Transcript 3 Karşılıklı Bağımlılık ve Ticaretten Kazançlar

Karşılıklı Bağımlılık
ve Ticaretten
Kazançlar
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
3
• Tipik bir gününüzü düşünün:
• Sabah sizi Kore’de yapılmış bir saat uyandırıyor.
• Sabah Antalya portakallarından üretilen portakal
suyunu ve Brezilya’da üretilen kahveyi içiyorsunuz.
• Pakistan pamuğuyla Tayland’da üretilen bir
gömleği giyiyorsunuz.
• İstanbul’da hazırlanan haber programlarını Çin’de
üretilen bir televizyondan izliyorsunuz.
• Okula gelirken farklı ülkelerde üretilen parçalardan
oluşan minibüsü kullanıyorsunuz.
Copyright © 2004 South-Western
• . . . ve daha siz uyanalı iki saat bile olmadı!
Copyright © 2004 South-Western
Karşılıklı Bağımlılık ve Ticaretten
Kazançlar
• Unutmayın: İktisat, insan ihtiyaçlarını
karşılamak için gereken mal ve hizmetlerin
toplumlar tarafından nasıl üretildiğini ve
dağıtıldığını inceler.
Copyright © 2004 South-Western
Karşılıklı Bağımlılık ve Ticaretten
Kazançlar
• İsteklerimizi ve ihtiyaçlarımızı küresel
ekonomide nasıl gideriyoruz?
• Tamamen kendine yeterli hale gelebiliriz ve böylece
diğerlerinden tamamen bağımsız
olabiliriz.
• Uzmanlaşabilir ve diğerleriyle
ticaret yapabiliriz ve bu da
karşılıklı bağımlılığa yol açar.
Copyright © 2004 South-Western
Karşılıklı Bağımlılık ve Ticaretten
Kazançlar
• Bireyler ve ülkeler, kıtlığın ortaya çıkardığı
problemleri çözmek için belirli alanlarda üretim
ve mübadele yaparlar.
• Ancak bu iki soruyu ortaya çıkarır:
• Neden normal olan karşılıklı bağımlılıktır?
• Üretimi ve ticareti ne belirler?
Copyright © 2004 South-Western
Karşılıklı Bağımlılık ve Ticaretten
Kazançlar
• Neden normal olan karşılıklı bağımlılıktır?
• İnsanlar uzmanlaştıklarında ve ticaret yaptıklarında
daha iyi bir duruma gelirler. Bu nedenle karşılıklı
bağımlılık ortaya çıkar.
• Üretim ve ticaretin yönünü ne belirler?
• Üretim ve ticaretin yönü fırsat maliyetlerindeki
farklılıklardan kaynaklanır.
Copyright © 2004 South-Western
MODERN EKONOMİYLE İLGİLİ
BİR KISSA (PARABLE)
• Düşünün . . .
• sadece iki mal var: patates ve et
• sadece iki insan var: patates üreticisi ve sığır çobanı
• Bunlar ne kadar üretim yaparlar?
• Neden ticaret yapmaları gerekir?
Copyright © 2004 South-Western
Tablo 1 Çiftçi ve Çobanın Üretim İmkanları
Çiftçi
Çoban
Bir ons üretim için çalışılması
gereken zaman (dk)
Et
Patates
60
15
20
10
8 saatte üretilebilecek olan
ürün miktarı (ons)
Et
Patates
8
32
24
48
Not: 1 ons = 28.35 gr.
Copyright © 2004 South-Western
Üretim İmkanları
• Kendi kendine yeterlilik
• Diğer üreticinin ne yaptığına bakılmaz.
• Her bir üretici sadece ürettiğini tüketir.
• Üretim imkanları eğrisi aynı zamanda tüketim
imkanları eğrisidir.
• Ticaret yokken iktisadî kazançlar ortadan kalkar.
Copyright © 2004 South-Western
Figür 1 Üretim İmkanları Eğrisi
(a) Çiftçinin üretim imkanları sınırı
Et (ons)
Eğer ticaret yoksa,
çiftçi burada
üretim ve tüketim
yapmayı seçer.
8
4
0
A
16
32
Patates (ons)
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Figür 1 Üretim İmkanları Eğrisi
(b) Çobanın üretim imkanları sınırı
Et (ons)
24
Eğer ticaret yoksa,
çoban burada
üretim ve tüketim
yapmayı seçer.
12
0
B
24
48
Patates (ons))
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Uzmanlaşma ve Ticaret
• Çiftçi ve çoban uzmanlaşır ve ticaret yaparlar.
• Eğer daha üretken oldukları alanlarda uzmanlaşır
ve ondan sonra ticaret yaparlarsa her ikisi de daha
iyi bir duruma gelir.
Çiftçi patates üretmeli.
Sığır çobanı et üretmeli.
Copyright © 2004 South-Western
Tablo 2 Ticaretten Kazançlar: Özet
Ticaret yokken
Üretim ve tüketim (ons)
Çiftçi
Et
Patates
4
16
Çoban
Et
Patates
12
24
Copyright © 2004 South-Western
Figür 2 Ticaret Tüketim İmkanlarını Genişletir.
(a) Çiftçinin üretim ve tüketim imkanları
Et (ons)
8
Çiftçinin
ticaret varken
tüketimi
A*
5
4
Çiftçinin
ticaret yokken
üretim
ve tüketimi
A
Çiftçinin
ticaret varken
üretimi
0
32
16
Patates (ons)
17
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Figür 2 Ticaret Tüketim İmkanlarını Genişletir.
(b) Sığır çobanının üretim ve tüketimi
Et (ons)
24
Çobanın
ticaret varken
üretimi
18
Çobanın
ticaret varken
tüketimi
13
B*
B
12
0
12
24 27
Çobanın
ticaret yokken
üretimi ve
tüketimi
48
Patates (ons)
Copyright © 2004 South-Western
Tablo 2 Ticaretten Kazançlar: Özet
Et
Ticaret yokken
Üretim ve tüketim (ons)
Çiftçi
Patates
Çoban
Et
Patates
4
16
12
24
Ticaret varken
Üretim
Ticaret
Tüketim
0
5 alır
5
32
15 verir
17
18
5 verir
13
12
15 alır
27
Ticaretten kazançlar
Tüketimdeki artış
1
1
1
3
Copyright © 2004 South-Western
KARŞILAŞTIRMALI AVANTAJ
İLKESİ
• Üretim maliyetlerindeki farklılıklar şunları
belirler:
• Kimin neyi üreteceğini.
• Her bir üründen ne kadar alınıp satılması
gerektiğini.
Patatesi kim daha ucuza üretebiliyor?
Çiftçi mi yoksa çoban mı?
Copyright © 2004 South-Western
KARŞILAŞTIRMALI AVANTAJ
İLKESİ
• Üretim maliyetlerindeki farklılıklar
• Üretim maliyetlerindeki farklılıkları ölçmenin
iki yolu var:
• Bir birim üretim (örneğin bir kilo patates) için
gerekli olan iş saati.
• Bir malı elde etmenin fırsat maliyeti.
Copyright © 2004 South-Western
Mutlak Avantaj (Üstünlük)
• Bir malın üreticilerini üretkenliklerine göre
karşılaştırmak—mutlak avantaj (üstünlük)
• Bir kişinin, firmanın veya ülkenin bir başkasına
göre üretkenliğini tanımlar.
• Bir birim malı üretmek için diğer üreticilere göre
daha az girdi kullanan üretici o malda mutlak
avantaja sahiptir.
Copyright © 2004 South-Western
Mutlak Avantaj
• Çoban 1 ons patates üretmek için sadece 10
dakika çalışmak zorunda. Çiftçinin ise 15
dakikaya ihtiyacı var.
• Çoban 20 dakikada 1 ons et üretebilirken çiftçi
1 ons et üretmek için 60 dakikaya ihtiyaç
duyuyor.
Çoban hem et hem de patates üretiminde
mutlak avantaja sahip.
Copyright © 2004 South-Western
Fırsat Maliyeti ve Karşılaştırmalı Avantaj
• Karşılaştırmalı üstünlüğü tespit etmek için
üreticilerin fırsat maliyetlerine bakmak gerekir.
• Fırsat maliyeti, bir şeyi elde etmek için vazgeçilen
şeydir.
• Bir malın üretiminde daha az fırsat maliyetine
sahip olan üreticinin o malda karşılaştırmalı
avantajı (üstünlüğü) vardır.
Copyright © 2004 South-Western
Karşılaştırmalı Avantaj ve Ticaret
• Mutlak avantaja kim sahip?
• Çiftçi mi çoban mı?
• Karşılaştırmalı avantaja kim sahip?
• Çiftçi mi çoban mı?
Copyright © 2004 South-Western
Table 3 The Opportunity Cost of Meat
and Potatoes
Çiftçi
Çoban
Fırsat maliyeti
1 et
1 patates
4 patates
1/4 et
2 patates
1/2 et
Copyright © 2004 South-Western
Karşılaştırmalı Üstünlük ve Ticaret
• Çiftçi için bir ons patatesin fırsat maliyeti ¼ ons
ettir. Çoban için ise bir ons patatesin fırsat
maliyeti ½ ons ettir.
• Çiftçi için bir ons etin fırst maliyeti 4 ons
patatestir. Çoban için ise bir ons etin maliyeti
sadece 2 ons patatestir.
Copyright © 2004 South-Western
Karşılaştırmalı Avantaj ve Ticaret
…öyleyse, çoban et üretiminde
çiftçi ise patates üretiminde
karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir.
Copyright © 2004 South-Western
Karşılaştırmalı Üstünlük (Avantaj) ve Ticaret
• Karşılaştırmalı üstünlük (avantaj) ve fırsat
maliyetlerindeki farklılıklar, uzmanlaşmış
üretimin ve ticaretin temelidir.
• İki üreticinin fırsat maliyetleri farklı ise ticaret
yaparak fayda elde edebilirler.
Copyright © 2004 South-Western
Karşılaştırmalı Üstünlük (Avantaj) ve Ticaret
• Ticaretin faydaları
• Ticaret toplumdaki herkesi daha iyi bir konuma
getirebilir. Çünkü insanların karşılaştırmalı avantaja
sahip oldukları faaliyetlerde uzmanlaşmalarına
imkan sağlar.
Copyright © 2004 South-Western
Adam Smith ve David Ricardo’nun
Mirası
• Adam Smith
• 1776 yılında çıkan Ulusların Zenginliğinin Doğası
ve Nedenleri Üzerine Bir İnceleme adlı kitabında
ticaretin ve karşılıklı bağımlığı detaylı bir şekilde
analiz etti. Bu kitap iktisatçılar için hâlâ önemlidir.
• David Ricardo
• 1816 yılında çıkan Siyasal Ekonomi ve
Vergilendirme başlıklı kitabında bugün bildiğimiz
şekliyle karşılaştırmalı üstünlük ilkesini geliştirdi.
Copyright © 2004 South-Western
KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK UYGULAMA
• Tiger Woods bahçesindeki çimleri kendisi mi kesmeli?
?
?
?
Copyright © 2004 South-Western
KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK UYGULAMA
• Türkiye diğer ülkelerle ticaret yapmalı mı?
• Her ülkede farklı ilgi alanları olan çok sayıda yurttaş
vardır. Uluslararası ticaret ülkeye genel olarak faydalı
olsa da bazı yurttaşları daha kötü bir konuma sokabilir.
• İthalat—dışarıda üretilen ve yurt içinde satılan mallar.
• İhracat—yurtiçinde üretilen ve dışarıya satılan mallar.
Copyright © 2004 South-Western
Özet
• Her bir birey, hem yurt içinde hem de yurt
dışında pek çok farklı kişi tarafından üretilen
mal ve hizmetleri tüketir.
• Karşılıklı bağımlılık ve ticaret iyidir, çünkü
herkese daha fazla sayıda ve daha fazla çeşit
mal ve hizmet tüketme imkanı verir.
Copyright © 2004 South-Western
Özet
• Aynı malı üreten iki kişinin yeteneklerini
karşılaştırmanın iki yolu vardır.
• Bir malı daha az girdi ile üretebilen kişi mutlak
avantaja sahiptir.
• Daha düşük fırsat maliyetine sahip olan kişi
karşılaştırmalı avantaja sahiptir.
Copyright © 2004 South-Western
Özet
• Ticaretten kazançlar mutlak avantaja değil,
karşılaştırmalı avantaja dayanır.
• Ticaret her iki tarafı daha iyi bir duruma getirir,
çünkü insanların karşılaştırmalı avantaja sahip
oldukları alanlarda uzmanlaşmalarına olanak
sağlar.
• Karşılaştırmalı avantaj ilkesi insanlar için
olduğu kadar ülkeler için de geçerlidir.
Copyright © 2004 South-Western