Transcript Rozwój mowy i jego wspomaganie

Rozwój mowy i
jego wspomaganie
Marcelina Klimas
Neurologopeda
Terapeuta SI
MOWA
Zdolność człowieka do
posługiwania się językiem
MOWA= MÓWIENIE + ROZUMIENIE
Mówienie to nadawanie, tworzenie
wypowiedzi
Rozumienie to odbieranie i analiza
dźwięków mowy
Stadia rozwoju mowy
• OKRES MELODII (w tym: głużenie,
gaworzenie) do 1. r.ż.
• OKRES WYRAZU (ok. 1. r.ż.)
• OKRES ZDANIA (ok. 2. r.ż.)
• OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ
(od 3. do 7. roku życia)
Czynniki warunkujące rozwój
artykulacji
• Wzory wymowy rodziców/opiekunów
• Słuch fizyczny
• Prawidłowa budowa i funkcjonowanie
narządu mowy (wargi, język, zęby,
wędzidełko)
Dzieci w wieku 6 – 7 lat wypowiadają
prawidłowo wszystkie głoski,
również /sz/, /ż/rz/, /cz/, /dż/, i /r/.
Czynności fizjologiczne
w obrębie narządu mowy
• Ssanie – odruch; pojawia się w życiu
płodowym; naturalne ćwiczenie
mięśnia okrężnego warg
• Żucie – u małych dzieci – ruchy
pionowe; ok. 3 roku życia – ruchy
okrężne z zamkniętą szparą warg !
• Oddychanie – przez nos, z
uniesioną żuchwą i przymkniętymi
swobodnie zębami i wargami
• Połykanie:
-przed 3. r.ż. niemowlęce
-od 3. r.ż. dojrzałe:
przednia część języka uniesiona, styka się
z dziąsłami górnymi, żwacze napięte,
mięsień okrężny warg „nie pracuje”
• Odgryzanie
Prawidłowe→ siekaczami
Nieprawidłowe→ boczne
(może doprowadzić do wad zgryzu)
Ćwiczenia aparatu
artykulacyjnego
Ćwiczenia języka
• Oblizywanie warg czubkiem języka
• Dotykanie czubkiem języka kącików ust
• Oblizywanie językiem podniebienia
twardego
• Liczenie zębów czubkiem języka
Ćwiczenia mięśnia okrężnego
warg
•
•
•
•
Posyłanie całusów (z dziubkiem)
Naprzemienne wymawianie a-o, o-i
Robienie z buzi balonika
Picie przez słomkę
Ćwiczenia oddechowe
• Zdmuchiwanie świeczki
• Przedmuchiwanie pomponika, kawałka
papieru i innych lekkich przedmiotów
WAŻNE! Wdech nosem, wydech ustami!
Odwrażliwianie sfery oralnej
• masaż twarzy,
• masaż warg, języka i podniebienia.
Masaże te należy wykonywać ruchem
kolistym i z użyciem przedmiotów
o różnych fakturach.
Składają się one z głaskania, masowania
oraz ostukiwania.
• Obrysowywanie warg kostką lodu,
szczoteczką
• Masowanie stawów żuchwowoskroniowych
• Masowanie warg i języka elektryczną
szczoteczka do mycia zębów
Zalecenia przy podwrażliwości
w sferze oralnej
– Podawanie twardych owoców i warzyw do
gryzienia/chrupania (marchewka, kalarepka)
– Wpryskiwanie do jamy ustnej na przemian
ciepłej i zimnej wody
– Ssanie kostki lodu
– Żucie gumy do żucia
– Masaż wnętrza jamy ustnej elektryczną
szczoteczką do zębów
– Picie przez rurkę musu owocowego,
rzadkiego budyniu itp.
– Stosowanie jako przegryzek pestek dyni,
słonecznika, orzechów, suchych precli.
– Dawanie do ssania suszonych owoców (np.
morele)
Więcej propozycji ćwiczeń w
następujących publikacjach:
• I. Michalak-Widera, K. Węsierska „Będę wielkim
mówcą. Zabawy buzi i języka dla każdego
smyka”.
• E. Borsuk-Sorota, A. Kruszewska „Smaczne
zabawy buzi i języka. Ćwiczenia aparatu
artykulacyjnego dla dzieci.”
• M. Faściszewska „Wesołe minki tygrysa”.
Historyjki obrazkowe –
rozwijanie myślenia
przyczynowo-skutkowego
• Kilkuelementowe historyjki obrazkowe
(wyd. Harmonia).
• M. Barańska „Historyjki obrazkowozdaniowe z pytaniami” (wyd. Harmonia).
• J. Cieszyńska „Kocham mówić. Historyjki
obrazkowe z tekstami” (Wydawnictwo
Edukacyjne).
Rozwijanie słownictwa
Wczesna nauka czytania –
stymulacja rozwoju mowy
• Sylaba, a nie fonem to najmniejsza
jednostka percepcyjna
• Powtarzanie sekwencji rozwoju mowy
dziecka (od samogłosek, wyrażeń
dźwiękonaśladowczych, sylab i wyrazów)
• Naśladowanie 3 etapów nabywania
systemu językowego: powtarzania,
rozumienia i nazywania
• Seria „Kocham czytać”
• Zestaw „Moje sylabki”
Dziękuję za uwagę 