Transcript برای مشاهده متن کامل فایل پاورپوینت را دانلود کنید.
Slide 1
Slide 2
مقايسه بهره وري راه آهن ايران باراه آهن
كشورهاي عضو ) UICاتحاديه بين المللی راه آهنها(
دکتر سعيد محمد
مهندس سيد احمد پاکزاديان
سمينار مهندسی حمل و نقل ريلی دانشگاه تهران
Slide 3
فهرست:
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
مقدمه
تعريف بهره وري
تعريف شاخص ها
مقايسه شاخص هاي بهره وري ايران با ساير كشور هاي عضو
موانع و مشكالتي موجود
ارائه راهكار
نتيجه گيري
منابع
Slide 4
مقدمه :
•صرفه جوئي هاي اقتصادي در مصرف سوخت
•پائين بودن استهالك ناوگان
•كاهش آلودگي هاي زيست محيطي
•حجم جابجايي
•ايمني باال
اين قبيل ويژگي باعث شده تا كشورهاي صنعتي به حمل و نقل ريلي روي اورده و با بكار
گيري سياست هايي همچون استفاده از تكنولوژي قطارهاي طويل در حمل بار و نيز
قطارهاي سريع السير مسافري سرمايه گذاري هاي وسيعي را در اين زمينه انجام دهند
Slide 5
بهره وری ( )efficiencyبه زبان ساده :
استفاده صحيح از منابع و امکانات موجود
استفاده از مديريت زمان
اصالح فرآيندها
حذف کارهای موازی
و ابتکار
Slide 6
تعريف سازمان بين المللی کار ازبهره وری :
(بهره وری عبارتست از نسبت ساده توليد به يکی از عوامل توليد از جمله سرمايه ،نيروی کار و مديريت)
از ديد مرکز بهره وری ژاپن ،بهره وری يک اولويت و انتخاب ملی است که منجر به افزايش رفاه اجتماعی و
کاهش فقر می گردد .مرکز بهره وری ژاپن از زمان تأسيسش در سال ۱۹۵۵نهضت ملی افزايش بهره وری در اين
کشور را تحت سه اصل رهنمون ساز به جلو هدايت نموده که عبارتند از :افزايش اشتغال ،همکاری بين نيروی کار
و مديريت و توزيع عادالنه و برابر ثمره های بهبود بهره وری در ميان مديريت ،نيروی کار و مصرف کنندگان.
Slide 7
حداکثر استفاده از منابع فيزيکی
نيروی انسانی
ساير عوامل با روشهای علمی
بهبود بهره وری
کاهش هزينه توليد
گسترش بازارها
افزايش اشتغال
باال رفتن سطح زندگی
Slide 8
مرکز بهره وری امريکا تعريف زير را ارائه داد:
▪ بهره وری مساويست با قيمت تعديل شده سود
▪ معيار عملکرد و يا قدرت و توان هر سازمان در توليد کاال و خدمات.
▪ نسبت ميان بازده به هزينه عمليات توليدی .
▪ بهره وری به مفهوم نسبت بين بازده توليد به واحد منبع مصرف شده است که با سال پايه مقايسه می شود.
▪ تغيير بدست آمده در مقدار محصول در ازاء منابع مصرف شده .
▪ يک نسبت هميشگی بين خروجی به ورودی.
Slide 9
مشخصات عملكرد ۱٠كشور منتخب از كشورهاي عضو
از بيييين كشيييور هييياي عضيييو UICده كشيييور را كيييه از لحيييا اقتصيييادي
سياسي تقريبا مشابه وضعيت ايران ميباشد مشخصيات عملكيرد آنهيا را بيه
من ور تعيين شاخص ها در سال 2004و 2007جمع اوري شده است.
Slide 10
Slide 11
Slide 12
بهره وري خطوط
تن كيلومتر بار حمل شده +نفر كيلومتر حمل
=S1
طول خطوط ريلي
شاخص بهره وري خط نشان دهنده بهره وري استفاده از خطوط ريلي مي باشد .باال بودن اين شاخص
نشان مي دهد كه به ازاي هر واحد خط ايجاد شده چه ميزان بار و مسافر حمل ونقل گرديده است .
Slide 13
با توجه به جدول مي بينيم كه در بين 10كشور انتخابي ايران رتبيه چهيارم را دارا اسيت .يعنيي در اييران در
هر صد كيلومتر خطوط ريلي به طور متوسط 0.37ميليارد واحد حميل ،بيار و ومسيافر جابيه جيا ميشيوند ماننيد
روسيه به ازاي هر صد كيلومتر خطوط ريلي 2.13ميليارد واحد حمل ،بار و مسافر جابه جا مي شوند و ييا
دراوكراين به ازاي هر صد كيلومتر خطوط ريلي 1.30ميليارد واحد بار و مسافر جابه جا مي گردد.علل ايين
تفاوت را ميتوان به اين صورت بيان نمود كه حمل و نقل بارهاي بين المللي؛شاخص بهيره وري خطيوط ريليي
در اين گونه كشور ها باال ميباشد .كشور هيايي ماننيد اوكيراين و ييا روسييه در منطقيه كرييدور هياي بيين الملليي
قرار دارند و به دليل قرار گرفتن در اين منطقه و ييا در كشيوري ماننيد مصير نييز بيه دلييل افيزايش تعيداد واگين
هيياي مسييافري نسييبت بييه واگيين هيياي بيياري و نيييز تعييداد زييياد مسييافر جابجييا شييده و بييه جهييت وجييود جاذبييه هيياي
توريستي ؛شاخص بهره وري خطوط ريلي در اين كشور باال برده است.
Slide 14
Slide 15
: S2توزيع خطوط ريلي در كشور
=s2طول خطوط ريلي
مساحت كشور
اييين پييارا متيير نشييان دهنييده تييراكم
خطوط در سطح كشور است ؛باال
بودن اين شاخص نشان ميدهيد كيه
در كشيييور خطيييوط ريليييي توزييييع
بااليي دارد
Slide 16
با توجه به جدول فوق ميبينيم كه در ايران باا ازاي هار اد كيلاومتر مرباع مسااحت باه اور متوسا
0.46كيلومتر خ و ريلي وجود دارد در حالي كه در كشور روسيه به ازاي هر 100كيلومتر مرباع
مساحت اين كشور 500كيلومتر خ و ريلي وجود دارد.
Slide 17
با توجه به نمودار فوق و نيز با در ن ر گرفتن رتبه
9ايران در بين اين 10كشور واضح است كه تراكم
خطوط در ايران مطلوب نبوده و نياز به احداث خطوط
جديد احساس ميشود البته الزم به ذكر است كه وضعيت
اب و هوايي و موقعيت جغرافيايي و پراكندگي جمعيت در
تعيين جايگاه كشورها بر اساس اين شاخص موثر است
Slide 18
=s3بهره وري واگنهاي باري
= S3تن كيلومتر حمل شده
تعداد واگن هاي باري
پارامتر s3بيانگر عملكرد واگنهاي باري است كه بيانگر اين مطلب است كه بطور متوسط هر واگن باري چيه
ميزان تن كيلومتر بارحمل نموده است كه هر چه اين رقم بيشتر گردد نشانگر اين است كه كيارايي در واگنهياي
باري راه آهن كشور بيشتر است البته بستگي به شرايط منطقه اي هير كشيور نييز دارد كيه در كرييدورهاي بيين
الملليي قيرار گرفتيه باشيند ييا خييير .فرسيودگي و قيديمي بيودن ناوگيان حميل ونقييل ريليي در اييران باعيث شيده تييا
واگنهاي باري بهره وري الزم را نداشته باشند.
Slide 19
با توجه به جدول فوق ميتوان چنين گفت كه در
ايييييران هيييير واگيييين بيييياري بييييه طييييور متوسييييط
1050هزار تن كيلومتربيار جابجيا نميوده اسيت
كيييه نسيييبت بيييه كشيييور روسييييه كيييه هييير واگييين
3080هزار تن كيلومتر بار جابجا ميكنيد كمتير
است و يا نسبت به كشور همسايه تركيه كه هر
واگن بياري 580هيزار تين كيليومتر بيار جابجيا
نموده خيلي موفقتر عمل نموده است.
Slide 20
Slide 21
=s4بهره وري واگنهاي مسافر بري
.
= S4نفر كيلومتر حمل شده
تعداد واگنهاي مسافربري
اين پارامتر داللت بر اين مطلب دارد كه به طور متوسط هر واگن مسافري چه تعداد مسافر جابجا ميكند.هرچه
رقم اين شاخص بيشتر باشد نشان دهنده اين مطلب است كه بهره وري واگنهاي مسافري نسبت به تعدادواگنهاي
مسافري زياد است و استفاده بهينه از واگنها صورت ميگيرد
Slide 22
Slide 23
Slide 24
با توجه به جدول فوق و نمودار شماره4چنين نتيجه ميگيريم كه در ايران به طور متوسط هر
واگن مسافري در سال توانسته7340هزار نفر كيلومتر سافر را جابجا كند در حاليكه در
كشور تركيه بطور متوسط هر واگن مسافري 3950هزار نفر كيلومتر و مصر 5220هزار
نفر كيلومتر را جابجا ميكند ايران رتبه نخست را در بين اين ده كشور داراست كه نشان
ميدهد مردم نسبت به استفاده از قطار تمايل بسيار دارند كه به اين دليل است كه تعرفه راه
آهن در مقايسه با جاده است.
Slide 25
=s5واحد حمل به تعداد لكوموتيو
بيانگر اين مطلب است كه هر لكوموتيو موجود چه ميزان بار و مسافر جابجا ميكند.
=S5واحد حمل
تعداد لكوموتيو
Slide 26
به عبارتي هر واحد لكوموتيو به چه ميزان
بار و مسافر جابجا نموده است.اين شاخص
براي ايران كه رتبه چهارم را در بين 10
كشور منتخب داراست برابر 4.88ميباشد
يعني هر لكوموتيو به ميزان 4.88ميليون
واحد حمل بار مسافر جابجا نموده است
Slide 27
Slide 28
=s6بهره وري نفر كيلومتر مسافر حمل شده به طول خطوط ريلي
= S6
هيير چييه اييين
شيييييييييييييياخص
بيشيييتر باشيييد
نشيييان دهنيييده
اهمييييييييييييت و
مطلييييييييييييييوب
بودن سفر بيا
راه آهييييين در
كشور است.
نفر كيلومتر حمل شده
طول خطوط ريلي
Slide 29
Slide 30
ايران رتبه سوم را در بين كشور هاي منتخب داراست و اين امر نشانه اين مطلب است كه راه آهن در جابجايي
مسافر نسبت به كشور هاي منتخب موفق عمل نموده است.در ايران در هر كيلومتر خطوط ريلي به طور
متوسط 1.3ميليون نفر كيلومتر مسافر جابجا شده است كه نسبت به كشور تركيه كه به ازاي هر كيلومتر
خطوط ريلي 600هزار نفر كيلومتر را جابجا كرده موفقتر بوده است
Slide 31
=s7توزيع لكوموتيو در طول خطوط ريلي
= S7تعداد لكوموتيو
طول خطوط ريلي
اين شاخص نشانه اين است كه در هر كيلومتر خطوط ريلي چه تعداد لكوموتيو وجود دارد هر چه اين ميزان
بيشتر باشد يعني استفاده بهينه از خطوط ريلي صورت ميگيرد
Slide 32
Slide 33
با توجه به جدول فوق و نمودار شماره 7چنين استنباط ميشود كه در ايران براي هر هزار
كيلومتر بطور متوسط 76لكوموتيو وجود دارد كه در مقايسه با كشور مصر كه 124و يا
اوكراين كه 203لكوموتيو به ازاي هرهزار كيلومتر وجود دارد بسيار كم ميباشد
Slide 34
=s8توزيع بار به طول خطوط ريلي
=Sتن كيلومتر بار حمل شده
8
طول خطوط ريلي
اين شاخص بيانگر اين مطلب است كه به
ازاي هر كيلومتر خط ريلي چه ميزان تن
كيلومتر بار حمل شده است.در ايران اين
شاخص تقريبا 2.4ميليون تن كيلومتر بار به
ازاء هر كيلومتر خط جابجا شده است.در
اوكراين تقريبا 10.6و در كشور همسايه
تركيه نيز 1.1ميليون تن كيلومتر بار به
ازاءهر كيلومتر خط جابجا شده است.
Slide 35
Slide 36
Slide 37
=s9توزيع واگنهاي مسافري به طول خطوط ريلي
= S9
تعداد واگنهاي مسافري
طول خطوط ريلي
هرچه مقدار اين شاخص بيشتر باشد يعني تعداد واگنهاي مسافري بيشتري نسبت به خطوط ريلي استفاده ميشيود
نشانگر تقاضاي بيشتر مردم نسبت به مسافرت با قطار است.
Slide 38
يعني براي هر كيلومتر خطوط ريلي چه تعداد واگن مسيافري وجيود دارد كيه در اييران بيراي
هر 100كيلومتر 18واگن مسافري وجود دارد در كشور همسايه تركيه15واگن مسيافري و
در اوكراين 45واگن مسافري وجيود دارد .كيه باييد سيعي در گسيترش و توسيعه حميل و نقيل
مسافري راه آهن گردد.كه البته ايين امير بيا خصوصيي سيازي حميل و نقيل ريليي مسيافري در
سالهاي اخير روبه گسترش خواهد بود.
Slide 39
رتبه ايران در بين كشور هاي منتخب ششم است كه بدليل عدم كارايي بخش حمل و نقل ريلي
وجود رقيبهاي بزرگيي چيون جياده باعيث شيده تيا اييران در زمينيه حميل و نقيل مسيافر نتوانيد
موفق به عمل نمايد.اما به دليل واگذاري اين بخش به بخش خصوصي ميتيوان شياهد گسيترش
و پيشرفت در اين صنعت گرديد.
Slide 40
=s10توزيع واگنهاي باري به كل خطوط ريلي
=S10تعداد واگنهاي باري
طول خطوط ريلي
هر چه اين شاخص بيشتر باشد نشانه وضعيت مطلوب عملكرد حمل و نقل باري در راه آهن كشور است.
Slide 41
S10بيانگر اين است كه به
ازاي هر كيلومتر خطوط ريلي
چه تعداد واگن باري موجود
است كه در ايران بطور متوسط
در هر كيلومتر 2واگن باري
موجود است كه نسبت به كشور
اوكراين كه 7واگن و روسيه كه
تقريبا 6واگن است كمتر ميباشد
Slide 42
داليل پايين بودن اين شاخص
عدم تضمين كافي براي سرمايه گذاري خارجي و سود حا ل از سرمايه گذاري آنها.-استفاده نكردن از منابع بخش خ و ي ،كوچك بودن بخش خ و ي در سرمايه گذاري ترانزيت بين المللي
Slide 43
موقعيت ايران در بين اين ده كشور انتخابي با توجه به معيارها و شاخ هاي تعريف شده
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
با عنايت به م الب گفته شده و رتبه بنديهاي انجام شده ميتوان گفت :
ايران كشوري است كه داراي تراكم خطوط پايين ميباشد .
همچنين با توجه به پارامترهاي s9و s4وs6ميتوان نتيجه گرفت كه تعداد واگنهاي مسافري
و مسافر حمل شده نسبت به طول خطوط ريلي نسبت به سالهاي قبل بهبود يافته است.
بييا توجييه بييه پييارامترs1,s3,s10ميتييوان گفييت بييا وجييود اينكييه ايييران در يکييی ازكريييدور بييين
المللي قرار گرفته ولي استفاده بهينه از اين موقعيت ننموده است.
همچنين توزيع واگنها و لكوموتيو ها نسبت به خطوط ريلي بسيار كم است و نيياز بيه سيرمايه
گييذاري جهييت افييزايش كميييت ناوگييان حمييل و نقييل ريلييي ميباشييد،عالوه بيير اينكييه ميبايسيت بييه
كيفيت آن نيز توجه نمود.
Slide 61
موانع و مشكالتي كه باعث شده تا در امر حمل و نقل ريلي نتوانيم موفق باشيم:
•عدم اطمينان صاحبان كاال به استفاده از خطوط ريلي در ايران
•پايين بودن رفيت كريدورهاي منطقه به من ور جوابگو بودن حجم كاالي ترانزيتي ما
•نبودن امكانات اطالع رساني كافي در كشور هاي عضو كريدور
•مشكالت ترخيص كاال و گمركي
•نبودن سمينار و كنفرانس ها بين كشور هاي منطقه براي عرضه خدمات
•استفاده نكردن از پيشرفتهاي تكنولوژي و روز جهاني در كرويدرهاي ارتباطي
•نبود يك سيستم موثر و كارامد در بين كشورهاي عضو كرويدر به من ور تسريع و
تسهيل جريان ترانزيت و حمل ونقل
•استفاده نكردن از منابع بخش خصوصي
•كوچك بودن بخش خصوصي در سرمايه گذاري ترانزيت بين المللي
•فرسودگي و قديمي بودن و عدم كارايي ناوگان حمل ونقل ريلي
•وجود رقيب بسيار قوي بنام حمل ونقل جاده
•وسعت زياد كشور و عدم پوشش كافي شبكه حمل و نقل
Slide 62
موارد فوق ميتواند تا حدودي داليلي جهت عدم كارايي حمل و نقل ريلي باشد.به
منظور رفع موانع و مشكالت فوق ميبايست يك نظام جامع حمل و نقل ايجاد شود و
سهم هريك از زير بخشهاي آن مشخص شود با عنايت به اينكه براي حمل و نقل
ريلي ميبايست الويت خا ي را با توجه به مالحضات اقت ادي و سياسي و امنيتی
و کاهش آلودگي زيست محي ي؛افزايش ايمني و كاهش م رف انرژي قايل بود.
Slide 63
راهکارها :
-1يکی از راهکارهای توسعه و افزايش بهره وری بخش حمل و نقل خصوصیسازی است .
-2تنوع سيستم حمل و نقل
-3يک سيستم جامع ن ارت بر کنترل می تواند بعنوان ابزاری در صنعت حمل ونقل بسوی بهره وری بيشتر
مورد استفاده قرار گيرد .تا چند سال قبل بدليل محدوديتهايی که در پوشش مناطق مورد استفاده و نوع تجهيزات
وجود داشت اين سيستمها بطور گسترده مورد استفاده قرار نمی گرفت اما با پيشرفت صنعت مخابرات و
الکترونيک و همچنين گسترش شبکه ها و خدمات مبتنی بر خدمات ماهواره ای روشهای مختلفی با استفاده از
اين امکانات تعريف شد .از جمله اين روشها ،سيستم رديابی ماهوارهای ( )S track masterاست که
براساس مخابرات ماهواره ای ايجاد شده است و به صورت جامع و يکپارچه ارائه می شود.
اقدام ديگری که به طور همزمان با اجرای اين سيستم در شرکتها برنامهريزی شده است ،مذاکره با کارخانههای
توليد کننده ناوگان باری است تا اين سيستم را به عنوان يکی از تجهيزات جديد از ابتدا روی ناوگان نصب
کنند.
-4ن ارت و کنترل بر ناوگان در طول مسير
Slide 64
پيشنهادهايی برای ارتقاو شکوفايی راه آهن ايران:
-1يکی از راهکارهای توسعه حمل و نقل ريلی متعادل ساختن قيمت انرژی در
کشور،بازسازی و توسعه نيروی انسانی با توجه به ارتقای دانش فنی و تکونولوژی
نوين،نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل ريلی فرسوده،گسترش شبکه های ريلی و
استفاده از سرمايه های خصوصی در تمامی بخش های مذکور است.
به من ور تحقق اهداف حمل و نقل ريلی ،از جمله افزايش ايمنی و باال بردن ترافيک وافزايش سرعت قطارهاراه آهن جمهوری اسالمی ايران بايد توجه و اهميت خاصی را برای
دستيابی به سيستم های مخابراتی و کنترلی پيشرفته و هوشمند در دو بخش ارتباطات و
عاليم الکتريکی قائل شود.
- 3ارتقای سطح دانش و تخصص از طريق آموزشهای ضمن خدمت .
- 4ايجاد ارتباط با دانشگاهها ،مراکز علمی و تخصصی .
- 5به وجود آوردن سازمانی که در آن اصل رقابت که از مهمترين اصول پيشرفت يک
سازمان می باشد مدن ر قرار گيرد.
– 7واگذاری اغلب امور به شرکتهای خصوصی
Slide 65
منابع و ماخذ:
-1سالنامه آماري2004-UIC
-2آمار فعاليتهاي راه آهن سالهاي مختلف
-3مجله صنعت حمل و نقل /علمی،فنی ،اقتصادی،خبری/ارديبهشت /1387شماره
201و 202
-4ويژه نامه نخستين نمايشگاه بين المللی حمل و نقل و ترا نزيت ايران ،مهر 1382
-5ويژه نامه نشريه ايستگاه ،مهر 1388
WWW.iran-transportation.com
http://www.uic.org/spip.php?rubrique43
Slide 66
موفق باشيد
Slide 2
مقايسه بهره وري راه آهن ايران باراه آهن
كشورهاي عضو ) UICاتحاديه بين المللی راه آهنها(
دکتر سعيد محمد
مهندس سيد احمد پاکزاديان
سمينار مهندسی حمل و نقل ريلی دانشگاه تهران
Slide 3
فهرست:
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
مقدمه
تعريف بهره وري
تعريف شاخص ها
مقايسه شاخص هاي بهره وري ايران با ساير كشور هاي عضو
موانع و مشكالتي موجود
ارائه راهكار
نتيجه گيري
منابع
Slide 4
مقدمه :
•صرفه جوئي هاي اقتصادي در مصرف سوخت
•پائين بودن استهالك ناوگان
•كاهش آلودگي هاي زيست محيطي
•حجم جابجايي
•ايمني باال
اين قبيل ويژگي باعث شده تا كشورهاي صنعتي به حمل و نقل ريلي روي اورده و با بكار
گيري سياست هايي همچون استفاده از تكنولوژي قطارهاي طويل در حمل بار و نيز
قطارهاي سريع السير مسافري سرمايه گذاري هاي وسيعي را در اين زمينه انجام دهند
Slide 5
بهره وری ( )efficiencyبه زبان ساده :
استفاده صحيح از منابع و امکانات موجود
استفاده از مديريت زمان
اصالح فرآيندها
حذف کارهای موازی
و ابتکار
Slide 6
تعريف سازمان بين المللی کار ازبهره وری :
(بهره وری عبارتست از نسبت ساده توليد به يکی از عوامل توليد از جمله سرمايه ،نيروی کار و مديريت)
از ديد مرکز بهره وری ژاپن ،بهره وری يک اولويت و انتخاب ملی است که منجر به افزايش رفاه اجتماعی و
کاهش فقر می گردد .مرکز بهره وری ژاپن از زمان تأسيسش در سال ۱۹۵۵نهضت ملی افزايش بهره وری در اين
کشور را تحت سه اصل رهنمون ساز به جلو هدايت نموده که عبارتند از :افزايش اشتغال ،همکاری بين نيروی کار
و مديريت و توزيع عادالنه و برابر ثمره های بهبود بهره وری در ميان مديريت ،نيروی کار و مصرف کنندگان.
Slide 7
حداکثر استفاده از منابع فيزيکی
نيروی انسانی
ساير عوامل با روشهای علمی
بهبود بهره وری
کاهش هزينه توليد
گسترش بازارها
افزايش اشتغال
باال رفتن سطح زندگی
Slide 8
مرکز بهره وری امريکا تعريف زير را ارائه داد:
▪ بهره وری مساويست با قيمت تعديل شده سود
▪ معيار عملکرد و يا قدرت و توان هر سازمان در توليد کاال و خدمات.
▪ نسبت ميان بازده به هزينه عمليات توليدی .
▪ بهره وری به مفهوم نسبت بين بازده توليد به واحد منبع مصرف شده است که با سال پايه مقايسه می شود.
▪ تغيير بدست آمده در مقدار محصول در ازاء منابع مصرف شده .
▪ يک نسبت هميشگی بين خروجی به ورودی.
Slide 9
مشخصات عملكرد ۱٠كشور منتخب از كشورهاي عضو
از بيييين كشيييور هييياي عضيييو UICده كشيييور را كيييه از لحيييا اقتصيييادي
سياسي تقريبا مشابه وضعيت ايران ميباشد مشخصيات عملكيرد آنهيا را بيه
من ور تعيين شاخص ها در سال 2004و 2007جمع اوري شده است.
Slide 10
Slide 11
Slide 12
بهره وري خطوط
تن كيلومتر بار حمل شده +نفر كيلومتر حمل
=S1
طول خطوط ريلي
شاخص بهره وري خط نشان دهنده بهره وري استفاده از خطوط ريلي مي باشد .باال بودن اين شاخص
نشان مي دهد كه به ازاي هر واحد خط ايجاد شده چه ميزان بار و مسافر حمل ونقل گرديده است .
Slide 13
با توجه به جدول مي بينيم كه در بين 10كشور انتخابي ايران رتبيه چهيارم را دارا اسيت .يعنيي در اييران در
هر صد كيلومتر خطوط ريلي به طور متوسط 0.37ميليارد واحد حميل ،بيار و ومسيافر جابيه جيا ميشيوند ماننيد
روسيه به ازاي هر صد كيلومتر خطوط ريلي 2.13ميليارد واحد حمل ،بار و مسافر جابه جا مي شوند و ييا
دراوكراين به ازاي هر صد كيلومتر خطوط ريلي 1.30ميليارد واحد بار و مسافر جابه جا مي گردد.علل ايين
تفاوت را ميتوان به اين صورت بيان نمود كه حمل و نقل بارهاي بين المللي؛شاخص بهيره وري خطيوط ريليي
در اين گونه كشور ها باال ميباشد .كشور هيايي ماننيد اوكيراين و ييا روسييه در منطقيه كرييدور هياي بيين الملليي
قرار دارند و به دليل قرار گرفتن در اين منطقه و ييا در كشيوري ماننيد مصير نييز بيه دلييل افيزايش تعيداد واگين
هيياي مسييافري نسييبت بييه واگيين هيياي بيياري و نيييز تعييداد زييياد مسييافر جابجييا شييده و بييه جهييت وجييود جاذبييه هيياي
توريستي ؛شاخص بهره وري خطوط ريلي در اين كشور باال برده است.
Slide 14
Slide 15
: S2توزيع خطوط ريلي در كشور
=s2طول خطوط ريلي
مساحت كشور
اييين پييارا متيير نشييان دهنييده تييراكم
خطوط در سطح كشور است ؛باال
بودن اين شاخص نشان ميدهيد كيه
در كشيييور خطيييوط ريليييي توزييييع
بااليي دارد
Slide 16
با توجه به جدول فوق ميبينيم كه در ايران باا ازاي هار اد كيلاومتر مرباع مسااحت باه اور متوسا
0.46كيلومتر خ و ريلي وجود دارد در حالي كه در كشور روسيه به ازاي هر 100كيلومتر مرباع
مساحت اين كشور 500كيلومتر خ و ريلي وجود دارد.
Slide 17
با توجه به نمودار فوق و نيز با در ن ر گرفتن رتبه
9ايران در بين اين 10كشور واضح است كه تراكم
خطوط در ايران مطلوب نبوده و نياز به احداث خطوط
جديد احساس ميشود البته الزم به ذكر است كه وضعيت
اب و هوايي و موقعيت جغرافيايي و پراكندگي جمعيت در
تعيين جايگاه كشورها بر اساس اين شاخص موثر است
Slide 18
=s3بهره وري واگنهاي باري
= S3تن كيلومتر حمل شده
تعداد واگن هاي باري
پارامتر s3بيانگر عملكرد واگنهاي باري است كه بيانگر اين مطلب است كه بطور متوسط هر واگن باري چيه
ميزان تن كيلومتر بارحمل نموده است كه هر چه اين رقم بيشتر گردد نشانگر اين است كه كيارايي در واگنهياي
باري راه آهن كشور بيشتر است البته بستگي به شرايط منطقه اي هير كشيور نييز دارد كيه در كرييدورهاي بيين
الملليي قيرار گرفتيه باشيند ييا خييير .فرسيودگي و قيديمي بيودن ناوگيان حميل ونقييل ريليي در اييران باعيث شيده تييا
واگنهاي باري بهره وري الزم را نداشته باشند.
Slide 19
با توجه به جدول فوق ميتوان چنين گفت كه در
ايييييران هيييير واگيييين بيييياري بييييه طييييور متوسييييط
1050هزار تن كيلومتربيار جابجيا نميوده اسيت
كيييه نسيييبت بيييه كشيييور روسييييه كيييه هييير واگييين
3080هزار تن كيلومتر بار جابجا ميكنيد كمتير
است و يا نسبت به كشور همسايه تركيه كه هر
واگن بياري 580هيزار تين كيليومتر بيار جابجيا
نموده خيلي موفقتر عمل نموده است.
Slide 20
Slide 21
=s4بهره وري واگنهاي مسافر بري
.
= S4نفر كيلومتر حمل شده
تعداد واگنهاي مسافربري
اين پارامتر داللت بر اين مطلب دارد كه به طور متوسط هر واگن مسافري چه تعداد مسافر جابجا ميكند.هرچه
رقم اين شاخص بيشتر باشد نشان دهنده اين مطلب است كه بهره وري واگنهاي مسافري نسبت به تعدادواگنهاي
مسافري زياد است و استفاده بهينه از واگنها صورت ميگيرد
Slide 22
Slide 23
Slide 24
با توجه به جدول فوق و نمودار شماره4چنين نتيجه ميگيريم كه در ايران به طور متوسط هر
واگن مسافري در سال توانسته7340هزار نفر كيلومتر سافر را جابجا كند در حاليكه در
كشور تركيه بطور متوسط هر واگن مسافري 3950هزار نفر كيلومتر و مصر 5220هزار
نفر كيلومتر را جابجا ميكند ايران رتبه نخست را در بين اين ده كشور داراست كه نشان
ميدهد مردم نسبت به استفاده از قطار تمايل بسيار دارند كه به اين دليل است كه تعرفه راه
آهن در مقايسه با جاده است.
Slide 25
=s5واحد حمل به تعداد لكوموتيو
بيانگر اين مطلب است كه هر لكوموتيو موجود چه ميزان بار و مسافر جابجا ميكند.
=S5واحد حمل
تعداد لكوموتيو
Slide 26
به عبارتي هر واحد لكوموتيو به چه ميزان
بار و مسافر جابجا نموده است.اين شاخص
براي ايران كه رتبه چهارم را در بين 10
كشور منتخب داراست برابر 4.88ميباشد
يعني هر لكوموتيو به ميزان 4.88ميليون
واحد حمل بار مسافر جابجا نموده است
Slide 27
Slide 28
=s6بهره وري نفر كيلومتر مسافر حمل شده به طول خطوط ريلي
= S6
هيير چييه اييين
شيييييييييييييياخص
بيشيييتر باشيييد
نشيييان دهنيييده
اهمييييييييييييت و
مطلييييييييييييييوب
بودن سفر بيا
راه آهييييين در
كشور است.
نفر كيلومتر حمل شده
طول خطوط ريلي
Slide 29
Slide 30
ايران رتبه سوم را در بين كشور هاي منتخب داراست و اين امر نشانه اين مطلب است كه راه آهن در جابجايي
مسافر نسبت به كشور هاي منتخب موفق عمل نموده است.در ايران در هر كيلومتر خطوط ريلي به طور
متوسط 1.3ميليون نفر كيلومتر مسافر جابجا شده است كه نسبت به كشور تركيه كه به ازاي هر كيلومتر
خطوط ريلي 600هزار نفر كيلومتر را جابجا كرده موفقتر بوده است
Slide 31
=s7توزيع لكوموتيو در طول خطوط ريلي
= S7تعداد لكوموتيو
طول خطوط ريلي
اين شاخص نشانه اين است كه در هر كيلومتر خطوط ريلي چه تعداد لكوموتيو وجود دارد هر چه اين ميزان
بيشتر باشد يعني استفاده بهينه از خطوط ريلي صورت ميگيرد
Slide 32
Slide 33
با توجه به جدول فوق و نمودار شماره 7چنين استنباط ميشود كه در ايران براي هر هزار
كيلومتر بطور متوسط 76لكوموتيو وجود دارد كه در مقايسه با كشور مصر كه 124و يا
اوكراين كه 203لكوموتيو به ازاي هرهزار كيلومتر وجود دارد بسيار كم ميباشد
Slide 34
=s8توزيع بار به طول خطوط ريلي
=Sتن كيلومتر بار حمل شده
8
طول خطوط ريلي
اين شاخص بيانگر اين مطلب است كه به
ازاي هر كيلومتر خط ريلي چه ميزان تن
كيلومتر بار حمل شده است.در ايران اين
شاخص تقريبا 2.4ميليون تن كيلومتر بار به
ازاء هر كيلومتر خط جابجا شده است.در
اوكراين تقريبا 10.6و در كشور همسايه
تركيه نيز 1.1ميليون تن كيلومتر بار به
ازاءهر كيلومتر خط جابجا شده است.
Slide 35
Slide 36
Slide 37
=s9توزيع واگنهاي مسافري به طول خطوط ريلي
= S9
تعداد واگنهاي مسافري
طول خطوط ريلي
هرچه مقدار اين شاخص بيشتر باشد يعني تعداد واگنهاي مسافري بيشتري نسبت به خطوط ريلي استفاده ميشيود
نشانگر تقاضاي بيشتر مردم نسبت به مسافرت با قطار است.
Slide 38
يعني براي هر كيلومتر خطوط ريلي چه تعداد واگن مسيافري وجيود دارد كيه در اييران بيراي
هر 100كيلومتر 18واگن مسافري وجود دارد در كشور همسايه تركيه15واگن مسيافري و
در اوكراين 45واگن مسافري وجيود دارد .كيه باييد سيعي در گسيترش و توسيعه حميل و نقيل
مسافري راه آهن گردد.كه البته ايين امير بيا خصوصيي سيازي حميل و نقيل ريليي مسيافري در
سالهاي اخير روبه گسترش خواهد بود.
Slide 39
رتبه ايران در بين كشور هاي منتخب ششم است كه بدليل عدم كارايي بخش حمل و نقل ريلي
وجود رقيبهاي بزرگيي چيون جياده باعيث شيده تيا اييران در زمينيه حميل و نقيل مسيافر نتوانيد
موفق به عمل نمايد.اما به دليل واگذاري اين بخش به بخش خصوصي ميتيوان شياهد گسيترش
و پيشرفت در اين صنعت گرديد.
Slide 40
=s10توزيع واگنهاي باري به كل خطوط ريلي
=S10تعداد واگنهاي باري
طول خطوط ريلي
هر چه اين شاخص بيشتر باشد نشانه وضعيت مطلوب عملكرد حمل و نقل باري در راه آهن كشور است.
Slide 41
S10بيانگر اين است كه به
ازاي هر كيلومتر خطوط ريلي
چه تعداد واگن باري موجود
است كه در ايران بطور متوسط
در هر كيلومتر 2واگن باري
موجود است كه نسبت به كشور
اوكراين كه 7واگن و روسيه كه
تقريبا 6واگن است كمتر ميباشد
Slide 42
داليل پايين بودن اين شاخص
عدم تضمين كافي براي سرمايه گذاري خارجي و سود حا ل از سرمايه گذاري آنها.-استفاده نكردن از منابع بخش خ و ي ،كوچك بودن بخش خ و ي در سرمايه گذاري ترانزيت بين المللي
Slide 43
موقعيت ايران در بين اين ده كشور انتخابي با توجه به معيارها و شاخ هاي تعريف شده
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
با عنايت به م الب گفته شده و رتبه بنديهاي انجام شده ميتوان گفت :
ايران كشوري است كه داراي تراكم خطوط پايين ميباشد .
همچنين با توجه به پارامترهاي s9و s4وs6ميتوان نتيجه گرفت كه تعداد واگنهاي مسافري
و مسافر حمل شده نسبت به طول خطوط ريلي نسبت به سالهاي قبل بهبود يافته است.
بييا توجييه بييه پييارامترs1,s3,s10ميتييوان گفييت بييا وجييود اينكييه ايييران در يکييی ازكريييدور بييين
المللي قرار گرفته ولي استفاده بهينه از اين موقعيت ننموده است.
همچنين توزيع واگنها و لكوموتيو ها نسبت به خطوط ريلي بسيار كم است و نيياز بيه سيرمايه
گييذاري جهييت افييزايش كميييت ناوگييان حمييل و نقييل ريلييي ميباشييد،عالوه بيير اينكييه ميبايسيت بييه
كيفيت آن نيز توجه نمود.
Slide 61
موانع و مشكالتي كه باعث شده تا در امر حمل و نقل ريلي نتوانيم موفق باشيم:
•عدم اطمينان صاحبان كاال به استفاده از خطوط ريلي در ايران
•پايين بودن رفيت كريدورهاي منطقه به من ور جوابگو بودن حجم كاالي ترانزيتي ما
•نبودن امكانات اطالع رساني كافي در كشور هاي عضو كريدور
•مشكالت ترخيص كاال و گمركي
•نبودن سمينار و كنفرانس ها بين كشور هاي منطقه براي عرضه خدمات
•استفاده نكردن از پيشرفتهاي تكنولوژي و روز جهاني در كرويدرهاي ارتباطي
•نبود يك سيستم موثر و كارامد در بين كشورهاي عضو كرويدر به من ور تسريع و
تسهيل جريان ترانزيت و حمل ونقل
•استفاده نكردن از منابع بخش خصوصي
•كوچك بودن بخش خصوصي در سرمايه گذاري ترانزيت بين المللي
•فرسودگي و قديمي بودن و عدم كارايي ناوگان حمل ونقل ريلي
•وجود رقيب بسيار قوي بنام حمل ونقل جاده
•وسعت زياد كشور و عدم پوشش كافي شبكه حمل و نقل
Slide 62
موارد فوق ميتواند تا حدودي داليلي جهت عدم كارايي حمل و نقل ريلي باشد.به
منظور رفع موانع و مشكالت فوق ميبايست يك نظام جامع حمل و نقل ايجاد شود و
سهم هريك از زير بخشهاي آن مشخص شود با عنايت به اينكه براي حمل و نقل
ريلي ميبايست الويت خا ي را با توجه به مالحضات اقت ادي و سياسي و امنيتی
و کاهش آلودگي زيست محي ي؛افزايش ايمني و كاهش م رف انرژي قايل بود.
Slide 63
راهکارها :
-1يکی از راهکارهای توسعه و افزايش بهره وری بخش حمل و نقل خصوصیسازی است .
-2تنوع سيستم حمل و نقل
-3يک سيستم جامع ن ارت بر کنترل می تواند بعنوان ابزاری در صنعت حمل ونقل بسوی بهره وری بيشتر
مورد استفاده قرار گيرد .تا چند سال قبل بدليل محدوديتهايی که در پوشش مناطق مورد استفاده و نوع تجهيزات
وجود داشت اين سيستمها بطور گسترده مورد استفاده قرار نمی گرفت اما با پيشرفت صنعت مخابرات و
الکترونيک و همچنين گسترش شبکه ها و خدمات مبتنی بر خدمات ماهواره ای روشهای مختلفی با استفاده از
اين امکانات تعريف شد .از جمله اين روشها ،سيستم رديابی ماهوارهای ( )S track masterاست که
براساس مخابرات ماهواره ای ايجاد شده است و به صورت جامع و يکپارچه ارائه می شود.
اقدام ديگری که به طور همزمان با اجرای اين سيستم در شرکتها برنامهريزی شده است ،مذاکره با کارخانههای
توليد کننده ناوگان باری است تا اين سيستم را به عنوان يکی از تجهيزات جديد از ابتدا روی ناوگان نصب
کنند.
-4ن ارت و کنترل بر ناوگان در طول مسير
Slide 64
پيشنهادهايی برای ارتقاو شکوفايی راه آهن ايران:
-1يکی از راهکارهای توسعه حمل و نقل ريلی متعادل ساختن قيمت انرژی در
کشور،بازسازی و توسعه نيروی انسانی با توجه به ارتقای دانش فنی و تکونولوژی
نوين،نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل ريلی فرسوده،گسترش شبکه های ريلی و
استفاده از سرمايه های خصوصی در تمامی بخش های مذکور است.
به من ور تحقق اهداف حمل و نقل ريلی ،از جمله افزايش ايمنی و باال بردن ترافيک وافزايش سرعت قطارهاراه آهن جمهوری اسالمی ايران بايد توجه و اهميت خاصی را برای
دستيابی به سيستم های مخابراتی و کنترلی پيشرفته و هوشمند در دو بخش ارتباطات و
عاليم الکتريکی قائل شود.
- 3ارتقای سطح دانش و تخصص از طريق آموزشهای ضمن خدمت .
- 4ايجاد ارتباط با دانشگاهها ،مراکز علمی و تخصصی .
- 5به وجود آوردن سازمانی که در آن اصل رقابت که از مهمترين اصول پيشرفت يک
سازمان می باشد مدن ر قرار گيرد.
– 7واگذاری اغلب امور به شرکتهای خصوصی
Slide 65
منابع و ماخذ:
-1سالنامه آماري2004-UIC
-2آمار فعاليتهاي راه آهن سالهاي مختلف
-3مجله صنعت حمل و نقل /علمی،فنی ،اقتصادی،خبری/ارديبهشت /1387شماره
201و 202
-4ويژه نامه نخستين نمايشگاه بين المللی حمل و نقل و ترا نزيت ايران ،مهر 1382
-5ويژه نامه نشريه ايستگاه ،مهر 1388
WWW.iran-transportation.com
http://www.uic.org/spip.php?rubrique43
Slide 66
موفق باشيد