Transcript ** **** ******* *****

‫پاییز ‪1390‬‬
‫‪...........................................................‬‬
‫‪...........................................................‬‬
‫‪........................................‬‬
‫‪..........‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪.........‬‬
‫استاد ‪:‬‬
‫تلخیص و تهیه اسالید ‪:‬‬
‫تالیف دکتر حسین رحمان سرشت‬
‫‪................‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪................‬‬
‫جلد دوم ‪ :‬دوران پساتجددگرایی ‪ ،‬پست مدرنیزم‬
‫از تجددگرایی تا پساتجددگرایی‬
‫تئوری های سازمان و مدیریت‬
‫خالصه کتاب‬
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
2
‫نظریه حس گری سازمانی‬
‫بوم شناسی جمعیتی سازمان ها‬
‫طراحی ساختار و مدیریت سازمان های از بیرون کنترل شونده‬
‫نهادینگی جدید در سازمان ها‬
‫شرح و بسط تئوری عاملیت (کارگزاری)‬
‫مفهوم تئوری ذی نفعان سازمان و نتایج ضمنی‬
‫کاربردها و محدودیت های مقوله پیچیدگی در تئوری و راهبرد سازمان‬
‫تئوری های سازمانی در مسیر پساتجدد گرایی‬
‫شرح و بسط مفهوم سرمایه اجتماعی و مروری بر الگوهای اندازه گیری‬
‫از فرمایشات امیر المؤمنین حضرت علی (ع)‬
‫براي هريک از زيردستان و کارکنان خود کاري کن تا او را نسبت به همان کار مؤاخذه و بازرسي کني زيرا اين روش سزاوارتر است تا اينکه کارهايت را به يکديگر وانگذارند‬
‫هدايت و رهبري‬
‫براي هريک از زيردستان‬
‫و کارکنان خود کاري تعيين کن‬
‫تقسيم کار‪ /‬تخصصي شدن کار‬
‫تا‬
‫برنامه ريزي‪،‬‬
‫نظارت‪.‬کنترل و ارزشيابي‬
‫سازماندهي‬
‫بسيج منابع و امکانات‬
‫او را نسبت به همان کار‬
‫مؤاخذه و بازرسي کني‬
‫زيرا‬
‫کاراي ي ‪ +‬اثربخشي =‬
‫بهروري (روش بهينه)‬
‫اين روش سزاوارتر است‬
‫تا اينکه‬
‫کارهايت را به يکديگر وانگذارند‬
‫هماهنگي‬
‫ارتباطات‬
‫‪4‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫نظریه حس گری سازمانی‬
Sensemaking in organization
Karl E.Weick
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
5
‫حس گری‬
‫خلق کردن و آفرینش آنچه تعبیر می شود‪.‬‬
‫‪ ‬فرآیند کامل حس گری به آنچه در جریان بوده‬
‫و در جریان است ظاهری منظم می دهد‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫هفت ویژگی حس گری سازمانی‬
‫‪ .1‬بر هویت سازی مبتنی ست‪.‬‬
‫‪ .2‬بازپس نگر و بازسازنده های پایان ناپذیر تجربه های گذشته‬
‫است‪.‬‬
‫‪ .3‬اجرایی کننده محیط های معنی دار است‪.‬‬
‫‪ .4‬جنبه اجتماعی دارد‪.‬‬
‫‪ .5‬مداوم است‪.‬‬
‫‪ .6‬با شواهد سروکار دارد و بر منتخبی از آن ها تمرکز می یابد‪.‬‬
‫‪ .7‬به ظاهر درست می نماید‪ ،‬ولی دقیق نیست‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫ده نصیحت وایک به مدیران و سایر افراد سازمان‬
‫‪ .1‬از بی نظمی نهراسید‪.‬‬
‫‪ .2‬هیچگاه در لحظه ای از زمان یک کار انجام نمی دهید‪.‬‬
‫‪ .3‬اقدام بی سامان و منظم نسبت به بی اقدامی منظم ترجیح دارد‪.‬‬
‫‪ .4‬غالبا ً مهم ترین تصمیمات نامشهودترین آن هاست‪.‬‬
‫‪ .5‬راه حل قطعی وجود ندارد‪.‬‬
‫‪ .6‬فایده مندی را زیر پا گذارید‪.‬‬
‫‪ .7‬نقشه سرزمین است‪.‬‬
‫‪ .8‬شمای سازمانی را دوباره ترسیم کنید‪.‬‬
‫‪ .9‬سازمان ها را بعنوان نظام های تکاملی ببینید‪.‬‬
‫‪ .10‬خود را پیچیده کنید‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫بوم شناسی جمعیتی سازمان ها‬
Population ecology of organizations
Micheal T.Hanan – John Freeman
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
9
‫برخی شباهت های محیط سازمانی با محیط زیست‬
‫‪10‬‬
‫ظهور و افول هر‬
‫گروه از سازمان ها‬
‫متاثر از محیط ها و‬
‫شرایط خاص است‪.‬‬
‫حیات هر گروه از‬
‫سازمان ها بوسیله‬
‫یک یا چند مجموعه‬
‫سازمانی دیگر‬
‫محدود می شود‪.‬‬
‫برخی شکل های‬
‫سازمانی که امکان‬
‫تطبیق با شکل های‬
‫جدید و شرایط و‬
‫دگرگونی ها را‬
‫دارند واجد بقا‬
‫هستند‪.‬‬
‫وقتی رقابت میان‬
‫سازمان ها به سطح‬
‫غیرقابل ارتقایی‬
‫برسد‪،‬تعدادی از‬
‫سازمان ها از دور‬
‫خارج می شوند‪.‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫برخی مفاهیم این تئوری‬
‫‪ .1‬ارتقای دیدگاه های کهنه نسبت به سازمان به سطحی باالتر‪.‬‬
‫‪ .2‬مطالعه گروهی سازمان ها با توجه به شرایط دربرگیرنده آن ها‪.‬‬
‫‪ .3‬بررسی دالیل تنوع و ظهور و افول سازمان ها‪.‬‬
‫‪ .4‬هرقدر یک شکل سازمانی بیشتر باشد مشروعیت آن بیشتر‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫چرخه عمر اشکال سازمانی مختلف‬
‫‪12‬‬
‫هرقدر یک شکل سازمانی بیشتر‬
‫شود‪،‬سازمان های بیشتری برای‬
‫ورود تالش کرده و این شکل‬
‫سازمانی مشروعیت می یابد‪.‬‬
‫دوره متزلزل ابتدایی که در‬
‫آن حق زیستن نوع خاص‬
‫سازمانی سؤال برانگیز‬
‫است‪.‬‬
‫اشباع مجموعه سازمانی‬
‫کاهش جاذبه‬
‫خروج برخی از سازمان ها‬
‫انحالل و مرگ و میر‪،‬‬
‫افزایش تعداد خارج‬
‫شوندگان تا جایی که بقای‬
‫باقیمانده ها آسان گردد‪.‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫خالصه یا نتیجه تئوری‬
‫جوامع سازمانی با سازمان های خاص از طریق‬
‫«گزینش» و«جایگزینی» بهتر از«تطابق» قادر‬
‫به تغییرند‪.‬برای ایجاد تغییر یا پاسخگویی به تغییر‬
‫سازمانی جدید ایجاد نمایید‪.‬هیچ شکل سازمانی‬
‫بهترین نیست‪.‬‬
‫با توجه به این نظریه تالش های مدیریت برای‬
‫همگامی با تغییرات سؤال برانگیز خواهد بود‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫سازمان های از بیرون کنترل شونده‬
)‫(از دیدگاه اتکای به منابع‬
The External Control Of Organization
(A Resource Dependence Perspective)
J.Pfeffer - G.R Salancik
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
14
‫برخی مفاهیم این تئوری‬
‫سازمان ها به محیط وابسته‬
‫اند‪.‬‬
‫(محدودیت ها و کنترل های‬
‫بیرونی)‬
‫رد تفکری که سازمان ها را‬
‫کنشگران مستقل و‬
‫خودهدایتگر و دارای آزادی‬
‫برای پیگیری اهداف خود می‬
‫داند‪.‬‬
‫تالطم محیطی رو به افزایش‬
‫ساختار سازمان ها را غیر‬
‫متمرکز خواهد ساخت‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫عوامل تشدید وابستگی به محیط و کنترل شدن از بیرون‬
‫‪ .1‬مالکیت چند منبع بوسیله یک فعال یا کنشگر اجتماعی‬
‫‪ .2‬اهمیت منبع برای سازمان‪،‬فعالیت ها و بقای آن‬
‫‪ .3‬عدم دسترسی به منبع از جایی دیگر‬
‫‪ .4‬مشهود بودن رفتار و فعالیت در معرض کنترل‬
‫‪ .5‬صالحدید و سلیقه کنشگراجتماعی در زمینه تخصص ‪ ،‬دسترسی و استفاده از‬
‫منابع حساس‪.‬‬
‫‪ .6‬صالحدید و سلیقه سازمان و توانایی آن برای انجام اقدام موردنظر‬
‫‪ .7‬عدم کنترل سازمان بر منابعی که برای کنشگر اجتماعی حساسیت دارد‪.‬‬
‫‪ .8‬توانایی کنشگر اجتماعی در القای اولویت های خود به سازمان‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫ابهام زدایی‬
‫استقالل رأی‬
‫اعمال متناقض‬
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
17
‫نقش های سه گانه مدیر‬
‫نمادین‬
‫جوابگویی‬
‫راهنمایی‬
‫‪18‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫دیدگاه مینتزبرگ در مورد نقش های مدیر‬
Interpersonal
Roles
• Figurehead
• Leader
• Liaison
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
Informational
Roles
Decisional
Roles
• Monitor
• Disseminator
• spokesperson
• Entrepreneur
• Disturbance
handler
• Resource
Allocator
• Negotiator
19
‫نقش نمادین مدیر‬
‫ وقتی که اقدامات سازمان به محدودیت های آن‬‫ارتباط نداشته باشد‪،‬مطرح است‪.‬‬
‫‪ -‬محیط سازمان است که عملکرد آن را ایجاد می کند‪.‬‬
‫ اعمال مدیریت در کارکرد سازمان نقشی ندارد‪.‬‬‫ مدیر‪،‬نماد سازمان و نماد موفقیت و شکست آن است‪.‬‬‫‪20‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫تغییر مدیریت‬
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
21
‫نقش جوابگویی مدیر‬
‫ وقتی مطرح است که فعالیت های سازمان پاسخی به تقاضاهای‬‫محیطی باشد‪.‬‬
‫ فقط نماد پنداشتن مدیران معقوالنه نیست‪.‬آن ها منشأ اثرند‪.‬‬‫‪ -‬مدیر کسی ست که توقعات‪،‬خواست ها و محدودیت های بیرونی را‬
‫جذب و تعبیر کرده و به آن ها جواب می دهد‪.‬‬
‫‪ -‬تصمیم در مورد اینکه به چه خواسته هایی ترتیب اثر داده شود و‬
‫چه مواردی نادیده انگاشته شود‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫نقش راهنمایی مدیریت‬
‫ این نقش زمانی مطرح است که مدیریت بتواند محدودیت ها و‬‫محیط را برای تأمین منافع سازمان اداره نماید‪.‬‬
‫ هدایت سازمان به سوی محیط مساعدتر‬‫ ارزیابی دقیق شرایط و محدودیت های محیطی‬‫‪ -‬این نقش در مدیران سازمان های کوچک کامالً غیر قابل‬
‫تصور است‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫سست کردن رشته های وابستگی‬
‫آزادی عمل برای سازمان ها مفید است و سازمان ها همواره‬
‫در تالش برای کاهش کنترل بیرونی بر فعالیت هایشان هستند‪.‬‬
‫تمایز واحدهای‬
‫سازمانی ازهم‬
‫ادغام‬
‫توسعه و‬
‫نوآوری‬
‫‪24‬‬
‫کاهش‬
‫وابستگی‬
‫ها‬
‫متنوع‬
‫سازی‬
‫محصوالت‬
‫متنوع‬
‫سازی تأمین‬
‫کنندگان‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫نهادینگی جدید در سازمان ها‬
New Institutionalism In Organization
Walter W.Powell - Paul J.Dimaggio
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
25
‫جان مطلب‬
‫نظریه نهادینگی از نظریه ماکس وبر درمورد کارکرد بوروکراسی نشأت‬
‫می گیرد‪.‬‬
‫سازمان ها به مجرد اینکه در قلمروی خاص خود استقرار می یابند و جا‬
‫می افتند‪،‬الجرم به سوی همگرایی بوروکراتیک میل می کنند ‪ .‬این‬
‫همگرایی از فشارهایی که محیط برای نهادی شدن به سازمان ها وارد می‬
‫سازد ناشی می شود‪.‬‬
‫ظهور ساختار مشترک سازمان ها را ( که با رویکردهای هماهنگ همراه‬
‫است) یک شکلی یا همشکلی نهادینه می نامیم‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫همشکلی نهادینه از سه راه موجب تطابق و هماهنگی می شود‪.‬‬
‫همشکلی اجباری‬
‫همشکلی تقلیدی‬
‫ از واکنش به نامعلومی ها و ابهام های محیطی بوجود می آید‪.‬‬‫ سازمان ها ناگزیر با مسائل دارای ابهام و نامعلومی روبرو هستند‪.‬جستجوگری در‬‫این نامعلومی ها نسخه برداری از فعالیت های موفقیت آمیز مشابه را نتیجه می‬
‫دهد‪(.‬همرنگ جماعت شدن)‬
‫‪ -‬راه حلی زنده و کم هزینه است که احساس ناامنی را کاهش می دهد‪.‬‬
‫همشکلی هنجاری‬
‫‪27‬‬
‫ این نوع همشکلی را فشارهای سیاسی موجب می شود‪.‬‬‫ گاهی فشارها جنبه تشویقی و انگیزاننده دارند‪.‬‬‫‪ -‬فشارهای قهری اغلب منجربه تطابق و هماهنگی ظاهری می شوند‪.‬‬
‫ در اثر حرفه ای شدن مدیران و کارشناسان ظاهر می شود‪.‬‬‫ مدیران سازمانی به جای آنکه از جهت چارچوب های کلی نظری به اعضای سازمان‬‫خود شباهت داشته باشند ‪ ،‬با همتایان خود در سازمان های دیگر قرابت پیدا می کنند‪.‬‬
‫ گزینش افراد رده های باالی سازمانی ‪ ،‬مهم ترین راه بسط همشکلی هنجاری ست‪.‬‬‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫شرح و بسط تئوری‬
)‫عاملیت (کارگزاری‬
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
28
‫رابطه کارگزاری بیانگر آن ست که یک طرف (کارفرما‬
‫یا صاحب سرمایه) کاری را به دیگری (کارگزار یا‬
‫مرئوس) ارجاع می دهد یا تفویض می نماید و او به‬
‫نمایندگی از طرف کارفرما آن را انجام می دهد‪.‬‬
‫حل تضادهای میان تمایالت و اهداف کارفرما و عامل او‪.‬‬
‫آیا عامل واقعا ً کاری را که می گوید انجام می دهد یا خیر؟‬
‫‪29‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫کلیت تئوری کارگزاری‬
‫فکر اصلی‬
‫روابط کارفرما‪-‬کارگزار باید بیانگر سازماندهی‬
‫کارآمد اطالعات و هزینه های ریسک پذیری باشد‪.‬‬
‫واحد تجزیه و تحلیل‬
‫قرارداد میان کارفرما و کارگزار‬
‫تصورات در مورد طبیعت بشر‬
‫خودخواهی – عقالنیت محدود – ریسک گریزی‬
‫تصورات در مورد ماهیت انسان‬
‫تضاد منافع جزئی میان اعضای سازمان‬
‫کارایی بعنوان معیار ثمربخشی‬
‫عدم تقارن اطالعاتی بین کارفرما و کارگزار‬
‫تصورات در مورد اطالعات‬
‫اطالعات بعنوان کاالی قابل خرید‬
‫مسائل مربوط به قرارداد‬
‫کارگزاری (ضایعه اخالقی و گزینش معیوب)‬
‫تسهیم ریسک‬
‫قلمرو مسئله‬
‫روابطی که درآن کارفرما و کارگزار هدف هایی‬
‫تقریبا ً متمایز و ریسک پذیری های متفاوت دارند‬
‫‪30‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫تئوری کارگزاری در دو مسیر تکوین یافته است‪:‬‬
‫تحقیقات‬
‫کارفرما‪-‬کارگزاری‬
‫تئوری عاملیت مبتنی‬
‫بر یافت باوری‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫شناسایی موقعیت هایی که در آن ها‬
‫احتماالً تناقض اهداف بوجود می آید‪.‬‬
‫ایجاد سازوکارهایی برای محدود‬
‫ساختن رفتارهای خودخواهانه‬
‫جنبه ریاضی کمتر‬
‫در شرکت های بزرگ دولتی‬
‫نقش هیئت مدیره بعنوان سامانه ای‬
‫اطالعاتی که سهامداران بوسیله آن‬
‫بتوانند مدیران را کنترل نمایند‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫شامل نتایج آزمون پذیر متعددتری‬
‫ست‪.‬‬
‫عرضه یک تئوری عمومی‬
‫انتزاعی‬
‫جنبه ریاضی بیشتر‬
‫به سختی به عمل در می آید‪.‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫‪ 10‬فرض موجود در تئوری کارگزاری‬
‫‪32‬‬
‫‪1‬‬
‫• هنگامی که قرارداد بین کارفرما و کارگزار بر نتیجه مبتنی باشد به احتمال زیاد‬
‫کارگزار به شکلی که منافع کارفرما را تأمین کند عمل خواهد کرد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫• اگر کارفرما اطالعات الزم برای تحت نظر قرار دادن رفتار کارگزار در اختیار‬
‫داشته باشد به احتمال زیاد کارگزار در جهت تأمین منافع کارفرما گام برخواهد داشت‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫• سامانه های اطالعاتی با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای مستقیم و با قراردادهای‬
‫نتیجه مدار رابطه ای معکوس دارند‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫• ابهام در نتیجه با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای مثبت و با قراردادهای نتیجه مدار‬
‫رابطه ای منفی دارند‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫• ریسک گریزی کارگزار با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای مثبت و با قراردادهای‬
‫نتیجه مدار رابطه ای منفی دارد‪.‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫‪ 10‬فرض موجود در تئوری کارگزاری‬
‫‪6‬‬
‫• ریسک پذیری کارفرما با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای منفی و با قراردادهای‬
‫نتیجه مدار رابطه ای مثبت دارد‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫• تضاد منافع کارفرما و کارگزار با قراردادهای رفتارمدار رابطه منفی و با قراردادهای‬
‫نتیجه مدار رابطه ای مثبت دارد‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫• قابلیت برنامه ریزی وظیفه با قراردادهای رفتارمدار رابطه مثبت و با قراردادهای‬
‫نتیجه مدار رابطه ای منفی دارند‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫• قابلیت سنجش نتایج با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای منفی و با قراردادهای نتیجه‬
‫مدار رابطه ای مثبت دارند‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫• مدت زمان رابطه بین کارفرما و کارگزار با قراردادهای رفتارمدار رابطه ای مثبت و‬
‫با قراردادهای نتیجه مدار رابطه ای منفی دارد‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫‪ 5‬توصیه برای بکارگیری تئوری کارگزاری‬
‫تمرکز بر سامانه های اطالعاتی‪،‬نامعلومی نتیجه و ریسک‬
‫توجه به زمینه مربوط به تئوری‬
‫تعمیم موضوع در زمینه های غنی تر‬
‫استفاده از تئوری های گوناگون‬
‫نگرشی فراتر از علم اقتصاد‬
‫‪34‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫مفهوم‬
‫تئوری ذی نفعان سازمان‬
‫و‬
‫نتایج ضمنی‬
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
35
‫ذی نفعان سازمانی‬
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
36
‫چارچوب یا الگوی داده‪-‬ستاده شرکت‬
‫سرمایه‬
‫گذاران‬
‫مشتریان‬
‫بنگاه‬
‫عرضه‬
‫کنندگان‬
‫کارکنان‬
‫‪37‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫چارچوب یا الگوی ذی نفعان شرکت‬
‫گروه های‬
‫سیاسی‬
‫بنگاه‬
‫مشتریان‬
‫جوامع‬
‫‪38‬‬
‫سرمایه‬
‫گذاران‬
‫دولت‬
‫کارکنان‬
‫عرضه‬
‫کنندگان‬
‫اتحادیه‬
‫های‬
‫تجاری‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫تئوری ذی نفعان در یک نگاه‬
‫جنبه های مختلف‬
‫تئوری‬
‫• توصیفی‪-‬تجربی‬
‫• افزاری‬
‫• هنجاری‬
‫عرضه باروش های متعدد‬
‫ارزشیابی با شیوه های متعدد‬
‫نقش تئوری‬
‫• توجیه هدایت ساختار و عملیات شرکت های‬
‫جاافتاده(سودده)‬
‫تعریف شرکت از دیدگاه این تئوری‬
‫• شخصیتی سازمانی با کنشگران متعدد که از طریق‬
‫سازمان به دنبال مقاصد و توقعاتی هستند که معموالً باهم‬
‫در تضادند‪.‬‬
‫کلی و جامع و نه بی محتوا‬
‫از موانع مهم تکوین تئوری‬
‫تنها به بیان اینکه سازمان ذی‬
‫نفعانی دارد اکتفا نمی کند‪.‬‬
‫• ابهام نهفته در ماهیت و هدف آن‬
‫• ارائه مفاهیم تلویحی و ضمنی توسط مطبوعات مدیریتی‬
‫درمورد این تئوری‬
‫پیش بینی رفتار سازمان‬
‫‪39‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫کاربرد و محدودیت های مقوله‬
‫پیچیدگی در تئوری و راهبرد سازمان‬
‫‪40‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫تئوری پیچیدگی‬
‫تئوری پیچیدگی که سامانه های پویای غیرخطی را مطالعه می کند مدعی‬
‫ارائه چارچوب نظری راهگشایی ست که می تواند برای حاالت مختلف‬
‫صنایع ‪ ،‬الگویی ویژه و متناسب عرضه کند‪.‬هرچند این تئوری در شکل‬
‫کلی در حوزه علوم فیزیکی و زیستی صورت بندی شده است‪ .‬فهم‬
‫پیچیدگی سازمان ها و محیط یکی از سنت های دیرین تئوری سازمان‬
‫است ‪ .‬تئوری پیچیدگی ما را در درک چگونگی یادگیری سازمان ها‬
‫کمک می کند‪.‬‬
‫‪41‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫تئوری آشوب و تئوری شبکه‬
‫واژه «پیچیدگی » بصورت مفهومی گسترده هم آشوب و هم شبکه ها را دربر می گیرد‪.‬‬
‫هردوی این تئوری ها بدنبال ایجاد پیوندی میان غیرقابل پیش بینی بودن سامانه های پویای‬
‫غیرخطی از یک سو و نظم اصولی و ساختمند با یکدیگرازسوی دیگر می باشند‪.‬‬
‫تئوری آشوب تنها بدنبال معدودی تابع ریاضی متقین سامانه است ‪ ،‬اما تئوری شبکه در این‬
‫حد ساده نیست و برای مدل سازی تعداد زیادی معادله که با قوانین منطقی ساده به هم مربوط‬
‫شده اند ‪ ،‬مورد استفاده است‪.‬‬
‫مدل های شبکه ای بیشتر در پی یافتن نظم و الگوهای سامانه های پیچیده هستند‪،‬درحالی که‬
‫تئوری آشوب بدنبال مدلسازی نتیجه پیامدها می باشد‪.‬‬
‫‪42‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫کاربرد تئوری پیچیدگی‬
‫مدل سازی سامانه های‬
‫اقتصادی‬
‫مدلی برای شرکت ها و‬
‫صنایع‬
‫غیرممکن بودن برنامه ریزی بلندمدت‬
‫کاربرد تئوری‬
‫پیچیدگی در راهبرد‬
‫وقوع غیرمترقبه دگرگونی عمده‬
‫ساختمندی و قابلیت پیش بینی کوتاه مدت‬
‫سامانه های پیچیده‬
‫‪43‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫تئوری های سازمانی در‬
‫مسیر پساتجددگرایی‬
‫(مروری بر آثار مورگان)‬
‫)‪(POSTMODERNISM‬‬
‫‪44‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫تئوری های سازمان و مدیریت در گذر زمان‬
‫دوره‬
‫نیمه اول قرن بیستم‬
‫ویژگی ها‬
‫نظریه پردازان‬
‫ تولد تئوری های عمده سازمان و ماکس وبر‪،‬فردریک تیلور‪،‬هنری‬‫فایول‪،‬مری پارکر فالت‪ ،‬کیولیک‪،‬‬
‫مدیریت‬
‫ ظهور بنیانگذاران علم مدیریت‬‫اورویک‪،‬التون مایو‪،‬چستر بارنارد‪،‬‬
‫سلزنیک و ‪. ...‬‬
‫دهه های ‪ 1950‬و ‪1960‬‬
‫ دوره اوج ظهور تئوری های‬‫سنتی‬
‫نقد و بررسی ضمنی یا صریح‬‫نظریه های قبلی‬
‫‪ -‬عرضه برخی نظریه های جدید‬
‫گلدنر ‪ ،‬برنز ‪ ،‬استاکر ‪ ،‬بولدینگ ‪،‬‬
‫چرچمن ‪،‬جون وودوارد ‪،‬کروزییر‪،‬‬
‫مارچ ‪ ،‬سایمون ‪ ،‬پیو‪ ،‬هیکس ‪،‬‬
‫سییرت ‪ ،‬الرنس و لورش ‪ ،‬چندلر‪،‬‬
‫امری و تریست و ‪...‬‬
‫‪ 1970‬به بعد‬
‫ دوره جدید نظریه های سازمانی‬‫ ویژگی‪:‬فقدان مبنای فلسفی یا‬‫عدم ذکر صریح آن و دیدگاه های‬
‫نظریه پرداز‪.‬‬
‫ شدت یافتن انتقاد از نظریه های‬‫گذشته‬
‫حنان و فریمن ‪ ،‬آلدریچ ‪ ،‬فیفر و‬
‫ساالنسیک ‪ ،‬هیج ‪ ،‬سیلورمن ‪،‬‬
‫چایلد ‪ ،‬گلدمن ‪ ،‬بورل و مورگان‬
‫و ‪. ...‬‬
‫‪45‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫نگرش های نوگرا – مورگان و بوروئل‬
‫مورگان در کتابی که بعنوان مؤلف دوم با همکاری بوروئل در‬
‫‪ 1979‬منتشر ساخت‪،‬زمینه را برای اظهار عقاید کامالً جدید‬
‫خود فراهم کرد‪ .‬بوروئل و مورگان در کتاب«دیدگاه های‬
‫جامعه شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان»سعی خود را برای‬
‫ارائه چارچوب نظری جدیدی به منظور تقسیم بندی نظریه های‬
‫سازمانی به کار می برند‪.‬‬
‫‪46‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫اثرات و نتایج نظرات مورگان‬
‫ایجاد افق هایی جدید برابر‬
‫افرادی که در جستجوی‬
‫زمینه هایی نو بودند‪.‬‬
‫مرجع بسیاری از‬
‫پژوهش ها‬
‫بهانه ای جهت ترتیب دادن‬
‫کنفرانس ها و سمینارها‬
‫آگاهی از تفاوت ها و شباهت‬
‫های نظریه های جدید و قدیم‬
‫تقسیم بندی نظریه های‬
‫سازمانی براساس‬
‫مفروضاتی که در مورد‬
‫ماهیت علوم اجتماعی در‬
‫بطن خود دارند‪.‬‬
‫چارچوبی جدید برای تفسیر‬
‫و توجیه روش های مختلف‬
‫غنا بخشیدن به علوم‬
‫اجتماعی و نظریه های‬
‫سازمانی‬
‫‪47‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫چارچوب دوبعدی‬
‫ذهنی گرایی‬
‫جامعه شناسی‬
‫دگرگونی بنیادین‬
‫‪48‬‬
‫عینی گرایی‬
‫جامعه شناسی‬
‫نظم و تمکین‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫مثالواره های چهارگانه جامعه شناسی‬
‫جامعه شناسی دگرگونی بنیادی‬
‫ساخت باوری بنیادی‬
‫انسان گرایی بنیادی‬
‫ تئوری اجتماعی روسی‬‫ تئوری تضاد‬‫ مارکسیسم مدیترانه ای‬‫معاصر‬
‫ فردباوری آنارشیستی‬‫ تئوری انتقادی‬‫‪ -‬وجودباوری فرانسوی‬
‫ذهنی گرایی‬
‫عینی گرایی‬
‫جامعه شناسی کارکردگرا‬
‫ عینیت باوری‬‫ تئوری نظام اجتماعی‬‫‪ -‬تئوری همگرایانه‬
‫جامعه شناسی تأویلی‬
‫معناگزارانه‬
‫ جامعه شناسی پدیدارشناختی‬‫ هرمنوتیک‬‫‪ -‬پدیدارشناسی‬
‫جامعه شناسی نظم و تمکین‬
‫‪49‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫دگرگونی های بنیادهای نظریه های‬
‫سازمانی‬
‫حرکت به سوی پساتجددگرایی‬
‫‪50‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫پارادایم یا مثالواره (نمونه اعلی)‬
‫پارادایم نوعی جهان بینی ‪ ،‬دیدگاه کلی و راهی برای بازگشایی پیچیدگی‬
‫جهان واقعی ست‪ .‬بدین سان مثالواره ها در ژرفنای جامعه پذیری‬
‫پذیرندگان آن مثالواره ها و در درون بکاربرندگان عملی آن ها «که به‬
‫پذیرندگان می گویندچه چیز مهم ‪ ،‬چه چیز منطقی و چه چیز مشروع‬
‫است» ریشه دارند‪ .‬مثالواره ها هنجاری هستند‪.‬مثالواره ها بی نیازی از‬
‫مالحظات وجودی و شناخت شناسی خالقان خود بوجود آورده و به استفاده‬
‫کنندگانشان می گویند که چه کنند‪.‬‬
‫میشل پاتون‬
‫‪51‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫پساتجددگرایی‬
‫• تالطم‬
‫(حرکت‬
‫تجددگرایی‬
‫• ثبات‬
‫پیش تجددگرایی‬
‫• سکون‬
‫پرشتاب و سرسام آور)‬
‫(بی‬
‫حرکتی نسبی)‬
‫ مرز یک دوره با دوره ای دیگر را نمی توان بطور قطع و یقین تعیین کرد‪ .‬همچنان که‬‫مظاهر یک دوره را در دوره های دیگر می توان مشاهده کرد‪.‬‬
‫‪ -‬گذر از هر دوره به دوره بعدی یک شبه صورت نگرفته است‪.‬‬
‫ معیارها یا ویژگی های متغیر‪:‬‬‫تغییر جمعیت ‪ ،‬مهاجرت ها ‪ ،‬توسعه راه ها و وسایل ارتباطی ‪ ،‬افزایش تنوع طلبی افراد ‪ ،‬کم‬
‫شدن منابع در عین شدت یافتن رقابت ‪ ،‬تغییر باورها ‪ ،‬تغییر در شرایط بقا ‪... ،‬‬
‫‪52‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫دوره‬
‫توضیحات‬
‫پیش تجددگرایی‬
‫پدرساالری ‪ ،‬به ارث رسیدن حق حاکمیت ‪ ،‬اداره امور سنتی ‪ ،‬تولید یدی با استفاده از ابزارهای ساده ‪،‬‬
‫امور تجاری و بازرگانی زیرنظر دولت ‪ ،‬رعیت محسوب شدن کشاورزان و صنعتگران و تجار ‪... ،‬‬
‫تجددگرایی‬
‫از وقتی شروع شد که انسان خود را کشف کرد ‪ ،‬هنگامی که خرد به عنوان مهم ترین خصلت انسان‬
‫مورد توجه قرار گرفت ‪ ،‬جرأت دانستن ‪ ،‬نظریه های تجددگرایی دو دسته اند‪:‬منظم و انتقادی ‪ ،‬سرمایه‬
‫داری جدید ‪ ،‬اخالق پروتستانیزم ‪ ،‬تجددگرایی را از لحاظ نظریه های سازمان و مدیریت به ‪ 4‬دوره‬
‫تقسیم کرده اند که ویژگی این دوران به ترتیب آزادگرایی ‪ ،‬بوروکراسی ‪ ،‬تطبیق پذیری و مدیریت ملوک‬
‫الطوایفی می باشد ‪. ... ،‬‬
‫پساتجددگرایی‬
‫سؤال انگیز نمودن مثالواره های تجددگرایی ‪ ،‬کاهش منابع طبیعی ‪ ،‬توقعات جدید در محیط کار ‪ ،‬آلودگی‬
‫محیط زیست ‪ ،‬سلب شدن تدریجی اعتماد نسبت به نهادهای استقرار یافته ‪ ،‬تضادهای اجتماعی ‪ ،‬افزایش‬
‫پوچ باوری ‪ ،‬عدم ارائه تعریفی روشن از پساتجددگرایی ‪ ،‬فلسفه دانستن پساتجددگرایی ‪ ،‬عدم اعتقاد به‬
‫اینکه انسان محور جهان اجتماعی ست ‪،‬‬
‫‪53‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫هفت دگرگونی بنیادین‬
‫جهان ساده و احتمالی‬
‫جهان سلسله مراتبی‬
‫جهان ماشینی و بی روح‬
‫جهان ثابت و مشخص‬
‫رابطه علت و معلولی یکطرفه‬
‫نظام های متشکل از عناصر ساده‬
‫عینیت گرایی محض‬
‫‪54‬‬
‫جهان پیچیده و چندگانه‬
‫جهان دیگرمراتبی‬
‫جهان هلوگرافیک‬
‫جهان نامشخص و نامعین‬
‫رابطه علت ومعلولی چرخشی‬
‫استعاره ریخت زایی‬
‫ژرف اندیشی و بعدنگری‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫تقسیم بندی رویکردهای نظری در تئوری سازمان‬
‫هدفمند‪،‬ارادی‪،‬مقصدگرا‪،‬‬
‫عقالیی‬
‫کنترل و محدودشده با‬
‫پویایی های بیرون‬
‫خودجوش‪،‬تاحدودی اتفاقی‬
‫مبتنی بر فرآیند و ساخته‬
‫شدن اجتماعی‬
‫افراد‬
‫ائتالف ها‬
‫یا‬
‫واحدهای کوچک‬
‫تئوری انتظار‬
‫هدف گذاری‬
‫تئوری نیازها و طراحی شغل‬
‫تئوری های سیاسی‬
‫شرطی سازی عمل‬
‫تئوری یادگیری اجتماعی جامعه‬
‫پذیری‬
‫تئوری های نقش‬
‫آثار متن و گروه ها‬
‫عقالنیت پس نگرانه‬
‫پردازش اطالعات اجتماعی‬
‫روش شناسی قومی‬
‫(فرهنگ و مردم شناسی)‬
‫تئوری های ادراکی سازمانی مقوله‬
‫زبان و گفتار در سازمان‬
‫فرآیندهای احساس مدار‬
‫سازمان‬
‫بطور کل‬
‫تئوری موقعیتی ساختاری‬
‫شکست های بازار‪ /‬هزینه معامالت‬
‫رویکردهای مارکسیستی و طبقاتی‬
‫بوم شناسی جمعیتی‬
‫مجموعه های سازمانی‬
‫وابستگی به منابع‬
‫سازمان به مثابه مثالواره‬
‫تئوری های تصمیم گریر و اداری‬
‫تئوری نهادینگی‬
‫‪55‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫شرح و بسط مفهوم سرمایه اجتماعی‬
‫و‬
‫مروری بر الگوهای اندازه گیری آن‬
‫‪56‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫ریشه بحث‬
‫بخشی از مفهوم سرمایه اجتماعی در درون سازمان ها زیر عنوان‬
‫سازمان غیررسمی و مفاهیم مربوط به آن مطالعه می شود‪.‬این موضوع‬
‫احتماالً ریشه در مطالعات هاثورن دارد که کارکنان را در قالب گروه ها‬
‫سازماندهی کرده و اثر گروه ها را بر هنجارهای کاری و عملکرد‬
‫بررسی کرد‪.‬اصل و ریشه تحقیق در سرمایه اجتماعی بین سازمان ها به‬
‫آقای مارشال با بحث «نواحی صنعتی» و ماکاولی با بحث «روابط‬
‫غیرقراردادی در کسب و کار» منسوب است‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫اهمیت سرمایه اجتماعی‬
‫‪58‬‬
‫نام شرکت‬
‫دارایی های ملموس‬
‫دارایی های غیرملموس‬
‫ارزش بازار‬
‫(میلیارد دالر)‬
‫مایکروسافت‬
‫‪54.‬‬
‫‪44.6‬‬
‫‪49.1‬‬
‫آی بی ام‬
‫‪22.5‬‬
‫‪31.5‬‬
‫‪54.0‬‬
‫فورد‬
‫‪21.4‬‬
‫‪8.6‬‬
‫‪30.0‬‬
‫مک دونالد‬
‫‪6.2‬‬
‫‪20.0‬‬
‫‪26.2‬‬
‫کوکاکوال‬
‫‪5.2‬‬
‫‪73.4‬‬
‫‪78.8‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫مفاهیم سرمایه اجتماعی‬
‫تعاریف سرمایه اجتماعی را با توجه به مبنای تمرکز دانشمندان(خارج‪،‬داخل یا هردو)به سه دسته تقسیم کرده اند‪:‬‬
‫‪ .1‬سرمایه اجتماعی به مثابه منبعی که کارها را ازطریق یک کنشگر مرکزی تسهیل می نماید‪.‬‬
‫این دیدگاه با این ایده شروع می شود که کارها و اعمال افراد از طریق ارتباطات مستقیم و غیر مستقیم با سایر‬
‫کنشگران در شبکه های اجتماعی تسهیل می شود‪.‬‬
‫‪ .2‬دیدگاه دوم سرمایه اجتماعی را منبعی می داند که این منبع در ارتباطات خارجی با یک کنشگر اصلی نهفته‬
‫است‪.‬یعنی سرمایه اجتماعی نتیجه ساختاری ارتباطی بین افراد و گروه ها در درون اجتماعات است که به این‬
‫اجتماعات انسجام بخشیده و آن ها را از مزایای ارتباطی بهره مند می سازد‪.‬‬
‫‪ .3‬گروه دیگری از محققین سرمایه اجتماعی نگاه دوسویه و متعادلی نسبت به ابعاد داخلی و خارجی دارند‪.‬این دسته‬
‫از تحقیقات بر این اعتقادند که کنشگر جمعی هم از ارتباطات خارجی با سایر شرکت ها و مؤسسات و هم از‬
‫ساختار ارتباط درونی بین افراد شرکت تأثیر می پذیرد و اثربخشی شرکت تابعی از هردو است‪.‬‬
‫‪59‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫برخی از تعاریف سرمایه اجتماعی‬
‫منبعی حقیقی یا مجازی که فرد یا گروه بواسطه موقعیتش در یک شبکه‬
‫ارتباطی که دارای روابط دیرینه و تاحدودی نهادی شده است ‪ ،‬بدست‬
‫می آورد‪.‬‬
‫دوستان ‪ ،‬همکاران و ارتباطات عمومی ست که فرصت های الزم برای‬
‫استفاده از سرمایه انسانی و مالی را فراهم می آورد‪.‬‬
‫توانایی کنشگران برای تأمین منافع خود ازطریق عضویت در شبکه‬
‫های اجتماعی‬
‫توانایی افراد جهت همکاری با دیگران برای مقاصد مشترک در گروه‬
‫ها و سازمان ها‪.‬‬
‫‪60‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫سرمایه اجتماعی و سایر جنبه های سرمایه‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫سرمایه اجتماعی مانند سایر شکل های سرمایه ‪ ،‬منبعی ست که با سرمایه گذاری در‬
‫آن ‪ ،‬انتظار بازدهی هرچند نامطمئن وجود دارد‪.‬‬
‫سرمایه اجتماعی مانند سایر شکل های سرمایه قابلیت تبدیل شدن به سایر شکل های‬
‫سرمایه را دارد‪.‬به عبارتی موقعیت شخص در شبکه ارتباطی می تواند برای او‬
‫مزیت رقابتی ایجاد نماید‪.‬‬
‫سرمایه اجتماعی مانند سایر شکل های سرمایه می تواند مکمل و گاها ً جایگزینی‬
‫برای سرمایه اقتصادی باشد‪.‬برای مثال از طریق کاهش هزینه های تعامل‪.‬‬
‫سرمایه اجتماعی مانند سرمایه فیزیکی به حفظ و نگهداری احتیاج دارد‪.‬‬
‫مانند سرمایه انسانی و برخالف سرمایه فیزیکی نرخ استهالکی برای آن به مرور‬
‫زمان قابل تصور نیست‪.‬‬
‫مانند هوای پاک و جاده های امن و برخالف سایر شکل های سرمایه ‪ ،‬سرمایه‬
‫اجتماعی کاالیی جمعی ست و دارایی خصوصی کسانی که از آن استفاده می کنند‬
‫نیست‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫عناصر سرمایه اجتماعی‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪62‬‬
‫• روابط اجتماعی (یعنی افراد چگونه باهم کنار می آیند‪).‬‬
‫• شبک های اجتماعی (سهولت برقراری ارتباط افراد با دیگران)‬
‫• اعتماد (آیا عموما ً افراد به هم اعتماد دارند؟)‬
‫• منابع ( آیا افراد تمایل به مشارکت و تسهیم منابع دارند؟)‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
‫حکایت‬
‫در یک شب تاریک مردی در پیاده روی خیابانی پای تیر چراغ برق دنبال چیزی می‬
‫گشت ‪ .‬رهگذری او را دید و پرسید‪:‬دنبال چه می گردی؟ مرد گفت‪:‬دنبال دسته کلیدم‬
‫می گردم‪.‬رهگذر پرسید‪:‬آن را اینجا گم کرده ای؟ مرد گفت‪:‬نه ‪ ،‬فکر می کنم چند‬
‫قدمی عقب تر از دستم افتاده باشد‪ .‬رهگذر پرسید‪:‬پس چرا اینجا دنبال آن می گردی؟‬
‫مرد گفت‪:‬چون اینجا نور بیشتر است‪.‬‬
‫نتیجه ‪:‬‬
‫شرکت ها و سازمان ها اغلب در حوزه دانش و تجربیات خود به دنبال راه حل مسائل‬
‫هستند ‪ ،‬درحالی که ممکن است یافتن راه حل‪ ،‬به دانش‪،‬رویکرد و تفکر متفاوتی نیاز داشته‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪63‬‬
‫‪Theories Of Organizations‬‬
‫‪Omid Golparvar‬‬
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
64
Theories Of Organizations
Omid Golparvar
65