Transcript อีโคไล
เสนอ ผู้ ช่ ว ยศาสตราจารย์ วิ ชั ย บุ ญ เจื อ จั ด ทาโดย นางสาวภาวิณี จิ น ดา รหั ส 54520547 คณะมนุ ษ ยศาสตร์ แ ละสั ง คมศาสตร์ ภาค ภาษาอัง กฤษ (พิเ ศษ) 1 อี.โค.ไล E-Coli Escherichia coli Epidemiology การติดต่ อ เชื้อ อีโคไล ชนิดสร้ างชิก้า ท๊ อกซิน การแพร่ ระบาดและการก่อโรค การวินิจฉัยแยกโรค อาการข้ างเคียง การรักษา การป้ องกันและทาลายเชื้อ ทีม่ า 2 เชื้อ อีโคไล ชื่อทางวิทยาศาสตร์ ว่า Escherichia coli หรือ E-Coli เป็ น เชื้อแบคทีเรียแกรมลบ (gram negative bacteria GNB) ที่มีความสาคัญในการเกิดโรคในทางเดิน อาหาร อยู่ใน วงศ์ (family) Enterobacteriaceae 3 4 ซึ่ งล้วนแล้วแต่เป็ นเชื้อแกรมลบบาซิ ลไลซ์ที่ก่อให้เกิดโรค ในระบบทางเดินอาหาร ได้แก่ Escherichia, Klebsiella, Proteus, Enterobacter , Serratia ,Citrobacter , Morganella , Prowidensia ,Edwardsiella จริ งๆแล้วเชื้อ อีโคไล สามารถ ก่อให้เกิดโรคที่ต่างๆในอวัยวะต่างๆของร่ างกายได้ แต่ที่เด่น คือในระบบทางเดินอาหาร 5 epidemiology โดยปกติ ในคนปกติ เราจะไม่พบเชื้อ อีโคไล ในทางเดิน อาหาร คนที่จะเกิดอาการ เกิดจากการได้รับเชื้อในปริ มาณ มากพอ เชื้ออีโคไลที่ก่อให้เกิดโรคทางเดินอาหาร แบ่งเป็ น สายพันธ์(strains) หรื อ path types 6 ตัวด้วยกันคือ.... 6 Shiga toxin producing E.coli หรือ STEC หรือ enter hemorrhagic E.coli หรือ EHEC มีอาการคล้ายบิด อีโคไลพวกนีก้ ่อให้ เกิดอาการถ่ าย ปวดบิดและมีเลือดปน Enter opathogenic E.coli หรือ EPEC Enter otoxigenic E.coli ETEC Enter invasive E.coli EIEC Enter aggregative E.coli EAEC Diffusely adherent E.coli DAEC 7 ติดต่ อโดยการได้ รับเชื้อจากการกรับประทาน fecal oral route เชื้อปนเปื้ อนในอาหาร หรือนา้ โดยเฉพาะ กลุ่ม ETEC, STEC ,EIEC , EAEC , DAEC ส่ วนการติดต่ อ โดยการสั มผัสคนสู่ คน เกิดใน EPEC และ STEC 8 เชื้อชนิดนี้ เป็ นเชื้อในกลุ่มซึ่งสามารถสร้ างพิษ หรือ toxin ที่สามารถทา ให้ เกิดอาการ ลาไส้ ใหญ่ อกั เสบแบบมีเลือดออก (hemorrhagic colitis) หรือ อาการที่เรียกว่ า มีเม็ดเลือดแดงแตกและไตวาย Hemolytic Uremic syndrome (HUS) เชื้อนีม้ ีการระบาดเป็ นระยะ เนื่องจากติดผ่ านเนือ้ หรือ ผัก โดยเฉพาะเนือ้ ทีป่ รุงไม่ สุก และมีการระบาดในประเทศทีพ่ ฒ ั นาแล้ว เนื่องจากพฤติกรรมการรับประทาน โดยเฉพาะในกลุ่ม serotype O157:H7 เป็ น serotype สาคัญ 9 เชื้อในกลุ่มนีม้ ลี กั ษณะสาคัญ หลายอย่ าง อย่ างแรกทีส่ าคัญคือ การสามารถสร้ างพิษ หรือ toxin ที่เรียกว่ า Shiga toxin Stx2 หรือ Stx1 (เหมือนเชื้อบิด Shigella ที่เรียกว่ า Stx) ซึ่งเป็ น ลักษณะสาคัญในการก่ อโรคของกลุ่มนีเ้ ลยทีเดียว โดยเฉพาะ Stx2 ซึ่งมีความสั มพันธ์ ในการก่ อโรค HUS พิษแบบ Shiga toxins นี้ จัดอยู่ในกลุ่ม Ribosome-inactivating proteins (RIPs) 10 ลักษณะอืน ่ ที่สาคัญ เช่ น การทนต่ อกรด และความสามารถใน การเกาะยึดกับผนังลาไส้ หรือ adherence ซึ่งช่ วยทาให้ การก่ อโรค ของเชื้อนีม้ ีประสิ ทธิภาพยิง่ ขึน้ เราค้ นพบยีนหรื อ จีโมนทีส่ ร้ าง การเกาะยึดที่เรียกว่ า Locus for enterocyte effacement (LEE) จริงๆแล้ ว ยีนในตาแหน่ ง LEE มีพบใน EPEC ด้ วยเช่ นกัน และ ก่ อให้ เกิดการจับยึดผนังลาไส้ และเชื้อในกลุ่ม STEC ที่มียนี ตาแหน่ ง LEE นี้ จัดเป็ นอีกชื่อหนึ่งว่ าเป็ น Entero hemorrhagic E.coli EHEC 11 อีโคไล พวกนี้ ระบาดในกลุ่มประเทศทีพ ่ ฒ ั นาแล้ว ในรูปแบบของอาหาร สาเร็จ หรือแพคห่ อ เช่ นเนือ้ ผัก เชื้อเพียงแค่ น้ อยกว่ า 1000 CFU ก็ สามารถก่อโรคได้ และเมื่อมีการระบาด ในสถานที่บางแห่ งเช่ น สถานรับ เลีย้ งเด็ก ก็อาจก่อให้ เกิดการระบาดต่ อเป็ น secondary infection ได้ เชื้อ O157 เป็ นโรคที่รายงานเป็ นอันดับ 4 ของโรคติดเชื้อแบคทีเรียใน ทางเดินอาหารของสหรัฐ (รองลงมาจาก Campylobacter , Salmonella , และ Shigella) ระยะการฟักตัว 3-4 วันหลังจากได้ รับเชื้อ มีอาการท้ องเสี ย ในตอนแรก ต่ อมาจะมีอาการ STEC syndrome คือ ปวดท้ องบิด ถ่ ายเป็ นมูกปนเลือด หรือเลือดสดๆใน 90% ของคนไข้ ปวดท้ อง ตรวจอุจจาระมีเม็ดเลือดขาว ปน แต่ มักไม่ ค่อยมีไข้ 12 ต้ องระวังเชื้อเหล่านีใ้ ห้ อาการคล้ายๆกันคือ shigella Campylobacter Clostridium difficile Inflammatory bowel disease ที่ไม่ ใช่ จากการติด เชื้อ อาการของโรค STEC จะหายเอง ใน 5-10 วัน 13 อาการข้ างเคียงแบบเม็ดเลือดแดงแตก และไตวาย HUS จะเกิดใน 2-14 วันหลังจากมีอาการท้ องเสี ย อีโคไลใน 2-8% ของคนไข้ โดยเฉพาะในกลุ่มคนอายุน้อย หรือคนแก่ ๆ เกิดจากการที่ พิษ Stx กระจายเข้ าไปในกระแสเลือด และเกาะกับเม็ดเลือด ไปยังเส้ น เลือดเล็กๆของไต และสมอง เกิดลิม่ เลือดอุดตันเล็กๆ ไข้ เกร็ด เลือดต่า ไตวาย อาการทางสมอง เช่ นชัก ซึม และอาจก่ อให้ เกิด อาการทางไตหรือสมองอย่ างถาวร 14 การให้ สารนา้ อย่ างเหมาะสม และยาฆ่ าเชื้อ มีประโยชน์ อย่ างมาก ในการรักษา อีโคไลหลีกเลีย่ งยาในกลุ่ม loperamide ทีท่ าให้ หยุดท้ องเสี ย ยาฆ่ าเชื้อ E.coli ในกลุ่ม quinolone พอเพียงสาหรับการรั กษา เช่ น ciprofloxacin ยาอืน่ ๆเช่ น 3rd generation cephalosporin, amikacin 15 เชื้อนีส้ ามารถป้องกันได้ โดย รับประทานอาหารทาสุ ก สะอาด การทาให้ สุกโดยอุณหภูมิมากกว่ า 70 องศาเซลเซียสนานกว่ า 5 นาที แอลกอฮอล์ หรือยาฆ่ าเชื้ออ่ อน ก็ฆ่าได้ หมั่นล้ างมือให้ สะอาด และเมื่อสั มผัสผู้ทที่ ้ องเสี ย อย่ าลืมล้ างมือให้ สะอาด 16 นพ.กิจการ จันทร์ ดา อายุรแพทย์ http://infectious.thaihealth.net/ 17 จบการนาเสนอ The End! กลับหน้ าหลัก HOME 18