Transcript Prof. Dr. H. Erdal Akalın - Sağlık Sistemlerinin Geleceği

Sağlık Sistemlerinin Geleceği
Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA
Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi
TIHUD Yönetim Kurulu eski Başkanı
www.saglikpolitikalari.org
Sağlık Sistemlerini Zorlayan
Konular ve
Değişimin Nedenleri
Sağlık Sistemlerinde Değişimi Zorlayan Nedenler
•
•
•
•
•
Global ekonomik zorluklar (underperforming economy)
Yaşlı nüfus ve kronik hastalıklarda artış
Hızla ilerleyen biomedikal teknoloji
Artan sağlık hizmeti ihtiyacı
Sağlık sistemlerinin bu zorlamalara ayak uyduramaması
(underperforming health systems)
Geleceğe Yönelik Sorular:
– Sağlık sistemi ve harcamaları sürdürülebilir mi?
– İhtiyaç içinde olanlara sağlık hizmeti nasıl verilebilecek?
David Blumenthal, Driving Health System Transformation, The Commonwealth Fund 2011
International Symposium on Health Care Policy, 5 December 2011
Sağlık Sistemini Zorlayan Faktörler
•
•
•
•
Hızla yükselen maliyet
Değişen demografi (yaş, kronik hastalıklar)
Sağlık hizmetine ulaşılabilirlik
Klinik uygulamalarda ciddi variasyonlar (kalite
sorunu, maliyeti arttıran bir neden)
Daniel Kraft, UCSF, June 2011
Sağlık Hizmeti Uygulamalarında Önemli
Sorunlar
• İnformasyon ve informasyon teknolojisi kullanımında
yetersizlik
• Yaygın, parçalı hizmet sunumu, integre (bütünsel)
hizmet sunumuna direnç
• Uygulamalarda dublikasyon, yaygın defansif tıp
uygulamaları ve israf
• İnnovasyona adaptasyonda gecikme
Daniel Kraft, UCSF, June 2011
•Sağlık hizmeti sunumu sadece tıbbi bakım
değildir.
•Sağlık hizmetinin kalitesini sürdürebilmek
önemli bir sorundur.
•Sağlık hizmetine erişilebilirliliğin devamlılığı
önemlidir.
•Sağlık harcamalarının yönetimi ciddi bir
sorundur.
Uygulanabilecek Stratejiler
• Sağlık hizmeti sunucularına yapılan ödemelerin
düşürülmesi (sağlık çalışanı, sağlık kurumu gibi),
• Maliyetlerin tüketiciye transferi (katkı payı, cepten
ödemelerin arttırılması gibi),
• Sağlık sisteminin performansını iyileştirme (high
performing healthcare systems).
David Blumenthal, Driving Health System Transformation, The CommonWealth Fund 2011
International Symposium on Health Care Policy, 5 December 2011
Değişimin Ana Konuları
• Performans değerlendirilmesinde “hacim” (volume) değil,
“değer” (value) ön plana alınmalı,
• Birinci basamak sağlık hizmetinin (“primary care, general
practice” veya aile hekimliği) yeniden yapılandırılması,
– Kalite, koordinasyon ve hasta mutluluğu
• Kültür değişimi (hesap verebilirlilik, hasta güvenliği, “high
performing healthcare system” olma özellikleri)
• IT (integre elektronik sağlık kayıt sistemleri, “meaningful use”
kavramı)
David Blumenthal, Driving Health System Transformation, The CommonWealth Fund 2011
International Symposium on Health Care Policy, 5 December 2011
Ne Yapılmalı?
• Hastaya sorumluluk ve hesap verebilirlilik kavramları
ile yaklaşım, hastayı karar verme süreçinin bir parçası
yapmak (enpowering the patient)
• Hekimi etkinleştirmek (enabling the physician)
• Sağlıklı olma/kalma kavramını güçlendirme
(enhancing wellness)
• Sağlıklı olanı, hastalık belirtileri çıkmadan
iyileştirmeye çalışmak (curing the well-before they
get sick)
Daniel Kraft, UCSF, June 2011
Megatrendler ve Innovasyon
Küresel Sağlık Sektöründe Megatrend’ler-1
• Gelişen ekonomilerde innovasyonda büyük atılımlar (Çin
ve Hindistan),
• Kişisel tıp ve teknolojideki hızlı gelişmeler (Genome
projesinin getirdikleri),
• Sağlık sistemini etkileyen en önemli konu, yaşlanan nüfus
(kronik, tedavisi pahalı hastalıklar),
• Sağlık hizmetinin maliyeti,
• Küresel pandemiler (H1N1 84 milyon infekte kişi; 257,000
hastaneye yatış),
• Çevre sorunları (hava kirliliği; 2 milyon prematüre/erken
ölüm nedeni),
Karen Dillon and Steve Prokesch, Global Challenges in Health Care: Is Rationing in Our Future?
Harvard Business Review, April 2010
Küresel Sağlık Sektöründe Megatrend’ler-2
• Kanıta-dayalı tıp uygulamaları (ABD’de uygulama koroner arter
cerrahisinde ölüm oranını %3’ten %1.5’e indirdi),
• Hekim olmayanların sağlık hizmeti sunumu (hekim asistanlığı,
ABD’de hemşirelerin ara kademeye yerleştirilmesi girişimleri),
• Hizmeti ödeyenlerin tedavi ile ilgili kararlarda söz sahibi
olmaları (fazladan bir yıl sağlıklı yaşamın maliyeti-100 ila
300,000 dolar arasında),
• Filantropi’nin yaygınlaşması (Savinglives projesi, Gates
Vakfının 10 yılda 10 milyar dolar bağışı, Clinton Vakfı),
• Koruyucu/önleyici tıp, geleceğin en önemli iş sahası (tüm
sağlık harcamalarının %75’i kronik hastalıklar için),
• Tıbbi turizm (bugün için 750,000 Amerikalı, 1.6 milyar dolarlık
bir iş alanı).
Karen Dillon and Steve Prokesch, Global Challenges in Health Care: Is Rationing in Our Future?
Harvard Business Review, April 2010
Tıbbı Şekillendirecek İnnovasyonlar-1
• Kontrol listesi uygulaması (checklist),
• Davranış ekonomisi (hekimler üzerinde değişim için
meslekdaş baskısı), (www.choosingwisely.org)
• Hasta portalları (online iletişim, randevu, laboratuvar
sonuçları, e-reçete, sağlık çalışanları ile
komünikasyon gibi),
• Geri ödemede innovasyon (“volüm” yerine değer
“value” bazlı ödeme sistemleri),
• Kanıta-dayalı karar verme mekanizmaları,
Gardiner Morse, Ten Innovations That Will Transform Medicine, Harvard Business Review, March 2010
Tıbbı Şekillendirecek İnnovasyonlar-2
• Hesap verebilir sağlık hizmeti kurumları (ACOs),
• Rejeneratif tıp (hücre, doku, organ),
• Sanal (virtual) hasta ziyaretleri (yaygın
“telemedicine”),
• Genetik biliminin klinik uygulamalara yaygın girişi
(öncelikle risk belirlemede, taramalarda),
• Cerrahi robotlar (daha yaygın kullanımı, simülatör
eğitimi ön planda olmak şartı ile).
Gardiner Morse, Ten Innovations That Will Transform Medicine, Harvard Business Review, March 2010
Geleceğin Sağlık Uygulamaları
• Teknolojik gelişmeler
–
–
–
–
–
–
–
Digital tıp uygulamaları
Robotik cerrahi
Nano-tıp (nanomedicine)
Genomiks
Regeneratif tıp
Nörolojik bilimler
İntegre sağlık sistemi
Daniel Kraft, UCSF, June 2011
Digital tıp uygulamaları
Anlamlı Elektronik Sağlık/Hasta Kaydı (IT)
İntegre Edilmesi Önerilen Veriler
•
•
•
•
•
Genomiks/Proteomiks
Farmakolojik veriler
Laboratuvar verileri (sistemler biyolojisi)
Görüntüleme verileri (tanısal katkı)
Klinik analiz ve sentez verileri (kanıta dayalı
uygulamalar/rehberler, karar destek sistemleri)
• Fizyolojik veriler
• Çevresel veriler
Hon Pak, MD, 2007
Sağlık Hizmeti Sunumu
Klinik Uygulamalarda Yeni Yaklaşımlar-1
• Kronik hastalık yönetiminde takım-bazlı yaklaşım
• Akut hizmet sunumunda kademeli yaklaşım (büyük
travma, akut kalp krizi, inme merkezleri gibi)
• Yüksek teknolojili hastaneler (yoğun bakım,
ameliyathane, robot ve benzeri uygulamalar)
• Hizmet sunumunun delegasyonu (yardımcı hemşire,
hekim asistanı gibi)
Klinik Uygulamalarda Yeni Yaklaşımlar-2
• Yeni teknoloji kullanımının yaygınlaşması ve farklılaşması
(tanı, tedavi ve önleme yöntemleri, maliyet azaltıcı, hasta
güvenliği ve kalite yükseltici uygulamalar)
• Hekim otonomisinde azalma-Çalışan, eleman pozisyonu
• E-sağlık uygulamalarının yaygınlaşması (digital medicine:
e-posta, e-reçete, e-sağlık kaydı, teletıp, tele-tanı)
• Akıllı telefonların tıpdaki kullanımı
• “Wireless” tıp (kan basıncı, kan şekeri, eksersiz izlemesi
gibi)
The Creative Destruction of Medicine
How the Digital Revolution will Create
Better Health Care.
Eric Topol, MD
Basic Books, New York, 2013
Gelecek İçin Öneriler
The four essential pillars of meaningful health reform
Anlamlı Sağlık Reformunun Dört Temel Direği
•
•
•
•
Create value in the system, Sistemin içine “değeri” koyun,
Cover everyone, Tüm toplumu içine alın,
Coordinate care, and Hizmeti koordine edin,
Promote prevention and wellness. Koruyucu, önleyici
uygulamaları ve sağlıklı kalmayı destekleyin.
David Nash, Nash on Health Policy, Posted: 22 July 2013
Healthcare Trends and Implications 20122017
• Reform
–
–
–
–
Sağlığa erişim,
Risk yönetimi,
Hesap verebilirlilik ve kalite (ACOs),
Şeffaflık (maliyet ve kalite),
• Hastaneler ve Sağlık Kurumları
–
–
–
–
–
–
“Değer bazlı” sağlık hizmeti sunumu,
Klinik sonuçlar, kalite ve erişim odaklı hizmet sunumu,
Hekim odaklılıktan hasta odaklılığa geçiş,
Takım oyunu önemli değerlerden birisi,
“Population health” ve “hastalık yönetimi” ön planda,
Digital teknoloji,
Am College of Healthcare Executives, 2013
Healthcare Trends and Implications 20122017
• Kaynaklar
–
–
–
–
Sürdürülebilirlik “sisli-buslu”,
İnsan gücü “sorunlu”,
Finansal güçlükler bekleniyor,
Rekabet artıyor.
• Demografi
– Yaşlanan nüfus (Baby boomers),
– Harcama zorluğu yaşayabilecek bir grup,
– Değişen ihtiyaçlara yönelme gerekli
•
•
•
•
Kronik hastalıklar (DM, Kardiovasküler hastalıklar, Kanser),
Eklem protezi uygulamaları,
Rehabilitasyon merkezleri,
Günlük bakım evleri, evde bakım hizmetleri.
Am College of Healthcare Executives, 2013
Healthcare Trends and Implications 20122017
• Toplum
– “Population health” uygulamaları,
– Önleme ve sağlıklı kalma ön planda,
– Sağlık yönetimi ile toplum arasında işbirliği,
• Klinik İntegrasyon
– Hekim ve takım,
– Elektronik hasta kaydı-Digital teknolojiler,
– Ödeyicilerle integrasyon,
• İnsangücü ve yönetimi
– Hekim yönetimin içine çekilmeli ve işbirliği arttırılmalı,
– Hekim-çalışan/eleman durumuna geçiyor,
– Sağlık çalışanı eksikliği.
Am College of Healthcare Executives, 2013
Healthcare Trends and Implications 20122017
• Sağlık hizmetinin maliyeti
– İsraf önlenmeli ! (www.choosingwisely.org)
– “Değer bazlı” performans ölçülmeli, geri ödemelerde baz
alınmalı,
– Yeniden hastaneye yatış oranları düşürülmeli,
– Kalite ve hasta güvenliği arttırılmalı.
Am College of Healthcare Executives, 2013
The framework for insurance-driven improvement in health-care quality.
Mate K S et al. Int J Qual Health Care 2013;intqhc.mzt053
© The Author 2013. Published by Oxford University Press in association with the International
Society for Quality in Health Care; all rights reserved
WHO-Europe önemli stratejik hedef
belirledi, 2020 için!
• Toplumların sağlığını ve sağlıklı olmalarını önemli
şekilde iyileştirme, sağlıkta eşitsizlikleri azaltma ve
sürdürülebilir insan-merkezli sağlık sistemlerinin
varlığını sağlama.
“Health 2020: the new European policy for
health and well being”-WHO-Europe 2012
• Yeni yaklaşımlar;
– Toplumun ve bireyin sağlıklı olması ve idamesi gelişmişlik
değerlendirmesinde önemli yer alıyor,
– Paylaşılan, iyi düşünülerek planlanmış sağlık yönetim sistemi,
– Paylaşılan liderlik,
• Yeni gelişmeler ve girişimler;
– Teknolojik gelişmeler ve innovasyon,
– Sağlık okuryazarlığı: bilginin paylaşılması ve arttırılması, bireyin
kendi sağlığının yönetimine katılımı ve hesap verebilirlilik,
– Küreselleşme ve şehirleşme sorunlarının çözümü,
“Health 2020: the new European policy for
health and well being”-WHO-Europe 2012
• Yeni kanıtlar;
– Sağlıklı olma ve sağlığı idame etmenin makroekonomik
değerlendirilmesi,
– Sosyal farklılıklar ve sağlıkta eşitlik,
– Genomiks,
• Toplumun yeni demografisi;
– Yaşlanan nüfus,
– Tüm dünyada fertilitede azalma,
– Göç.
Sağlık Hizmeti Kullanımı-ABD 2011
• Hastaneye yatış
– 18-44 yaş %6.4, 45-64 yaş %8.3, 65 yaş üzeri %16.7
• Acil servis başvuruları
– 45-64 yaş %18.2, 65 yaş üzeri %23.2
• Doktora başvuru
– Toplam nüfusta 3.25, 65 yaş üzeri 6.6, 75 yaş üzeri 7.1/yıl
• Reçeteli ilaç kullanımı (son 30 gün)
– 45-64 yaş %66.2, 65 yaş üzeri %89.7.
World Economic Form: Sustainable Health
Systems Visions, Strategies, Critical
Uncertainties and Scenarios.
A report from the World Economic Forum,
Prepared in collaboration with McKinsey &
Company, January 2013.
Belirlenen Stratejiler
• Sağlık ve sağlık sistemini değiştirebilmek için ilgili veri
ve bilgileri sahiplenmek/ulaşmak,
• Sağlık sunumunda innovasyon,
• Geleceğin sağlıklı şehir ve ülkelerinin inşa
edilmesi/geliştirilmesi.
En Önemli “Belirsizlik” Konuları
•
•
•
•
•
Bireyin toplumun sağlığı ile ilgili sorumluluğu,
Sağlık kültürü,
Sağlığın yönetimi,
Sağlık sistemlerinde innovasyon,
Sağlık bilgilerine ulaşım (big data).
• Bütün bu çalışmalar tüm dünyanın daha sağlıklı bir
hale gelebilmek ve sağlığı idame ettirebilmek için
ciddi bir uğraş içinde olduğunu göstermektedir.
Türkiye’de de bu yönde bazı çalışmalar yapılmaktadır.
Bu ve bunlara benzer çalışmalara katılımın arttırılması
ve paydaşların geniş bir şekilde bir araya getirilerek
daha katılımcı kararların alınması, daha iyi sonuçlara
ulaşılmasında yardımcı olacaktır.
TEŞEKKÜR EDERİM….
Erdal Akalın