Transcript ANALIZA EFEKTYWNOÅšC..

ANALIZA EFEKTYWNOŚCI
INWESTYCJI
Rodzaje przedsięwzięć inwestycyjnych
Przedsięwzięcia inwestycyjne możemy podzielić na finansowe i realne. Mają
one wpływ na działania operacyjne i strategiczne.
FINANSOWE
(instrumenty finansowe)
REALNE
(zakup maszyn, budowa
lub modernizacja
obiektów)
DZIAŁANIA
OPERACYJNE
DZIAŁANIA
STRATEGICZNE
Proces oceny inwestycji sprowadza się do:
• zbadania sytuacji,
• opracowania wariantów inwestycyjnych i kalkulacji ekonomicznej,
• oceny rozwiązań i wyboru najlepszego,
• wprowadzenia w życie i kontroli.
Rachunek ekonomicznej efektywności
inwestycji
to porównanie efektów uzyskanych w okresie eksploatacji ze
zrealizowanej inwestycji z nakładami niezbędnymi do ich
osiągnięcia.
• Metody statyczne:
– okres zwrotu (Pb),
– księgowa stopa zwrotu (ARR)
• Metody dynamiczne:
–
–
–
–
–
zdyskontowany okres zwrotu (DPb),
wartość bieżąca netto (NPV),
wewnętrzna stopa zwrotu (IRR),
zmodyfikowana wartość bieżąca netto (MNPV),
zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu (MIRR)
Ocena efektywności inwestycji
Rodzaje
metod
statyczne
Charakterystyka
mają charakter orientacyjny,
nie uwzględniają zmian wartości
pieniądza w czasie,
efekty jak i nakłady ujmowane są
według wartości nominalnej, tzn. w
takiej wysokości, w jakiej
pojawiają się w trakcie
funkcjonowania przedsięwzięcia,
prostota i komunikatywność
Zastosowanie
do wstępnej selekcji
projektów inwestycyjnych,
do rozpatrywania
projektów typowych dla
inwestora
do oceny mniejszych
inwestycji o stosunkowo
krótkim czasie realizacji i
eksploatacji
Ocena efektywności inwestycji
dynamiczne
bardziej precyzyjne,
do oceny skomplikowanych
uwzględniają rozłożenie w czasie inwestycji o długim czasie
przewidywanych wpływów i
realizacji i eksploatacji
wydatków związanych z daną
inwestycją,
wykorzystują technikę dyskonta,
umożliwiającą sprowadzenie do
porównywalności nakładów i
efektów realizowanych w różnych
okresach czasu,
obejmują analizą cały okres
funkcjonowania przedsięwzięcia,
a więc zarówno okres jego
realizacji jak i eksploatacji
Okres zwrotu nakładów
• Odwrotność prostej stopy zwrotu
• Pb = 1/stopa zwrotu
informuje w ciągu ilu lat inwestor pokryje
poniesione wydatki wygenerowanymi zyskami.
Algorytm obliczeniowy:
1. Określić czas funkcjonowania przedsięwzięcia inwestycyjnego n,
2. Obliczyć przepływy pieniężne CF dla każdego z rozpatrywanych okresów,
3. Zidentyfikować okresy, w których zakumulowane saldo środków pieniężnych przyjmuje
wartość ujemną – ich liczba to okres zwrotu nakładów w latach,
4. Zidentyfikować okres, w którym zakumulowane saldo środków pieniężnych zmienia swą
wartość z ujemnej na dodatnią (okres przełamania),
5. Dla tak zidentyfikowanego okresu założyć, że przepływy środków pieniężnych są generowane
równomiernie w całym okresie,
6. Obliczyć liczbę miesięcy jako wartość bezwzględną ujemnych przepływów środków
pieniężnych w poprzednim okresie odniesionych do przepływów w danym okresie.
Przykład
• Hotel AVIA planuje zmodernizować wyposażenie do
sprzątania pokoi. Ustal okres zwrotu tej inwestycji,
jeśli wiadomo, że:
– koszt zakupu tego wyposażenia wynosi 85 000 zł,
– jego zastosowanie spowoduje oszczędności środków
czyszczących, czasu i energii, w wyniku których zysk netto
wzrośnie o 29 000 zł rocznie,
– stawka amortyzacyjna dla tej grupy urządzeń wynosi 10%.
Stopa zwrotu (Rate of Return)
= dochód roczny/całkowity nakład inwestycyjny
Dochód może być określany za pomocą
różnych kategorii:
• zysk brutto (zysk przed opodatkowaniem),
• zysk netto (zysk po opodatkowaniu i
obowiązkowych odpisach),
• zysk netto + odsetki od kredytu,
• zysk netto + amortyzacja,
• zysk netto + amortyzacja + odsetki od kredytu
Interpretacja stopy zwrotu
• Stopa zwrotu informuje jaką część nakładu stanowi roczny dochód. Dzięki
temu wskaźnikowi można dokonać oceny możliwości finansowych
przedsiębiorstwa do zrealizowania wybranej inwestycji.
Przeciętna (księgowa) stopa zwrotu nakładów
inwestycyjnych
(Accounting Rate of Return, Rate of Return)
Zn
ARR 
 100 %
I
Rozważamy zainwestowanie w firmę, której szacowany zysk netto wynosi
25 000 zł. Wielkość nakładu wynosi 100 000 zł. Księgowa stopa zwrotu z tego
projektu inwestycyjnego wynosi po podstawieniu do wzoru:
ARR = 25 000/100 000*100% = 25%
Jeżeli porównamy tę wartość z kosztem kapitału naszej firmy i okaże się że jest ona
wyższa - to warto zainwestować w takie przedsięwzięcie.
ARR
• ARR = (przeciętny przepływ środków
pieniężnych – przeciętny odpis
amortyzacyjny)/wartość początkowa
inwestycji + końcowa wartość inwestycji
(wartość umorzeniowa)
Interpretacja ARR
• Przeciętna stopa zwrotu informuje jaką część
nakładu zostanie pokryta średniorocznym
zyskiem.
• Ujemna wartość ARR oznacza, jaką część
nakładu pokryją zyski z jednego roku
eksploatacji inwestycji, a dodatnia jaka część
rocznego zysku z inwestycji zostanie
przeznaczona na inwestycję.
Złożone metody oceny przedsięwzięć
• podstawowe wielkości finansowe dotyczące projektu inwestycyjnego są
realizowane w określonym czasie i mają charakter strumieni (przepływów)
pieniężnych,
• wszystkie wielkości ekonomiczne występujące w rachunku przelicza się na
jeden określony moment czasu (moment bazowy) - dyskontowanie
Przepływy pieniężne
Rachunek przepływów pieniężnych (Cash Flow) przedstawia
przepływy pieniężne, które występowały w przedsiębiorstwie w
rozpatrywanym okresie.
W rachunku tym wyróżnia się trzy rodzaje przepływów pieniężnych:
• przepływy z działalności gospodarczej,
• przepływy z działalności inwestycyjnej,
• przepływy z działalności finansowej.
CF = S- K- P+ A+ L- J
gdzie:
`
S – sprzedaż,
A – amortyzacja,
K – koszty,
L – wartość likwidacyjna,
P – podatek,
J – nakład.
Ogólne reguły postępowania przy szacowaniu
przepływów pieniężnych:
• Należy ujmować tylko te wpływy i wydatki, które
bezpośrednio dotyczą ocenianego projektu. Sprawą
dyskusyjną są tzw. koszty poniesione.
•
Problem stanowią również tzw. koszty utraconych
korzyści, a więc korzyści, których podmiot nie osiągnie z
posiadanych aktywów, przeznaczając je dla
realizowanego projektu inwestycyjny.
•
Należy uwzględniać przyrostowy strumień gotówki.
Zasada ta dotyczy w szczególności inwestycji
modernizacyjnych.
Ogólne reguły postępowania przy szacowaniu
przepływów pieniężnych c.d.:
• Elementem rachunku jest również koszt transportu i
instalacji nowego wyposażenia przedsiębiorstwa w
środki trwałe, jeśli projekt takie zmiany przewiduje.
•
Z całą konsekwencją trzeba traktować skutki inflacji.
•
Amortyzacja nie powinna być ujmowana jako element
przepływów operacyjnych.
•
Koszty związane z obsługą długu (odsetkowe) mogą
być uwzględniane w stopie dyskontowej lub w
przepływach pieniężnych (częściej jednak uwzględniamy
je przy szacowaniu stopy dyskontowej opartej na
średnioważonym koszcie kapitału).
Wartość pieniądza w czasie.
Dyskonto, stopa dyskonta.
Dyskonto - kwota o jaką należy pomniejszyć oczekiwaną wartość przyszłą kapitału,
aby otrzymać jego wartość bieżącą. Kwota ta reprezentuje zmianę wartości
pieniądza w czasie. Stosunek dyskonta do wartości przyszłej kapitału stanowi stopę
dyskonta (rd).
Stopa dyskontowa umożliwia dyskontowanie, czyli przeliczenie przyszłej wartości
kapitału na jej wartość bieżącą.
PV = FV − D
gdzie:
PV - wartość bieżąca kapitału (Present Value)
FV - wartość przyszła kapitału (Future Value)
D - dyskonto
Technika dyskontowania stosuje dwa
narzędzia:
• 1. Współczynnik oprocentowujący - w
przypadku gdy moment bazowy znajduje się w
przyszłości
pt  (1  r)
r - stopa dyskontowa
t - liczba okresów
t
Technika dyskontowania cd.:

2. Współczynnik dyskontujący w przypadku gdy
chcemy odnieść przyszłe wartości do chwili
obecnej
1
dt 
t
(1  r )
Graniczna (min) stopa dyskontowa oczekiwana przez
inwestora obejmuje:
1. Spodziewaną stopę inflacji
2. Premię za przedsięwzięcia o minimalnym ryzyku (np. inwestycja w obligacje
rządowe)
3. Premię za ryzyko przedsięwzięcia.
Średni ważony koszt kapitału - WACC
Koszt kapitału przedsiębiorstwa jest średnią ważoną kosztu poszczególnych
składników kapitału.
Wagami są udziały tych składników w kapitale służącym do finansowania
działalności.
WACC  i 1 ui  ri
n
gdzie, ui – udział i-tego źródła (składnika) kapitału w wartości
kapitału ogółem
ri – koszt i-tego źródła (składnika) kapitału
n – liczba źródeł (składników) kapitału
Realny koszt kapitału
- dla kapitałów własnych:
n i
r 
1 i
- dla kapitałów obcych:
r 
gdzie:
r- realny koszt kapitału
n- nominalny koszt kapitału
i- inflacja
p- stopa podatku dochodowego
n  (1  p )  i
1 i
PRZYKŁAD :
Spółka X finansuje swoją działalność zróżnicowanymi źródłami.
-w 40% - zobowiązania długoterminowe
-w 10% - kapitał własny uprzywilejowany
-w 50% - kapitał własny zwykły
Poszczególne kapitały charakteryzują się następującymi kosztami rocznymi:
- nominalny koszt pożyczek osiągalnych dla spółki wynosi Kd=12%,
- nominalny koszt kapitału własnego uprzywilejowanego Kp=13,68%
- nominalny koszt kapitału własnego pochodzącego z zysków zatrzymanych Ks=21%
Ponadto:
- stopa podatku dochodowego – 19%
- inflacja-2%
Obliczyć średni ważony koszt kapitału
a) realny koszt kapitału obcego
r1 
0,12 (1  0,19)  0,02
 0,0757 7,57%
1  0,02
b) realny koszt kapitału własnego uprzywilejowanego
r2 
0,1368 0,02
 0,1145 11,45%
1  0,02
c) realny koszt kapitału własnego pochodzącego z zysków
zatrzymanych
0,21 0,02
r3 
 0,1863 18,63%
1  0,02
d) średni ważony koszt kapitału
WACC=0,407,57%+0,111,45%+0,518,63%=3,028%+1,145%+9,315%=
13,488%=13,49%
Wartość bieżąca netto (NPV)
Wartość bieżąca netto (ang. Net Present Value, w skrócie NPV),
także: wartość zaktualizowana netto, jest metodą oceny
efektywności ekonomicznej inwestycji.
Jako metoda - NPV należy do kategorii metod dynamicznych i jest oparta o analizę
zdyskontowanych przepływów pieniężnych przy zadanej stopie dyskonta.
Jako wskaźnik - NPV stanowi różnicę pomiędzy zdyskontowanymi przepływami
pieniężnymi a nakładami początkowymi i jest dany wzorem:
n
CF t
t
(
1

r
)
t 0
NPV  
gdzie:
NPV - wartość bieżąca netto,
CFt - przepływy gotówkowe w okresie t,
r - stopa dyskonta,
t - kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji
NPV- Wartość bieżąca netto
NPV
IRR
0
Stopa
dyskontowa (i)
NPV może przyjmować następujące
wartości:
•
NPV > 0 (co oznacza, że stopa zwrotu projektu inwestycyjnego jest wyższa od stopy
granicznej – przedsięwzięcie może być zaakceptowane)
•
NPV = 0 (co oznacza to, że stopa zwrotu jest równa stopie granicznej – inwestycja
nie zwiększa ani nie zmniejsza wartości firmy, może być jednak przyjęta do
realizacji wówczas, gdy inwestycja jest niezbędna dla osiągnięcia celów
przedsiębiorstwa takich jak np. unowocześnienie produkcji, umocnienie pozycji
rynkowej poprzez oferowanie nowych produktów czy zdobywanie nowych rynków
zbytu)
•
NPV < 0 (co oznacza, że stopa zwrotu jest niższa niż stopa graniczna
przedsięwzięcie powinno być odrzucone, ponieważ jego realizacja przyniesie
jednostce straty finansowe).
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)
Metoda wewnętrznej stopy zwrotu (ang. Internal Rate of
Return) polega na znalezieniu takiej wartości stopy dyskontowej
przy której zaktualizowana wartość netto (NPV), wynosiłaby
zero. Stopa dyskontowa o takiej własności nosi nazwę
wewnętrznej stopy zwrotu (IRR).
IRR jest miarą rentowności inwestycji. Pokazuje rzeczywistą stopę zysku z
przedsięwzięcia. Tym większy jest dochód z inwestycji, im większa jego
wartość. Z drugiej strony - jest to maksymalna stopa kredytu
inwestycyjnego, który pozwoli jeszcze sfinansować projekt bez straty.
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)
Wewnętrzna stopa zwrotu obliczana jest ze wzoru:
NPV1  (r2  r1 )
IRR  r1 
NPV1  NPV2
gdzie:
r1- stopa dyskontowa dla której NPV jest „mało dodatnie”
r2- stopa dyskontowa dla której NPV jest „mało ujemne”
NPV1– wartość bieżąca netto dla r1
NPV2– wartość bieżąca netto dla r2
Jeżeli r > IRR, to NPV<0 (inwestycja nieopłacalna)
Jeżeli r = IRR, to NPV=0 (inwestycja na granicy opłacalności)
Jeżeli r < IRR, to NPV>0 (inwestycja nieopłacalna)
Warunkiem akceptacji danego projektu inwestycyjnego jest więc tylko
taki poziom IRR, który nie jest niższy od kosztu funduszy użytych do
finansowania projektu.
Wyznaczanie IRR
Stopa
dyskontowa
i-
i+
NPV-
NPV+
NPV