TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Çalışan Verimliliğin Ölçülmesi & İş istatistikleri, Üretim Yöntemiyle GSYH ve HİA

Ş.Şenol BOZDAĞ Yıllık İş İstatistikleri Daire Başkan V.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

İş Demografisi Yapısal Bileşenler Yıllık ve Dönemsel Kullanıcılar

ÜFE

İŞ KAYITLARI SİSTEMİ Yapısal İş İstatistikleri Sanayi ürün İstatistikleri (PRODCOM) Kısa Dönemli Sektörel İş İstatistikleri Yıllık Sektörel İş İstatistikleri

TÜFE HBA ULUSAL HESAPLAR SİSTEMİ HİA DIŞ TİCARET İDARİ KAYITLAR

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

•

Konjontür analizleri

•

Para Politikası

•

Finans Piyasası İhtiyaçları

•

PEEI (AB İçin) I. DÖNEM II. DÖNEM III. DÖNEM IV. DÖNEM DÖNEMSEL GSYH DENGELEME YILLIK GSYH 2011

•

Verimlilik Analizleri

•

Üretim faaliyetlerinin birbirine bağımlığı (Arz kullanım tabloları, Girdi-Çıktı tabloları)

•

Sektörel analiz

•

Finansal varlıklar ve yükümlülükler 2012

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Üretim Yöntemi ile GSYH GSYH =

İktisadi faaliyetlerin katma değer toplamı + (Vergi sübvansiyonlar) Dolaylı Ölçülen Mali Aracılık Hizmetleri (FISIM)

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Üretim sınırı

•

Bir kurumsal birim edilen tarafından kontrol tüm mal ve hizmetlerin üretimi.

•

Dahil olanlar:

•Gayri safi sermaye oluşumu veya kendi nihai kullanımı için kendi hesabına üretim •Sahipleri hizmetleri tarafından kullanılan konut •Ücretli personel istihdam ederek üretilen ev ve kişisel hizmetler •Malların üretimi ile sonuçlanan gönüllü faaliyetler •Yasadışı veya saklı/kayıtdışı faaliyetler •Hariç olanlar: •Doğal süreçler •Hanehalkı hizmetleri (temizlik, yemek pişirme, bakım vb) •Elde tutma kazançları veya kayıpları (holding gains and losses)

27.04.2020

5

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Birimler ve Sektörler

• Ekonominin Sınırları – Ülkenin ekonomik bölgesinde ekonomik bir çıkar merkezine sahip olan (yerleşik) birimlerin faaliyetleridir.

– Ekonomik bölge: • Coğrafi bölge • Serbest bölge • Özel amaçlarla ayrılmış olan bölgeler (elçilikler, konsolosluklar, askeri üsler, bilimsel üsler, vb. ) • Kıta sahanlığı dışındaki petrol/gaz rezervleri

27.04.2020

6

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Birimler ve Sektörler

• Ekonomik bir çıkar?

– Üretim faaliyeti • Ekonomik bölgede bir yıldan uzun süre yürütülen – Tüketim – Bina ve arazi sahipliği

27.04.2020

7

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Birimler ve Sektörler

• Kurumsal Birim?

– Temel karar alıcı birimdir • Karar özerkliği – Kendi adına varlıklara sahip olma – Yasal olarak sorumlu – Borç yükümlülükleri alan

27.04.2020

8

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Birimler ve Sektörler

• Kurumsal Birimler – Şirketler • Mali olmayan şirketler • Mali şirketler – Devlet – Hanehalkları – Kar amacı olmayan kuruluşlar (HHKOK) – Dış alem

27.04.2020

9

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Ulusal Hesaplarda İstihdamın Önemi Nedir?

• Verimliliğin ölçülmesine imkan tanır.

Çıktı, Katma Değer, GSYH vb.

İstihdam, İşler, TZE İstihdam, Toplam Çalışılan Saat.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Ulusal Hesaplarda İstihdam ve Yerleşiklik İlişkisi

İstihdam; yerleşik üretici birimler için çalışan, yerleşik veya yerleşik olmayan çalışanlardan oluşur.

Çalışanlar Birimler

Yerleşikler Yerleşikler Yerleşik Olmayanlar Yerleşik Olmayanlar

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Ulusal Hesaplarda İstihdam Kapsamında Olanlar • Yerleşik olmayan sınır işçileri (cross-border workers), • Yerleşik olmayan mevsimlik işçileri, • Yurtdışında görevli silahlı kuvvetler personeli, • Yurtdışındaki ulusal bilim merkezlerinde çalışan vatandaşlar, • Yurtdışında diplomatik görevlerde çalışan vatandaşlar, • Yerleşik birimler tarafından yönetilen gemi mürettebatı, • Yurtdışında bulunan genel devlet birimlerinde çalışanlar.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Ulusal Hesaplarda İstihdam Kapsamında Olmayanlar • Yerleşik olmayan birimler için çalışan yerleşik sınır işçileri ve mevsimlik işçiler, • Yerleşik olmayan birimler tarafından yönetilen gemilerde çalışan vatandaşlar, • Yurtiçinde bulunan yabancı devlet birimlerinde çalışanlar, • Yurtiçindeki uluslar arası sivil kurum ve kuruluşlarda çalışanlar, • Yurtiçindeki uluslar arası askeri kurumlarda görevli personel, • Yurtiçindeki yabancı bilim merkezlerinde çalışan vatandaşlar.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

İş (Job) Nedir?

• İş, yerleşik kurumsal bir birim ile kişi arasında yapılan açık ya da zımni bir sözleşmedir. Ücret karşılığında ortaya konulacak emek esasına dayanır. Süre belirli ya da belirsiz olabilir.

• İstihdam kavramı ile iş arasındaki farklar: – İstihdam kişi bazlıdır. İş ise kişinin tüm işlerini ayrı ayrı değerlendirir.

– “Geçici olarak iş başında olmayanlar” istihdamda kabul edilirken, iş hesaplamalarında kapsam dışıdır.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Toplam Çalışılan Saat Nedir?

• Toplam çalışılan saat, hesap dönemi için üretim sınırı içindeki faaliyetlerde istihdamda olanların fiili çalışma sürelerin toplamıdır.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Toplam Çalışılan Saat

• Fiili çalışma süresini; • Fazla mesaiyi, • Ücret ödenmesi durumunda eğitimde harcanan süreleri, • İşyerinin hazırlanması, temizlenmesi vb. süreleri, • Ücret ödenmesi durumunda, arıza vb. nedenle kısa süreli çalışılmayan süreleri kapsar.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Toplam Çalışılan Saat

• Ücret ödemesi yapılan ama çalışılmayan süreleri (izin, resmi tatil, ücretli raporlar, grevler vb.), • Yemek aralarını, • İş ile ev arasındaki seyahat sürelerini, • Ücret ödemesi olmadan eğitimde harcanan süreleri kapsamaz.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Tam Zamanlı Eşdeğer İstihdam

• Tam-Zamanlı Eşdeğer İstihdam (TZEİ); toplam çalışılan saatin, tam zamanlı işlerde yıllık ortalama çalışılan süreye bölünmesi ile elde edilir.

• ESA, TZEİ hesaplamalarında, öncelikle işlerin belli kriterlere vb.) göre ( ekonomik faaliyet, cinsiyet gruplandırılmasını, ardından her bir gruba göre ayrı ayrı hesaplanıp toplulaştırılmasını önermektedir.

daha sonra

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Şirket-A Şirket-B

1-TZ-2000s 2-TZ-2000s *3-TZ-2000s 4-TZ-Raporlu 5-YZ-1000s 6-YZ-1000s 7-YZ-Raporlu

Bir Uygulama

*3-YZ-1000s 8-TZ-2000s 9-TZ-2000s • İstihdam=9 • İş sayısı=

9+1-2

=8 •TZ iş=5 •YZ iş=3 • TÇS=

5*2000+3*1000

=13000 • TZEİ=

13000/2000

=6,5

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Hangisini Kullanmalı?

• İstihdam • • • İşbaşında olmayanlar Birden fazla işi olanlar TZ ve YZ çalışanlar • İşler • TZ ve YZ çalışanlar • TZEİ • Karşılaştırılabilme Sorunu • TÇS

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Temel Veri Kaynağı

H

anehalkı

İ

şgücü

A

raştırması Düzeltme

ESA

İstihdam Göstergeleri

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

• • • •

Neden HİA?

İşyerleri, genelde kayıtlı verileri ile uyumlu veriler verme eğilimindedir. HİA çalışanın kendi beyanını değerlendirir. Dolayısıyla, fiili çalışma süreleri daha gerçekçidir. (Yİİ, KDİİ) Zamanlılık: mevcuttur.

(Yİİ) Dönemler itibariyle veri Kapsam: Belirli faaliyetlere odaklanmaz.

(KDİİ) Buna karşılık; faaliyet belirlemede güçlükler…

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

Verimlilik Ölçümü İçin Neden Düzeltme Gerekiyor?

• HİA, kurumsal nüfusu kapsamaz.

• <15 yaş sınır var.

• Çalışılan birimin yerleşik olma zorunluluğu yoktur, fakat çalışan yerleşik olmalıdır. (ESA’ nın tam tersi)

Çalışanlar Birimler

Yerleşikler Yerleşikler Yerleşik Olmayanlar Yerleşik Olmayanlar

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

TEŞEKKÜRLER……