Transcript استراتژی سازمانی (نسخه پاورپوینت)

‫استراتژی سازمانی‬
‫محمد دانش فر‬
‫‪1‬‬
‫مفهوم استراتژی‬
‫نخستین بار در اوخر دهه ‪ 1950‬به عنوان یک استعاره نظامی‬
‫طرح جامع و مادر شرکت که نشان دهنده چگونگی حرکت شرکت به سمت ماموریت‬
‫و اهداف است‪.‬‬
‫مزیت رقابتی را بیشینه و کمبودهای رقابتی را کمینه می کند‪.‬‬
‫راهبرد از تاکتیک متمایز می باشد‪.‬‬
‫راهبرد بر استقرار نیروها در بهترین موقعیت قبل از درگیری متمرکز است‪.‬‬
‫تاکتیک بر استقرار نیروها طی نبرد متمرکز است‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫هدف راهبرد نظامی‪:‬تصرف قلمرو دشمن با حفظ موقعیت‬
‫هدف راهبرد سازمانی‪:‬سد کردن یا کسب سهم بازار رقبا بدون از دست‬
‫دادن سهم خود از بازار‬
‫راهبرد سازمانی نقشه ای برای رقابت در بازار‬
‫منابع سازمانی در اختیار‪:‬سرمایه‪،‬فن آوری‪،‬کارکنان‪...‬‬
‫‪3‬‬
‫هرم استراتژی‬
‫‪4‬‬
‫پنج تعریف استراتژی از دیدگاه مینتزبرگ‬
‫‪‬برنامه(‪)plan‬‬
‫‪‬الگو(‪)pattern‬‬
‫‪‬موقعیت(‪)position‬‬
‫‪‬دورنما(‪)perspective‬‬
‫‪‬حیله (‪)ploy‬‬
‫‪5‬‬
‫یک شرکت معموال سه نوع استراتژی را بررس ی میکند‪:‬‬
‫‪-1‬استراتژی بنگاه(شرکت)‪:‬به توصیف جهت گیری کالن شرکت در راستای نگرش کلی آن‬
‫شرکت به رشد و مدیریت انواع کسب و کارها و خوط تولید می پردازد‪(.‬هدایتی‪-‬پرتفولیو‪-‬‬
‫سرپرستی)‬
‫‪-2‬استراتژی کسب و کار‪:‬معموال در سطح محصوالت یا واحد کسب و کار اجرا می شود و‬
‫بر بهبود موقعیت رقابتی کاالها و خدمات در یک صنعت خاص تاکید دارد‪(.‬مشارکتی‪-‬‬
‫رقابتی)‬
‫‪-3‬استراتژی وظیفه ای(کارکردی)‪:‬نگرش ی که توسط یک حوزه وظیفه ای برای تحقق‬
‫اهداف و استراتژی های بنگاه و کسب وکار از طریق به حداکثر رساندن بهره وری منابع‬
‫اعمال میگردد‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫سلسله مراتب استراتژی‬
‫بنگاه (جهت گیری کلی‬
‫شرکت)‬
‫کسب و کار (رقابتی‬
‫و مشارکتی)‬
‫وظیفه‬
‫ای(حداکثرکردن بهره‬
‫وری منابع)‬
‫‪7‬‬
‫مدیریت استراتژیک‬
‫هنر و علم تدوین‪،‬اجرا و ارزیابی تصیمات وظیفه ای چندگانه که سازمان را قادر‬
‫میسازد به هدف های بلند مدت خود دست یابد‪.‬‬
‫فرآیند مدیریت شامل‪:‬‬
‫تدوین استراتژی‬
‫اجرای استراتژی‬
‫ارزیابی استراتژی‬
‫‪8‬‬
‫بررسی‬
‫عوامل‬
‫خارجی‬
‫تعیین ماموریت‬
‫تعیین هدفهای‬
‫بلند مدت‬
‫بررسی‬
‫عوامل‬
‫داخلی‬
‫تدوین‪،‬ارزیابی و‬
‫انتخاب استراتژی‬
‫تعیین هدف های‬
‫ساالنه و سیاست‬
‫ها‬
‫تخصیص منابع‬
‫محاسبه و‬
‫ارزیابی عملکرد‬
‫‪9‬‬
‫برنامه ریزی استراتژیک‬
‫فرایند تجهیز منابع سازمان و یکپارچه سازی تالش ها برای نیل به رساالت و اهداف‬
‫بلند مدت سازمان با توجه به نقاط ضعف و قوت سازمان و فرصت ها و‬
‫تهدیدهای محیطی‬
‫‪10‬‬
‫تعیین اهداف بلند مدت‬
‫شناسایی راهبردهای فعلی‬
‫تجزیه و تحلیل نقاط‬
‫قوت و ضعف سازمان‬
‫تجزیه و تحلیل‬
‫محیط(فرصتها و تهدیدها)‬
‫شناسایی‬
‫فرصتها‪،‬تهدیدها‪،‬نقاط‬
‫ضعف و قوت‬
‫تجزیه و تحلیل میزان لزوم تغییرات در‬
‫راهبردهای فعلی‬
‫ارزش های‬
‫مدیریت‬
‫انتخاب استراتژی‬
‫مسولیت های‬
‫اجتماعی‬
‫سازمان‬
‫اجرای استراتژی‬
‫ارزیابی استراتژی‬
‫‪11‬‬
‫تفکر استراتژیک‪:‬‬
‫اصطالحی است که برای توصیف جنبه های بدیع و خالقانه فرآیند مدیریت استراتژیک به کار‬
‫میرود‪.‬‬
‫‪ ‬تمرکز بر روی مقصد استراتژیک‬
‫‪ ‬جهت گیری بلندمدت‬
‫‪ ‬توجه به گذشته و حال‬
‫‪ ‬دیدگاه سیستم ها‬
‫‪ ‬توانایی بهره گیری از فرصت ها‬
‫‪12‬‬
‫راهبرد موفق را نوعی راهبرد میداند که آنچه سازمان میتواند انجام دهد با نیازها و تقاضای‬
‫محیط کاری همراستا باشد‪.‬‬
‫• نظریه وابستگی‪:‬سازمان مجموعه ای از وابستگی های بسیار اساس ی با محیط دارد‪.‬‬
‫• نظریه بوم شناس ی جمعیت سازمانی‪:‬محیط قدرت انتخاب دارد و توانایی ناکام گذاردن‬
‫تالش های مدیریت برای مدیریت منابع را دارد‪.‬‬
‫• نظریه نهادی‪:‬سازمان نباید اهمیت حفظ مشروعیت سازمانی را فراموش کند‪.‬‬
‫در پی این تناسب‪ ،‬سازمان‬
‫انتخاب و بقا می یابد(دیدگاه بوم شناس ی)‬
‫منابع الزم در اختیارش قرار داده میشود(وابستگی منابع)‬
‫مشروعیت می یابد(دیدگاه نهادی)‬
‫‪13‬‬
‫همسو کردن شایستگی های سازمان با تقاضای محیط اشاره به این نکته دارد که‬
‫واضحان راهبرد از میسر بودن تناسب راهبردی مطلع باشند که این خود سبب‬
‫شکل گیری خوداگاهی و نیت مندی میشود در حالی که این سه نظریه به این امر‬
‫متکی نیستند‪.‬‬
‫فرایند راهبرد به عنوان تصمیم گیری عقالیی‬
‫بخش اعظم مطالعه راهبرد سازمانی در‬
‫حوزه مدیریت کالسیک بوده است‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫مدل پورتر‪:‬‬
‫نیرو های رقابتی‬
‫تهدید جایگزینی‬
‫ورود سرمایه‬
‫گذاران جدید‬
‫رقابت بین رقبای‬
‫موجود‬
‫قدرت چانه زنی‬
‫خریداران‬
‫قدرت چانه زنی‬
‫تامین کنندگان‬
‫‪15‬‬
‫‪‬همه پنج عامل مذكور با هم‪ ،‬شدت رقابت در صنعت و سود آوري آن را تعيین كرده و‬
‫قويترين نیرو يا نیروها در تدوين استراتژي آن مهم هستند‪.‬‬
‫‪‬مشتريان‪ ،‬تامین كنندگان‪،‬جايگزينها و وارد شوندگان بالقوه همگي رقبايي براي‬
‫بنگاههاي موجود در يك صنعت محسوب ميشوند كه ممكن است‪ ،‬بسته به شرايط‬
‫خاص‪ ،‬از اهميت باالتر يا پايینتري برخوردار باشند‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫استراتژی های سه گانه پورتر‬
‫رهبری هزینه‬
‫تمرکزکردن‬
‫متمایزسازی‬
‫‪17‬‬
‫راهبرد هزينه مستلزم ‪:‬‬
‫•‬
‫تدارك تجهيزات كارآمد‪،‬‬
‫•‬
‫تالش فراوان براي كاهش هزينه از طريق تجربه‪،‬‬
‫•‬
‫كنترل شديد مخارج و هزينه‌هاي جاري‪،‬‬
‫•‬
‫كاهش هزينه به حداقل در زمينه‌هايي نظير تحقيق و توسعه‪ ،‬خدمات‪ ،‬نيروي‬
‫فروش‪ ،‬تبليغات و غيره مي‌باشد‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫راههاي ايجاد تمايز‬
‫• طرح يا تصوير عالمت تجاري‪،‬‬
‫• فناوري‪،‬‬
‫• خصوصيات و ويژگيهاي ظاهري‪،‬‬
‫• خدمات مشتري‪،‬‬
‫• شبكه توزيع و فروش و‬
‫• يا جنبههاي ديگر ‪.‬‬
‫‪19‬‬
‫تفاوت بین ‪ 3‬استراتژی ژنریک‬
‫مزيت استراتژيک‬
‫موقعيت با هزينه‬
‫پايین‬
‫منحصربهفرد بودن از ديدگاه مشتری‬
‫رهبريت در هزينه‬
‫تمايز‬
‫کل صنعت‬
‫اهداف استراتژيک‬
‫تمرکز‬
‫فقط بخش خاص‬
‫‪20‬‬
‫ماتریس گروه مشاورین بستن ‪BCG‬‬
‫زیاد‬
‫ستاره‬
‫نرخ رشد بازار(تقاضا برای محصول)‬
‫عالمت سوال‬
‫سهم بازار یا خدمت‬
‫زیاد‬
‫گاو شیرده‬
‫سگی‬
‫‪21‬‬
‫تحلیل درون وبرون سازمانی‬
‫فرآیند راهبرد با تحلیل محیط(ارزیابی خارجی)و ارزیابی سازمان(ارزیابی داخلی)شروع‬
‫میشود‪.‬‬
‫بررس ی محیط(فرصت ها)‬
‫آسیب پذیر‬
‫اهرم نفوذ‬
‫وضعیت درونی(ضعف ها)‬
‫قوت ها‬
‫مشکل‬
‫محدودیت‬
‫‪22‬‬
‫تهدیدها‬
‫مدل عقالیی فرایند راهبردی‬
‫تدوین‬
‫راهبرد‬
‫ارزیابی و‬
‫انتخاب‬
‫راهبرد‬
‫‪23‬‬
‫اجرای راهبرد‬
‫تنظیم و تدوین راهبرد‬
‫هدف کشف راه هایی برای اهرم کردن فرصت ها به منظور از میان برداشتن شکاف‬
‫های عملکردی‬
‫مستلزم‪:‬‬
‫‪-1‬بررس ی جریان اقدامات یا حفظ تناسب بین نیازهای محیطی و توانایی های‬
‫سازمان‬
‫‪-2‬تدوین معیارهایی برای انتخاب یکی از جریانهای اقدامات‬
‫‪-3‬مقایسه و انتخاب گزینه ها‬
‫تفاوت عمده شرکت های کوچک و بزرگ در این است که راهبردهای کسب وکار در‬
‫شرکت بزرگ به جای اینکه یک بار و به صورت کلی تدوین شوند‪،‬برای هر خط‬
‫کسب و کار تدوین میشوند‪.‬‬
‫‪24‬‬
‫اجرای راهبرد‪:‬‬
‫بر اساس مدل عقالیی شامل بسیج منابع تخصیصص برای تحقق ره آوردهای مورد انتظار‬
‫مستلزم‪:‬‬
‫‪-1‬تخصیص منابع برای حمایت از راهکارهای انتخاب شده‬
‫‪-2‬ایجاد سیستم های کنترلی برای سنجش و ارزیابی عملکرد‬
‫‪-3‬ایجاد ساختارها و خط مش ی های منابع انسانی برای حمایت از راهبرد‬
‫‪25‬‬
‫چالش های فراروی مدل عقالیی‬
‫مدل عقالیی فرایند راهبرد جدایی بین فعالیت های تنظیم و تدوین راهبرد و اجرا‬
‫را تشویق می کند‪.‬‬
‫این مدل بر نوعی فرایند خطی استوار است که در آن ایده ها از باال به پایین‬
‫سازمان جریان می یابد‪.‬‬
‫زمانی که افراد در تدوین اهداف خود مشارکت ندارند در تحقق آن اهداف انگیزه‬
‫کمی دارند‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫مدیران میانی‪،‬راهبردهای مدیران عالی را در قالب اهداف و فعالیت ها‬
‫در سطح عملیاتی اجرا می کنند‪.‬‬
‫محیط‬
‫مدیران عالی‬
‫مدیران‬
‫میانی‬
‫سرپرستان و کارکنان‬
‫‪27‬‬
‫مدل عقالیی بر نوعی فرایند خطی(باال به پایین) استوار است‪.‬راهبرد‬
‫سازمان را با محیط خود پیوند میدهد و نشان دهنده نیات تدوین‬
‫کنندگان است‪.‬‬
‫محیط‬
‫راهبرد‬
‫هدف‬
‫هدف‬
‫اقدامات‬
‫هدف‬
‫‪28‬‬
‫راهبردهای خودجوش(ناگهان ظهور)‬
‫راهبرد میتواند طرح ریزی شود در غیر این صورت از درون فعالیت های اعضای‬
‫سازمان پدیدار میشود‪.‬‬
‫راهبرد خودجوش از فعالیت هایی که در سراسر سازمان انجام میشود‪،‬نمو پیدا‬
‫میکند و در نتیجه میتواند بر اساس مدل عقالیی نمو پیدا کند‪.‬‬
‫از دیدگاه کویین راهبرد درون چارچوب کلی یک طرح راهبردی قرار میگیرد اما بر‬
‫اساس فعالیت هایی که در سراسر سازمان رخ میدهد و بر مبنای الگوی یادگیری‬
‫آزمون و خطا ظهور میکند‪.‬‬
‫مدل عقالیی دیدگاه باال به پایین را در پیش میگیرد و ساختارهای داخلی را ابزار‬
‫مدیریت میداند‪.‬راهبرد خودجوش مدعی است که ساختارها مانند سایر پدیده‬
‫های سازمانی بر مرحله تدوین راهبرد اثر میگذارد‪.‬‬
‫‪29‬‬
‫راهبرد ناگهان ظهور نوعی فرآیند پایین به باال را به دیدگاه باال به پایین می‬
‫افزاید‪.‬عناصر طرح ریزی شده ونشده را به عنوان بخش ی از فرایند‬
‫راهبرد می شناسد‪.‬‬
‫محیط‬
‫راهبرد‬
‫هدف‬
‫هدف‬
‫اقدامات‬
‫هدف‬
‫‪30‬‬
‫رابطه بین مراحل تدوین و اجرای فرایند راهبرد را زیر سوال می برد‪.‬در این موارد‬
‫است‪.‬‬
‫فرآیند راهبرد‬
‫(در آن اجرا نسبت به تدوین راهبرد مقدم است)‪.‬‬
‫این فرایند معکوس آنچه را قبال انجام میشده را مشروعیت می بخشد و باز‬
‫بودن مدیریت نسبت به ایده های جدید را نمادین به دیگران ابالغ میکند‪.‬‬
‫به عقیده وایک مدیران فراموش می کنند که آنچه را انجام می دهند و نه انچه‬
‫را که طرح ریزی می کنند‪،‬موفقیت آنان را تبیین میکند‪.‬‬
‫نقش راهبردها نمادین است‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫سه دیدگاه مختلف در مورد راهبرد‬
‫سازمان‬
‫راهبرد‬
‫کالسیک‬
‫ماشین‬
‫فرآیند طراحی سازمان‬
‫مدرن‬
‫سیستم بیولوژیک‬
‫(پدیده انطباق پذیر)‬
‫(موجود زنده)‬
‫خودجوش‬
‫(تقالی سازمان برای بقا)‬
‫نمادین تفسیری‬
‫فرهنگ‬
‫یکی از نمادهای موثر فرهنگ کسب و‬
‫کار برای حمایت از فعالیت هایش‬
‫پست مدرن‬
‫پرده نقاش ی‬
‫‪--------‬‬‫‪32‬‬
‫عدم اطمینان و فرآیند استراتژی‬
‫راهبرد در سطوح متغیر عدم اطمینان در یک چارچوب نظریه اقتضایی‬
‫پیچیدگی‬
‫کم‬
‫زیاد‬
‫مدل بنیادی‬
‫تدوین کنندگان راهبرد‬
‫را اجرا میکنند‬
‫دامنه تغییر‬
‫مجریان راهبرد را تدوین میکنند‬
‫مدل عقالیی‬
‫کم‬
‫زیاد‬
‫‪33‬‬
‫اهداف‬
‫راهبرد به عنوان نوعی ابزار یا طرحی برای تحقق اهداف و اهداف به عنوان یکی از عناصر درگیر‬
‫در فرآیند راهبرد‬
‫تدوین راهبرد برعهده مدیریت عالی است در حالی که اهداف در همه سطوح سازمان نفوذ می‬
‫کنند‪.‬‬
‫راهبرد کندوکاو بیشتری از محیط دارد اهداف هم در اعماق سازمان برد بیشتری دارد‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫اهداف رسمی و اهداف عملیاتی‬
‫اهداف رسمی‬
‫اهداف عملیاتی‬
‫مبهم و کلی‬
‫مشخص تر‬
‫منشورنامه های شرکت‪،‬گزارش های ساالنه‬
‫بیانیه های عمومی‬
‫درون خط مش ی ها و رویه های عملیاتی‬
‫‪35‬‬
36