Transcript มะเร็งปากมดลูก

มะเร็ งปากมดลูก
ศูนย์อนามัยที่ 9 พิษณุโลก
เนื้อหา
•
•
•
•
•
•
สถานการณในประเทศไทย
์
สาเหตุ ความเสี่ ยง การดาเนินโรค
การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก
กายวิภาคของอวัยวะสื บพันธุเพศหญิ
ง
์
การตรวจภายใน
การรักษามะเร็งปากมดลูก
มะเร็ งปากมดลูกคืออะไร ??
ปากมดลูกอยูตรงไหน
่
?
SquamoColumnar
Junction
(SCJ)
สถานการณ์มะเร็ งปากมดลูก
สถานการณมะเร็
งปากมดลูก
์
• ผูป
้ ่ วยรายใหม่ ประมาณ 400,000 คน / ปี
• ผูป
ิ จากมะเร็งปากมดลูก 200,000
้ ่ วยเสี ยชีวต
คน/ปี
• 80% พบในประเทศกาลังพัฒนา
• ขาดการตรวจคัดกรองทีม
่ ค
ี ุณภาพ
สถานการณมะเร็
งปากมดลูกใน
์
ประเทศไทย
• อุบต
ั ก
ิ ารณประมาณ
20 ตอ
์
่ 1 แสนคน
• พบมากเป็ นอันดับ 1 ในเพศหญิง
• พบมากทีส
่ ุด ในเขตภาคเหนือ และมีอต
ั รา
การตายคอนข
างสู
ง
่
้
อ้ างอิง: ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาล พ.ศ.2555 สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
ความสูญเสี ยจากมะเร็งปากมดลูก
เป็ นโรคเรือ
้ รัง, ทรมาน, ระยะเวลา 2-3 ปี
สถานทีร่ ก
ั ษามีน้อย, ระยะเวลานาน, ราคาแพง
อัตราตายสูง, การรักษาไดผลประมาณ
50%
้
พบในอายุ 40-55 ปี ซึง่ เป็ นกาลังสาคัญของ
ครอบครัว
• ผลกระทบตอครอบครั
ว, ลูกกาพราแม
่
้
่
•
•
•
•
สามารถลดความสูญเสี ยได้
จากการป้องกัน
และการค้นหาโรคตัง้ แต่
ระยะแรก
สาเหตุ ความเสี่ ยง
ของมะเร็งปากมดลูก
สาเหตุของมะเร็งปาก
มดลูก
• เชือ
้ ไวรัส
–HPV – human
papilloma virus
มพันธ ์
• ติดตอทางเพศสั
่
• ติดเชือ
้ ช่วงอายุ 2030 ปี
Human Papilloma
Virus Infection
• เป็ นทัง้ ผูชาย
และผูหญิ
ง
้
้
•
ติดตอทางเพศสั
มพันธ ์ ถุงยาง
่
อนามัยป้องกันไมได
่ ้
•
จะเป็ นอยูประมาณ
6-14
่
เดือน
•
ไมมียารักษา 80% จะหายเอง
HPV and Cancer
• Male: Penis, Anus, Larynx
• Female: Cervix, Vulva,
Vagina
• High risk types: 16, 18
• Carrier: Immune system
• Screening: HPV DNA
typing
ปัจจัยเสี่ ยงทีท
่ าให้รับเชือ
้ HPV
•
ไดรั
้ บ High risk HPV:
เพศชาย
• รับเป็ นเวลานาน: เพศสั มพันธ ์
อายุน้อย (< 20 ปี )
•
ไดรั
้ บหลายชนิด:
เพศสั มพันธหลายคน
์
•
ภูมค
ิ ุมกั
HIV, สูบ
้ นบกพรอง:
่
ธรรมชาติของมะเร็งปาก
มดลูก
• มะเร็งเกิดทีบ
่ ริเวณ SCJ ของปาก
มดลูก
ไมค
อาการ
่ อยมี
่
• คอยๆลุ
กลามไปเนื้อเยือ
่ ขางเคี
ยง/
่
้
อุงเชิ
้ งกราน
• ไปตอมน
้าเหลืองบริเวณใกลเคี
่
้ ยง
• กระจายไปทัว่ รางกายในระยะ
่
Squamocolumnar Junction - SCJ
การดาเนินโรค
• อายุ 18 ปี
• อายุ 35 ปี
เริ่มมีเพศสัมพันธ์
ปากมดลูกเปลี่ยนแปลง (Dysplasia)
เริ่มกลายเป็ นมะเร็งระยะแรก (Carcinoma)
• อายุ 45-50 ปี
• อายุ 55 ปี
เข้ าสูร่ ะยะลุกลาม (Invasive)
เสียชีวิต
รู้ได้อย่างไรว่าเป็ น ?
การตรวจคัดกรองมะเร็ง
ปากมดลูก
การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก
• PAP smear (Papanikolaou)
• Visual Inspection with Acetic Acid (VIA)
การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก
PAP SMEAR
• Sensitivity 44 %, Specificity
90%
• มีข้อจากัดด้านบุคลากร
(Cytologist, Pathologist)
• ครอบคลุมน้ อยกว่า 10%
Pap smear
Georgios Papanikolaou
วิธก
ี ารเก็บตัวอยางส
่ ่ งตรวจ Pap
smear
Extended tip spatula
วิธก
ี ารเก็บตัวอยางส
งตรวจ
่ ่
Pap smear
หมุน 360
ํ x2 รอบ
ชื่อ-สกุล
อายุ
การตรวจคัดกรองมะเร็งปาก
มดลูก
VIA: น ้าส้ มสายชูกลัน่ 3- 5%
•
•
Sensitivity 77 %,
Specificity 60%
สามารถทาได้โดยพยาบาลที่
ผ่านการอบรม
VIA – Negative
VIA – Positive
การรักษา
• ขึ ้นกับระยะที่เป็ น
• ระยะไม่ลกุ ลาม
- จี ้เย็น (Cryotherapy)
- ใช้ ลวดไฟฟ้าตัดเฉพาะส่วน (LEEP)
• ระยะลุกลาม
- การผ่าตัด
- เคมีบาบัด
- ฉายแสง
Appearance of the Cervix
Following Cryotherapy
Pretreatment
Immediately following
cryotherapy
After 4 Months
การตรวจภายใน
กายวิภาคอวัยวะสื บพันธุ ์
สตรี
• อวัยวะสืบพันธุภ
์ ายนอก
• อวัยวะสืบพันธุภ
์ ายในอุ้งเชิง
กราน
SquamoColumnar
Junction
(SCJ)
การตรวจภายใน
(Pelvic Examination)
การตรวจดูบริเวณหน้ าท้องและบริเวณขา
หนี บ
• การตรวจอวัยวะสืบพันธุภ
์ ายนอก
• การตรวจภายในด้วยเครื่องมือ speculum
• การตรวจภายในด้วยมือสองข้าง
•
อุปกรณที
์ ใ่ ช้ในการตรวจภายใน
• Bivalve speculum
• ถุงมือยางแบบใช้
ครัง้ เดียว
• Normal saline
• KY gel หรือ
Hibitane cream
• ถวยใส
่
้
่ สารหลอลื
่ น
• ไมพันสาลี
• เตี ยงตรวจภายใน
• โคมไฟ
• ผ้าถุง
• ผ้าคลุมหน้ าท้อง
• ผ้าปิดตา
• ถังแช่เครื่องมือ
พร้อมน้ายาฆ่าเชื้อหรือ
การตรวจหน้าทองและขา
้
หนีบ
1.เพือ
่ ตรวจแผลเป็ น
อาการกด
เจ็บ
กอนในท
อง
้
้
2.เพือ
่ ตรวจตอมน
่ า
้าเหลืองทีข
่
หนีบ แผลเปิ ด
รองรอยของ
่
โรคติดตอทางเพศสั
มพันธ ์
่
การดู
การ
คลา
การตรวจอวัยวะสื บพันธุ ์
ภายนอก
1. ตรวจดูแคม คลิตอริส และฝี เย็บ มี
แผล กอน
มีหูดหงอนไกหรื
้
่ อ
โรคติดตอทางเพศสั
มพันธหรื
่
์ อไม่
2. เพือ
่ ตรวจส่วนทีก
่ ดเจ็บ บวม หรือ
หนองจากตอมบาร
โธลิ
นและสกีน
่
์
การตรวจดวย
speculum
้
1. เพือ
่ ตรวจช่องคลอดวามี
่ ตกขาวผิดปกติ หนอง
มีรอยแผลหรือเนื้องอก
2. เพือ
่ ตรวจดูปากมดลูกวามี
่ เลือดออกผิดปกติ
แผล เนื้องอก หรือมีลก
ั ษณะการอักเสบ
3. เพือ
่ เก็บตัวอย่างตกขาวไปตรวจ ถาสามารถ
้
ทาได้
4. เพือ
่ ตรวจสอบและดูแลรักษา เช่นการตัดชิน
้ เนื้อ
หรือติดตามผลการรักษา
SquamoColumnar
Junction
(SCJ)
การตรวจภายในดวยมื
อสองขาง
้
้
(Bimanual Palpation)
• วัตถุประสงค ์
1. เพือ
่ ตรวจดูวามี
หรือ
่ การตัง้ ครรภ ์
้องอกปากมดลูก
หรือ
คลากอนเนื
้
การโยก กดเจ็บของปากมดลูก
2. เพือ
่ คลาดูขนาด
รูปราง
่
ตาแหน่ง และการเคลือ
่ นไหวของ
มดลูก
3. เพือ
่ ตรวจดูกอนบริ
เวณปี กมดลูก
้
(adnexae)
การกดเจ็บ
การตรวจ
ทางช่อง
คลอด
และทวาร
หนัก
(Rectova
ginal
Examinati
on)
การบันทึกผลM -
•
•
•
Multiparous
Abdomen :
soft ,no mass,
not tender
NInguinal :
normal
Nulliparous
PV :
I - Introitus
– MIUB (NIUB):
normal
U - Urethra
– Vagina:
normal discharge,
normal
musoca
B - Batholin
– Cervix:
no erosion, no mass
gland
– Uterus:
retroversion,
normal size,
not tender
– Adnexa:
no mass, not tender
– Cul de sac: free, no bulging
• RV:
normal
ตัวอยาง
่
• Abdomen : soft, no mass, not tender
• Inguinal : normal
• PV :
MIUB:
Vagina:
Cervix:
Uterus:
tender
– Adnexa:
– Cul de sac:
–
–
–
–
• RV :
normal
curd like discharge, normal mucosa
cauliflower mass 3 cm with bleeding
12 cm, firm, nodular surface, not
no mass, not tender
free
normal