت دگرگونی بنیادین
جهان ساده و احتمالی
جهان سلسله مراتبی
جهان ماشینی و بی روح
جهان ثابت و مشخص
رابطه علت و معلولی یکطرفه
نظام های متشکل از عناصر ساده
عینیت گرایی محض
54
جهان پیچیده و چندگانه
جهان دیگرمراتبی
جهان هلوگرافیک
جهان نامشخص و نامعین
رابطه علت ومعلولی چرخشی
استعاره ریخت زایی
ژرف اندیشی و بعدنگری
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
تقسیم بندی رویکردهای نظری در تئوری سازمان
هدفمند،ارادی،مقصدگرا،
عقالیی
کنترل و محدودشده با
پویایی های بیرون
خودجوش،تاحدودی اتفاقی
مبتنی بر فرآیند و ساخته
شدن اجتماعی
افراد
ائتالف ها
یا
واحدهای کوچک
تئوری انتظار
هدف گذاری
تئوری نیازها و طراحی شغل
تئوری های سیاسی
شرطی سازی عمل
تئوری یادگیری اجتماعی جامعه
پذیری
تئوری های نقش
آثار متن و گروه ها
عقالنیت پس نگرانه
پردازش اطالعات اجتماعی
روش شناسی قومی
(فرهنگ و مردم شناسی)
تئوری های ادراکی سازمانی مقوله
زبان و گفتار در سازمان
فرآیندهای احساس مدار
سازمان
بطور کل
تئوری موقعیتی ساختاری
شکست های بازار /هزینه معامالت
رویکردهای مارکسیستی و طبقاتی
بوم شناسی جمعیتی
مجموعه های سازمانی
وابستگی به منابع
سازمان به مثابه مثالواره
تئوری های تصمیم گریر و اداری
تئوری نهادینگی
55
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
شرح و بسط مفهوم سرمایه اجتماعی
و
مروری بر الگوهای اندازه گیری آن
56
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
ریشه بحث
بخشی از مفهوم سرمایه اجتماعی در درون سازمان ها زیر عنوان
سازمان غیررسمی و مفاهیم مربوط به آن مطالعه می شود.این موضوع
احتماالً ریشه در مطالعات هاثورن دارد که کارکنان را در قالب گروه ها
سازماندهی کرده و اثر گروه ها را بر هنجارهای کاری و عملکرد
بررسی کرد.اصل و ریشه تحقیق در سرمایه اجتماعی بین سازمان ها به
آقای مارشال با بحث «نواحی صنعتی» و ماکاولی با بحث «روابط
غیرقراردادی در کسب و کار» منسوب است.
57
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
اهمیت سرمایه اجتماعی
58
نام شرکت
دارایی های ملموس
دارایی های غیرملموس
ارزش بازار
(میلیارد دالر)
مایکروسافت
54.
44.6
49.1
آی بی ام
22.5
31.5
54.0
فورد
21.4
8.6
30.0
مک دونالد
6.2
20.0
26.2
کوکاکوال
5.2
73.4
78.8
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
مفاهیم سرمایه اجتماعی
تعاریف سرمایه اجتماعی را با توجه به مبنای تمرکز دانشمندان(خارج،داخل یا هردو)به سه دسته تقسیم کرده اند:
.1سرمایه اجتماعی به مثابه منبعی که کارها را ازطریق یک کنشگر مرکزی تسهیل می نماید.
این دیدگاه با این ایده شروع می شود که کارها و اعمال افراد از طریق ارتباطات مستقیم و غیر مستقیم با سایر
کنشگران در شبکه های اجتماعی تسهیل می شود.
.2دیدگاه دوم سرمایه اجتماعی را منبعی می داند که این منبع در ارتباطات خارجی با یک کنشگر اصلی نهفته
است.یعنی سرمایه اجتماعی نتیجه ساختاری ارتباطی بین افراد و گروه ها در درون اجتماعات است که به این
اجتماعات انسجام بخشیده و آن ها را از مزایای ارتباطی بهره مند می سازد.
.3گروه دیگری از محققین سرمایه اجتماعی نگاه دوسویه و متعادلی نسبت به ابعاد داخلی و خارجی دارند.این دسته
از تحقیقات بر این اعتقادند که کنشگر جمعی هم از ارتباطات خارجی با سایر شرکت ها و مؤسسات و هم از
ساختار ارتباط درونی بین افراد شرکت تأثیر می پذیرد و اثربخشی شرکت تابعی از هردو است.
59
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
برخی از تعاریف سرمایه اجتماعی
منبعی حقیقی یا مجازی که فرد یا گروه بواسطه موقعیتش در یک شبکه
ارتباطی که دارای روابط دیرینه و تاحدودی نهادی شده است ،بدست
می آورد.
دوستان ،همکاران و ارتباطات عمومی ست که فرصت های الزم برای
استفاده از سرمایه انسانی و مالی را فراهم می آورد.
توانایی کنشگران برای تأمین منافع خود ازطریق عضویت در شبکه
های اجتماعی
توانایی افراد جهت همکاری با دیگران برای مقاصد مشترک در گروه
ها و سازمان ها.
60
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
سرمایه اجتماعی و سایر جنبه های سرمایه
.1
.2
.3
.4
.5
.6
سرمایه اجتماعی مانند سایر شکل های سرمایه ،منبعی ست که با سرمایه گذاری در
آن ،انتظار بازدهی هرچند نامطمئن وجود دارد.
سرمایه اجتماعی مانند سایر شکل های سرمایه قابلیت تبدیل شدن به سایر شکل های
سرمایه را دارد.به عبارتی موقعیت شخص در شبکه ارتباطی می تواند برای او
مزیت رقابتی ایجاد نماید.
سرمایه اجتماعی مانند سایر شکل های سرمایه می تواند مکمل و گاها ً جایگزینی
برای سرمایه اقتصادی باشد.برای مثال از طریق کاهش هزینه های تعامل.
سرمایه اجتماعی مانند سرمایه فیزیکی به حفظ و نگهداری احتیاج دارد.
مانند سرمایه انسانی و برخالف سرمایه فیزیکی نرخ استهالکی برای آن به مرور
زمان قابل تصور نیست.
مانند هوای پاک و جاده های امن و برخالف سایر شکل های سرمایه ،سرمایه
اجتماعی کاالیی جمعی ست و دارایی خصوصی کسانی که از آن استفاده می کنند
نیست.
61
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
عناصر سرمایه اجتماعی
1
2
3
4
62
• روابط اجتماعی (یعنی افراد چگونه باهم کنار می آیند).
• شبک های اجتماعی (سهولت برقراری ارتباط افراد با دیگران)
• اعتماد (آیا عموما ً افراد به هم اعتماد دارند؟)
• منابع ( آیا افراد تمایل به مشارکت و تسهیم منابع دارند؟)
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
حکایت
در یک شب تاریک مردی در پیاده روی خیابانی پای تیر چراغ برق دنبال چیزی می
گشت .رهگذری او را دید و پرسید:دنبال چه می گردی؟ مرد گفت:دنبال دسته کلیدم
می گردم.رهگذر پرسید:آن را اینجا گم کرده ای؟ مرد گفت:نه ،فکر می کنم چند
قدمی عقب تر از دستم افتاده باشد .رهگذر پرسید:پس چرا اینجا دنبال آن می گردی؟
مرد گفت:چون اینجا نور بیشتر است.
نتیجه :
شرکت ها و سازمان ها اغلب در حوزه دانش و تجربیات خود به دنبال راه حل مسائل
هستند ،درحالی که ممکن است یافتن راه حل ،به دانش،رویکرد و تفکر متفاوتی نیاز داشته
باشد.
63
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
64
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
65